GERİ DÖNÜŞÜM

İÇİNDEKİLER  Geri dönüşüm nedir?  Geri dönüştürülebilir ürünler  Geri dönüşümün önemi  Geri dönüşüm sisteminin basamakları  Geri dönüşüm ile ilgili bazı önemli notlar  Tüketici olarak neler yapabiliriz!

Geri Dönüşüm Nedir ? Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir. TDK: Atıkların yeniden değerlendirilmesi durumu.

Geri Dönüşümde Amaç Kaynakların lüzumsuz kullanılmasını önlemek ve atıkların kaynağında ayrıştırılması ile birlikte atık çöp miktarının azaltılması olarak düşünülmelidir.

Hangi Atıklar Geri Dönüştürülebilir?  Demir  Çelik  Bakır  Alüminyum  Kurşun  Piller  Kağıt  Plastik  Kauçuk  Cam  Motor yağları  Atık yağlar  Akümülatörler  Araç lastikleri  Beton  Röntgen filmleri  Elektronik atıklar  Organik atıklar

Geri Dönüşüm Sisteminin Basamakları 1.Kaynakta ayrı toplanması; Değerlendirilebilir nitelikli atıkların oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin verilmeden ayırarak toplanması. 2.Sınıflama; Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılmasını sağlayacaktır. Kaynağında sınıflara ayrılması zaman, nakliye ve işçilikten tasarruf yapılmasını sağlayacaktır. 3.Değerlendirme; Temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin ekonomiye geri dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri döner. 4.Yeni ürünü ekonomiye kazandırma; Geri dönüştürülen ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.

NEDEN GERİ DÖNÜŞÜM ÖNEMLİ? 1.Doğal Kaynaklarımız Korunur; Doğal kaynaklarımız dünya nüfusunun artması ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi nedeni ile her geçen gün azalmaktadır. Bu nedenle malzeme tüketimini azaltmak, değerlendirilebilir nitelikli atıkları geri dönüştürmek sureti ile doğal kaynaklarımızı verimli kullanmak zorundayız. Bu nedenle geri dönüşüm doğal kaynaklarımızın korunması ve verimli kullanılması için son derece önemli bir işlemdir. Örneğin; kağıdın geri dönüşümü ile ormanlarda ağaçların daha az kesilmesini sağlamış oluruz. Benzer şekilde plastik atıklarının geri dönüşümü ile petrolden tasarruf sağlanabilir.

2.Enerji Tasarrufu Sağlanır; Geri dönüşüm malzeme üretiminde endüstriyel işlem sayısını azaltmak suretiyle enerji tasarrufu sağlar. Örneğin; metal içecek kutularının geri dönüşümü işleminde bu metaller direkt olarak eritilerek yeni ürün haline dönüştürüldüğünde bu metallerin üretimi için kullanılan maden cevheri ve bu cevherin saflaştırılma işlemlerine gerek olmadan üretim gerçekleştirilebilmektedir. Bu şekilde bir alüminyum kutunun geri dönüşümünden % 96 oranında enerji tasarrufu sağlanabilir. Benzer şekilde katı atıklarda ayrılan kağıdın yeniden işleme sokulması için gerekli olan enerji normal işlemler için gerekli olanın % 50’si kadardır. Aynı şekilde cam ve plastik atıkların da geri dönüşümünden önemli oranda enerji tasarrufu sağlanabilir.

3.Atık Miktarı Azalır; Geri dönüşümün uygulanması ile çöplere giden atık miktarında azalma sağlanarak bu atıkların taşınması ve depolanması işlemleri için daha az miktarda alan ve daha az enerji kullanılmış olur. Evsel atıklar için bu azalma ağırlık olarak fazla olmamakla birlikte hacimsel olarak bakıldığında oldukça önemli bir oran teşkil etmektedir.

4.Geri Dönüşüm Geleceğe ve Ekonomiye Yatırım Demektir; Geri dönüşüm uzun vadede verimli bir ekonomik yatırımdır. Hammaddenin azalması ve doğal kaynakların hızla tükenmesi sonucunda ekonomik problemler ortaya çıkabilecek ve işte bu noktada geri dönüşüm ekonomi üzerinde olumlu yapacaktır. Yeni iş imkanları sağlayacak ve gelecek kuşaklara doğal kaynaklardan yararlanma olanağı sağlayacaktır.

GERİ DÖNÜŞÜMLE İLGİLİ BAZI ÖNEMLİ NOTLAR: YERYÜZÜNDE KULLANILAN 77 BİN KİMYASAL MADDEDEN ANCAK % 10’U SAĞLIĞIMIZA VE ÇEVREYE ETKİLERİ AÇISINDAN ARAŞTIRILMIŞ; KANSOREJEN OLDUKLARI VE YAŞAM SİSTEMLERİNİ TEHDİT ETTİKLERİ TESPİT EDİLMİŞTİR. 1 LİTRE MOTOR YAĞI 800 BİN LİTRE İÇME SUYUNU 3.7 LİTRE BENZİN 3 MİLYAR LİTRE İÇME SUYUNU KİRLETEBİLMEKTEDİR AKDENİZE HER YIL 650 BİN TON PETROL, 120 BİN TON YAĞ, 60 BİN TON DETERJAN, 100 BİN TON CİVA, 38 BİN TON KURŞUN, 21 TON ÇİNKO, 320 BİN TON FOSFOR, 800 BİN TON AZOT AKITILIYOR. PİLİN YAPIMI İÇİN HARCANAN ENERJİ AYNI PİLİN ÜRETTİĞİ ENERJİNİN 50 KATIDIR. ŞARJLI PİL KULLANIN.

