Av. Nesrin ÖZKAYA Adli Bilimler MA, Hastane ve Sağ.Kur.Yön.MBA HEMŞİRELERİN TIBBİ UYGULAMALARDAN DOĞAN YASAL SORUMLULUKLARI VE HATALI TIBBİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Av. Nesrin ÖZKAYA Adli Bilimler MA, Hastane ve Sağ.Kur.Yön.MBA

Sunu planı Tıbbi uygulama kapsamında yasal sorumluluklara teorik açıdan genel bakış İstatistiki Bilgiler Örnek kararlar Tavsiyeler Soru-Cevap Bölümü

TIBBİ UYGULAMA HATASI/TIBBİ MALPRAKTİS Sağlık mesleği mensubunun tıbbi uygulamalar sırasında standart uygulamayı yapmaması, beceri-özen eksikliği veya hastaya gerekli uygulamayı yapmaması-geç yapması-eksik yapması ile oluşan zarar olarak tanımlamak mümkündür.

Standart Tıbbi Uygulama “Denemeler sonucunda faydalı olduğu tıbben benimsenmiş, bu nedenle yaygın olarak kullanılan ve güncelliğini koruyan tıbbi kural ve uygulamalardır.”

Uyulması gerekli kurallara aykırı düşmenin hesabını verme durumudur. SORUMLULUK Uyulması gerekli kurallara aykırı düşmenin hesabını verme durumudur.

Tıbbi uygulamalarından doğan sorumluluklar; a. Ceza (hapis ve adli para cezası), b.Tazminat (hukuk), c. Disiplin sorumluluğu (idari-mesleki sorumluluk ile sağlık meslekleri kurulları açısından sorumluluk)

CEZA SORUMLULUĞU

Ceza kanununu bilmemek mazeret sayılır mı?

Hemşireler için özel düzenlenmiş bir ceza kanunu yoktur Türk Ceza Kanunu (TCK), sorumluluk açısından hekim ile hemşirelerin ceza sorumluluğunu ayırmamıştır. Bu nedenle hekimlerin mesleki sorumluluklarını düzenleyen tüm kurallar diğer sağlık meslekleri için de geçerlidir.

SORUŞTURMA İZNİ Devlet memuru olan hemşirelerin ceza sorumluluğuna gidebilmek ve yargılamak için bulunulan yerin en büyük mülki amirinden soruşturma izni verilmesi gerekir. Bu izin verilmediğinde ceza kovuşturması yapılamaz. (4483 Sayılı Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun)  

Sağlık Meslek Mensuplarını İlgilendiren TCK’ da Düzenlenen Hükümler TCK Md. 53/6 : Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma TCK Md.73/8 : Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçlarda uzlaşma TCK Md 76 : Soykırım TCK Md 77 : İnsanlığa Karşı Suçlar TCK Md 83 : Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi TCK Md 88 : Kasten Yaralamanın İhmali Davranışla İşlenmesi TCK Md 90 : İnsan Üzerinde Deney TCK Md 91 : Organ veya Doku Ticareti TCK Md 122 : Ayırımcılık TCK Md 136, 137 : Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme/Ele Geçirme TCK Md 172 : Radyasyon Yayma TCK Md 287 : Genital Muayene

TCK’ da da Düzenlenen Sağlık Meslek Mensuplarını İlgilendiren Hükümler TCK Md 84 : İntihara Yönlendirme TCK Md 85 : Taksirle Öldürme (2-6 yıl) TCK Md 89 : Taksirle Yaralama (3 ay-1 yıl) TCK Md 99 : Çocuk Düşürtme TCK Md 101 : Kısırlaştırma TCK Md. 190 : Uyuşturucu veya Uyarıcı Mad. Kul. Kolaylaştırma TCK Md 204, 205 : Resmi Belgede Sahtecilik, Resmi Belgeyi Bozmak, Yok Etmek veya Gizlemek TCK Md 210 : Sağlık Mensubunun Gerçeğe Aykırı Belge Düzenlemesi TCK Md.247 : Zimmet TCK Md 250 : İrtikâp TCK Md.251 : Denetim Görevini İhmal TCK Md 252 : Rüşvet TCK Md 257 : Görevi İhmal/Görevi Kötüye Kullanma TCK Md 259 : Kamu Görevlisinin Ticareti TCK Md 280 : Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi

TCK' da Kast ve Taksir kavramları Olumsuz Sonuç Taksir Öngörülmüyor /İstenmiyor Bilinçli Taksir Öngörülüyor/ İstenmiyor Olası kast Öngörülüyor/Olursa olsun Kast Öngörülüyor /İsteniyor

Taksir 5237 sayılı TCK, 22. maddesinde hükme bağlamıştır. Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir.

