JAPONYA EĞİTİM SİSTEMİ Aişe DERTIMAN Serhat TURAN Kadriye HACIHAMDİOĞLU

Eğitim Sistemlerini İnceleme Planı Genel bilgiler Japon eğitim sisteminin tarihi Japon eğitim sisteminin amacı Japon eğitim sisteminde müfredat ve genel özellikleri Okul sisteminin yapısı ve işleyişi Eğitim sisteminin yönetim ve denetim sistemi Öğretmen yetiştirme Türkiye / Japonya eğitim sistemi

Genel bilgiler Nüfusu: 126.659.683 Yüzölçümü: 138.000 km2 Yönetimi: Üniter parlamenter anayasal monarşi • İmparator Akihito • Başbakan Shinzo Abe Dini: Şinto Başkenti: Tokyo Milli geliri: $ 37.519 ABD doları

Japonya Nihon Doğu Asya'da bir ada ülkesidir. Japonca adını oluşturan kanji karakterler "güneş" ve “yeryüzü” anlamına gelir. Bu nedenle Japonya "Doğan Güneşin Ülkesi" diye de bilinir.

Coğrafi bilgiler: Japonya coğrafî yapısı bakımından 6.852 adadan oluşan bir takımadadır. Bu adaların en büyükleri olan Honshu, Hokkaido, Kyushu ve Shikoku adaları ülkenin %97'sini oluşturur. Adaların çoğu dağlıktır ve bazıları yanardağlardan oluşur. Japonya'nın en yüksek dağı olan Fuji Dağı bir yanardağdır. Japonya 127 milyonluk nüfusuyla dünyanın nüfus açısından onuncu en kalabalık ülkesidir. Honshu'da bulunan Büyük Tokyo Metropolü, fiili başkent Tokyo ve bulunduğu alan çevresinde bulunan prefektörlükler ve şehirlerle birlikte 30 milyonunun üzerindeki nüfusuyla dünyanın en büyük metropoliten alanıdır.

Japon Eğitim Sisteminin Tarihi Tokugava Shogunate`in döneminde(1603-1867) eğitimsel gelişmenin temeli oluşturulmuştur. Samurai sınıfı yönetiminde, dışa kapalı siyaset izlenmiştir. Böylece Japon kültürüne ait bir sistem geliştirilmiştir. Meiji ihtilalinden sonra 1868-1945 modernleşme girişimi başlamıştır. Ancak bu modernleşme teknik olarak batı, kültür olarak milli değerler taşımıştır. 1947’ de bugünkü Japon eğitim sisteminin yapısı ve prensipleri temel eğitim kanunu ile belirlenmiştir. 1871 yılında da Eğitim Bakanlığı kurulmuştur.

Japonya Eğitim Sisteminin Amacı: Bugünkü eğitim sisteminin temel yapısı ve prensipleri, 1947’de kabul edilen Temel Eğitim Kanunu ve Okul Eğitimi Kanunu olmak üzere iki kanunla belirlenmiştir. Temel Eğitim Kanununda ilan edilen temel prensip; eğitim fırsatlarından herkesin eşit yararlanmasıdır. Kanun ırk, din, cinsiyet, sosyal statü, ekonomik durum ve aile yapısına dayanan ayrımı yasaklamıştır. Eğitim sisteminin esas amacı, insan haklarına, sevgi gerçeğine ve barışa saygı duyan, barışçı ve demokratik bir milletin kendine güvenen insanlarını yetiştirmektir.

Japonya Eğitim Sisteminin Amacı: Kanun, sağlıklı bir toplum için politik bilince ve dini toleransa çok önem vermektedir. Ancak, politika, partiler,dinler ile eğitim arasında herhangi bir bağı özellikle yasaklamıştır. Sosyal çalışmalar, devlet ve mahalli idareleri kütüphane, müze ve halk salonları gibi kuruluşlar oluşturmaya teşvik eden Temel Eğitim Kanunu doğrultusunda kamu okulları müfredatın esas unsurlarından birisidir.

Japonya Eğitim Sisteminin Amacı: 1947 yılında çıkarılan Temel Eğitim Kanunu’na göre Demokratik ve kültürel bir devlet yaratmak ve bunun gücüyle dünya barışına ve refahına katkıda bulunmak Barışsever Japon devletini ve toplumunu oluşturan halkı , beyinsel ve fiziksel olarak sağlam , gerçekçi ve adaletsever olgunluğa ulaştırmak, Bireysel haklara ve değerlere saygınlık kazandırmak Çok çalışkan ve sorumluluk duyarlılığı yüksek ve bilinçli insanlar yetiştirmek Herkesin hür, demokratik, açık fikirli ve açık sistemi benimseyen insanlar olmasını sağlamaktır. (Erdoğan, 1998)

