KAS GENEL BİLGİSİ Levent SARIKCIOĞLU

HAREKET SİSTEMİ Osteologia Myologia Arthrologia (kemikleri inceleyen bilim dalı) Myologia (kasları inceleyen bilim dalı) Arthrologia (eklemleri inceleyen bilim dalı)

Kas Tipleri Düz kas Çizgili kas ( İskelet kasları ) Kalp kası

İskelet kasları vücudumuzun en büyük kısmını (% 40- 45) oluşturur.

İzotonik kontraksiyon: Kas kontraksiyon sırasında kısalır fakat gerilimi değişmez. (Dinamik Kasılma) İzometrik kontraksiyon: Kasılma sırasında kas kısalmaz fakat gerilimi artar (Statik Kasılma)

Bir harekete aynı yönde etki yapan kas gruplarına sinergist (agonist) kaslar Bir harekete, hareketin etki yönüne karşı koyanlar ise antagonist kaslar olarak isimlendirilirler.

Kas dokusunun en küçük birimi kas lifidir

Kas lifi Endomysium

Kas fassikülü (demeti) Perimysium

Epimysium

Epimysium : Kasların her birini saran bağ dokusu tabakasıdır Epimysium : Kasların her birini saran bağ dokusu tabakasıdır. Bu bağ dokusu tabakası kasların dış fascia’sıdır.

Perimysium: Epimysium tarafından sarılan kas paketinin içindeki kas lifi demetleri ise çeşitli kalınlıktaki bağ dokusu bölmeleri ile sarılır ve birbirlerinden ayrılırlar. Bu bağ dokusuna da perimysium adı verilir.

Endomysium : Her bir kas lifini ayrı ayrı sarıp kuşatan bağ dokusuna ise endomysium denir.

Anatomik kesit Bir kasın en geniş yerinden (venter) yapılan kesitten elde edilen alana anatomik kesit denir. Fizyolojik kesit Bir kası oluşturan tüm liflerin teker teker kesit alanlarının toplamına Fizyolojik kesit denir.

Deri altında bulunan veya kaslar ile diğer organları saran geniş yaprak şeklindeki fibröz bağ dokusuna fascia denir. Fascia superficialis: Derinin hemen altında bulunur. Yağ dokusu ve gevşek bağ dokusundan oluşur. Fascia profunda: Sıkı bağ dokusundan oluşur. Fascia superficialis’in derininde bulunur. Ekstremite kaslarını ve gövde duvarlarını sararak kasları bir arada tutar veya kasları fonksiyonel gruplara ayırır.

(bulunduğu bölgeye göre isimlendirilir) DERİ (CUTIS) Fascia superficialis Fascia profunda Lamina superficialis Lamina profunda Fascia innominata (bulunduğu bölgeye göre isimlendirilir) Fascia brachii Fascia deltoidea Fascia abdominis Fascia dorsi Fascia lata Fascia penis (Buck) Kas Petrus Camper 1722-1789 Antonio Scarpa (1752-1832)

Fascia profunda kaslar arasına bölmeler gönderir Septum intermusculare brachii mediale Septum intermusculare brachii mediale

Kasın Bölümleri: Karın kısımları (Venter); Tendonlar arasında kalan kas liflerinden oluşan kısım. Kasların kas liflerinden oluşan kısımları; bol damarlı, basınç ve sürtünmeye karşı dirençleri az, enfeksiyonlara karşı dayanıklıdır.

Tendon (tendo):Kasın uç kısımlarıdır yuvarlak ise tendon, yassı membran şekilli ise aponeurosis denir. Tendonlar; çok güçlü, damarsız, elastikiyet kabiliyeti olmayan, basınca dayanıklı, kolayca enfekte olan yapılardır.

Enine kesiti 1 cm2 olan bir tendon 600-100 kg kadar bir ağırlığa kopmadan dayanabilir

Aponeurosis

Intersectio tendinea (Inscriptiones tendinea)

Connexus intertendinea

Origo: Bir kasın proksimaldeki ve hareket esnasında sabit kalan kemikteki yapışma noktasıdır. Insertio: Bir kasın distaldeki ve hareket eden kemikteki yapışma noktasıdır.

