TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ VE LOJİSTİK 1. HAFTA Temel Kavramlar ve Lojistiğin Gelişimi Prof. Dr. Erman COŞKUN Sakarya Üniversitesi

Neden “Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi” Dersi? Lojistik sektörünün hızlı gelişimi Firmalara rekabet avantajı sağlayabilmesi Özelliklede ülkemizde, bu alanda çalışacak eleman ihtiyacının olması Hem akademik hem de pratik anlamda önem kazanması Yöneticilerin yüksek maliyetli lojistik problemlerine çözüm bulmak zorunda olması ve bunun için bilgiye ihtiyaç duyulması

İçindekiler Temel Kavramlar Taşımacılık Lojistik TZY Lojistiğin Gelişim Trendi … - 1950 1950-1970 1970-…

Tedarik Zinciri Yönetimi? Temel Kavramlar Günlük yaşamda birbirlerinin yerine kullandığımız birçok kavram, esasında ciddi farklılıklar içeriyor olabilir. Taşımacılık? Lojistik? Tedarik Zinciri Yönetimi?

Taşımacılık Dar anlamda taşımacılık; bir nesnenin (eşya, ürün, yük, veya insan) bir yerden bir başka yere nakli demektir. Geniş anlamda taşımacılık; müşteri ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla üretilen malların, ihtiyaç duyulan bölge ve merkezlere zamanında ulaştırılmasıdır.

O halde taşımacılık, ulaştırma işlevinin yanı sıra yükün taşınması için gerekli evrakların (yük, araç, sürücü, gümrük, vb.) hazırlanmasından müşteri deposuna teslimine kadar, çeşitli hizmetleri de içeren daha kapsamlı ve karmaşık bir süreç olarak tanımlanabilir. A……………………………..B

Lojistik Müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere, her türlü ürün, hizmet ve bilgi akışının başlangıç noktasından tüketildiği son noktaya kadar olan tüm tedarik zinciri içindeki hareketinin etkili ve verimli bir biçimde planlanması, uygulanması, taşınması, depolanması ve kontrol altında tutulması hizmetidir. TAŞIMACILIK Depolama Ambalajlama Sipariş işleme Elleçleme Müşteri hizmetleri Gümrükleme Sigortalama Envanter yönetimi . The Council of Logistics Management

Tedarik Zinciri Yönetimi “Satın alma, dönüştürme ve tüm lojistik faaliyetlerdeki planlama ve yönetimi içerir. Aynı zamanda tedarikçiler, ara aktörler, üçüncü parti hizmet sağlayıcılar ve/veya müşterilerden oluşan zincir aktörleriyle koordinasyon ve işbirliğinin sağlanması da tedarik zinciri yönetiminin kapsamındadır. Esas itibariyle, tedarik zinciri yönetimi firma içi ve firmalar arası talep ve tedarik yönetiminin entegrasyonudur.” Basit Gösterim ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK HİZMET TEDARİKÇİLERİ İLK TEDARİKÇİ NİHAİ MÜŞTERİ TEDARİKÇİ ORGANİZASYON MÜŞTERİ PAZAR ARAŞTIRMASI FİRMALARI FİNANSAL TEDARİKÇİLER

Tedarik Halkaları ve Akışlar İçe Doğru Lojistik (inbound) Dışa Doğru Lojistik (outbound) Üretim Müşteriler Perakendeci Müşteriler Dağıtımcı 2. Tedarikçiler Müşteriler 1. Tedarikçiler Perakendeci 2. Tedarikçiler İmalatçı Müşteriler 2. Tedarikçiler 1. Tedarikçiler Müşteriler Perakendeci 2. Tedarikçiler Müşteriler Dağıtımcı Müşteriler Perakendeci Müşteriler Ürün Akışı Nakit Akışı Bilgi Akışı

TZY– Lojistik - Taşımacılık Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarikçi Tedarikçi Üretici Perakendeci Müşteri Tedarikçi Lojistik Taşımacılık Depolama Ambalajlama Sipariş işleme Elleçleme . Lojistik Taşımacılık Depolama Ambalajlama Sipariş işleme Elleçleme . Lojistik Taşımacılık Depolama Ambalajlama Sipariş işleme Elleçleme .

