ÖĞRETİM YÖNTEM TEKNİKLERİ VE ÖRNEK UYGULAMALAR

ANLATMA Geleneksel öğretim yöntemleri arasında çok sık kullanılmaktadır. Öğretmen merkezlidir. Derse giriş yaparken, konuyu özetlerken ya dabir konuyla ilgili bilgi aktarırken kullanılır. İyi bir hazırlık, planlama gerektirir.

Bu yöntemi daha kalıcı hale getirebilmek için kavram haritası, kavram ağı,bulmaca ve zihin haritası gibi teknikleri de katarak bilgi ve kavramlar daha anlaşılır hale getirilir. Zaman tasarrufu sağlaması, öğrencilerle doğrudan iletişime olanak vermesi nedeniyle çok tercih edilir.

FEN VE TEKNOLOJİ DERSİNDE ANLATIM YÖNTEMİ CANLILARDA ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME KUVVET VE HAREKET MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER Konularını anlatırken ön bilgilerin harekete geçirilmesinde kullanılır.

TARTIŞMA YÖNTEMİ Tartışma, Fen ve Teknoloji derslerinde öğrencilerin öğretmenle birlikte konuyu daha iyi kavrayabilmek amacıyla fikir alışverişi yaptıkları bir yöntemdir. Fen ve Teknoloji dersinde; Genellikle ya bir problemin çözümündeki alternatifleri değerlendirirken ya bir etkinliğin sunulması ya da bir konunun kavranması sırasında fikir alışverişi yapılarak kullanılan etkili bir yöntemdir.

SORU YANIT Fen öğretiminde çok sık kullanılmaktadır. Soru Yanıt Tekniğinin Amaçları Öğrenciyi motive etmek, Düşünmelerini sağlamak, Sebep sonuç ilişkilerini göstermek, Konuyu anlayıp anlamadıklarını kontrol etmek, Dikkati dağılmış öğrencilerin derse ilgisini artırmak için kullanılır.

ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ Bu yöntem öğrencilere bir konuyu ya da bir beceriyi kazandırmak ve o konuda uygulama yaptırmak amacıyla kullanılır. Bu yöntem aktif katılımı gerektiren öğrenci merkezli ve öğrencilerin öğrenmelerini onların yaşamsal deneyimleri ile ilişkilendiren bir özelliğe sahiptir.

GÖSTERİ YÖNTEMİ Fen öğretiminde özellikle sınıf içi etkinliklerde, uygulamalı çalışmalarda,bazı kavramların, kanun veya kuralların açıklanmasında kullanılan etkili bir yoldur. Gösteri yöntemi sayesinde öğrenciler hem görerek hem de işiterek eğitime katılmış olurlar.

GEZİ-GÖZLEM Gezi-gözlem yöntemi, fen ve teknoloji öğretiminde belli bir amaç için daha önceden yapılan bir plan dahilinde bir olay yada olgunun doğal ortamda incelenmesi ile gerçekleştirilen tüm aktiviteler olarak adlandırılır. Öğrencilerin ilk elden bilgi edinmelerini sağlar.

GÖZLEM ÇEŞİTLERİ KISA SÜRELİ GÖZLEMLER: Ders gezileri sırasında yapılan gözlemler, çevre kirliliğinin gözlenmesi vb. UZUN SÜRELİ GÖZLEMLER: Ayın evrelerinin gözlenmesi, tohumun çimlenmesi,bir hayvanın büyümesinin gözlenmesi ANİ GÖZLEMLER: Deprem, yangın, su baskını, aşı yapılması gibi önceden planlanmamış aniden ortaya çıkan gözlemlerdir.

ALTERNATİF ÖĞRENME ÖĞRETME YAKLAŞIMLARI BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME Buluş yoluyla öğrenme, fen öğrencilerinin kendi etkinlikleri ve gözlemlerine dayalı olarak yargıya varmasını destekleyen bir öğretim yaklaşımıdır. Bu yöntemle; çok boyutlu düşünme,eleştirel yaklaşım,akıl yürütme gelişir.

