BİLİMSEL PROJE HAZIRLAMADA TEMEL KAVRAMLAR Doç. Dr. Salih Şahin Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı

“İşitirim, unuturum; Görürüm, hatırlarım Yaparım, öğrenirim”

 Belirli bir konu üzerinde, bir amacı gerçekleştirmek için, bireysel veya grup olarak, belirli bir süre içinde, bitirilebilecek şekilde belirli bir metot ile birbiriyle ilişkili amaç ve hedefleri olan, uygulanması sonucunda yeni bilgiler elde edinilmesinin amaçlandığı sistemli ve planlı çalışmalardır. Proje Nedir?

Proje Başarı Araştırma Heyecan Motivasyon Sorun çözme Toplumsal fayda Para kazanma Yenilik Bilgi edinme ? ? Hayal etme

Bilgi toplumları Bağımsız ve eleştirel düşünebilen, Sorgulama yapabilen, Kolay iletişim kurabilen, Veri toplayıp bunları analiz edebilen, Ekip çalışması yapabilen, Düşüncelerini açıklayabilen, Bilgi üretebilen ve kullanabilen, Problem çözebilen, Karar verme becerisine sahip,

 Değişim yaratmayı hedefleyen,  Gözlem ve deney yapılarak bilgi toplanan,  Elde edilen bilgilerin düzenlenme ve analiz edilmesine imkan veren,  Bilgiler arasında neden-sonuç ilişkisinin araştırılmasını ön plana çıkaran,  Gelecek nesillere bilgilerin ve sonuçların aktarılmasını amaçlayan, bilimsel çalışmalardır. Bu bağlamda projeler;

Bilimsel bir projenin özellikleri:  Proje yaratıcı, bilimsel, uygulanabilir, yarar sağlamaya dönük, açık ve anlaşılır olmalıdır.  Projede problemin tanımı, amacı, hedefleri ve faaliyetleri arasında anlamlı ilişki kurulmalıdır.  Proje sürdürülebilir özelliklere sahip olmalıdır.  Proje, hazırlayanların özgün düşüncesi ve eseri olmalı ve önceden yapılmamış olmalıdır.  Proje, alanına yeni, özgün ve estetik bir bakış açısı getirmelidir.  Proje, tamamlandığında amaçlara ulaşıldığı bilimsel olarak gösterilmelidir.  Proje çalışmaları toplumsal yarar sağlamaya dönük olmalıdır.

Proje hazırlamanın amaçları-1  Geleceğin bilim insanlarını yetiştirmek,  Bireyleri yaratıcılığa teşvik ederek ve araştırmacı kimseler yetiştirmek,  Bireylerin özgün düşünceler ortaya koymasını teşvik etmek,  Araştırma yapmayı alışkanlık haline getirmelerine yardım etmek,  Bilim insanı olma potansiyeline sahip bireyleri keşfedip var olan yeteneklerini geliştirmek,

Proje hazırlamanın amaçları-2  Yeni teknolojileri kolaylıkla algılayabilmeleri ve kullanabilmelerine yardımcı olmak,  Bireylerin, eleştirel ve bilimsel düşünmelerine, soru sormalarına, gözlem yaparak veri toplamalarına, elde ettikleri verileri karşılaştırarak yorumlamalarına ve analiz yapmalarına imkan sağlamak,  Bilimsel araştırma sonuçlarını karşılaştıkları sorunların çözümünde kullanmalarına zemin hazırlamak,  Akademik etik ilkelerine uygun davranmalarını ve bunu bir alışkanlık haline getirmelerini sağlamaktır.

Proje hazırlamanın önemi :  Bilimsel düşünme  Ürün geliştirme  Planlı programlı olma  Merak duygusunu giderme  Bilgi, beceri, değer ve tutum kazandırma  Etkin ve kalıcı izli öğrenmenin gerçekleşmesinde  Bilgiye ulaşma, yeni bilgiler elde etme ve bilgi üretme

Öğretim Süreçlerinde Proje Hazırlamanın Yeri Nedir? Öğrenme, Etkin öğrenme Kalıcı izli öğrenme

