KULAK (AURIS) Dış ve Orta Kulak Prof.Dr. Yalçın KIRICI

Kulak (Auris) İşitme ve denge organı olan kulak üç bölümde incelenir: Auris externa (dış kulak) Auris media (orta kulak) Auris interna (iç kulak) 2

KULAK AURIS EXTERNA (DIŞ KULAK) AURIS MEDIA (ORTA KULAK) AURIS INTERNA AURICULA (KULAK KEPÇESİ) MEATUS ACUSTICUS EXTERNUS AURIS MEDIA (ORTA KULAK) CAVITAS TYMPANI AURIS INTERNA (İÇ KULAK; LABYRINTH) İŞİTME – DENGE ORGANLARI

Auris externa Auricula (kulak kepçesi) Meatus acusticus externus (dış kulak yolu) olarak iki bölümdür. 4

AURICULA (KULAK KEPÇESİ) Fossa antihelica Eminentia conchae Ponticulus Eminentia scaphae Eminentia fossa triangularis Sulcus cruris helicis Crura antihelicis Fossa triangularis Tuberculum auriculare (Darwin tuberkülü) Crus helicis Scapha Helix Tragus (Tragi) Antihelix Concha auriculae cymba conchae cavitas conchae Incisura intertragica Antitragus Lobulus auriculae

CARTILAGO AURICULAE Crura antihelicis Fossa triangularis Crus helicis Helix Spina helicis Scapha Antihelix Lamina tragi Fissura anti- tragohelicina Incisura intertragica Cauda helicis Concha auriculae

LIGAMENTA AURICULARIA MUSCULI AURICULARES İNTRİNSİK LİGAMENTLER Kıkırdağın çeşitli parçaları arasında uzanırlar EKSTRİNSİK KASLAR M. auricularis superior M. auricularis anterior M. auricularis posterior EKSTRİNSİK LİGAMENTLER Lig. auriculare anterius Tüm kasların siniri n. facialis’tir Lig. auriculare superius İNTRİNSİK KASLAR M. helicis major M. helicis minor M. tragicus M. antitragicus M. obliquus auriculae M. transversus auriculae Lig. auriculare posterius

AURICULA’NIN DAMAR VE SİNİRLERİ Venleri, arterlerin karşılığıdır Lenfi, parotid ve mastoid lenf düğümlerine gider N. auriculotemporalis A. temporalis superficialis N. vagus,r. auricularis (Arnold siniri) A. auricularis post. N. occipitalis minor A. occipitalis N. auricularis magnus N. facialis; her iki yüzünden duyu taşır

a Meatus acusticus externus; dış 1/3’lük bölümü kıkırdak, içte kalan 2/3’lük bölümü kemiktir. Kanalın ön ve üst duvarlarının duyusunu n.auriculotemporalis, Arka ve alt duvarlarının duyusunu da n.vagus’un auriküler dalı (Arnold siniri) taşır. Meatus acusticus externus’un irritasyonu n.vagus nedeniyle öksürüğe, n.auriculotemporalis nedeniyle de aksırmaya neden olabilir. 11

MEATUS ACUSTICUS EXTERNUS Arterleri; a. auricularis prof. (a. maxill. dalı), a. auricularis post. (a. c. ext. dalı), rr. auriculares (a. temp. superfic. dalları) Venleri; plexus pterygoideus, v. maxillaris ve v. jugularis externa Sinirleri; n. auriculotemporalis ve n. vagus’un aurikular dalı Yaklaşık 2.5 cm olup, “S” şeklindedir İlk 1/3’lük dış bölümü (8 mm) kıkırdak, geriye kalanı (16 mm) kemiktir Kemik bölümü; temporal kemiğin timpanik ve skuamoz parçaları Lenfi; auricula ile aynı FCMedia Porus acusticus externus MAEx Tragi Gll. seruminosae (serumen) Cellulae mastoideae Buşon (kulak kiri)

Auris media (Cavitas tympani) Temporal kemiğin petroz parçasında düzensiz bir boşluktur. Üç küçük kemikçik, İki küçük kas ve Plexus tympanicus denilen bir sinir pleksusu bulunur. Recessus epitympanicus’da malleus’un başı ve boynu ile incus’un büyük bölümü bulunur. 13