TZY > Lojistik > Taşımacılık TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ LOJİSTİK TAŞIMACILIK

Lojistiğin İşletme Faaliyetlerindeki Yeri Firmanın altyapısı İnsan Kaynakları Yönetimi İkincil Aktiviteler Margin Teknoloji geliştirme Tedarik (personel, hizmet vs.) Inbound Lojistik Outbound Lojistik Pazarlama & Satış Süreçler Hizmetler Margin Birincil Aktiviteler Değer Zinciri, Porter, 1985

Lojistiğin Gelişim Trendi 1950 öncesi 1950-1970 1970 ve sonrası 1950 Öncesi – Durağan Yıllar 1950-1970 – Gelişme Periyodu 1970 ve Sonrası – İlerleme Yılları

1950 Öncesi – Durağan Yıllar 1950’ler de işletmeler, kilit lojistik faaliyetlerinin yönetimini parçalara ayırmışlardır. Buna göre taşımacılık üretimin kontrolünde, envanterler pazarlamanın sorumluluğunda, sipariş işleme muhasebenin veya satışın altında idi. Bununla beraber, bazı akademisyenler ve uygulayıcılar, fiziksel dağıtımı tanımlamış ve pazarlamanın talep yaratma fonksiyonundan farklılığını belirtmişlerdir.

II. Dünya Savaşı’nın lojistik faaliyetleri, günümüzde kullanılan lojistik kavramlarının ilk uygulamalarını oluşturduysa da, ticari firmalarda yer alması ancak ilerleyen yıllarda mümkün olmuştur. 1945 yılı itibariyle bazı firmalar taşımacılık ve bitmiş ürün depolama faaliyetlerini tek bir yönetici altında ele almışlardır. Gıda endüstrisi bu konuda öncü olmuştur.

II. Dünya Savaşı sonrasında, depresyon yıllarının bastırılmış talepleri ve ABD endüstrisinin dünya pazarlarındaki baskınlığı sayesinde, Amerikan ekonomisi hızlı bir şekilde büyümüştür. Ekonominin iklimi satış ve üretime odaklanmıştır. Kârlar iyi düzeydedir. Bu şartlar altında, ürünlerin fiziksel dağıtımında verimsizlikler olsa dahi, bu verimsizlikler yüksek kârlar ve iyi ekonomik koşullar ile telafi edilebilmekte idi. Dolayısıyla bu dönemde lojistik stratejik bir araç olarak görülmemektedir.

1950 – 1970: Gelişme Periyodu Bu dönemdeki bazı ekonomik ve teknolojik şartlar, lojistik faaliyetlerinin gelişmesine neden olmuştur. Tüketici talep modellerindeki ve tutumlarındaki değişim Nüfusun kırsal alanlardan şehirlere kayması ile dağıtım kolaylaşmıştır. Daha az talep merkezine yüksek miktarlarda göndermek yeterli olmaktadır. Tüketicilerin daha fazla çeşitlilik talebi. Büyük süper marketlerdeki ürün çeşidi birkaç binden 12.000’e çıkmıştır. Çeşitlilik, daha yüksek envanter maliyetleri anlamına gelir. Tipik bir Wal-Mart süper market stoklarındaki farklı ürün sayısı 140.000’dir.

Dağıtım modelleri değişmeye başlamıştır Dağıtım modelleri değişmeye başlamıştır. Stokları kendileri kontrol etmek isteyen perakendeciler, artık stoklarını tedarikçilerinde veya dağıtım merkezlerinde tutarak ellerinde daha az stok bulundurmak istemekte, bununla beraber daha sık ürün yenileme yapmak istemektedirler. 2) Endüstrideki maliyet baskısı 1950’lerdeki genel ekonomik iklim lojistiğin önem kazanmasını sağlamıştır. Durgunluk dönemi, yönetimleri üretkenliği artırma yollarını bulmaya zorlar. Yeni lojistik konsepti de bu fırsatı sunar.

Endüstriyel mühendislik, satış ve promosyon gibi alanlar, uzun yıllar üretkenliği artırıcı fırsatlar sunmuşlardır. Yöneticiler lojistiğe maliyet azaltmanın yeni bir boyutu olarak bakmaya başlamışlardır. Lojistik maliyetleri işletmelerde sektörden sektöre farklılık gösterir. Gıda %32, makine %10 gibi. Gıda endüstrisinin lojistik faaliyetler konusunda öncü olması sürpriz sayılmaz.

