T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Verimlilik ve Temiz Üretim Verimlilik Haftası 25 Nisan-1Mayıs T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BALIKESİR BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ İL MÜDÜRLÜĞÜ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İnsanın yaşamını sürdürebilmesi ihtiyaçlarını karşılamasına bağlıdır. İlk çağlarda insanlar bu ihtiyaçlarını avcılık ve toplayıcılıkla karşılarlardı.

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4 Tarım ve hayvancılığın başlaması ve bu ürünlerin işlenmesi, metal ve kilden alet ve gereçlerin yapımı ilk üretim faaliyetleri olarak görülebilir. Sınırsız insan ihtiyaçlarının sınırlı kaynaklar ile karşılanmaya çalışılması mevcut kaynaklardan ve olanaklardan en yüksek faydanın sağlanması çabalarını da beraberinde getirmiştir. Bir başka deyişle üretkenliğin ve verimliliğin artırılmasını.

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 5 Tarihsel süreçlerde insan ihtiyaçlarının gelişerek artmasına paralel olarak bilimsel ve teknolojik ilerlemeler ile buluşlar sayesinde üretimde de büyük bir artış ve çeşitlilik oluşmuş, kaynaklar daha etkin ve verimli kullanılmaya başlanmıştır. İnsanlık tarihinin dönüm noktaları tarımda, sanayide ve ticarette yaşanan ve verimlilik artışlarına neden olan yenilikler, buluşlar ve teknolojik gelişmelerdir. VERİMLİLİĞİN ÖNEMİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 6  1782 yılında İngiltere’de James Watt’ın buhar makinesi kullanılarak demir üretiminin 15 kat artırılmasına kadar, binlerce yıldır süregelen demir üretiminde esaslı bir değişiklik olmamıştı. Bu sıçrama noktası o zamana kadar insanlık tarihinde kaydedilmiş en kapsamlı devrimin başlangıcıydı.  18. yüzyılın sonuna doğru İngiltere, sanayi devrimi yoluyla Hollanda’nın verimlilik düzeyini aştı. Daha sonra da, 19. yüzyılın bitimine doğru, Almanya ve ABD İngiltere’yi geçtiler.  Toprağın ve doğal kaynakların göreli bolluğu, ABD’nin iki dünya savaşını kazananlar arasında yer almasına yardım etmiş olsa da, ülkenin önemli bir dünya gücü haline gelmesine olanak veren şey, yüksek verimlilik düzeyi olmuştur. Geçen 150 yılda, ABD’nin ortalama yıllık verimlilik artış oranı %1.8, OECD ülkelerinde ise bu oran %1,6 olmuştur. VERİMLİLİĞİN ÖNEMİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 7  Verimlilik düzeyi günümüzde kalkınmanın ve ülkelerin rekabet gücünün belirleyici bir unsuru olmuştur.  Küresel rekabette öne çıkmış ve refah toplumu olmuş ülkelerin ekonomileri incelendiğinde, bu başarıda kaynakların etkin kullanımı ile sağlanan verimlilik artışlarının çok önemli bir payı olduğu görülmektedir. VERİMLİLİĞİN ÖNEMİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 8 Çalışanlar daha iyi çalışma koşulların da ve daha kısa çalışma süresinde daha çok ücret alır. İşverenler yeni yatırım imkanları yaratacak kaynaklar sağlar Üretici daha ucuz maliyetle yüksek kazanç elde eder Ülke sağlıklı bir büyüme ile hızla kalkınır Verimlilik artışı ülkenin rekabet gücünü artırır Verimlilik artışı istihdamı artırır Verimlilik artışı milli gelir düzeyinde artışa yol açar VERİMLİLİĞİN ÖNEMİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 9 Büyüme için ihtiyaç duydukları kaynakların önemli bir kısmını verimlilik artışlarından sağlayabilen ve verimlilikte lider konumunda olan ülkeler ekonomik ve sosyal anlamda refah toplumu olabilmişler, bunu başaramayanlar ise izleyici konumunda kalmışlardır. VERİMLİLİĞİN ÖNEMİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 10 Nüfus, doğal kaynak, coğrafi konum ve milli gelir seviyesi gibi kriterler çerçevesinde incelendiğinde birbirine benzer konumda olması beklenebilecek kimi ülkelerin, oldukça farklı gelişme performansı yansıtmasının temel nedeni bu ülke bireylerinin, kurumlarının ve kamu yönetim anlayışlarının 'verimlilik' yaklaşımlarının farklılıklarıdır. VERİMLİLİĞİN ÖNEMİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİMLİLİK NEDİR ?  Verimlilik (prodüktivite) kelimesi, Fransızca “produire” İngilizce “to produce” mastarından türetilmiştir.  Bu mastar Türkçede “üretmek” anlamına gelmekte, “prodüktivite” ise “üretme yeteneği” olarak sözlüklerde yer almaktadır.  Türkçede “prodüktivite” karşılığı olarak “verimlilik” sözcüğü kullanılmaktadır. 11