HEMŞİRELER AÇISINDAN TIBBİ UYGULAMA NE ZAMAN SUÇ OLMAZ? Diplomalı bir hemşire tarafından yapılmalı, Hastanın aydınlatılması ve rızasının alınması, Müdahalenin tıbbın gerektirdiği standartta ve özenli bir biçimde ve uygulanması gerekmektedir.

Dikkat ve Özen Yükümlülüğü Mesleğinin gerektirdiği bilgi ve deneyime sahip olduğu kabul edilerek kendisine hemşirelik diploması veya bir alanda uzmanlık belgesi verilen bir hemşirenin, kendi uygulama alanına giren ve tıbben öngörülebilir nitelikteki bir sonucu öngörerek davranması, bunun için gerekli olan dikkat ve özeni göstermesi beklenir.

T.C.YARGITAY,4. CEZA DAİRESİ,E. 2003/1064,K. 2004/2055,T. 11.2.2004 Trafik kazası sonucu hastaneye yaralı getirilen ölenin, görevli doktor ve hemşire olan sanıklar tarafından yeterli kontrol ve muayene ile gelişen duruma uygun müdahale yapılmadığı, Yüksek Sağlık Şurası raporuna göre de kusurlu kabul edilmeleri karşısında; tüm dosyaların Adli Tıp Kurumuna yollanarak, sanıkların savsamalarının olup olmadığı, sanıkların yasal sorumluluklarını yerine getirseler dahi ölümün gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda rapor alınıp, ölüm kaçınılmaz ise görevi savsama, ölümde bu savsama etkili ise taksirle ölüme neden olma suçundan hüküm kurulmalıdır.

Hemşirelik Girişimi HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ İlk yardım uygulamaları* X Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar İlk yardım uygulamaları* X Kod/acil durum yönetimi*

T.C. DANIŞTAY 1. DAİRESİ,E. 2007/1183,K. 2007/1294,T. 1.11.2007 ….mide ağrısına dikkat çekilmesine karşın, bu tetkikler dikkate alınmadan ve mideyle ilgili herhangi bir araştırma yapılmadan hastaya sadece böbrek rahatsızlığı teşhisinin konularak, buna yönelik bir tedavinin uygulandığı, hastanın mide delinmesi sonucu vefat ettiği iddiasıyla şikayette bulunulmuştur. Soruşturmada ise hastanın değerlendirilmesi ve tedavisinde bir eksikliğin bulunmadığı sonucuna varıldığı ve Rektörlükçe oluşturulan Yetkili Kurulun üroloji servisi hekim ve hemşirelerinin men-i muhakemelerine karar vermiştir.

T.C. DANIŞTAY 1. DAİRESİ,E. 2007/1183,K. 2007/1294,T. 1.11.2007 Soruşturma izni verilmemesi kararına hasta yakınlarının yaptığı itiraz Danıştay’da değerlendirilmiş ve; Hemşireler ... , ... , ve 'ın hastaya konulan tanıyla ilgilendirilemeyecekleri ve hasta takibinin sorumlu hemşire tarafından gereği gibi yapıldığı, bu durumda ... , ... , ... ve .. .'ın üstlerine atılı suçu işlediklerini doğrulayacak ve haklarında kamu davasının açılmasını gerektirecek yeterli kanıt bulunmadığı anlaşıldığından Yetkili Kurulca verilen men-i muhakemelerine ilişkin kararın onanmasına, hekimler hakkında verilen kararın bozulması ile savcılığa gönderilmesine….

HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ Hemşirelik Girişimi Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar Hasta kabulü: Hastanın öyküsünün alınması ve oryantasyonunun sağlanması X Sistem değerlendirmesi (dolaşım, solunum, sinir, gastrointestinal vb) Ağrı izleme Hasta ile ilgili toplanan verilerde (öykü, fizik muayene, laboratuar bulguları ve diğer tanı işlemleri sonuçlarında) veya bakım uygulaması sonuçlarında normalden sapmaların değerlendirilmesi ve yorumlanması

T.C. DANIŞTAY 10.DAİRE,E. 2005/3719 K. 2007/4316,T. 24.09.2007 ….Hasta nöroloji bölümü yoğun bakım ünitesine alınarak tedavisine başlanmış, ancak hastanın sık sık kendisini bu cihaza bağlayan maskeyi çekip çıkarmaya çalıştığının gözlendiği; … tarihinde de solunum maskesini çıkarması sonucu, yapılan müdahalelere rağmen hayatını kaybettiği; olay nedeniyle müteveffa şahsa müdahalelerde bulunan doktor ( nöroloji asistanı ) ve hemşire aleyhine görevi ihmal suçundan açılan ceza davasında; Yüksek Sağlık Şurasının sanık doktor ve hemşirenin kusursuz olduğu, ancak … Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji yoğun bakım ünitesinin şartlarının uygun olmamasının ve hizmetin işleyişiyle ilgili aksaklıkların ölüm olayına etken olduğu yolunda görüş verilmiştir.