Japon Eğitim Sisteminde Müfredat ve Genel Özellikleri Japon eğitim sisteminin en belirgin özelliği; eğitimle ilgili bütün unsurlar arasında işbirliğinin sağlanması, yerel yönetimlerin dâhil edilmesi ve özel sektör desteğinin alınmasıdır. Eğitim müfredatı milli değerleri içerir. Ülkede okul, sanayi, aile ve toplum arasında sıkı bir ilişki vardır. Yarışmaya dayalı bir eğitim fırsatı öngörür. Japon eğitim sisteminde ulusal okulların finansmanı merkezi hükümetçe, kamu okullarınki il ve belediye yönetimlerince, özel okullarınki ise özel kuruluşlarca karşılanmaktadır. Konfüçyüs etkisi altındaki Japon kültürü entelektüel gelişmeye değer vermiş, halk kendini eğitime adamıştır. Hızlı bir şekilde ekonomik ve endüstriyel modernizasyonu gerçekleştirmiştir.

Japon Eğitim Sisteminde Müfredat ve Genel Özellikleri Fen bilimlerini teknolojiye en iyi aktarıp uygulayan ve bunu en iyi öğreten Japonlar olmuştur. Diğer ülkelerle kıyaslandığında daha çok mühendis ve teknik eleman yetiştirmiştir. Japon eğitim sisteminde soru soran, bağımsız hipotezler kurabilen araştırıcı mucit ruhlu orijinal, yeni fikirler, alternatif üretmeye sahip öğrenciler yetiştirilir. Ezberlemekten çok, deneyleri yaparak tabiattaki kanunları keşfederler. Okullar teknolojik ürünler ve eğitime yardımcı teknolojilerle donatılarak, fen dersleri teknoloji uygulamalı olarak verilmektedir. Öğrenciler okula, evlerinde kullandıkları değişik elektronik ve elektrikli cihazları getirip, onları açarlar, incelerler, bozarlar ve yeniden yaparlar. Ellerinde sürekli mikroskop veya konu ile ilgili malzeme, alet ve cihazları alıp öğrenirler.

Japon Eğitim Sisteminde Müfredat ve Genel Özellikleri Japon eğitim sisteminde, müfredatın amaçlarından biri de “karakter eğitimi”dir. “Japon eğitim sisteminde anahtar kavramdır. “Kokoro” eğitimi denilen karakter eğitiminde amaç ruhi eğitimdir. Ruhi eğitim kalp, gönül, insanlık, ruhi yönden yeterli hale getirip yetiştirmektir.” Temel eğitimde daha çok kişilik oluşumuna önem verilir. “Sağlam kişiliklerden sağlam toplumlar meydana gelir” düşüncesi hâkim olmuştur. Karakter gelişimini inşa etmenin temel yollarından biri de “grup eğitimi (faaliyetleri)” dir.

Japon Eğitim Sisteminde Müfredat ve Genel Özellikleri Japon eğitim sisteminde toplumu eğitmenin bir yöntemi de “ömür boyu öğrenmedir”. “Ömür boyu öğrenme entelektüel gelişmeyi sağlamak, boş vakitleri iyi değerlendirmek, işgücü ve becerileri artırmaktır. Toplum hayatının tüm safhalarını kapsamaktadır. Örgün eğitimi desteklemek ya da örgün eğitimden bağımsız olarak kişileri geliştirmeye yönelik yapılmaktadır”. Japon eğitim sisteminde, çocuklar arasında ilgi ve yetenek bakımından herkes eşit görülmektedir. Temel eğitim ve ortaokullarda bütün öğrencilere aynı müfredat uygulanmaktadır. Halk ve öğretmenler genellikle tüm çocukların aynı potansiyele, eşit yeteneğe sahip olduğuna inanmaktadır. Çok başarılı öğrencilerin sınıf atlama olayı yoktur. 

Japon Eğitim Sisteminde Müfredat ve Genel Özellikleri Sistemin temel karakteri yüksek okullaşma oranı ve derslere devam “zorunluluğudur”. Önemli bir yere sahip olan özel eğitim kurumları da aynı karakteristik özellikleri taşımaktadır. Japonya’da ulusal bütçenin %12’si eğitime ayrılırken %7,7’si askeri harcamalara ayrılmaktadır. Japonya’da okur-yazarlık oranı % 99’dur. İlkokul düzeyinde bir öğretmene ortalama  25 öğrenci ,ortaöğretimde ortalama 18 öğrenci, yükseköğretimde ortalama 11 öğrenci düşmektedir.

