1 BOLOGNA SÜRECİ’NDE İÇ DENETİMİN ROLÜ Mustafa PAKSOY Sakarya Üniversitesi İç Denetçi

2 Modern İç Denetim Yaklaşımı İç Denetimde değişim:  Kurumun stratejik planı ve hedefleri üzerine odaklanılması, üst yönetim ve operasyon birimlerinin bu hedeflere ilişkin yürüttükleri faaliyetler konusunda açık iletişime geçilmesi.  Kurumun stratejiden sorumlu yönetim kademesi ile sıkı bir işbirliği ve iletişim içerisinde çalışılmaya başlanması, üst yönetimin risk ve kontrol kavramları konusundaki farkındalığının artırılmaya çalışılması.  Faaliyette bulunulan sektöre ilişkin karşılaştırma verileri, en iyi uygulama örnekleri vb. hususlar sağlamak suretiyle kuruma değer katmaya başlanması.

3 Modern İç Denetim Yaklaşımı İç Denetçiler,  Kurum işlemlerinin kurumun stratejilerine, politikalarına ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini,  Üretilen finansal ve operasyonel bilgilerin doğruluğu, tamlığı, zamanındalığı ve güvenilirliğini sağlayacak süreçlerin yeterli ve etkin olup olmadığını,  Kurum varlıklarının korunmasına yönelik süreçlerin yeterli ve etkin olup olmadığını Değerlendirmekte, bu değerlendirmeleri neticesinde yönetime görüş sunmaktadırlar.

4 Bologna Sürecinin Başlaması  Ekonomik, sosyal, kültürel, siyasi, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin, yükseköğretimin yeniden yapılanmasını gerekli kılması  Yükseköğretim sistemlerinde hesap verebilir ve şeffaf süreçler geliştirilmesinin zorunlu olduğu düşüncesi Bologna Sürecinin başlamasında etkili olmuştur.

5 Saydamlık  Saydamlık, bilgilerin zamanında, doğru, eksiksiz, anlaşılabilir bir şekilde ilgililere duyurulmasıdır.  Saydamlık, kaynakların kullanımında etkinliğin ve verimliliğin sağlanmasını özendirdiği gibi yönetime ve kuruma duyulan güveni de artırır.

6 İç Denetim - Saydamlık İç Denetim saydamlık için;  Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak tanımlanması,  Bilgilerin belli standartlar çerçevesinde düzenli olarak yayımlanmak suretiyle kamuya açık ve ulaşılabilir olması,  Kaynak dağıtım ve kullanım sürecinde bütçelerin hazırlanma, uygulanma ve raporlanma süreçlerinin açık olması,  Denetim ve istatistiksel veri yayınlama sisteminin kalitesi ve açıklığı açısından, bağımsız güvencelerinin olması hususlarında katkı sağlar.

7 Hesap Verme Sorumluluğu Hesap verme sorumluluğu, görevli ve yetkili olanların, Kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka/anlaşmalara uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından İlgililere hesap vermek zorunda olmasıdır.

8 Hesap Verilebilirlik - Stratejik Plan Hesap verilebilirlik için,  Ulaşılacak sonuçları,  atılacak adımları,  bu adımların hangi birim ve yöneticiler tarafından atılacağı,  tahmini maliyetleri  performansa yönelik hedefleri Belirtecek stratejik planlar hazırlanmalıdır.

9 İç Denetim - Hesap Verilebilirlik Etkin iç denetim faaliyeti,  Hedeflenen sonuçları gerçekleştirmek için nelerin yapılmasının planlandığı, nelerin yapılmış ya da yapılmamış olduğu, nelerin yapılmakta olduğu, yapılması gerekli olan şeylerin zamanında yapılıp yapılmadığı ve nelerin iyi gittiği nelerin gitmediğini değerlendirir  Hukuka uygunluk, saydamlık, tarafsızlık ve eşitlik gibi ilkelere uyulup uyulmadığını saptar ve sorumlulukların öngörüldüğü gibi yerine getirilip getirilmediğini değerlendirir Bu yolla saydamlık ve hesap verme sorumluluğunun yerleşmesinde olumlu katkılar sağlar.

10 Bologna Sürecinin Temel Hedefleri  Kolay anlaşılır ve birbiriyle karşılaştırılabilir yükseköğretim diploma ve dereceleri oluşturmak.  Yükseköğretimde lisans, yüksek lisans ve doktora olmak üzere üç aşamalı derece sistemine geçmek.  Avrupa Kredi Transfer Sistemini (AKTS / ECTS: European Credit Transfer System) uygulamak.  Öğrencilerin ve öğretim elemanlarının hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaştırmak.  Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını uygulamak ve yaygınlaştırmak.  Yükseköğretimde Avrupa boyutunu geliştirmek.  Sosyal Boyut  Hayat Boyu Öğrenme

11 İç Denetim - Paydaşların Sürece Desteği Bologna Süreci'nin uygulanmasında paydaşlara çok önemli sorumluluklar düşmektedir ve paydaşlar bu yeniden yapılanma sürecinin uygulanması ve yükseköğretim sistemimize katkı sağlaması için önemli bir role sahiptir. Paydaşların sürece katkı sağlaması ve gelişimin sürekliliği, paydaşların sürecin farkında olmalarına ve inanmalarına bağlıdır. Paydaşların sürece yaklaşımı hiyerarşik ilişki içerisinde kısıtlı olarak gözlemlenecektir. Bu durum, saha çalışmalarında paydaşlarla birlikte olan ve güven veren iç denetçiler tarafından daha rahat gözlemlenebilecek ve paydaşların istekli olarak sürece katılımı ve katkısının artırılması yönünde gerekli çalışmalara yön verecektir.