Hemşirelik Girişimi Oksijen tedavisi takibi(maske, nazal kanül)* X HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ Hemşirelik Girişimi Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar Oksijen tedavisi takibi(maske, nazal kanül)* X Solunumun monitörle izlenmesi*

T. C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU,E. 2002/9-550,K. 2002/561, T. 26. 6 …Üniversite'ye ait hastanede hemşire olarak çalışmakta iken, yatmakta olan bir böbrek hastasının ateşini ölçmediği halde saat 10.00 da ölçmüş gibi göstererek kayıtlara ( 36 Derece ) yazdığı görülmüştür.O sırada durumdan şüphelenilmesi üzerine 20 dakika sonra hastanın ateşinin ölçüldüğü ve ( 38.5 Derece ) olduğu belirlenmiştir. Böbrek hastası olan bir kişinin böyle bir davranışla yüz yüze bırakılması görevin savsaklanması şeklinde nitelendirilmesi gerekir.

HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ Hemşirelik Girişimi Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar Yaşam bulgularının alınması ( vücut sıcaklığı, nabız, kan basıncı, solunum) X

T.C. YARGITAY 4. CEZA DAİRE,E. 2004/118181,K. 2006/10269, T. 2.5.2006 …….’da görevli hemşire ve ebe olan sanıkların vücuda enjeksiyon biçimi farklı olan kızamık aşısı yerine gerekli dikkat ve özeni göstermeyerek kızamık suyu ile sulandırılmış verem aşısı yapmaları nedeniyle bebeklerden ...'nin bir yıl süreyle gözlem altına tutulmalarına yol açma ve kolunda iltihaplı ceviz büyüklüğünde şişlik oluşturma eylemlerinin özel hüküm niteliğindeki taksirle yaralama suçuna uymaktadır.

Tazminat Sorumluluğu

Haksız Fiilin Unsurları Hemşirenin tıbbi uygulama yaparken kusuru olmalı Hastada zarar meydana gelmiş olmalı Fiil ile meydana gelen zarar arasında illiyet bağı (neden-sonuç ilişkisi)bulunmalıdır

ZARAR NE OLABİLİR? Geçici zarar Kalıcı sakatlık Ölüm

TAZMİNATIN KAPSAMI Maddi Tazminat  1.Defin masrafları 2.Tedavi masrafları 3.İş kaybı zararı 4.Destekten yoksun kalma tazminatı Manevi Tazminat Çekilen acı, elem, üzüntü ve ruhi sarsıntıyı gidermek amacıyla hükmedilen parasal ödemedir.

Komplikasyon & Malpraktis Tıbbi uygulama sonucunda zarar var, nedensellik bağı var ama kusur yoksa komplikasyon vardır. Komplikasyon kabul edilebilir risk, izin verilen risk olarak Türkçeye çevrilmiştir. Komplikasyon varsa uygulamayı yapan sorumluluktan kurtulur mu?

Komplikasyon ne zaman malpraktis olur? -Hasta komplikasyonlar konusunda aydınlatılmamışsa -Rıza yoksa veya usule uygun rıza alınmamışsa -Komplikasyon zamanında tanınmamışsa,ilgili hekime haber verilmemişse -Zamanında tanınmış ama gerekli olan müdahaleler seri halde yapılmamışsa KOMPLİKASYON YÖNETİMİ İYİ YAPILMADIĞINDAN ORTADA BİR MALPRAKTİS VARDIR

T.C.DANIŞTAY 10. DAİRE,E. 2006/4777 K. 2009/7341,T. 1.7.2009 .. Devlet Hastanesinde U.E.’ye yapılan tedavi ve enjeksiyonun hatalı olması nedeniyle sol bacağının kangren olmasına ve kesilmesine neden olunduğundan bahisle tazminat davası açılmıştır. İdari soruşturma raporu sonucunda görevli hemşirenin kusurlu bulunması nedeniyle hakkında soruşturma izni verilmesi ve 657 sayılı Yasa uyarınca kınama cezasıyla cezalandırılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Hemşire kusurlu bulunmuş ve hastaya …….000 TL (2000 yılından itibaren faiz işletilecektir) tazminat verilmesi kararını onamıştır.

Hemşirelik Girişimi Kas içine (Intramuskuler) ilaç uygulama X HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ Hemşirelik Girişimi Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar Kas içine (Intramuskuler) ilaç uygulama X

T. C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU,E. 2009/13-393 K. 2009/452,T. 21. 10 Davalı hastanenin, akıl hastası ve intihara meyilli bulunan hastaya bu konuda yetişmiş hemşire görevlendirilmeyerek hasta yakınının refakatçi olarak seçilmesini ve hastanın, hastanede intiharına engel olamayan davalı hastanenin tazminatla sorumlu tutulması gerektiğine karar verilmelidir.