Orta kulak boşluğunun duvarları Paries jugularis (alt duvar) Paries tegmentalis (üst duvar) Paries labyrinthicus (iç duvar) Paries mastoideus (arka duvar) Paries caroticus (ön duvar) Paries membranaceus (dış duvar) Orta kulak boşluğunun duyusunu n.glossopharyngeus taşır. Orta kulak boşluğunu a.maxillaris’in dalları besler. 14

a Paries jugularis (alt duvar) V.jugularis interna bulunur. 15

a Paries tegmentalis (üst duvar) Tegmen tympani bulunur. 16

AURIS MEDIA (CAVITAS TYMPANI) 6 duvarlı, düzensiz bir boşluktur. ÜST DUVAR (paries tegmentalis) Tegmen tympani FCMedia Recessus epitympanicus (attic) HAYALİ ÇİZGİ Cavitas tympani proprium V. jug. interna ALT DUVAR (paries jugularis)

a Paries labyrinthicus (iç duvar): Promontorium; İç kulaktaki cochlea’nın bazal kıvrımı oluşturur. Membrana tympanica’ya en yakın oluşumdur. Üzerinde plexus tympanicus bulunur. Fenestra vestibuli; Cavitas tympani’yi iç kulaktaki vestibulum’a bağlar. Stapes’in tabanı ile kapatılır. 18

a Paries labyrinthicus (iç duvar): Fenestra cochleae; Cavitas tympani’yi cochlea’nın scala tympani’sine bağlar. Membrana tympanica secundaria ile kapatılır. Prominentia canalis facialis; Canalis facialis’in cavitas tympani içine yapmış olduğu çıkıntıdır. 19

AURIS MEDIA (CAVITAS TYMPANI) İÇ DUVAR (paries labyrinthicus) Prominentia Canalis facialis Fenestra vestibuli (fossula fenestrae vestibuli) Sulcus promontorii Sinus tympani Promontorium Subiculum promontorii Fenestra cochleae (fossula fenestrae cochleae)

TUS Sorusu Aşağıdaki sinirlerden hangisi orta kulak boşluğundaki promontorium’un üzerinden geçer? (TUS2007NİSANT) A) Chorda tympani B) N. facialis C) N. auricularis posterior D) N. auriculotemporalis E) N. tympanicus 21

Paries mastoideus (arka duvar) Aditus ad antrum mastoideum vardır. Eminentia pyramidalis İçinde m.stapedius bulunur. Chorda tympani bu duvardan orta kulak boşluğuna girer. 22

AURIS MEDIA (CAVITAS TYMPANI) ARKA DUVAR (paries mastoideus) Antrum mastoideum ve cellulae mastoideae Prominentia canalis semicircularis lateralis Fossa incudis GİRİŞ Aditus ad antrum mastoideum Eminentia pyramidalis

a Paries caroticus (ön duvar) A.carotis interna (Canalis caroticus) Canalis musculotubarius (Septum canalis musculotubarii ile iki kanala ayrılır) Semicanalis musculi tensor tympani M.tensor tympani Semicanalis tubae auditivae Tubae auditivae N.petrosus minor (parotis bezinin PS) 24

AURIS MEDIA (CAVITAS TYMPANI) ÖN DUVAR (paries caroticus) Semicanalis musculi tensoris tympani Septum canalis musculotubarii Canalis caroticus Semicanalis tubae auditivae Canalis musculotubarius

ORTA KULAK BOŞLUĞU DUVARLARININ KOMŞULUKLARI PCF PROMONTORIUM FENESTRA VESTIBULI FENESTRA COCHLEAE Aditus ad antrum mastoideum MS FC FV AM CM MTT TA CNF CT ACI NPMr N.tympanicus ve plexus tympanicus VJI

