Duyu Organları ve Endokrin Sistem Doç.Dr.Yalçın KIRICI Anatomi AD.

... konulu sunumlar: "Duyu Organları ve Endokrin Sistem Doç.Dr.Yalçın KIRICI Anatomi AD."— Sunum transkripti:

1 Duyu Organları ve Endokrin Sistem Doç.Dr.Yalçın KIRICI Anatomi AD

2 DUYU ORGANLARI Dokunma Koku Tad İşitme Görme
Basınç, ağrı, sıcak, soğuk, hareket, açlık, tokluk.....

3 DERİ VE EKLENTİLERİ Deri Kıllar Tırnaklar Deri bezleri
Derideki genel duyu reseptörleri

4 DERİ En büyük organdır 1,5-2 m2 1-2 mm kalınlıkta

5 DERİ Epidermis Dermis Hipodermis (subcutis)
Üst tabakadır. Mikroplar için bariyerdir. Kan damarı yoktur Avuç içi ve ayak tabanında en kalındır 5 katmanlıdır. Deriye rengini veren katman (stratum basale) bunlardan biridir. Dermis Kollagen ve elastik liflerden oluşmuş kalın bir tabakadır. Damar ve sinirden zengindir Deri bezleri ve kıl kökleri içerir Hipodermis (subcutis) Yağ hücrelerinden zengindir Dermis’den daha kalındır Derialtı duysal sinirler, yüzeyel venler ve lenf damarları yer alır.

6 DERİ EKLERİ Deri bezleri Kıllar Tırnaklar Genel duyu reseptörleri
Yağ bezleri Akne Ter bezleri Kıllar Tırnaklar Genel duyu reseptörleri

7 KOKU ORGANI Regio olfactoria Olfaktor reseptörler N.olfactorius
MSS’ne koku merkezine

8

9 TAD ORGANI -- DİL Tad reseptörleri
Papilla vallata Papilla foliata Papilla fungiformes Papilla filiformes N.lingualis ve n.glossopharyngeus ve n.vagus; tad duyusunu tad merkezine (MSS) taşırlar

10

11

12 GÖRME ORGANI -- GÖZLER Görme tabakası N.opticus MSS- Görme merkezine
RETİNA N.opticus MSS- Görme merkezine GÖZ KÜRESİ Gözün yardımcı organları

13

14 GÖZ KÜRESİ 2,5 cm çap 10 gr ağırlık Üç tabakalıdır LENS Tunica fibrosa
Sclera Cornea Tunica vasculosa Choroidea Corpus ciliare İris Tunica sensoria Sinir tabakası (retina) Reseptörler LENS

15

16

17

18

19 Göz Boşlukları Camera anterior Camera posterior Camera vitrea

20

21

22 Gözün Yardımcı Organları
Kaş (supercilium) Göz kapakları (palpebrae) Conjunctiva Kirpikler (cilium) Konjonktiva Göz yaşı sistemi

23

24 Gözyaşı Sistemi Gözyaşı bezi (glandula lacrimalis)
Gözyaşı kanalcıkları Gözyaşı kesesi (saccus lacrimalis) Canalis nasolacrimalis

25

26

27 Ekstraokuler Kaslar M.rectus medialis M.rectus lateralis
M.rectus superior M.rectus inferior M.obliquus superior M.obliquus inferior M.levator palpebrae

28

29

30

31

32

33

34 İŞİTME VE DENGE ORGANI KULAK
Dış kulak Orta kulak İç kulak

35 Dış Kulak (Auris Externa)
Kulak kepçesi (auricula) Dış kulak yolu (meatus acusticus externus) Kulak zarı (membrana tympanica)

36

37 Politzer üçgeni

38 Orta Kulak (Auris Media)
Temporal kemik içinde yer alır Nasopharynx ile bağlantılıdır (östaki borusu - tuba auditiva- aracılığı ile)

39 Orta Kulak (Auris Media)
Timpanik kavite ve mastoid hava boşlukları İşitme kemikçikleri Malleus İncus Stapes Kaslar M.stapedius M.tensor tympani

40

41

42 Dış kulak ve orta kulak sadece ses dalgalarının
iç kulağa iletilmesi ile görevlidirler

43 İç Kulak (Auris Interna)
Temporal kemiğin pars petrosa’sında yerleşiktir İşitme ve denge ile ilgili duyuları alır....

44 İç Kulak (Auris Interna)
Karmaşık kanal sistemleri Perilenfa Endolenfa Reseptör hücreleri

45

46 Kemik labirent Vestibulum Yarım daire kanalları (3) Koklea Utriculus
Sacculus Yarım daire kanalları (3) Ön Arka Dışyan Koklea İşitme ile ilgilidir

47

48 Cochlea 2,5 defa bükülmüş bir kanal Canalis spiralis cochlea
Scala tympani Scala vestibuli

49

50 İç Kulak (Auris Interna)
Zar labirent İçi endolenfa ile dolu Vestibuler labirent Utriculus Sacculus Koklear labirent Ductus cochlearis Scala media CORTİ ORGANI (mekanik ses uyarılarını elektriksel impulslara çevirir)

51

52 Doç.Dr.Yalçın KIRICI ANATOMİ AD.
ENDOKRİN BEZLER Doç.Dr.Yalçın KIRICI ANATOMİ AD.

53 KONTROL SİSTEMLERİ Büyüme – gelişme Üreme Adaptasyon Homeostasis
HABERLEŞME SİSTEMİ MERKEZİ SİNİR Telli (sinir lifleri) ENDOKRİN SİSTEM Telsiz (hormonlar)

54 İÇ SALGILI BEZLERİN ÖZELLİKLERİ
Kanalları yoktur Salgılarını (hormon) direk kana verirler İyi kanlanırlar Fazlalık ve yetmezlik sendromları vardır.