Hemşirelik Girişimi İntiharı önleme X Çevre güvenliğini düzenleme HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ Hemşirelik Girişimi Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar İntiharı önleme X Çevre güvenliğini düzenleme

Tazminat Davası Hemşireyi Davalı göstererek Açılır mı? Devlet memuru olan hemşirenin yaptığı bir uygulamadan dolayı tazminat davası açılacaksa bu dava idareye karşı açılır. Ancak personel kusuru olursa idare, ödediği tazminatı personeline rücu edebilir. Özel Sağlık Hizmeti Sunucularında çalışan hemşireler için ise, hem hemşireye hem de çalışılan kurumun sahiplerine/yönetimine birlikte dava yöneltilir.

Disiplin Sorumluluğu

DİSİPLİN? Disiplin=terbiye etmek, yetiştirmek, yola getirmek Disiplin cezaları; ortak amaç için çalışan kişilerin düzenini sağlamak maksadıyla kendi özel mevzuatında belirlenmiş,hiçbir ceza kanununa girmeyen yaptırımlar bütünü olarak da tanımlanabilir.

DİSİPLİN SORUMLULUĞU A-DEVLET MEMURU HEMŞİRENİN İDARİ YÖNDEN DİSİPLİN SORUMLULUĞU 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’ na tabi çalışanlar (mahalli idarelerde sözleşmeli çalışan personel dahil) 2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’ na tabi çalışanlar 926 Sayılı TSK Personel Kanunu’na tabi çalışanlar 5258 Sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun,Yönetmelik ve sözleşme kapsamında çalışanlar 4924 Sayılı Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması Hakkında Kanun uyarınca sözleşmeli çalışanlar B- İŞ SÖZLEŞMESİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRENİN İDARİ YÖNDEN DİSİPLİN SORUMLULUĞU

DİSİPLİN CEZALARI/657 SY. KANUNA TABİ OLANLAR İÇİN Uyarma, Kınama, Aylıktan Kesme, Kademe İlerlemesinin Durdurulması, Devlet Memurluğundan Çıkarma, 657 sy. Devlet Memurları Kanunu 124-135. maddelerde düzenlenmiştir

DİSİPLİN CEZASINA İTİRAZ Disiplin cezasına karşı itiraz hakkı mevcut İdari yargı yolu açıktır

İŞ SÖZLEŞMESİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRENİN İDARİ YÖNDEN DİSİPLİN SORUMLULUĞU 4857 sayılı İş Kanunu 'nun 26. maddesinde; "24 ve 25'inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi bulunmakta ayrı bir disiplin hükmü içermemektedir. Genellikle uygulamada, 1. Yazılı ihtar (uyarma), 2. Yazılı kınama, 3. Ücret kesme, 4. Tazminatsız işten çıkarma olarak disiplin sorumluluğu görülmektedir.

MESLEK ÖRGÜTÜNÜN SORUMLULUĞU Meslek örgütlerinin disiplin cezası verme yetkisi hali hazırda hekimler/diş hekimleri açısından geçerli bir konudur. Diğer sağlık meslekleri mensupları için hazırlanan tasarı yasalaşmamıştır.

SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK MESLEKLERİ KURULU SORUMLULUĞU KHK/663-2 Kasım 2011 Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname UZLAŞTIRMA KURULU ve SAĞLIK MESLEKLERİ KURULU oluşturulmuştur. Ancak Uzlaştırma Kurulu 2.1. 2014 te kaldırılmıştır.

Sağlık Meslekleri Kurulu/663 Sy KHK Md. 23 Meslekten men eden hükümleri anayasa mahkemesince iptal edildi Sadece mesleki eğitim ve hasta hakları eğitimine tabi tutma gibi kararlar verebileceği hükmü kaldı.

TIBBİ UYGULAMA HATALARINA İLİŞKİN İSTATİSTİKSEL VERİLER

ABD’ de tıbbi uygulama hatası nedeniyle rapor edilen vakaların % 79’ u hekim, % 10,3’ ü diş hekimi, % 10,72 si ise diğer sağlık çalışanlarıdır. (% 9,2’ si hemşire).