TUS Sorusu Aşağıdaki yapılardan hangisi orta kulak boşluğunun ön duvarında yer alır? (TUSNisan2008) A) Membrana tympanica B) Fenestra cochleae C) Promontorium D) Aditus ad antrum mastoideum E) Semicanalis tubae auditivae 27

a Paries membranaceus (dış duvar) Membrana tympanica 28

AURIS MEDIA (CAVITAS TYMPANI) DIŞ DUVAR (paries membranaceus) Membrana tympanica (Rivinus membranı) Çapı 1 cm Dış yüzü deri, iç yüzü mukoza Meatus’un sonundaki sulcus tympanicus’ta oturur Chorda tympani ve Canaliculus chordae tympani Sulcus tympanicus MT 55 MT Anulus fibrocartilagineus Incisura tympanica

MEMBRANA TYMPANICA PF AÜ ÖÜ PT AA ÖA Dış yüzünü; a. auricularis profunda (a. max.), iç yüzünü; a. tympanica anterior (a. max.) ve a. stylomastoidea (a. occip. yada a. auricularis post.) V. jugularis externa ve dural sinüsler 5,7,9,10 Incisura tympanica (Rivinus) Pars flaccida Plica mallearis post. Plica mallearis ant. PF AÜ Prominentia mallearis ÖÜ PT Stria mallearis Miringotomi AA ÖA Umbo membranae tympanicae Politzer üçgeni Anulus fibrocartilagineus Pars tensa

Membrana tympanica Duyusunu: N.auriculotemporalis – V3 N.trigeminus, n.mandibularis N.vagus’un auriküler dalı (Arnold siniri) - X N.glossopharyngeus’un timpanik dalı (Jakobson siniri) - IX N.facialis -VII taşır. 31

a Membrana tympanica, stria malllearis’ten geçen vertikal bir çizgi ve buna dik olarak umbo’dan geçen transvers bir çizgi ile, Anterosuperior (ön-üst) Anteroinferior (ön-alt) Posteroinferior (arka-alt) Posterosuperior (arka-üst) olarak dört kadrana ayrılır. Parasentez amacıyla yapılan miringotomi (zarın kesilmesi) için en tehlikesiz alan arka-alt kadrandır. 32

TUS Sorusu Akut süpüratif otitis mediada gerekli olduğu zaman miringotominin yapıldığı kulak zarı bölgesi aşağıdakilerden hangisidir? (TUSEYLÜL2007) A) Anterosuperior kadran B) Anteroinferior kadran C) Posteroinferior kadran D) Posterosuperior kadran E) Pars flaksida 33

Tuba auditiva Cavitas tympani ile nasopharynx’i irtibatlar. 36 mm’dir. 12 mm’si kemik, 24 mm’si kıkırdak Cavitas tympani’deki ağzına; Ostium tympanicum tubae auditivae Nasofarinks’teki ağzına; Ostium pharyngeum tubae auditivae 34

TUBA AUDITIVA (AUDITORIA) Yaklaşık 36 mm Kemik parçası, 12 mm Kıkırdak parçası 24 mm A. pharyngea ascendens A. meningea media A. canalis pterygoidei Ostium tympanicum tubae auditivae PO Isthmus tubae auditivae PC Ostium pharyngeum tubae auditivae (torus tubarius) Plexus pterygoideus Plexus tympanicus Derin servikal lenf düğümleri Nasopharynx M. salpingopharyngeus M. tensor veli palatini

a Kulak kemikçikleri; Zardan iç kulağa doğru;(MIS) ses titreşimlerini membrana tympanica’dan, fenestra vestibuli’ye iletilir. Zardan iç kulağa doğru;(MIS) Malleus Incus Stapes 36

a Malleus Caput mallei, recessus epitympanicus’tadır. Chorda tympani, collum’un üzerinden geçer. Manubrium mallei, kulak zarına tutunur. M.tensor tympani’nin tendonu processus anterior’a tutunur. 37

a Incus; Processus lenticularis’e caput stapedis tutunur. 38

a Stapes Basis stapedis, fenestra vestibuli’ye oturur. M.stapedius’un tendonu boynunun arka tarafına insersiyo yapar. 39

TUS Sorusu İç kulakla direk teması olan aşağıdakilerden hangisidir? (TUS1994NİSAN) a)Malleus b)Incus, crus longus c)Basis stapedis d)Malleus, processus anterior e)Hiçbiri 40