55 ENDOKRİN BEZLER Hipofiz bezi (gl.pituitaria) Pineal bez (gl.pinealis)
Tiroid bezi (gl.thyroidea) Paratiroid bezler (gll.parathyroidea) Pankreas’ın endokrin kısmı (İnsülin) Testis (Testosteron...) Ovarium (Östrogen..) Thymus Diğer Plasenta Gastrointestinal mukoza Böbrekler Kalp

56 HİPOFİZ BEZİ * * Hipotalamus ile ortak çalışır Düzenleyici
Fossa hypophysialis içindedir Üstten: diaphragma sella Yanlarda: a.carotis interna’lar Önde: sinus sphenoidalis Üstte:sinus intercavernosus n.opticus-chiasma opticum* - tractus opticus a.carotis interna * * sinus sphenoidalis sinus intercavernosus

57 HİPOFİZ BEZİ

58 HİPOFİZ BEZİ ÖN HİPOFİZ (ADENOHİPOFİZ) ARKA HİPOFİZ (NÖROHİPOFİZ)
Rathke kesesinden gelişir %75’i Trofik hormonları salgılar ve kana verir: hGH, PRL, TSH, ACTH, FSH, LH ARKA HİPOFİZ (NÖROHİPOFİZ) Ektoderm kaynaklıdır %25’i Hipotalamus’da yapılan bazı hormonlar buraya gelir (aksonal transport yolu ile) ve buradan kana verilir: ADH, Oksitosin

59 PİNEAL BEZ (epifiz) epifiz Hemisferlerin arasında
Diencephalon’un tavanında Retina üzerine düşen ışık miktarına göre yanıt ??? Işıkla ilgili sinyallerin endokrin sinyallere çevrilmesi nöroendokrin transducer Karanlıkta aktivitesi artar Aydınlıkta aktivitesi azalır Melatonin, serotonin İnhibitör etkili hormonlar Uyku, vücut ısısı, metabolizma, immun sistem, lokomotor aktivite... gibi olaylarda rol alır.

60 TİROİD BEZİ Boyunda Larynx ve trachea’nın önünde Çok iyi kanlanır
İki lobu ve bunları birleştiren bölümü vardır İç salgı bezlerinin en büyüğüdür

61 TİROİD BEZİ İki kapsülü vardır Lobulus’lara ayrılır
Cerrahi ve gerçek (capsula fibrosa) Lobulus’lara ayrılır Follikulus’lar vardır Esas hücreler (Follikuler hücreler) T3 (triiodotironin), T4 (tiroksin) Parafollikuler hücreler (C hücreleri) Kalsitonin (kan Ca+2 (kalsiyum) seviyesini düşürür)

62 TİROİD BEZİ ÖNDEN ARKADAN

63 TİROİD BEZİ Tiroksin hormonu Büyüme O2 kullanımının arttırılması
Protein, yağ ve karbohidrat metabolizmaları Gonadların sağlıklı çalışması

64 PARATİROİD BEZLER Her bir tiroid lobunun arka kenarında yerleşmişlerdir Toplam 4 tane Üst ve alt Hücre kordonları Esas hücreler PTH (Kan Ca düzeyini arttırır) Oksifil hücreler paratiroid bezler

65 BÖBREKÜSTÜ BEZLER Böbreklerin üst ucuna otururlar
Fascia renalis ile sarılıdırlar Korteks Glukokortikoidler Kortizol Kortikosteron Mineralokortikoidler Aldosteron Seks hormonları Androgenler.. Medulla Adrenalin, noradrenalin

66 Gll.suprarenales

67 PANKREAS ENDOKRİN BÖLÜMÜ
Langerhans adacıkları (%1’i) Alfa hücreleri GLUKAGON (kan glukozunu arttırır) Beta hücreleri İNSÜLİN (kan glukozunu azaltır) Delta hücreleri SOMATOSTATİN (inhibitör) F hücreleri PP (pankreatik polipeptid)

68 GONADLAR TESTİS OVARİUM Leydig hücreleri Östrogen Progesteron
Testosteron Dihidrotestosteron Androstendion Sertoli hücreleri İnhibin Östrogen (rolü bilinmiyor) OVARİUM Östrogen Progesteron

69 PLASENTA Bebeğin beslenmesini sağlar Östrogen Progesteron
Korionik gonadotropin (hCG) Plasenta laktojeni (HPL) Relaksin

70 THYMUS İmmun sistem organıdır
Timosin Timik humoral hormon (THH) Faktör timik serum (FTS) Timopoetin Timostimulin T lenfositler ve B lenfositlerin gelişimde ve farklılaşmasında rolü olan hormonlardır.

71 THYMUS

72 GİS MUKOZASI APUD hücreleri Gastrin Kolesistokinin (CCK) Sekretin
Gastrik inhibitör peptid (GIP) Motilin Substans P Vazoaktif intestinal peptid (VIP) Somatostatin

73 BÖBREKLER Temelde idrar üreten organlardır.... Eritropoetin
Eritrosit üretimini arttırır 1-25 dihidroksi vitamin D3 Prekallikrein Prostoglandin Renin Renin – angiotensin mekanizması ALDOSTERON ARTAR Sonuçta Na (sodyum) ve suyun geri emilimi artar

74 KALP Atriopeptin (ANF) Kan basıncı kontrolü
Na, K ve su atılımının kontrolü