SENEDE 9 BİN “DC-10”TİPİ UÇAK İMALİNE YETECEK KADAR ALÜMİNYUM KUTU ÇÖPE ATILIYOR BİR ALÜMİNYUM KUTU ÜRETİMİ İÇİN HARCANAN ENERJİ BİR TELEVİZYONU 3 SAAT ÇALIŞTIRABİLİR. ORMANLAR ISIYI YAZIN 5-8 DERECE DÜŞÜRÜR. KIŞIN 1-3 DERECE YÜKSELTİR. NEMİ SABİT TUTAR.

İSTANBUL’DA TÜKETİLEN 150 BİN TON KAĞIT GERİ KAZANILSA TÜRKİYE’DE YILDA 38 KM2 AĞAÇLIK ALAN KORUNABİLİR. DÜNYA 1 DAKİKADA 20,8 HEKTAR ORMAN ALANINI KAYBEDİYOR. KULLANILAN KAĞIT BEBEK BEZLERİ İÇİN MİLYARIN ÜSTÜNDE AĞAÇ KESİLMEKTE İKİ YAŞINA KADAR HER BEBEK İÇİN 20 AĞAÇ TÜKETİLMİŞ OLUYOR. ÜLKEMİZDEKİ ATIK SULARIN YAKLAŞIK %78’İ ARITILMADAN IRMAK,GÖL,DENİZLERE BIRAKILIYOR.

1 ton kullanılmış kağıdın geri kazanımıyla, 17 Adet ağacın kesilmesi engellenmiş olur Bir büro elemanı yılda 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe atıyor. Ülkemizde yılda yaklaşık bir milyon kağıtla gereksiz yazışma yapılıyor. İnsanların birbirine gönderdiği kağıtların % 44’ünün okunmuyor. Yeryüzündeki petrolün sadece % 4 lük bir kısmı plastik üretimi için kullanılmaktadır. Bir büyük kayın ağacının 72 kişinin günlük oksijen ihtiyacını karşılıyor..

1975’teki bir araştırmaya göre; okyanuslarda dolaşan gemiler yılda yaklaşık kg plastik torbayı denizlere boşaltırlar. Dünya yüzeyi henüz bir plastik çöplüğüne dönmemişse, bunun nedeni denizlerin dibinin çöplük olarak kullanılmasıdır. Bez torba kullanmakla haftada 6 plastik torbayı kullanımdan çıkartmış oluruz. Bu da ayda 24 torba, yılda 288 ortalama bir yaşam (77 yaş) süresince de torba eder. Ülkemizde her 5 kişiden sadece biri bunu yapsa yaşamımız süresince 31 milyar plastik torba kullanımdan kalkmış olur. Plastik alışveriş torbaları petrol türevi bir termoplastik olan polietilen mamulüdür. Dolaysıyla plastik torba kullanımındaki azalma, bir ülkenin dışa bağımlılığında da bir azalma demektir.

Çukurova Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin yaptığı araştırmaya göre kanserojen madde içeren siyah poşetlerin, doğada çözülmesi 1000 yıldan fazla zaman almakta. Ancak halen plastik poşetlerin sadece yüzde 1'i geri dönüştürülüyor, yüzde 99'u yüzlerce yıl doğada kalıyor.

TÜKETİCİ OLARAK NELER YAPABİLİRİZ! Evlerimizde; Temizlik yaparken zehirli kimyasallar yerine doğal temizlik ürünlerini kullanabiliriz; arap sabunu, sirke, soda Organik boyalar ve doğal cilalar kullanabiliriz. Paketlenmiş meyve sebze yerine manav usulü alışveriş yapabiliriz. Cam şişe ve kavanozları, kağıtları ve alüminyum kutuları ayrı toplayıp geri kazanımını sağlayabiliriz. Plastik kapları tekrar kullanabiliriz. Doldurulabilir pilli ürünler alabiliriz. Geri dönüşümlü kağıttan yapılma kırtasiye ürünleri kullanabiliriz.

Eski giysi, havlu ve çarşafları temizlik bezi yapabiliriz. Alışveriş torbalarını tekrar kullanabiliriz. Daha özenli alışveriş yaparak az tüketebiliriz. Yıkanmış çamaşırlarımızı açıkta kurutabiliriz, çamaşır kurutma makineleri çok yüksek miktarda elektrik harcar. Bulaşık ve çamaşır makinelerimizi tam dolunca çalıştırabiliriz.

Ev eşyalarımıza uzun süreli dayanıklılık için iyi bakabiliriz. Sıcak su için güneş enerjisi kullanabiliriz. Televizyonlarımızı ana kumandasından kapatarak kırmızı bekleme düğmesinin sürekli çektiği elektrikten tasarruf edebiliriz. Evlerimize akıllı sayaçlar taktırıp elektrik tüketimini ve maliyetini azaltabiliriz. Evlerimizin içinde ve dışında suyumuzu tasarruflu kullanmak için özen gösterebiliriz.

Maddi durumumuz ne olursa olsun, ister zengin olalım, ister fakir, hepimiz çok dikkatli olmak zorundayız. Bunda parayı da, maddiyatı da aşan büyük bir edep ve incelik vardır. İsviçre'de zaman zaman, belli periyotlarda, radyolar, televizyonlar, bir haberi duyurur. Şu tarihte, su saatte, adamlarımız gelecek. Siz lütfen hazırlığınızı yapın. Okumadığınız, ilgilenmediğiniz, kullanmadığınız ne kadar kitap, dergi, gazete varsa, kâğıt, ambalaj,kutu varsa, velev ki, bir ilaç prospektüsü dahi olsa, kapının önüne koyun. İsviçre'nin kalkınmasına yardımcı olun. Fazla ağaç ziyanına engel olun.

AZ TÜKETELİM !... TEKRAR KULLANALIM !... GERİ KAZANALIM !...

KAYNAKLAR