TUS Sorusu Ses titreşimini orta kulaktan iç kulağa ileten oluşum aşağıdakilerden hangisidir? (TUSEYLÜL2006) A) Basis stapedis B) Caput mallei C) Membrana tympanica D) Cochlea E) Incus 41

a Kulak kemikçikleri arasındaki eklem tipleri; Caput mallei ile incus arasında sellar tip eklem vardır. (Art.incudomallearis) Incus’un crus longum denilen uzantısının ucundaki processus lenticularis denilen çıkıntı ile caput stapedis sferoid tipi bir eklem yapar. (Art.incudostapedialis) 42

a Kulak kemikçiklerinin hareketlerini kontrol eden ve akustik reflekslerde fonksiyonları olan iki kas vardır. M.tensor tympani N.mandibularis’in (n.trigeminalis) dalı olan n.pterygoideus medialis’ten gelen bir dal tarafından innerve edilir. M.stapedius Eminentia pyramidalis içindedir. Vücudun en küçük çizgili kasıdır. N.facialis’in dalı olan n.stapedius tarafından innerve edilir. Yüksek seslere karşı refleks yanıtta iki kas aynı anda hareket ederek sesin şiddetini düşürür. 43

KULAK KEMİKÇİKLERİ (OSSICULA AUDITUS) MIS yada SIM Art. incudomallearis (sellar) Caput mallei Corpus incudis Crus breve Collum mallei Crus longum M I Processus lateralis Processus lenticularis ve art. incudostapedialis (sferoid) Processus anterior Manubrium mallei Caput stapedis Crus anterius Crus posterius S Basis stapedis ve syndesmosis tympanostapedialis

KULAK KEMİKÇİKLERİ (OSSICULA AUDITUS) Lig. incudis superius Lig. mallei superius Lig. incudis posterius Lig. mallei laterale Lig. mallei anterius Art. incudomallearis Art. incudostapedialis M. tensor tympani’nin tendonu M. stapedius’un tendonu Lig. anulare stapediale ve syndesmosis tympanostapedialis

KULAK KEMİKÇİKLERİ KASLARI (MUSCULI OSSICULORUM AUDITUS) M. tensor tympani (V3) M. stapedius (VII)

ANTRUM MASTOIDEUM ÜST DUVAR (ÇATI) Tegmen tympani ÖN DUVAR Aditus ad antrum mastoideum ALT DUVAR (TABAN) Cellulae mastoideae İÇ DUVAR Canalis (ductus) semicircularis posterior DIŞ DUVAR Trigonum suprameatum ARKA DUVAR Sinus sigmoideus

CELLULAE MASTOIDEAE PM Processus mastoideus içindedirler Sayıları ve boyutları farklı, genellikle birbirleri ile bağlantılı küçük boşluklardır Sinus sigmoideus ve n. facialis ile komşulukları önemlidir PM

ORTA KULAK DAMARLARI - SİNİRLERİ ARTERLERİ A. tympanica anterior, a. canalis pterygoidei (a. maxillaris) A. tympanica superior, r. petrosus (a. meningea media) A. stylomastoidea (a. auricularis posterior yada a. occipitalis) A. pharyngea ascendens’den ve a. carotis interna’dan gelen dallar VENLERİ Plexus pterygoideus Sinus petrosus superior’a açılır LENFİ Parotid ve derin servikal lenf düğümlerine gider SİNİRLERİ Plexus tympanicus TOPOGRAFİK OLARAK İLGİLİ SİNİRLER N. petrosus minor N. facialis ve dalları (n. petrosus major, chorda tympani, n. stapedius, ganglion geniculi) N. vagus’un aurikular dalı (Arnold siniri) N. vestibulocochlearis’in son kısımları

Bunları hatırlayalım! Malleus’un başı ve boynu ile incus’un büyük bölümü nerede bulunur? Recessus epitympanicus’da V.jugularis interna cavitas tympanica’nın hangi duvarında bulunur? Paries jugularis (alt duvar) Eminentia pyramidalis içinde hangi kas bulunur? M.stapedius Paries membranaceus’da hangi yapı bulunur? Membrana tympanica M.tensor tympani’nin tendonu nereye tutunur? Malleus’un processus anterior’a Akustik reflekslerde hangi kasların fonksiyonları vardır? M.tensor tympani ve m.stapedius 50