KISIM 1 Finansal Yönetime Giriş

BÖLÜM 1 Finansal Yönetime Genel Bakış

Bu bölümü okuduğunuz zaman aşağıdakileri yapabileceksiniz: Finansın ve finans alanındaki farklı tür işlerin rolünü açıklamak İş alanlarının farklı türlerinin avantajlarını ve dezavantajlarını tanımlamak Hisse fiyatı, gerçek değer ve makam tazminatı arasındaki ilişkileri açıklamak İş ahlakının önemini ve etik olmayan davranışların sonuçlarını tartışmak Hisse sahipleri ve yöneticiler arasında, hisse sahipleri ve tahvil sahipleri arasında meydana gelen muhtemel anlaşmazlıkları tanımlamak ve bu olası anlaşmazlıkları hafifletmek için şirketlerin kullanabileceği teknikleri tartışmak

1-1 FİNANS NEDİR? Finans’ı tanımlamak zordur, bu terimin birçok tarafı vardır, bu da açık ve net bir tanım elde etmeyi zorlaştırır. Bu bölümdeki tartışma size finans çalışanlarının ne yaptıkları ve siz mezun olduktan sonra finans alanında çalışmaya başlarsanız neler yapabileceğiniz hakkında bilgi verir.

1-1a Finans, Ekonomi ve Muhasebe Finans; ekonomi ve muhasebeden doğmuştur ve onların arasında yerini alır, bu nedenle finans alanında çalışanların bu iki alanla ilgili bilgi sahibi olması gerekir.

1-1b Bir Örgütte Finans Birçok iş yeri ve kâr amacı gütmeyen örgüt, Şekil 1.1’de gösterilene benzer bir örgüt şemasına sahiptir.Şekil 1.1

1-1c Kurumsal Finans, Sermaye Piyasaları ve Yatırımlar Üniversitelerde öğretilen finans, hâliyle üç alana ayrılır: (1) finansal yönetim, (2) sermaye piyasaları, (3) yatırımlar. Finansal yönetim, kurumsal finans olarak da adlandırılır, ne tür ve hangi fiyata mülk edinileceği, bunları almak için gereken sermayenin nasıl biriktirileceği, bunların değerini en yüksek seviyeye getirmek için firmanın nasıl yönetileceği ile ilgili kararlara odaklanır.

Sermaye piyasaları faiz oranlarının, hisse ve tahvil fiyatlarının belirlendiği piyasalarla ilgilidir. Ayrıca, burada şirketlere sermaye karşılayan finansal kurumlar da incelenmektedir. Yatırımlar hisse ve tahvillerle ilgili kararlarla ilişkilidir ve bazı faaliyetleri içerir: (1) Güvenlik analizi, (2) Portföy teorisi, (3) Piyasa analizi.

1-2 FİNANSTAKİ MESLEKLER Finans; öğrencileri bankacılık, yatırım, sigorta, özel kuruluşlar ve kamu işlerindeki meslekler için hazırlar. Muhasebe öğrencileri finans, pazarlama, yönetim ve insan kaynakları hakkında bilgi sahibi olmalıdır; ayrıca finanstan anlamalılar ki bu alanda alınan kararlar diğer tüm alanları etkiler. Ayrıca, mesleklerine bakılmaksızın finans herkes için önemlidir.

1-3 İŞLETME TÜRLERİ İşletmeler dört ana türe ayrılır: (1) şahıs işletmeleri, (2) ortaklıklar, (3) şirketler ve (4) sınırlı sorumlu (limited) şirketler (SSŞ) ile sınırlı sorumlu ortaklıklar (SSO). Şahıs İşletmesi: Tek bireyin sahibi olduğu, tüzel kişilik kazanmamış işletmelerdir. Ortaklık: İki ya da daha fazla kişinin sahip olduğu, tüzel kişilik kazanmamış işletmelerdir.

Şirket: Devlet tarafından oluşturulan tüzel bir kişiliktir, sahipleri ile yöneticileri ayrı ve bağımsızdır, sınırsız ömre sahiptir, sahiplik hakkı kolaylıkla transfer edilebilir ve sınırlı sorumluluk söz konusudur. S Şirketi: Küçük işletmelere şirket gibi değil de şahıs işletmesi ya da ortaklık gibi vergilendirilme imkanı sağlayan özel bir düzenlemedir.

Sınırlı Sorumlu Şirketler (SSŞ): Görece yeni bir örgütlenme olup ortaklık ve şirketten oluşan melez bir türdür. Sınırlı Sorumlu Ortaklıklar (SSO): SSŞ’lere benzerler ancak muhasebe, hukuk ve mimarlık gibi alanlarda faaliyet gösteren profesyonel firmalar tarafından kullanılırlar. Şirketler gibi sınırlı sorumluluk vardır ancak ortaklıklarda olduğu gibi vergilendirilirler.

1-4 TOPLUMUN MENFAATLERİ İLE HİSSEDAR DEĞERİNİN DENGELENMESİ Hissedarların Servet Maksimizasyonu: Halka açık işletmelerde yöneticilerin birincil hedef olarak firmanın hisse senedi değerini uzun vadede maksimize edebilecek kararlar verdiklerini ifade eder.