Bursa : Tendonların kemik,kıkırdak,ligament veya başka tendonlara sürtünmesine engel olan küçük içi sıvı dolu yastıkçıklardır.

Bursa tipleri: *subtendinöz: tendon-kemik,kıkırdak,ligament,tendon *artiküler: eklem boşluğu ile ilişkili *subkutanöz: Eklem kapsülü-deri

Vagina tendinis: Sürtünmeye maruz kalan bir tendonun çevresini saran kılıf * Stratum fibrosum * Stratum synoviale -Pars parietalis -Pars tendinea

Tendonun en az baskıya maruz kaldığı tarafta pars parietalis ve pars tendinea birbiri ile mesotendineum şeklinde birleşir. Mesotendineum vasıtası ile tendona damar ve sinirler girer.

Tendonun hareket mesafesi uzun ise mesotendineum yerini vincula alır

İnsertio açısı Kasın yapışma noktasında kirişle kemik arasında oluşan açı Insertio açısıdır.

İnsertio açısı ne kadar geniş olursa, kas kuvvetinin yapışma noktası üzerinde hareketi sağlayan etkisi de o kadar çok olur. İnsertio açısı 90 dereceyi bulduğu zaman kas kuvvetinin tamamı hareket için kullanılır. İnsertio açısı artarsa kasın etki gücü artar

Kas liflerinin diziliş şekilleri M.Quadratus * M. rhomboideus major

M.Fusiformis * M. biceps brachi

M.triangularis * M. trapezius

M. unipennatus * M. flexor pollicus longus

M. bipennatus * M. rectus femoris

M.multipennatus * M. deltoideus

M.orbicularis * M. orbicularis oris veya oculi

M.sphincter * M. sphincter ani externi

M.cruciatus * M. masseter

M. spiralis M. latissimus dorsi

M.digastricus M.digastricus

Kasların isimlendirilmesi

Kasın seyrine göre m.rectus abdominis, m.obliquus abdominis

Yerleştiği bölgeye göre M. temporalis

Büyüklüğüne göre m.gluteus maximus, m. gluteus minimus

Uzunluklarına göre m.extensor carpi radialis longus m.extensor carpi radialis brevis

Orijin sayısına göre m.biceps brachi m. triceps brachi

Şekline göre m.trapezius

Başlama ve bitiş yerlerine göre m. sternocleidomasteideus

Fonksiyonuna göre m. supinator m. pronator teres

Kasların görevi üzerine etki eden faktörler 1- Kas kuvveti Hareketin oluşabilmesi için kas kuvvetinin ağırlık kuvvetini yenmesi gerekir. Kasın fizyolojik kesiti ne kadar fazla ise o kadar kuvvetlidir 2- Hareketin genişliği Hareketin genişliği kasın uzunluğuna bağlıdır. Kas ne kadar kasılırsa o kadar hareket genişliğine sahiptir. 3- Kuvvet çizgisi Kas liflerinin diziliş şekli ne şekilde olursa olsun kas kuvveti bir çizgi üzerinde toplanır ve bu çizgi kasın insertio tendonundan geçer 4- İnsertio açısı Kasın meydana getirdiği kuvvetin tamamı hareket için kullanılmaz. İnsertio açısı 90 derece olduğu zaman Kasın kuvvetinin tamamı hareket için kullanılır 5- Hareketin yönü Hareketin oluşabilmesi için kuvvet çizgisinin eklem eksenini herhangi bir yönden çaprazlaması gerekir

Kasların innervasyonu Medulla spinalis’in ön boynuzunda bulunan bir motor nöron ve innerve ettiği kas liflerine MOTOR UNIT denir. Kasa gelen sinir katrışık lif içerir. Lifler motor, sensitif ve sempatik sinir lifi karakterinde olabilir. Sinirin kas lifine giriş yerine motor nokta denir. Kasların innervasyonu

Kasın dinlenme halindeki gerginliğine kas tonusu denir.