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  Bir amaca ulaşmak için harcanan kaynaklarla ulaşılan sonuçların ilişkisi.  Sahip olduğumuz kaynakların (emek, bilgi, zaman, enerji, hammadde, malzeme, doğal kaynaklar vb.) üretkenlik düzeyi. VERİMLİLİK NEDİR?

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  Verimlilik çok çalışmayı değil, akılcı çalışmayı gerektirir.  Neyin, ne zaman ve ne amaçla daha fazla ve daha hızlı üretileceği anlaşılmadan verimliliğin kendi başına bir anlamı yoktur.  Verimlilik; doğru işlerin, doğru bir şekilde yapılması ile artar. VERİMLİLİK ÇOK ÇALIŞMAK MIDIR?

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 14  Verimlilik, bir üretim süreci sonunda elde edilenlerle (çıktılar) bu sonucu elde etmek için üretim sürecinde yararlanılan girdiler arasındaki ilişki olarak tanımlanmaktadır.  Girdiler, işgücü (insan kaynakları), sermaye (fiziksel ve mali sermaye varlıkları), enerji, malzeme, bilgi vb. üretim faktörleri olup, girdikleri üretim süreci sonunda çıktıya (mal ve hizmetler) dönüşmektedirler.  Üretim süreci ise, işgücü, sermaye, ham ve yarı mamul maddeler, enerji vb. girdilerin belli bir örgüt çerçevesinde bir araya getirilerek, mal ve hizmetlere dönüştürülmesi işlemidir.  Verimlilik düzeyi, bu girdilerin hangi etkinlikte çıktıya dönüştüğünü veya ne derece üretken olduğunu ortaya koyan bir göstergedir ve matematiksel olarak aşağıdaki biçimde ifade edilir: VERİMLİLİĞİN EKONOMİK ANLAMI

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Bir üretim sisteminin (fabrika, okul, banka, hastane, otel, üniversite, çiftlik, tarla vb.) ürettiği çıktı ile bu çıktıyı yaratmak için kullanılan girdi arasındaki ilişkidir. ÜRETİMDE VERİMLİLİK

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 16 Kaynakları etkin ve akılcı bir biçimde kullanarak daha çok ürün elde etmek Kaynakları etkin ve akılcı bir biçimde kullanarak daha çok, daha kaliteli ve daha ucuz ürünler elde etmek Kaynakları etkin ve akılcı kullanarak, daha insancıl çalışma ortamları yaratarak daha ucuz, daha çok ve daha kaliteli ürünleri daha hızlı üretmek Kaynakları ekin ve akılcı kullanarak daha insancıl çalışma ortamlarında doğal çevreyi koruyarak, yenilikçi ürünleri daha çok, daha ucuz,e daha kaliteli ve daha hızlı üretmek. VERİMLİLİK ALGISININ VE VERİMLİLİK HEDEFLERİNİN GELİŞİMİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 17 VERİMLİLİK NEDİR ? Verimlilik anlayışı günümüzde çok boyutlu bir hale gelmiştir.