12 İç Denetim - Kalite Güvence Sistemi  Avrupa Yükseköğretim Alanında Kalite Güvence İlke ve Standartları Raporu (ENQA)  Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği (YÖK)  Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Rehberi (YÖDEK)

13 İç Denetim - Kalite Güvence Sistemi Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Süreci Stratejik Planlama Süreci Kurumsal Değerlendirme Süreci Periyodik İyileştirme ve İzleme Süreci

14

15

16

17 İç Denetim - Kalite Güvence Sistemi İç Denetim,  Kurumun stratejik planı ve hedefleri üzerine odaklanılması, hedeflere ilişkin yürütülen faaliyetlerin değerlendirilmesi,  Şeffaf ve hesap verilebilir bir sistem oluşturulup oluşturulmadığının değerlendirilmesi  Risk ve kontrol kavramları konusunda farkındalığın artırılması, risk yönetimi ve iç kontrol sisteminin güçlendirilmesi,  Karşılaştırma verileri, en iyi uygulama örnekleri vb. hususlar sağlamak suretiyle kuruma değer katılması,  Kurum işlemlerinin kurumun stratejilerine, politikalarına ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin değerlendirilmesi,  Üretilen bilgilerin doğruluğu, tamlığı, güvenilirliği ve zamanındalığını sağlayacak süreçlerin yeterli ve etkin olup olmadığının değerlendirilmesi,  Kurum varlıklarının korunmasına yönelik süreçlerin yeterli ve etkin olup olmadığının değerlendirilmesi, Yoluyla akademik değerlendirme ve kalite geliştirme sürecine katkı sağlar.

18 İç Denetim – Bologna Sürecinin Hedefleri  Kolay Anlaşılabilir ve Karşılaştırılabilir Bir Akademik Derece Sistemi:  -3'lü derece (Lisans / Yüksek Lisans / Doktora) sistemine sahip yükseköğretim sistemi  -Düzeyler arasında geçisin nasıl yapılacağının tanımlanması  -Yükseköğretimde Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi oluşturulması

19 İç Denetim – Bologna Sürecinin Hedefleri Diplomaların ve Öğrenim Sürelerinin Tanınması:  -Üye ülkelerde Diploma Eki (DE/DS: Diploma Supplement) uygulamasına geçilmesi  -Avrupa Kredi Transfer ve Biriktirme Sistemi'nin (AKTS/ECTS: European Credit Transfer and Accumulation System) tüm üye ülkelerde hayata geçirilmesi  -Lizbon Tanıma Sözleşmesi çerçevesinde sözleşmeye dahil ülkelerde diploma ve derecelerin tanınması için gerekli düzenlemelerin yapılması

20 İç Denetim – Bologna Sürecinin Hedefleri Hayat Boyu Öğrenme  Proje geliştirilmesi için farkındalığın oluşturulmasına yönelik öneriler sunmak  Tahsis edilen kaynakların ulusal ve uluslar arası düzenlemeler ile sözleşmelere uygun, etkin ekonomik ve verimli kullanılıp kullanılmadığını değerlendirmek  Alternatif projeler arasında tercih edilecek olanın belirlenmesine yönelik kriterler geliştirilmesi, şeffaflığın ve eşitliğin sağlanmasına yönelik öneriler sunulmak

21 İç Denetim – Bologna Sürecinin Hedefleri Hareketlilik  Tahsis edilen kaynakların ulusal ve uluslar arası düzenlemeler ile sözleşmelere uygun, etkin ekonomik ve verimli kullanılıp kullanılmadığını değerlendirmek  Hareketlilikten faydalanacak kişilerin seçimi için kriterlerin belirlenmesi, şeffaflığın ve eşitliğin sağlanmasına yönelik öneriler geliştirilmesi  Tercih edilir kişi/kurum/ülke olmak için gerekli niteliklerin kazanılması ve hareketliliğin fırsata dönüştürülmesini sağlamaya yönelik öneri sunulması

22 İç Denetim – Bologna Sürecinin Hedefleri Sosyal Boyut Yükseköğretimde sosyal boyutun geliştirilmesi ile Bologna üyesi ülkelerde ulaşılması beklenen hedefler:  Öğrencilerin yükseköğretim yönetimine katılımlarını sağlamak,  Yükseköğretim öğrencileri için uygun çalışma ve hayat şartları oluşturmak,  Dezavantajlı gruplardan gelen öğrencilere devlet desteği sağlamak,  Yükseköğretime erişimi artırmak için öğrencilere rehberlik ve danışmanlık hizmetleri sunmak,  Yükseköğretime erişimde ve yükseköğretim içerisinde esnek öğrenme yolları oluşturmak,  Yükseköğretime erişimde herkese eşit fırsat sunmak,

23 TEŞEKKÜR EDERİM