Kuruluş statüsü açısından Japon okulları: Resmi devlet okulları, Mahalli okullar (il ve belediye okulları ) ve Özel okullardır. Japonya’da okulların % 28’i özel okuldur.   Anaokulu öğrencilerinin % 75’i , kreş öğrencilerinin % 43’ü , ilkokul öğrencilerinin % 1’i, ortaokul öğrencilerinin %3’ü, lise öğrencilerinin %28’i, üniversite öğrencilerinin %72’si , meslek yüksek okulu öğrencilerinin % 89’u, teknik okul öğrencilerinin %7’si Özel okullara gitmektedir.

Eğitim sistemi hakkında kısa bilgiler

Japonya eğitim sistemi şeması

Okul sisteminin yapısı

Okul sisteminin işleyişi

İlköğretimde temel dersler:

İlköğretim yıllık ders dağıtım çizelgesi

İlkokul bitirme sınavları

Ortaokul zorunlu temel dersler

Japonya Ortaokul Programı

Ortaokul Bitirme Sınavı

Akademik İzleme Testleri

Ortaöğretimde Zorunlu Dersler

Ortaöğretimde Okul Türleri

Mesleki Eğitimde Eğitim Kurumları

Mesleki Eğitimde Eğitim Kurumları

Lise (Koro-Gakkö) Programı

Lise (Koro-Gakkö) Programı

Lise (Koro-Gakkö) Programı

Lise (Koro-Gakkö) Programı

Kredi Değerleri

Ortaöğretim Kurumları Arasında Geçişler

Mesleki Rehberlik

Mesleki Eğitimde En Popüler Kurs Alanları

Lise Bitirme Sınavı

Üniversiteye Giriş Sınavı Üniversiteye giriş sınavındaki başarı puanı belirleyici, İki aşamalı sınav, Birinci basamak sınavı ulusal düzeyde baraj niteliğinde, İkinci sınav üniversiteler tarafından yapılır, Yüksek talep alan üniversitelerde birinci basamak sınavı dikkate alınır.

Yüksek Öğretim Üniversiteler, Yüksek okullar, Teknik okullar. Harçlar yüksek, Vakıflar, yerel yönetimler, hükümet burs ve kredi şeklinde finansal destek sağlanır.

Yüksek Öğretim Üniversiteler (Daigaku) lisans ve lisansüstü eğitim verir. Tıp ve diş hekimliği 6 yıl, Diğer bölümler 4 yıl. Sonunda bakelorya (diploma) alınır.

Yüksek Öğretim Master, üniversite sonrası 2 yıl, Doktrora ise 5 yıl sürelidir. Tıpta doktora 4 yıl sürelidir. Yüksek okullar (Tanki-daigaku), lise mezunlarına yönelik 2 ya da 3 yıllık eğitim verir.

Kurum Türleri Devlet Üniversiteleri, denetime tabi olan devlet üniversitesi kuruluşlarıdır, Ulusal Üniversiteler, ilk olarak Japon Hükümeti tarafından kurulmuştur ancak 2004 yılında ulusal üniversite kuruluşları tarafından denetime tabi olmak üzere yeniden yapılandırılmıştır. Bu üniversiteler hala kamu üniversitesi niteliği taşır ancak ulusal standartlara bağlı kalırlar. Özel Üniversiteler Japonya’daki tüm üniversitelerin yaklaşık %80’ini oluşturur. Bu üniversiteler eğitim kuruluşları tarafından kurulur.

Diğer Kurumlar İki yıllık yüksekokullar ve özel eğitim okulları Japon öğrencilere, belirli bir iş becerisi ve gerekli nitelikleri edinme imkânı sunar. Bu programlar genellikle üniversite derece programlarından daha kısa sürede tamamlanır ve öğrenim maliyeti daha düşüktür.

Önemli Bilgiler; Genç nüfusu yaklaşık %70’i üniversiteye kayıtlı, Japon öğrenciler üniversiteye girmek için çok zor sınavlardan geçerken, uluslarası öğrenciler daha kolay bir sınava girerler. Sosyal bilimler, 2011 yılında Japon öğrenciler arasında en çok tercih edilen bölüm olmuştur.

JAPONYA’DA ÖĞRETMEN OLMAK; Öğretmenlerin Yetiştirilmesi ve Atanması Japonya’da öğretmen eğitimi iki şekilde yapılmaktadır. Birincisi, üniversitelerin eğitim fakültelerinde veya bölümlerinde ve eğitim üniversitelerinde yapılan diplomalı , ikincisi ise , diğer fakültelerde uygulanan sertifikalı öğretmen eğitimidir. Öğretmen olabilmek için sertifika gereklidir. İki tür sertifika vardır: Sürekli ve Geçici. Sürekli olan tüm ülke genelinde; asli öğretmen – Geçici olan verildiği il için geçerli; yardımcı öğretmen Öğretmen olabilmek için Bölge Eğitim Kurulu’na başvurulur.