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 18

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 19 Verimliliğin ülkemizde bir yaşam biçimi haline gelmesi için bazı öncelikler:  Her alanda verimlilik bilgi ve bilincinin arttırılması,  İşyerlerinin, eğitim kurumlarının, üretim tesislerinin tüm kurumların verimlilik ilkeleri uyarınca yapılandırılması,  Verimlilik artırma program ve projelerinin her alanda ve tüm sektörlerde yaygınlaştırılması,  Araştırma ve geliştirme çalışmalarının artırılması ve yaygınlaştırılması.  Teknolojik altyapının geliştirilmesi,  İşgücünün niteliğinin yükseltilmesi,  Eğitim hayatının ilk yıllarından başlayarak çocuklara ve gençlere verimlilik bilincinin aşılanması ve  Tüm toplumsal kesimlerin verimlilik artırma çabalarına katılımı. VERİMLİLİK ODAKLI BÜYÜME

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  Gerçek ve uzun süreli verimlilik artışı, bütün ana paydaşların aktif ve bilinçli katılımıyla sürdürülecek bir verimlilik hareketi ile sağlanabilir.  Verimlilik hareketinin başarılı olması için, hükümetin, iş dünyasının, eğitim kurumlarının, çalışanların, tüketicilerin, üniversitenin ve genel olarak toplumun geniş desteğine sahip olması gereklidir.  Bu hareketin hedefi, daha iyi bir çalışma ortamı, daha yüksek gelir ve verimlilik artışının meyvelerinin adil dağılımı yoluyla, yaşam kalitesini iyileştirmektir.  Adil bir paylaşım politikası ile desteklenmemesi bir verimlilik hareketinin başarısının önündeki en büyük engeldir. VERİMLİLİK ÇALIŞMALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 21 Verimlilik hareketi, verimliliğin artırılması yoluyla ekonomik ve toplumsal gelişme sağlamak amacına yönelik olarak, iş dünyası, sanayi, işçiler, hükümet, bilim çevreleri, eğitim kurumları, sivil toplum grupları ve öteki ilgili tarafların aktif katılımını içeren, birçok kamusal ve özel paydaşın ülke düzeyinde ortaklaşa ve uyum içinde yürütmeleri gereken bir çabadır. VERİMLİLİK HAREKETİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  Doğru işleri, doğru şekilde yapmak,  Yapabileceğinin en çoğunu ve en kalitelisini yapmak,  Yapılan işlerin sonuçlarını değerlendirmek,  Kendini, toplumu, ülkeyi, dünyayı ve doğayı tanımak,  Sahip olunan olanakları, kaynakları tanımak,  Kaynakları doğru kullanmak,  Hayal kurmak, merak etmek  Daha iyi, daha verimli nasıl yapabilirim diye düşünmek  Kendimi nasıl geliştirebilirim sorusunu sürekli sormak  Evde, okulda, arkadaşlar arasında ve diğer tüm alanlarda insan ilişkilerinde işbirliğine ve öğrenmeye açık olmak,  Zaman planlaması yapmak, zamanı doğru kullanmak,  Doğada daha fazla zaman geçirmek, doğayı tanımak,  Bitkilerin ve hayvanların yaşam döngülerini incelemek,  Yaşam kaynağımız olan doğayı korumak. Yüksek verimlilik için benimsemesi gereken bazı ilkeler

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİMLİLİK HAREKETİ ÇEVRE DOSTUDUR

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Günümüzde Öne Çıkan Önemli Küresel Çevre Sorunları  Küresel ısınma ve iklim değişikliği  Hammadde kaynaklarının azalması  Yenilenemeyen enerji tüketimi  Su kıtlığı  Artan hava, su ve toprak kirliliği  Artan atık üretimi  Enerji ve gıda güvenliği sorunu  Ormanların yok olması  Toprak erozyonu ve çölleşme  Biyolojik çeşitliliğin azalması  İnsan sağlığını bozucu etkiler

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

KÜRESEL ISINMA

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1950’lerden itibaren, sanayileşmedeki hızlı gelişmeler ve dünya nüfusundaki hızlı artış, çevreye verilen zararı kaçınılmaz olarak artırmış, kirliliğin ulaştığı boyutlar hem canlılar hem de doğal kaynaklar üzerinde geri dönülemez olumsuz etkiler yaratmıştır. TEMİZ ÜRETİM Küresel çevre sorunları için önlem

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  Dünya nüfusu: 7,2 milyar (2014) 8,1 milyar (2025) 9,6 milyar (2050)  Kişi başı malzeme tüketim miktarı: 8,4 ton (1980) 10 ton (2008)  Doğadan çıkartılan toplam kaynak miktarı: 38 milyar ton (1980) 68 milyar ton (2008) 100 milyar ton (2030)  Küresel kaynak tüketimi ( ) yıllık ortalama: %2,8 artış.  Küresel kaynak kullanımı: Önümüzdeki 20 yıl içerisinde 4 kat artış (Mevcut üretim ve tüketim alışkanlıklarının devam etmesi halinde) KAYNAKLARIMIZ HIZLA TÜKENİYOR