Adli Tıp Kurumunca Değerlendirilen Tıbbi Uygulama Hatası İddiası İçeren Olguların Uzmanlık Alanlarına Göre Dağılımı

Yüksek Sağlık Şurasında Değerlendirilen Ekip Olarak Tıbbi Uygulama Hata İddiası İçeren Dosyalardaki Sağlık Personeli Dağılımı n %   Hemşire- ebe toplam 308 47,5 Ebe 160 24,6 Hemşire 136 21,0 Ebe- hemşire 8 1,2 Servis sorumlu hemşiresi 3 0,5 Stajyer hemşire 1 0,2 Diğer sağlık meslekleri toplam 62 9,7 Anestezi teknisyeni 33 5,1 Sağlık memuru 16 2,5 Hastabakıcı 7 1,1 Laboratuar teknisyeni Acil tıp teknisyeni 2 0,3 Eczacı Hekim toplam 270 41,6 Uzman hekim 196 30,2 Pratisyen doktor 60 9,3 Asistan hekim 10 1,5 Başhekim 4 0,6 Diğer toplam Hastane yönetimi Hastane Sağlık Bakanlığı Genel Toplam 648 100

Hemşire ve Ebelerin En Çok Hatalı Bulundukları Konular Enjeksiyona bağlı sorunlar (düşük ayak sendromu) Doğuma bağlı sorunlar Ameliyat bölgesinde yabancı cisim unutulması İlaç uygulamaları (yanlış ilaç, yanlış doz, yanlış hasta,yanlış veriliş yolu) Hasta takibinde özensizlik Doktora haber vermeme Hasta düşmeleri İletişim eksikliği

VAKA SUNUMU

Vaka 1 26 yaşındaki bayan hasta sağ kasıkta ve göbekte ağrı, bulantı ve kusma şikayetleri ile hastaneye başvurmuştur. Yapılan muayenesinde ‘apendisit’ tanısıyla hastaneye yatırılmıştır. 1 saat içerisinde ameliyat bitirilerek hasta servise alınmıştır. .

Vaka 1 Hastaya ameliyat sonrası ağrı şikayeti nedeni ile servis hemşiresi tarafından ‘Tracrium’ adlı ilaç IV yolla yapılmıştır. Enjeksiyon sonrası hastanın kliniği değişmiş, bilinç kaybı, siyanoz gelişerek solunumu durduğundan doktora haber verilmiş, yapılan müdahaleyi müteakip solunumu normale dönen hasta Yoğun Bakım Servisi bulunan başka bir hastaneye sevk edilmiştir.

Vaka 1 Anestezi ve Reanimasyon Servisinde takip ve tedavi edilen hasta da 5 gün sonra kardiopulmoner arrest gelişmiş ve yapılan resüstasyona cevap vermeyen hasta exitus kabul edilmiştir. Otopsi yapılan hastanın Histopatoloji raporunda miyokardial liflerde hipoksik değişiklikler ve beyinde ödem görülmüş. Ancak hastanın ölüm nedeni saptanamamıştır.

Vaka 1 Genel cerrahi uzmanı ifadesinde; apendist tanısı konulan hastanın ameliyatı için çağırıldığını gerekli muayene ve tahlilleri isteyerek hasta yakınlarının izniyle hastayı ameliyata aldığını, ameliyat notu ve tedavisini yazarak hastaneden ayrıldığını, 2 saat sonra hastaneden gelen telefonla tekrar hastaneye döndüğünü, hastanın yatağında soluk almadan ve kımıldamadan yattığını gördüğünü derhal gerekli müdahaleyi yaptığını, kendisinin suçu ve ihmalinin olmadığını beyan etmiştir.

Vaka 1 Hemşire ifadesinde; olay günü hastaneden yirmi kadar hastaya takip ettiğini konusu geçen hastanın ameliyattan çıkarılıp odasına yatırıldığını, ilaçlarının yatağın yanındaki etejerde olduğunu, ameliyattan çıkan hastalara hemen antibiyotik ve ağrı kesici yapıldığından, hastaya ilaçlarını yaptığını, 10-15 dakika sonra hasta yakınının yanına gelerek hastanın ağırlaştığını bildirmesi üzerine doktora haber verdiğini hastaya doktorların müdahale ettiğini ve herhangi, bir kabahati ve kusurunun olmadığını beyan etmiştir.

Vaka 1 Anestezi Teknikeri ifadesinde; hastanın ameliyat için hastaneye getirildiğinde, ameliyathanede eksik olan ilaçları hastane içerisindeki eczaneden temin ettiğini ve hastayı ameliyata hazırladığını, ameliyat bitiminde hastayı uyandırdığını ve servisteki yatağına götürdüğünü, hasta için gereken ve ameliyatta kullanılan ilaçları bıraktığını , olayın yanlışlıkla tracrium adlı ilacın kullanılmasından meydana geldiğini beyan etmiştir.