BULUŞ TÜRLERİ YAPILANDIRILMAMIŞ BULUŞ: Planlanmamış, doğal bir ortamda kavramları,ilkeleri,bir problemin çözümünü bireyin kendi kendine bulmasıdır. YAPILANDIRILMIŞ BULUŞ: Kazandırılacak hedef ve davranışlar, bulunması gereken ilke, kavram ya da çözümle ilgili veriler, örnekler önceden eğitimci tarafından organize edilir.

ETKİNLİK: HAYVANLARDA BAŞKALAŞIM ÜNİTE: CANLILARDA ÜREME,BÜYÜME VE GELİŞME KAZANIMLAR: Hayvanlardaki üreme, büyüme ve gelişmeyle ilgili olarak öğrenciler; Çeşitli hayvanların bir defada çok sayıda yumurta oluşturma sebeplerini keşfeder. Gelişim dönemlerinde başkalaşım geçiren hayvanlara örnek verir.

KAYNAK ARAÇ-GEREÇLER: Mukavva kutu, makas,ipek böceği,dut yaprakları,ders kitapları,ansiklopedi,varsa internet ve Vcd. STRATEJİ VE YÖNTEMLER: Buluş Yoluyla Öğrenme ETKİNLİĞİN UYGULANMASI DEĞERLENDİRME: İşbirlikli öğrenmeyle,oyunla ve tartışarak yapılabilir.

İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME İşbirliği bireylerin belli bir amaç doğrultusunda küçük gruplar şeklinde öğrenmesine kolaylık sağlamak amacıyla yaptıkları çalışmalardır. Öğrencilerin öğrenme öğretme sürecine aktif katılımlarını sağlayan önemli bir yöntemdir.

İŞBİRLİKLİ GRUP OLUŞTURMAK İÇİN Olumlu bağımlılık, Bireysel değerlendirebilirlik, Yüz yüze etkileşim, Sosyal beceriler, Grup sürecinin değerlendirilmesi, Eşit başarı fırsatı, Grup ödülü/ ortak ürün

GRUPLAR ARASI FARKLILIKLAR İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME GRUPLARI Olumlu dayanışma ve bağımlılık var. Heterojen grup bulunaktadır. Paylaşımcı/katılımcı liderlik Her bir kişi diğerinden sorumludur. Görevler sürekli ve çeşitlidir. Sosyal beceriler birincil olarak öğrenilir. Öğretmen gözlemler ve gerektiğinde müdahale eder. Gruplandırma etkili ve önemli. GELENEKSEL GRUPLAR Olumlu dayanışma ve bağımlılık yok. Homojen grup bulunaktadır. Tek bir lider seçilmektedir. Herkes kendisinden sorumludur. Tek bir görev önemlidir. Sosyal beceriler önemli değildir. Öğretmen grup çalışmasını reddeder ve müdahalecidir. Gruplandırma etkili değildir.

ETKİNLİK: ÜNİTE: GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ KAZANIMLAR: Yıldızlarla gezegenleri birbirinden ayırt ederler. Güneşinde bir yıldız olduğunu ifade eder. Yıldızlar arasındaki çok uzak mesafelerin ; “ışık yılı” adı verilen bir uzaklık ölçüsü birimiyle ifade edildiğini belirtir.

KAYNAK VE ARAÇ GEREÇLER: Fen ders kitapları, ansiklopediler, kütüphane varsa internet Dvd ve Vcd STRATEJİ VE YÖNTEMLER: İşbirlikli Öğrenme- Birlikte Öğrenme UYGULAMA DEĞERLENDİRME: Her öğrenci etkinliğe yaptığı katkılardan dolayı grup olarak değerlendirilir.

ANALOJİ Analojiler; amaç kavrama ya da bilgiye ulaşmak için yararlanılan, öğrenmeyi ilişkilendirebilecek ve dolayısıyla anlamlı hale bir hale getirebilecek, bilinen bir kavramla bilinmeyen arasında benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyarak açıklamalarda bulunmayı gerektiren kavramsal ya da objesel araçlar olarak görülmektedir.

