“Maat” eski Mısır’ın adalet tanrıçası; Güneş’in kızıdır. “Hayat soluğu”nu temsil eder. Başında bir tavus kuşu tüyü vardır, çoğu zaman ikiz erkek kardeşi “Şu” ile işbirliği yapar. Amerofis IV, “mutlular diyarı”na göçerken, ölüleri yargılayan kurulun başkanı olan Maat’ın merhametine sığınmıştı.

“Maad” kelimesi Arapça’da “ tekrar geri dönülecek yer, öteki dünya” anlamına gelmektedir. İslam düşüncesine göre, insan aklının iki ayrı yönü vardır. Biri bu dünya yaşamını düşünür ve düzenler. Buna “aklı maaş” denilir. İkincisi ise, maddi hayatın dışında kalan manevi alem ve sonsuzluğu düşünen “aklı maad”dır. Maad akıl, birtakım ilahi niteliklerle donatılmış olup, geniş konuları belli bir ölçüye kadar düşünme yeteneği vardır.

“Maat Yasası”nın eski Mısır inançlarından biri olduğunu belirtmiştik. Buna göre evrende birleşik kaplar gibi bir denge söz konusudur. Tıpkı gece-gündüz, siyah- beyaz, sıcak- soğuk gibi karşıtlıkların birbirini dengelemesi gibi iyilik ve kötülük de ilahi adaletin terazisini dengeleyen ölçülerden biridir.

Bu nedenle eski Mısır yöneticileri, adaleti sağlama konusunda oldukça dikkatli davranmaya çalışırlardı. Çünkü ne ekilirse onun biçileceği ve iyiliğin de kötülüğün de bir gün yapana döneceğini bilirlerdi.

“Maat” uyguladığı yasa ile yaratılan varlıklar arasında dengeyi sağlayan, her türlü etkiye bir tepki oluşturan bilinçli ve akıcı bir sistemdi. Çünkü evrende yaratılmış bulunan her şey birbiriyle ilişkiliydi.

“Maat” Mısır sanatında kanatlı bir kadın olarak resmedilmiştir. Kanatlı olması onun her yere kolayca ulaşabilmesini sağlamaktadır. Bir kadın olması ise, yaratıcı ve doğurgan olmasının simgesidir.

Burada düşüncelerim “Maat” kelimesi üzerinde yoğunlaşıyor. Mısırlıların kökeninin Maya’lardan geldiğini biliyoruz. Maya kelimesi halen dilimizde “Asıl, kök” olarak da kullanılmaktadır. “Mayası bozuk” deyimi, “Kökü bozuk” anlamına gelmektedir.

Maya’ların kraliçesi May aynı zamanda doğanın canlandığı Mayıs ayına da adını vermiştir. “MA” kelimesi Arapça “Su” anlamındadır. Maat’ın ikiz kardeşinin adı da “Şu”dur. Yaşamın sudan ortaya çıktığını bir çok inanç sistemi belirtmektedir.

“MU” ülkesinin de su ile yakın bağlantısı vardı. “MA” aynı zamanda çok önemli iki harfi içermektedir. Kuran-ı Kerimin bir çok suresi “Elif, Lam, Mim” harflerini zikrederek başlar.

Bunlar; “ A, L, ve M” harfleridir. Bu harflere Fenike ve ve Latin harfleri olarak bakacak olursak, bunlarda gönye, pergel, üçgen sembollerini görebiliriz. Bazı surelerde bu harflere ilave olarak “ Ra” harfi de ilave edilmiştir.

Bu harflerin Allah’ın sonsuz yaratıcı gücünü simgeleyerek onun, evrenin yaratıcı tek mimarı olduğunu vurgulamak için kullanıldığını söyleyebiliriz. Bazı yazarlarda bu harflerin eski “Mu” uygarlığına gönderme yaptığını belirtmektedir

“Ma” başına geldiği kelimelere “birlik, beraberlik anlamı da katar. Örnek verecek olursak; maaile, maatteessüf, maşallah gibi. Bu örnekleri çoğaltacak olursak “ Maat” yasasının aslında “ Birlik yasası” olduğunu ve bu inanç çerçevesinde evrendeki her varlığın birbirinin tamamlayıcısı olduğunu anlarız.

Diyelim ki evinizin bahçesinde plastik şişelerden oluşmuş bir çöp var. Bu çöpü kaldırıp göremeyeceğiniz başka bir alana taşıdınız. Sorunu çözmüş olmayacaksınız. Çünkü çöp bu defa taşıdığınız o alanı da kirletmiş olacak.

Siz o alana tekrar uğradığınızda, çöp gerçeğiyle yeniden yüzleşeceksiniz. Sahiplenmeseniz de sorun yine sizin sorununuz olmaya devam edecek. Çünkü siz çözüm üretmeden o alanın bir başka yüzeyinde bulunmaktasınız.

Tıpkı bir elinizde taşıdığınız bir yükü, diğer elinize aktarmanız gibi. Doğrusu o çöpleri tekrar dönüşüme sokarak kullanılır hale getirmektir.

“Maat” yasasının daha sonraları tasavvuf felsefindeki “Vahdet-i Vücut” kavramına kaynaklık ettiği de düşünülebilir. Tüm yaratılmışlar aslında yaratan varlığın bir parçasıdır dolayısıyla da kendisidir.

Tıpkı bedenimizi oluşturan milyarlarca hücrenin ortak çalışarak bize, “Ben” dedirttiği gibi. “Maat” yasası çerçevesinde de tüm varlıkların eylemleri birbirini etkilemekte, yaşamın akışını olumlu veya olumsuz yönlendirmelere çevirmektedir.

“MA”’nın taşıdığı anlamlar insanları o kadar etki altında bırakmıştır ki, eski Mısır, Orta Doğu ve Uzak Doğuda bu sese benzer ses çıkaran hayvanlar dahi kutsal sayılmıştır. Kedilere “Mau” adının verildiğini ve eski Mısırda kutsal sayıldıklarını biliyoruz. “Malak” dediğimiz, öküz ve ineklerde birer kutsal hayvan sayılmıştır.

“Mame” kelimesi anne anlamına gelmektedir. “MA” ön ekiyle düşündüğünüz zaman siz de bir çok ilginç kelime bulacaksınız. Mabed, makber, mala, makara, makas, maaş, maun, mason, masa, masum, mazlum, maktul, manevi, maddi, makam vs. benim aklıma gelen kelimelerden bir kaçı.

Eski Mısırlıların bir inanç sistemi ve Tanrıları olan “Maat”dan yola çıkarak aklıma gelen düşünceleri sizlerle paylaşmaya çalıştım. Gördüğünüz gibi insanlığın ve düşüncenin oluşumu oldukça ilginç köklere bağlanmakta ve biz kazıdıkça yeni keşifler yapmaktayız.