1-5 ASLİ DEĞERLER, STOK FİYATLARI VE YÖNETİCİ PRİMİ Gerçek Değer: Bir hisse senedinin doğru risk ve istatistiki veriye dayalı olarak yapılan “gerçek” değer tahminidir. Gerçek değer tahmin edilebilir ancak, tam olarak kestirilemez. Piyasa Fiyatı: Hisse senedinin marjinal yatırımcı tarafından da fark ettiği kadarıyla öngörülen ama muhtemelen yanlış olan bilgiye dayalı değeridir.

Marjinal Yatırımcı: Görüşleri hisse senedinin gerçek değerini belirleyen yatırımcıdır. Denge Durumu: Mevcut piyasa değerinin, gerçek değere eşit olduğu ve bu yüzden yatırımcıların bir hisse senedini satın almak veya satmak arasında kaldıkları durumu ifade eder.

1-6 ÖNEMLİ İŞ TRENDLERİ Üç önemli iş trendine dikkat çekilmesi gerekir. İlk trend, iş piyasasının giderek artan şekilde küreselleşmesidir. Finans yönetiminde çok büyük bir etkiye sahip olan ikinci bir trend ise durmaksızın büyüyen bilgi teknolojisidir (BT). Bir üçüncü trend ise kurumsal yönetim ya da üst düzey yöneticilerin hissedarları yönetme ya da onlarla bağlantı kurma şekilleri ile ilgilidir.

1-7 İŞ AHLAKI İş ahlakı, bir şirketin çalışanlarına, müşterilerine, topluma ve hisse sahiplerine karşı sergilemesi gereken tavır ve tutum olarak düşünülebilir. Bir şirketin iş ahlakına bağlılığı, tepeden tırnağa bütün çalışanlarının ürün güvenliği ve kalitesi, adil istihdam uygulamaları, adil pazarlama ve satış uygulamaları, gizli bilgilerin kişisel çıkarlar için kullanılması, toplumsal katılım ve iş almak için yapılan yasa dışı ödemelere ilişkin yasa, mevzuat ve ahlaki standartlara bağlı kalma eğilimleri ile ölçülmektedir.

1-7a Şirketler Neler Yapıyor? Günümüzde çoğu firma etik davranışların güçlü tüzüklerine sahip bulunmaktadır. Bu şirketler ayrıca çalışanlarının farklı durumlarda uygun davranışları anlamalarını emniyete almak adına eğitim programları yürütmektedir. Kâr ve etik kuralları içeren çatışmalar çıktığında etik kaygılar kimi zaman oldukça açık bir şekilde önemli olurlar ve ağır basarlar. Diğer durumlarda ise doğru karar açık değildir.

1-7b Etik Olmayan Davranışların Sonuçları

1-7c Çalışanlar Etik Dışı Davranışlarla Nasıl Başa Çıkmalıdır? Eğer çalışanlar yasa dışı olduğunu bildikleri talimatlara uyarlarsa kendilerini hapishanede bulabilirler. Aslında soruşturulan birçok skandal davasında alt tabakada çalışıp fiziksel olarak hatalı bilgi girenler muhtemelen direktifi veren patronlarından daha uzun hapis cezası almışlardır.

1-8 YÖNETİCİLER, HİSSEDARLAR VE TAHVİL SAHİPLERİ ARASINDAKİ ANLAŞMAZLIKLAR 1-8a Hissedarlara Karşı Yöneticiler Yöneticilerin kişisel amaçları, hissedarların sermayelerini en üst düzeye çıkarma istekleriyle rekabet edebilir. Bilhassa yöneticiler kendi sermayelerini, hissedarların sermayelerinden daha çok büyütmekle ilgileniyor olabilirler. Bundan dolayı yöneticiler kendi maaşlarını çok yüksek belirleyebilirler.

Yararlı motivasyon araçları şunları içerir: (1) makul ödenek paketleri, (2) iyi performans göstermeyen yöneticilerin kovulması, (3) bir şirketin kendi iradesi dışında dışarıdan yönetilmesi tehdidi.

Şirket Avcıları: Bir şirketi düşük değerlendiği için ele geçirmeyi amaçlayan bireydir. Düşmanca Devralma: Bir şirketi yönetim kademesi üzerinden ele geçirmedir. Yöneticiler hisse senetlerinin asli değerini maksimize etmeli ve daha sonra hisse sahipleriyle etkili bir şekilde iletişim kurmalılar. Bu asli değerin yükselmesine ve mevcut fiyatın zaman içerisinde asli değere yakın kalmasına sebep olacaktır.

1-8b Hisse Sahipleri ve Tahvil Sahipleri Hisse sahipleri ve tahvil sahipleri arasında uyuşmazlıklar da çıkabilir. Tahvil sahipleri şirketin gidişatından bağımsız olarak sabit bir ödeme alırlarken hisse sahipleri şirket iyiye giderken daha iyi kazanım elde ederler. Bu durum iki grup arasında uyuşmazlıklara yol açabilir. Diğer bir tahvil sahibi/hisse sahibi anlaşmazlığı ek borç kullanımından kaynaklanır.