VAAZ HAZIRLAMA VE SUNMA İLE İLGİLİ TEMEL İLKE VE YÖNTEMLER 19.01.2016 Antalya Ahmet ÇELİK Gaziantep İl Müftüsü

Vaaz Hazırlama ve Sunmada Temel İlke ve Yöntemler 1. Vaazın hazırlanması Vaaz kaynaklarını ve İçeriklerini tanıma Vaaz konuları belirlemede ilkeler Dönemler halinde vaaz konularını plânlama Vaaz konusuna uygun materyal hazırlama (ayet, hadis, kıssa vb.) Vaaz hazırlığında ve sunumunda farklı sosyo-ekonomik ve kültürel grupları dikkate alma 2. Vaazın sunumu Vaaza giriş (Besmele, Dualar vs.) Vaaz konusuna dikkat çekme ve konuya giriş Vaazı konu bütünlüğü içinde sürdürme Vaazı sunarken ses tonunu ve beden dilini kullanma Vaazda kullanılan materyalin birbiri ile ilgisini kurma Konuyu güncel hayatla ilişkilendirme Vaaz sonunda konuyu özetleme ve ana fikri vurgulama Konuya uygun bir dua ile vaazı tamamlama Vaaz sonrası geribildirimler yoluyla vaazı biçim, içerik, yöntem sunuş açısından değerlendirme

Kur’an-ı Kerim’de Tebliğ İlkeleri “İnsanları Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır ve onlarla en güzel şekilde mücadele e t…” (Nahl 16/125) 1. Hikmet (Nahl 16/125) 2. Nasihat, güzel öğüt (Nisa 4/63; Zariyat 51/55; Ğaşiye 88/21-22) 3. Seviyeli tartışma (Nahl 16/125) 4. Şefkat ve merhamet (Tevbe 9/128) 5. Yumuşak söz, tatlı dil (İsra 17/53; Taha 20/43-44) 6. Sevgi ve hoşgörü (Tevbe 9/128; Yunus 10/99; A’raf 7/199) 7. Müjdeleme (Ahzab 33/45-46) 8. Uyarma ve sakındırma 9. Söz-fiil uygunluğu (Saf 61/2-3) 10. Allah rızasını gözetme

Vaaz Hazırlamada Temel İlkeler 1. Bilgilendirmeyi ve bilinçlendirmeyi amaçlamak 2. Hikmet yanlısı olmak (Nahl 16/125) 3. Öğütle inandırmaya ve yönlendirmeye çalışmak 4. Konularda çeşitliliğe önem vermek (iman, ibadet, ahlâk ve sosyal ilişkiler) 5. Gerektiği yerde aşırıya kaçmadan duygulandırmak, heyecanlandırmak

6. Şefkat ve merhamet duygusunu güçlendirmeye çalışmak 7 6. Şefkat ve merhamet duygusunu güçlendirmeye çalışmak 7. Toplumda birlik, beraberlik, sevgi, saygı ve hoşgörü duygularını pekiştirmeyi amaçlamak 8. Vahye bağlı kalarak gelişime açık olmak 9. Güncelliği gözetmek 10. Kolaylaştırıcı ve özendirici fikirlere öncelik vermek

11. Müjdeleme ve uyarma arasındaki dengeyi gözetmek 12. Konuyla ilgili kaynaklarda seçiciliğe ve çeşitliliğe önem vermek 13. Toplumun dinî ve sosyo-kültürel yapısını gözetme 14. Dinî konuları diğer bilimlerle ilişkilendirmek 15. Kur’an ve sünnet ışığında değer üretmek 16. Süreye riayet etmek

Vaaz Hazırlamada Yöntem Yöntem: her hangi bir amaca ulaşmak için doğruluğu ve güvenilirliği denenmiş, en kısa yoldan sonuca götüren mantıklı hareket tarzına denir. Yöntemsiz çalışmaların başarıya ulaşma şansı oldukça düşüktür. Usulsüz vusul olmaz.

Vaaz Hazırlama Aşamaları 1- Konu seçimi 2- Plan 3- Bilgi toplama 4- Bilgileri düzenleyip harmanlama 5- Hazırlama 6- Kontrol etme

Vaazda Konu Seçiminde Gözetilecek Unsurlar 1. Vaazın Yapıldığı Mekan -Cami -Mescit -Ev -Salon -Kır

2. Vaazın Yapıldığı Zaman -Cuma -Bayram -Kandil günleri -Hafta sonu -Nişan, düğün, taziye vb. anlar -İlçe pazarı günü

3. Cemaatin İlgi ve İhtiyacı -İtikadi konularda -Ameli konularda -Ahlaki konularda -Sosyal konularda

4. Aktualiteye (Gündeme) Uygunluk -Yerel gündem -Ülkenin gündemi -Dünyanın gündemi

5. Cemaatin Psiko-Sosyal Durumu - Eğitim düzeyi - Irk - Örf, adet ve gelenekler - Mezhep, tarikat ve dini cemaat - Ekonomik düzey - Sosyal statü

6. Süre (10-60 dakika) -Cuma (20-40) -Bayram (30-60) -Kandil günleri (30-50) -Hafta sonu (20-40) -Nişan, düğün, taziye vb. anlar (5-30) -İlçe pazarı günü (20-30)

Vaaz Planı Dua Konunun takdimi Giriş (konuyla ilgili ayet, hadis, olay, gazete veya televizyon haberi vb.) Gelişme (açıklayıcı bilgiler, ayet ve hadis yorumları, şiirler, hikayeler, şahsi yorumlar, örnek olaylar, cemaate soru ve cevaplar, hatıra ve gözlemler, vs.) Sonuç (kısa özet, ana mesaj, önemli noktalar, dua ve temenniler, bitiriş, Fatiha )

Vaazın Hazırlanışı 1. Kaynakları belirleme - Konuyla ilgili ayet ve hadisleri bulmak için mu’cemler, internet arama siteleri - Tefsir ve hadis kitapları - Siyer kitapları - İlgili başka kaynaklar 2. Kaynaklardan not alma (fişleme) 3. Kompozisyon 4. Kontrol ve egzersiz yapma

Vaazda Aranan Özellikler İyi hazırlanmış bir vaazda; Konu günceldir. Eğitici mesajlar içerir. Dil ve üslup yönünden akıcı ve anlaşılabilirdir. Sunuş irticalidir. Hatip gösterişten uzak ve mütevazidir. Hatip güvenilir ve söylenen fikirler delillere dayalıdır. Göz iletişimi ve cemaat hakimiyeti vardır. Ayet ve hadisler, mealleriyle birlikte düzgün okunur.

Üslup ikna edici, sevdirici ve yumuşaktır. Seçilen örnekler uygulanabilir ve günceldir. Konu bütünlüğü korunmuştur. Üslup akıcıdır. Fikirler ayırıcı ve bölücü değil, birleştiricidir. Hakaret ve aşağılama söz konusu değildir. Cemaatin eğitim ve kültür düzeyine uygundur. Süreye riayet edilir.

Ahmet ÇELİK Gaziantep İl Müftüsü Teşekkür Ederim Ahmet ÇELİK Gaziantep İl Müftüsü