MONA LİSA ARİFE GÜVEN 17 ESMA ULAŞ 33 10/C
ESER KİME AİTTİR, NEREDE VE NE ZAMAN YAPıLMıŞTıR? LEONARDO DA VINCI'YE AIT OLAN BU ESER IÇIN ÇALıŞMALARıNA 1503 YıLıNDA BAŞLADı VE ESERI TAMAMLAMASı ÜÇ – DÖRT YıL SÜRDÜ. BU TABLO ITALYA-FLORENSADA RESEMEDILMIŞTIR. ESER ŞU ANDA FRANSA’DAKI PARIS- LOUVRE MÜZESI’NDE SERGILENMEKTEDIR.
LEONARDO DA VINCI
LEONARDO DA VINCI KIMDIR? 15 NISAN 1452 YıLıNDA İTALYA DA DOĞAN LEONARDO DA VINCI AVRUPA’NıN RÖNESANS DEVRINDE DÜNYAYA GELMIŞTIR. RÖNESANS DEVRININ EN ÜNLÜ KIŞILERINDEN OLAN HATTA RÖNESANS DEVRININ AVRUPASı’NA DAMGA VURMUŞ EN ÖNEMLI KIŞILERINDEN BIRIDIR. RÖNESANS DÖNEMI İTALYAN MIMARı, MÜHENDISI, MUCIDI, MATEMATIKÇISI, ANATOMISTI, MÜZISYENI, HEYKELTıRAŞı VE RESSAMıDıR. EN TANıNMıŞ YAPıTLARı MONA LISA ( ) VE SON AKŞAM YEMEĞI'DIR ( ). RÖNESANS SANATıNı DORUĞUNA ULAŞTıRMıŞ, YALNıZ SANAT YAPıSıNA DEĞIL, ÇEŞITLI ALANLARDAKI ARAŞTıRMALARı VE BULUŞLARıYLA DA TANıNAN, DÜNYANıN GELMIŞ GEÇMIŞ EN BÜYÜK SANATÇıLARıNDAN VE DEHALARıNDAN BIRIDIR. 2. MILENYUMUN ADAMı SEÇILMIŞTIR.
BU ESER NEDEN BU KADAR ÜNLÜ? LEONARDO DA VINCI’ NIN BU TABLOYU 1503 VE 1506 YıLLARı ARASıNDA FARKLı FARKLı YERLERDE YAPTıĞı DÜŞÜNÜLMEKTEDIR. DA VINCI’NIN ÇAĞDAŞı, SANAT TARIHÇISI GIORGIO VASARI BU KONUDA, “… TABLO ÜZERINDE DÖRT YıL OYALANDı VE TABLOYU BITIRMEDI…” DEMIŞTIR. ANCAK TABLO 1911 YıLıNDA KAYBOLDUĞUNDA ÜNLENMIŞTIR. 20. YÜZYıLıN EN BÜYÜK SANAT HıRSıZLıĞı OLARAK KABUL EDILEN MONA LISA TABLOSUNUN ÇALıNMASıNı GERÇEKLEŞTIREN KIŞI, LOUVRE MÜZESININ ESKI ÇALıŞANı “VINCENZO PERUGGIA” OLDU. O VE YARDıMCıLARı, 20 AĞUSTOS’TA MÜZEYE GIRDILER, PERUGGIA GECEYI ORADA SAKLANARAK GEÇIRDI VE ERTESI GÜN TABLOYU IŞ GÖMLEĞININ ALTıNA SOKARAK MÜZEDEN UZAKLAŞTı. İTALYA, FLORANSA’DA TABLOYU BIR SANAT GALERISINDE SATMAYA ÇALıŞMADAN ÖNCE PERUGGIA, TABLOYU IKI YıL BOYUNCA PARIS’TE DAIRESINDE SAKLADı. SANAT GALERISININ SAHIBI POLISE HABER VERDI VE PERUGGIA TUTUKLANDı
TABLO KURTARILDIKTAN SONRA TÜM İTALYA’DA SERGİLENMİŞ VE 1913 YILINDA LOUVRE MÜZESİNE GERİ GETİRİLMİŞTİR. TABLONUN GERİ GETİRİLİŞİNDEN SONRAKİ İLK İKİ GÜN BOYUNCA ’DEN FAZLA İNSAN ONU GÖRMEYE GELMİŞTİR. HALK İÇİNDE İLGİ ÇEKİCİ OLMAYA BAŞLADIKTAN SONRA, LOUVRE MÜZESİNDE ÖNEMLİ TURİSTİK TABLOLARDAN BİRİ HALİNE GELMİŞTİR. O ZAMANA KADAR, MONA LİSA TABLOSU SADECE BU MÜZEDE SERGİLENEN, AZ BİLİNEN BİR RESİM İDİ. ZAMANLA, TARİHÇİLERDEN FİLM YAPIMCILARINA KADAR FARKLI ALANLARDAN GELEN UZMANLAR TABLO ÜZERİNDE ODAKLANMAYA BAŞLADILAR. BÖYLECE POPÜLARİTE KAZANAN MONA LİSA TABLOSU HAKKINDA BAZI GERÇEKLER GÜN IŞIĞINA ÇIKTI. ÇOĞU KİŞİYE ŞAŞIRTICI GELEBİLİR AMA, 1860’LARDA MONA LİSA SADECE BİR RÖNESANS ŞAHESERİYDİ.