Bilgisayar Teknolojilerindeki İlerleme İlerleyen yıllarda lojistik problemler daha karmaşık bir hal almıştır. Tercih yapılması gereken daha fazla taşımacılık şekli, daha fazla envanterin yönetilmesi anlamına gelen üretim çeşitliliği ve dağıtım sistemi içindeki depo sayısının artması ile sonuçlanan, müşterilerin hizmet seviyesinin artması talebi.

Askeri Tecrübe Askeriye, lojistiğin önemini işletmelerden çok önce anlamış ve önem vermiştir. Askeriye, tarihteki en sofistike ve en iyi planlanmış lojistik operasyonu uygulamıştır, Avrupa’nın istilası. Askeri lojistik fonksiyonları depolama, temin, ihtiyaç planlama, taşıma ve envanter yönetimi gibi, işletme lojistiği tanımı içerisinde yer alan fonksiyonları içerir

Gelişme yıllarının sonucu Gelişme yıllarının son dönemlerinde yönetim felsefesi belirginleşmiş, üniversiteler bu alanda eğitim vermeye başlamış, çalışma kitapları hazırlanmış, işletmeler yenilikçi uygulamalar ortaya koymuş ve Fiziksel Dağıtım Yönetimi Ulusal Konseyi kurulmuştur.

1970 ve Sonrası: İlerleme Yılları 1970’lere girildiğinde işletme lojistiği, yarı olgunlaşma dönemindeydi. Temel prensipler oturtulmuş ve bazı firmalar bu prensipleri uygulayarak faydalarını görmüşlerdir. Ancak Lojistik kavramının tam olarak yerine oturması, 1990’lı yılları bulmuştur. Dönemin ekonomik konjonktürü: Dünya çapında bitmiş ürün rekabeti artmakta ancak kaliteli hammadde kıtlığı hissedilmeye başlanmıştır. Petrol ambargosu ve petrol fiyatlarının artışı. Büyüme hızı yavaşlamış, enflasyon artmış ve üretkenlik azalmıştır. Talep teşvikinden, tedarikin daha iyi yönetilmesi anlayışına geçiş.

Bu durumdan en çok etkilenen sektör: Lojistik Petrol fiyatlarının artması ile taşıma maliyetinin artması, enflasyon ve rekabet nedeniyle sermaye maliyetlerinin artışı, envanter bulundurma maliyetinin artması. Gelişme yıllarında formüle edilen prensipler ve konseptler başarıyla kullanılmaya başlanmıştır. Bu ilgi entegre lojistiği ortaya çıkarmıştır. 1950-60’larda baskın eğilim fiziksel dağıtım iken, artık satın alma da önem kazanmıştır.

Bilişim Teknolojileri Talep Tahminleme 1980’ler Satınalma MALZEME YÖNETİMİ İhtiyaç Planlaması Üretim Planlama 1990’lar 2000’ler İmalat Envanteri Depolama TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ LOJİSTİK Malzeme Elleçleme Ambalajlama Envanter Dağıtım Planlama FİZİKSEL DAĞITIM Bilişim Teknolojileri Sipariş Süreçleri Taşıma Pazarlama Müşteri Hizmetleri Stratejik Planlama

Lojistiğin Geleceği Lojistiğe olan artan ilginin ilerleyen yıllarda azalmayacağı söylenebilir. Ayrıca yavaş büyüyen pazarlar, artan küresel rekabet ve enflasyonu yüksek tutan güçler, lojistiğin öneminin korumasına neden olur. Lojistik faaliyetleri yüksek maliyetli oldukça, yöneticiler bu alanda maliyet azaltımına ve üretkenlik artışına çalışacaklardır.

Günümüzde lojistik üretim işlemlerine ve askeriyeye odaklanmıştır Günümüzde lojistik üretim işlemlerine ve askeriyeye odaklanmıştır. Ancak ekonominin üretimden hizmet endüstrisine geçmesiyle, lojistik prensipler ve konseptler somut ürünler üreten firmalardan ziyade hizmet firmalarına fırsatlar sunacaktır. Dış ticaretin gelişmesi ve üretimin dış ülkelerde yapılması, uluslararası dağıtım ve tedarik zincirlerinde daha fazla lojistik yöneticisinin istihdam edilmesine neden olacaktır.

KAYNAKÇA Livin Schepers (2006), KHLim, Ders Notları Eva Klemencic (2006), “Management Of Supply Chain-Case Of Danfoss District Heating Business Area”, Yüksek Lisans Tezi, Ljubliana Üniversitesi Murat Erdal, Temel Lojistik, Sunum