Vaka 1 YSŞ KARARI “Tracrium” entübasyon için kullanılan kas gevşetici bir ilaç olduğundan ve tek başına kullanıldığında solunumu durdurduğundan, ilacın üzeri okunmadan dikkatsizce hastaya yanlış ilaç uygulamasında bulunan hemşirenin oranında KUSURLU bulunduğuna, Hastaya doğru ameliyat yapıldığı, ameliyata bağlı hastada postop. komplikasyon gelişmediğinden doktorun KUSURSUZ olduğuna,

Vaka 1 YSŞ KARARI Anestezi tıbbi usule uygun olarak verildiğinden anestezi teknikerinin KUSURSUZ olduğuna, Ayrıca Hastane İdaresinin de KUSURLU olduğuna oy birliği ile karar verilmiştir.

Vaka 2 23 yaşındaki erkek hasta batında nafiz yabancı cisim (kurşunlanma) tanısı ile devlet hastanesinde ameliyat edilmiştir. Ameliyat sonrası 13. günde hasta şifa ile taburcu edilmiştir.

Vaka 2 Hasta 3 ay sonra şiddetli karın ağrısı ve bulantı kusma şikayetleri ile tekrar hastaneye başvurmuştur. Akut batın tanısı ile ameliyata alınan hastada batında klemp unutulduğu fark edilerek yabancı cisim batından çıkarılmıştır.

Vaka 2 Genel Cerrahi Uzmanı ifadesinde; hastayı şok halinde iken ameliyata aldığını , Göğüs cerrahisi uzmanı tarafından toraxa müdahale yapıldığını , kendisinin batına müdahale ettiğini, vital fonksiyonların normale döndüğünü, batındaki kurşunu bulamadığı için çıkarmadığını, takiplerinin ardından şifa ile taburcu ettiğini,

Vaka 4 Vaka 2 Ameliyat hemşiresi S.Ö. ifadesinde; hastanın ilk ameliyatında kendisinin operasyon başladıktan sonra bulunduğunu, doktorun ameliyatı tamamladığını , batın kontrolü yapması konusunda doktoru uyardığını , ancak kontrol yapılmadan kapatıldığını, ameliyatın başlangıcında bulunmadığı için malzemelerin sayılıp sayılmadığını bilmediğini beyan etmiştir.

Vaka 2 Vaka 4 Ameliyat hemşiresi S.Y ifadesinde;ameliyatta kendisinin doktor ile birlikte masada çalıştığını, batın kontrolü yapılmadan kapatıldığını, iki tane operasyon seti açtıklarını, ikinci set açıldığında karışıklık olduğunu ve malzeme sayımının yapılamadığını, operasyonda yapılan tüm işlerden doktorun sorumlu olduğunu, malzeme sayımı da doktorun yapması gerektiğini veya personele yaptırması gerektiğini beyan etmiştir.

Vaka 4 Vaka 2 Tanık N.E. (Ameliyat Hemşiresi) ifadesinde; hastanın ikinci ameliyatında enstrümante hemşiresi olduğunu, ameliyatta batın açıldığında bağırsakların gangrene olduğunu, bağırsakların altında 2 tane koagülasyon pensi olduğunu ve bunların çıkartıldığını söylemiş.

Vaka 2 Vaka 4 YSŞ KARARI Hastanın birinci ameliyatında yapılması gerekeni doğru bir şekilde yapan ancak ameliyatın sonunda batını kontrol etmeden kapatan doktorun KUSURLU olduğuna , Ameliyat malzemelerini saymayan ve bunu ameliyatı yapan hekime bildirmeyen hemşire S.Ö. ve S.Y.’ nin KUSURLU olduğuna oy birliği ile karar verilmiştir.

HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ Hemşirelik Girişimi Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar Ameliyat öncesi gaz bezi, iğne, bistüri ve diğer aletlerin sayımının yapılması, gerektiğinde sayım tahtasına yazılması X Ameliyat sonunda spanç, alet, iğne sayımlarını güvenli bir şekilde yapma ve kaydetme

Vaka 3 4 yaşındaki kız çocuğu ayağına tığ batması nedeniyle …. hastanesinde yabancı cismin çıkarılması için yatışı yapılmıştır. Yatış için boş yatak aranırken hasta yakınları tarafından genel cerrahi kliniğinde boş bir yatağa yatırılmıştır. Hastanın yatırıldığı boş yatağın aslında fıtık teşhisi konularak, tetkikleri yapılan ve aynı gün ameliyatı planlanan H.Ö. yaşlarındaki kız çocuğuna aittir.

Vaka 3 Servis hemşiresi E.K. tarafından fıtık ameliyatı olacak hasta sanılarak, ameliyata hazırlanmış ve ameliyathaneye götürülmüştür. Dr. S.Ü. Ameliyathaneye gelen hastanın dosyasını inceledikten sonra hastaya bakmayarak, farklı kişi olduğunu değerlendirilmediğinden fıtık ameliyatını gerçekleştirmiştir. Ayağında yabancı cisim olan hasta beş gün sonra tekrar ameliyata alınarak ayağındaki yabancı cisim çıkarılmıştır.