ETKİNLİK: Göz Yapısı ÜNİTE: Vücudumda neler var? KAZANIMLAR: Gözün kısımlarını model veya şema üzerinde göstererek görmenin nasıl gerçekleştiğini açıklar. Gözün yapısından yararlanılarak yapılan araçlara ve kullanıldığı yerlere örnek verir. Göz uyumunu örneklerle açıklar.

HEDEF KAVRAM VE ANALOGLAR Göz Fotoğraf makinesi Lens Mercek Göz bebeği Fotoğraf makinesi açıklığı İris Diyafram Retina Film Ters görüntü Ters Görüntü

ÇOKLU ZEKA KURAMI Gardner bu yaklaşımın zeka alanlarının hedefe ulaşmada bir araç olduğunu bildirmiştir. Çoklu zeka teoreminde çeşitlilik esas olduğu için her öğrenciye hitap etmek esas alınır.

ZEKA ÇEŞİTLERİ SÖZEL ZEKA MANTIKSAL/MATEMATİKSEL ZEKA GÖRSEL/UZAMSAL ZEKA MÜZİKSEL/RİTMİK ZEKA BEDENSEL/KİNESTETİKZEKA SOSYAL ZEKA İÇSEL ZEKA DOĞACI ZEKA

BEYİN FIRTINASI Beyin fırtınası kısa sürede çok sayıda fikir üretmek için kullanılan bir yöntemdir. Beyin fırtınası, 5-15 dakika gibi bir zaman diliminde bir problemin çözümüne yönelik olarak bir çok fikri üretmeye yarayan bir tekniktir. Aktif öğrenme tekniğidir. Öğrencilerin yaratıcılık güçlerini geliştirmeye yarar.

BEYİN FIRTINASI TEKNİĞİNİN AVANTAJLARI Alışık olunmayan çözümlerin bulunması, Aktif katılımın sağlanması, Yaratıcı düşünmeye özendirmesi, Öğrenci deneyimlerinden faydalanılması, Takım çalışmalarını geliştirmesi.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ Edward de Bono’nun geliştirdiği,öğrencilerde yaratıcılığı ve empati yeteneğini geliştirmeyi amaçlayan bir tekniktir. Kullanılan altı farklı renkteki şapkaların her biri belli bir bakış açısına göre düşünmeyi gerektirir.

ŞAPKA RENKLERİ VE ANLAMLARI BEYAZ: Objektifliği ve tarafsızlığı simgeler. Olaylara bakış açısında bilgiyi merkeze alır. Bilgiler arasında amacına yönelik olanları ortaya koyma diye bir yanlılık söz konusu değildir. Eğrisiyle doğrusuyla olayı ele alır. SARI: İyimserliği simgeler. Olayların olumlu yönlerine odaklanır. Yapıcı düşünme hakimdir. Siyah şapkanın tam tersine olayların olumlu ve iyi yanlarını ortaya koyar. YEŞİL: Yaratıcılığı simgeler. Parlak fikirler üreterek, yeni fikirleri ve ihtimalleri düşünür,özgün çözümler üretir.

MAVİ: Olgunluğu, kontrolü ve serinkanlılığı simgeler MAVİ: Olgunluğu, kontrolü ve serinkanlılığı simgeler. Soğukkanlı ve sakin bir şekilde olaylara olgun bir tarzla bakar. Olayları sakin bir şekilde analiz eder ve yorumlar. KIRMIZI: Duygusallığı simgeler. Önsezilere dayalı olarak duygusal yönden bakış açısı geliştirmeyi amaçlar. SİYAH: Karamsarlığı simgeler. Olaylara olumsuz ve karamsar bir bakış açısı geliştirmeyi amaçlar. Sarı şapka ile tam ters bir düşünme yapısı geliştirmektedir.

KAYNAKLAR İLKÖĞRETİMDE FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETİMİ EDİTÖRLER: PROF. DR. TEOMAN KESERCİOĞLU ÖĞRETİMİ PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME ŞEREF TAN