TABLODAKI KADıNıNıN KIMLIĞININ SıRRı NEDIR? ÇOĞU KIŞI MONA LISA TABLOSUNDAKI KADıNıN, FLORANSALı IPEK TÜCCARı “FRANCESCO DEL GIOCONDO”NUN EŞI “LISA GHERARDINI”NIN BIR PORTRESI OLDUĞUNU DÜŞÜNMEKTEDIR. ANCAK TABLODAKI KADıNıN KIMLIĞI HAKKıNDA ORTAYA ATıLAN BAŞKA IDDIALAR DA BULUNMAKTADıR. BUNLAR ARASıNDA MILAN DÜKÜ LUDOVICO SFORZA’NıN METRESI CECILIA GALLERANI, FRANCAVILLA’NıN DÜŞESI COSTANZA D’AVALOS VE MILAN DÜŞESI ISABELLA BULUNMAKTADıR. HATTA BAZı KIŞILER TABLONUN LEONARDO DA VINCI’NIN KENDISINI YANSıTTıĞıNı DÜŞÜNMEKTEDIR.
TABLODAKI MANZARANıN GIZEMI NEDİR? TABLODAKI MANZARA VE MODEL ILE ILGILI BIRÇOK SPEKÜLASYON BULUNMAKTADıR. ÖRNEĞIN, DA VINCI’NIN MODELI GÜZEL YANLARıYLA RESMETTIĞI DÜŞÜNCESI VEYA TABLONUN 21. YÜZYıL STANDARTLARıNDA OLDUĞU DÜŞÜNÜLMEKTEDIR. DOĞULU BAZı SANAT TARIHÇILERI, ÖRNEĞIN YUKIO YASHIRO, TABLODAKI MANZARANıN ÇIN’LI SANATÇıLARıN ESERLERINDEN ETKILENDIĞINI ÖNE SÜRMÜŞTÜR AMA KANıTLARıNıN YETERSIZLIĞINDEN DOLAYı BIRÇOK ITIRAZ ÇıKMıŞTıR. MONA LISA TABLOSUNUN, 19. YÜZYıLA DEĞIN GIZEMI HAKKıNDA BU TIP DÜŞÜNCELER OLUŞMAMıŞTı, HENÜZ KAVRANMAKTA OLAN SEMBOLIZM AKıMı SAYESINDE, TABLODA VAR OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN SIMGELER IÇIN BIRÇOK DÜŞÜNCE ÇıKMıŞTıR. ELEŞTIRMEN WALTER PATER, 1867 YıLıNDA TABLO ÜZERINE, KADıNLıKLA ILGILI GIZLI SEMBOLLER IÇERDIĞINI BELIRTMIŞTIR.
MONA LISA’NıN GÖZELERINDEKI SıR NEDIR? İTALYAN ULUSAL KÜLTÜR MIRASı KOMITESI ÜYELERI, MONA LISA TABLOSUNUN YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLE BÜYÜTÜLMÜŞ FOTOFRAFLARıNDA MONA LISA’NıN GÖZLERINDE HARFLERIN VE NUMARALARıN GÖRÜLEBILDIĞINI ORTAYA ÇıKARDı. KOMITE BAŞKANı SILVANO VICETI, ÇıPLAK GÖZLE BAKıLDıĞıNDA BU SEMBOLLERIN GÖRÜLEMEDIĞINI, AMA YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKTE BÜYÜTÜLEREK BAKıLDıĞıNDA SEMBOLLERIN NET BIR ŞEKILDE GÖRÜLEBILDIĞINI BELIRTIYOR. LISA’NıN SAĞ GÖZÜNDEKI, LV HARFLERININ RESSAMıN ISMININ KıSALTMASı OLDUĞU, SOL GÖZDEKI SEMBOLLERIN ISE HENÜZ TANıMLANMADıĞı SÖYLENIYOR.
TEŞEKKÜRLER...