Vaka 3 Dr. S. Ü. ifadesinde; kendi hastasını ameliyat gününe kadar izinli olarak evine yolladığını, hastanın sabah saatlerinde aç getirildiğini, sabah vizitini yaptıktan sonra ameliyathaneye gittiğini, hasta çocuğu ameliyata aldığını , sedyede kendi hastasının yüzüne benzetemediğini ameliyathane hemşirelerine söylediğini, onların hasta dosyasını getirdiklerini, dosyayı inceleyince itirazından vazgeçerek ameliyata başladığını,

Vaka 3 Ameliyatta fıtık tespit edemeyince yanlış tanı koyduğunu düşündüğünü narkozun etkisinden kurtulan çocuk uyanırken hemşire E.K’ nın ameliyathaneye geldiğini yanlış hastanın ameliyat edildiğini kendisine bildirdiğini beyan etmiştir.

Vaka 3 YSŞ KARARI Ameliyat tanısı koyduğu hastayı iyi tanımadığından ve bu nedenle de yanlış hastayı ameliyat eden Dr. S.Ü. KUSURLU olduğuna, Hastayı ameliyata hazırlarken gerekli dikkat ve özeni göstermeyen yanlış hastayı ameliyathaneye götüren ve yanlış hastanın ameliyat olmasına sebep olan hemşire E.K’ nın KUSURLU olduğuna oy birliği ile karar vermiştir.

HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ Hemşirelik Girişimi Hemşirelik kararı ile uygulanır Hekim kararı ile uygulanır Hekim ile birlikte yapar Ameliyathaneye hasta kabulü (hastanın kimliğinin ve dosyasının kontrolü vb.) X

Kendimizi nasıl koruyabiliriz?

Malpraktis oranının artışını kolaylaştıran faktörler Hemşire sayısındaki yetersizlik nedeniyle bakım standartlarının düşmesi, Erken taburcu etme nedeniyle hasta bakımının yetersiz kalması, Uzmanlık isteyen hemşirelik uygulamalarının gün geçtikçe artması, ekipman kullanım becerisindeki yetersizlik, hemşirelerin teknolojik gelişmeler konusunda bilgi ve deneyim yetersizliği, Bakım standartlarında ve hekimin sözel veya yazılı talimatlarında yetersizlik, tamamlanmamış veya okunaklı olmayan talimatlar, hekimle telefonla yapılan görüşmelere bağlı uygulamalar,

Malpraktis oranının artışını kolaylaştıran faktörler Hastanın tıbbi bilgilerinin kaydında yetersizlik, Hastalığın prognozu, ilaç allerjisi ve benzeri bilgilerde yetersizlik, Hastanın izlenmesi, bakım planının tamamlanması, hastada değişimlerin izlenmesi, bulgu ve semptomların değerlendirilmesinde yetersizlik,

Hasta hakları konusundaki pozitif gelişmeler, hastaların kusurlu tıbbi uygulamalar konusunda farkındalıklarının artmasına, daha çok dava açmalarına neden olmaktadır.

TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN ÖNERİLER Hastaya makul yaklaşım, dinleme ve değerlendirme ile iyi bir iletişim kurulması Hizmet içi eğitimlere ve mesleki toplantılara düzenli katılınarak mesleki bilginin güncel tutulması Kayıtlarının usulüne uygun nitelikli tutulması, Kayıt edilmemiş uygulamanın yasal olarak yapılmamış kabul edildiği unutulmamalıdır.

TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN ÖNERİLER Hasta düşmelerine karşı önlem almak Sözlü istemlerin aynı anda sözlü tekrarı ile tarih-saat belirtilerek kayıt altına alınması ve mümkün olan en kısa zamanda ilgili hekime imzalattırılması Sır saklama yükümlülüğüne riayet

TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN ÖNERİLER Ameliyatlarda malzeme sayımının tam yapılması ve ameliyat notlarına ekletilmesi Doğum/travay takiplerinde özellikle ÇKS - NST ‘lerin takibinde özen Enjeksiyona bağlı komplikasyon geliştiğinde hekime hastanın muayene ettirilmesi, hastanın evine gönderilmemesi

TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN ÖNERİLER İlaçların ismi, doğru hastaya uygulanıp uygulanmadığı, dozajı, veriliş yolu, ilaç reaksiyonları takip edilmesi ve beklenmeyen bir durum ile karşılaşıldığında ivedi hekime haber verilmesi Hastane enfeksiyonlarının gelişmemesi için yeterli önlemler alınması, hastadan hastaya enfeksiyon bulaştırılmaması, tıbbi atık ayrıştırılmasına dikkat edilmesi

TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN ÖNERİLER Hasta-Hemşire-Hekim arasında iletişim hatalarına yol açmayacak şekilde davranılması, takım ruhu sağlanması, yardım istemekten ve sormaktan çekinilmemesi, GÜVEN PRENSİBİ ÇERÇEVESİNDE HAREKET EDİLMESİ, Hemşirelik ve ebelik uygulamalarında da aydınlatılmış onam sürecinin çalıştırılması Başka meslektaşların, kurumun ve diğer sağlık personelinin hastanın yanında eleştirilmemesi

TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN ÖNERİLER Hastalara hastalıkları hakkında eğitim verilmesi, taburcu eğitimlerine dikkat edilmesi, Özellikle nöbetlerde hasta devir-teslimlerinin tam yapılması, iletişim hatalarına engel olunması, Klinik-poliklinik içi protokollerin belirlenmesi ve uyulması, İhbarı gerektiren adli olguların hastane polisine bildirilmesi

Hemşirelik Kanun ve Yönetmeliği İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi TIBBİ UYGULAMALARDAN DOĞACAK SORUMLULUKLAR AÇISINDAN ÖNCELİKLE OKUNMASI TAVSİYE EDİLEN MEVZUAT: Hemşirelik Kanun ve Yönetmeliği İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun Hasta Hakları Yönetmeliği TTB Etik Bildirgeleri(2010)

KAYNAKLAR Aksu S.Ç., Yeni Türk Ceza Kanunu Ve Hemşirenin Sorumlulukları, tuh.trakya.edu.tr/html/hem/110.ppt (Erişim Tarihi:20.02.2012) Amberson,J., Medical Professional Liability Insurance Trends in Asia, Asia Pacific Conference, Sydney, 2005. Elbüken B., Sağlık Profesyonellerine Yönelik Tıbbi Uygulama Hata İddiası ile Yüksek Sağlık Şurasına Gönderilen Olguların İrdelenmesi, Marmara üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010, Danışman: Prof.Dr.M.Akif İnanıcı (Örnek olaylar, bu tez aşamasında alınan izin doğrultusunda toplanan veriler içerisinden seçilmiştir). Elmas İ, Acil Tıbbi Girişimlerde Hemşirelerin Yeri ve Hukuki Sorumlulukları, http://www.ctf.edu.tr/ctfhemhzmd/sempozyumlar/Afetlerde%20sa%C4%9Fl%C4%B1k%20y%C3%B6netimi/24%20MAYIS%202011/II.OTURUM/%C4%B0MDAT%20ELMAS/Acil%20T%C4%B1b.Gir.%20Hem.%20Sor..pdf (Erişim Tarihi:20.02.2012) Güzel, S., Yavuz, Ş., Aşırdizer, M., Adli Tıp Kurumu İhtisas Kurulları ile Yüksek Sağlık Şurası Raporları Arasında Çelişki Bulunan ve Adli Tıp Genel Kurulunda Görüşülen Malpraktis Olgularının İrdelenmesi. Adli Tıp Bülteni, 2002,7(1):14-20. http://www.npdbhipdb.hrsa.gov/pubs/stats/2002_NPDB_Annual_R eport.pdf . (Erişim Tarihi: 01.07.2009). Özkaya N., 2002–2006 Yılları arasında Adli Tıp Kurumu 3.İhtisas Kurulunca Görüş Bildirilen Pediatrik Malpraktis İddialarının İncelenmesi ve Tıbbi Hataların Tespiti, İ.Ü.Adli Tıp Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul,2008.Danışman: Prof.Dr.İmdat Elmas. Sağlık Meslek Mensupları Birliği Kanun Tasarı Taslağı, http://www.ttb.org.tr/data/haber/agustos04/smmb_kanunu.doc (Erişim tarihi: 20.07.2011). 6225 Sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, RG Tarihi: 26.04.2011, RG Sayısı: 27916. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, RG Tarihi: 23.07.1965, RG Sayısı: 12056, Madde 36. 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, RG Tarihi: 14.4.1928, RG Sayısı: 863. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, RG Tarihi: 12/10/2004, RG Sayısı: 25611. 6023 Sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu, RG Tarihi: 31.01.1953, RG Sayısı: 8323. Hasta Hakları yönetmeliği Hemşirelik kanun ve Yönetmeliği İnsan hakalrı ve Biyotıp Sözleşmesi TTB Etik Bildirgeler Türk Medeni Kanunu Kazancı bilgi bankası

EKİP RUHUNUN YAKALANDIĞI VE MESLEKLER ARASINDA GÜVEN İLKESİNİN ESAS ALINDIĞI BİR ÇALIŞMA ORTAMI DİLEĞİYLE………..