Temel öğretmen eğitimi üç kategoriden oluşur: Eğitimin hedefleri, eğitim sosyolojisi, eğitim programı ve öğretim, ahlak eğitimi ve pedagoji gibi dersleri içeren pedagoji alanı, Gelişim psikolojisi, rehberlik ve danışma gibi dersleri içeren psikoloji alanı, Uygulama ve beden eğitimi ile Japon anayasası gibi ilgili alana ilişkin konular. - Alan bilgisi derslerinin yanı sıra eğitimle ilgili seçimlik dersler de (tarih, sosyoloji, eğitim felsefesi, karşılaştırmalı eğitim, eğitim yönetimi, sosyal eğitim, öğretim yöntemleri, program geliştirme, vs.) almaktadır.

Japonya’da yeni öğretmenlerin eğitim ihtiyaçlarını karşılama amacıyla verilen 20 günlük hizmet içi eğitim faaliyetleri genellikle okullarda Shido Shuji’lerin idaresi altında tamamlanmaktadır. Shido Shujiler Amerikan eğitiminde usta öğretmen , program danışmanı ya da müfettiş olarak bilinen deneyimli uzman öğretmenlerdir. Genellikle öğretmenlerin hizmet içi eğitiminde sık kullanılan bir yöntem meslektaşları ve Shido Shujilerin önünde gösteri gruplarının oluşturulması ve uygulamalarının dönüt yoluyla değerlendirilmesi şeklindedir.

Öğretmenlerin Statüsü ve Ücretleri Yapılan bir araştırmaya göre , okul yöneticileri ve öğretmenler halkın gözünde , 82 meslek içerisinde 9 ve 18. sıralarda yer almaktadır. Öğretmenler ; büyük şirketlerdeki makine mühendisleri , inşaat mühendisleri ve memurlardan daha yüksek prestije sahiptirler. Bir yıllık öğretmenin maaşı , genellikle işadamı , eczacı, mühendis gibi meslek sahiplerinin maaşlarından daha yüksektir. Öğretmenlerin maaşlarında başlangıçta dereceleri ve diploma düzeyleri etkili olurken sonraki yıllarda kıdemin etkisi görülmekte , kıdem ise toplam hizmet süresine bağlı olarak artış göstermektedir.

JAPONYA VS TÜRKİYE Ulusal bütçenin %12’si eğitime ayrılır. 6+3+3+4 Okul 1 Nisan’da başlar, bir sonraki 31 Martta biter. - 3 dönemden oluşur. (Nisan-Temmuz ortası, Eylül-Aralık sonu, Ocak-Mart sonu) Milli gelirin %5.8’i eğitime ayırılır. 4+4+4 Eylülde başlar Haziranda son bulur. - 2 dönemden oluşur. (Eylül-Ocak ortası, Şubat-Haziran ortası)

JAPONYA VS TÜRKİYE Zorunlu eğitim 9 yıldır. Zorunlu eğitim 6-15 yaş arasındaki çocukları kapsar ve devlet okullarında parasızdır. Haftada 5,5 gün (cumartesi yarım gün) okula gidilir. Yedek öğretmen diye bir kavram yoktur. Zorunlu eğitim 12 yıldır. Zorunlu eğitim 6-18 yaş arasını kapsar ve devlet okullarında parasızdır. Haftada 5 gün okula gidilir. Ders boş olunca o derse boştaki öğretmenler girer.

JAPONYA VS TÜRKİYE Japonya Türkiye Disiplini ve kurallara uymayı öne çıkaran bir eğitim sistemi (karakteristik Japon grup davranışları) Okullarında müstahdem veya hizmetli yoktur. Okula yeni başlayan öğrencilere ilk önce sorumluluklar öğretilir. Daha çok bireysellik ön planda ve öğrenciler birbirleriyle yarış halinde Okul hademeleri mevcuttur. Okula yeni başlayan öğrencilere hemen okuma-yazma öğretilmeye çalışılır.

KAYNAKÇA; Aksu, Dursun, Eğitim yapıları ve yönetimleri açısından çeşitli ülkelere bir bakış, 347-372. Telci Memmedova, Dr. Ayten, Karşılaştırmalı eğitim sistemleri, 365-381. http://www.egitimledirilis.com/?kose-yazisi/japonya-egitim-sistemi-/-kose-yazisi-- ismet-tanriverdi-762y.htm http://www.ogretmeninsesi.com/sistemler/japonya3.htm http://www.tugbacansali.com/japon-egitim-sisteminin-tarihsel-gelisimi/ http://www.gelecekegitimde.com/gelismis-ulkelerin-ogretmen-yetistirme-modelleri/ http://www.ogretmeninsesi.com/sistemler/japonya8.htm https://onedio.com/haber/japon-egitim-sisteminin-one-cikan-15-ayirt-edici-ozelligi- 512208