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 29  2008 yılında küresel kaynak kullanımı: %28 Çin (1980’de %8), %13 ABD, %7 Hindistan.  15 yüksek tüketime sahip ülke yanında Çin, ABD, Hindistan, Brezilya ve Rusya; küresel kaynak kullanımının % 75’ine sahiptir.  En düşük ve en yüksek malzeme tüketimine sahip bölgeler arasında 11 kata varan fark bulunmaktadır.  En düşük tüketime sahip 100 ülke, küresel malzeme kullanımının sadece % 1,5’ini oluşturmaktadır.  Dünya nüfusu, bir Avrupalı kadar kaynak tüketseydi 2,5 gezegene gereksinim duyacaktık. KAYNAKLARIMIZ HIZLA TÜKENİYOR

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Çevreye Duyarlı Üretim

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ «Çevreye duyarlı üretim prensipleri çerçevesinde kaynakların ve enerjinin verimli (etkin) kullanılması, temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmesi ve temiz teknolojilere geçiş yapılması, iklim değişikliğine neden olan emisyonların azaltılması ile birlikte, giderek zorlaşan rekabet koşullarına uyum sağlanabilmesi için de önemlidir». TEMİZ ÜRETİM / EKO-VERİMLİLİK Kaynakları etkin (en yüksek üretkenlik düzeyinde) kullanarak küresel çevre sorunları için önlem almak ve sürdürülebilir üretimi gerçekleştirmek.

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMİZ ÜRETİM (EKO-VERİMLİLİK, YEŞİL VERİMLİLİK) Çevresel performans ve ekonomik gelişmeyi buluşturan bir yönetim stratejisi. En iyi yönetim ve üretim uygulamaları ile kaynak kullanımını, atığı ve kirliliği azaltırken süreçlerin daha verimli hale gelmesini ve daha iyi ürün/hizmet üretilmesi. Üretim maliyetlerinden tasarruf sağlanarak, işletmeler için yeni gelir kaynaklarının yaratılması.

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMİZ ÜRETİMİN TEMEL AMAÇLARI Daha temiz üretim süreçleri: Üretim süreçlerinin ve teknolojilerinin daha az kirlilik ve atık ortaya çıkaracak şekilde geliştirilmesi. Daha temiz ürünler: Ürünlerin tasarımının, tüm yaşam döngüleri göz önünde bulundurularak, daha az atık ve kirlilik oluşturacak şekilde yapılması. Sürdürülebilir kaynak kullanımı: Üretim sürecinde, üretilen birim ürün başına daha az kaynak kullanımını sağlayacak şekilde değişimin sağlanması.

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 34  Günümüzde aşırı baskı altındaki bir ekosistemden kaynaklanan ciddi çevresel etkiler nedeniyle, kaynakların etkin kullanımı (yani verimlilik), sürdürülebilir gelişmenin sağlanması açısından temel bir strateji haline gelmiştir.  Bu strateji, kabul edilmesi gerekenin kendi başına ekonomik büyüme olmadığını, ekonomik büyümenin “nasıl” bir büyüme olduğunun esas önem taşıyan konu olduğunu göstermiştir.  Geniş anlamda, sürdürülebilirlik, bir ekonomide hammadde ve enerji tüketiminin ve atık maddeler ve enerji çıktısının, ekosistemin yeniden üretme ve soğurma kapasiteleri dahilinde olması gerektiği anlamına gelir. Verimlilik ve sürdürülebilir gelişme arasında yakın pozitif bağlantılar olduğu açıktır. VERİMLİLİK VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  Verimlilik nedir?  Evde, okulda, alışverişte verimli davranışlara örnekler verelim.  Birey olarak verimliliğimiz nelerden etkilenir?  Ülkemizin toplam verimlilik düzeyi nelerden etkilenir?  Verimliliğin artışının önündeki engeller nelerdir?  Verimliliği artırmak kimlerin görevidir?  Küresel ısınma nedir, önlenebilir mi, nasıl?  Kaynakların etkin ve verimli kullanımı doğal çevreyi nasıl etkiler?  Bir ülkede genel olarak verimlilik düzeyinin düşüklüğü ne gibi sonuçlar doğurur? KENDİMİZE SORULAR