Öğretim sürecinde proje hazırlama sayesinde;  Öğrencinin ilgi ve yeteneğine göre çalışma imkanı verir  Yaparak, yaşayarak öğrenme fırsatı sunar  Disiplinler arası öğrenmeler için zemin hazırlar  Yaşamla ilişkilendirilmiş öğrenme ortamı hazırlar  Araştırma yöntemlerini öğrenmesini sağlar  Kalıcı izli öğrenmelere imkan verir  Uzun süreli beceri kazandırır  Öğrenciler süreçte aktif olarak yer alır  Kendi öğrenme süreçlerini kendileri planlarlar  Bireysel ve grup olarak çalışma imkanı yakalayabilirler

Proje tabanlı öğrenmenin başlıca özellikleri:  Kendi öğrenmelerini kurgularlar  Yaratıcılıklarını geliştirebilirler  Sorun çözme becerilerini geliştirebilirler  Karar verme becerisine sahip olurlar  Öğrenme sınıf dışında da devam eder  Bilgi iletişim teknolojileri öğrenme sürecinde kullanılır  Birden çok alana ait bilgilerini kullanma fırsatı yakalarlar  İşbirliği ve grup çalışması becerisi geliştirirler  Bilgiye ulaşma, kullanma ve örgütlenme yetenekleri kazanırlar  Sosyal gelişim sağlar

İyi Bir Proje Hazırlamak İçin Bazı Tavsiyeler-1  Projenin iyi düşünülmüş/tasarlanmış bir probleme sahip olması beklenir.  Oluşturduğunuz hareket noktasını (araştırma probleminizi) hali hazırdaki literatür bilgilerine dayanarak geçerli kılmanız beklenir.  Somut ve tutarlı bir plan iyi bir proje için vaz geçilmezdir.

İyi Bir Proje Hazırlamak İçin Bazı Tavsiyeler-2  Proje kapsamında toplayacağınız veriler ile bunların değerlendirilmesi süreçlerinde kullanacağınız yöntemi açık, anlaşılır ve tutarlı bir şekilde belirtmeniz gerekir.  Projenin değerlendirilmesi ancak ölçülebilir sonuçları ile mümkün olacağı için; elde edilecek somut ürünlerin açık şekilde ortaya konması gerekir.  Proje kapsamında araştırma etiğine nasıl uyulduğu/uyulacağı da belirtilmelidir. Proje bilimsel bir araştırma olduğuna göre her türlü araştırma etik kurallarına uyulması bir diğer önemli husustur.

Proje fikri; * Orijinal mi? * Kimseye bir faydası olacak mı? * Nasıl yapacağınızın aşamalarını planladınız mı? Biliyor musunuz?

Sonuç Bilgi çağı olarak tanımlanan günümüzde, bilgiye sahip olmak kadar ona ulaşma yollarını bilmek de büyük önem taşımaktadır. Bilgi edinmenin çeşitli yolları vardır. Bunlardan biri de proje hazırlamadır. Çağdaş eğitim yaklaşımlarında öğretim yerine öğrenme kavramı daha çok kullanılır hale gelmiştir. Bu anlamda öğrenenin öğrenme sürecinin en önemli öğelerinden biri olması, dolayısıyla etkin ve kalıcı izli öğrenmenin gerçekleşmesinde proje hazırlama önemli hususlardan biridir. Çünkü proje hazırlama sürecinde öğrenen öğrenme sürecinin bizzat içinde yer alır. Proje tabanlı öğrenme sürecinde, öğrenenler kendi öğrenmelerini kendileri yapılandırır. Belirlenen konuyla ilgili derinlemesine araştırma yaparak işbirliği içinde veri toplar, topladıkları bu verileri analiz eder, sorun çözme becerileri gelişir ve somut sonuçlara ulaşarak bilgi üretirler. Böylece bireylerde kalıcı izli öğrenmeler gerçekleşmesi amaçlanmaktadır.

Kaynakça  Demirel, Ö., Başbay A., Uyangör, N. ve Bıyıklı, C. 2001, Proje Tabanlı Öğrenme Modelinin Öğrenme Sürecine ve Öğrenci Tutumlarına Etkisi. X.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bolu, 7–8 Haziran  Korkmaz, H.- Kaptan, F., 2001, Fen Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20 : 193 – 200,  Thomas. J.W., 2000, A Rewiew of Research on Projecet-Based Learning, BestPractices/PBL_Research.pdf. BestPractices/PBL_Research.pdf  Tübitak, 2010, Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması Kitapçığı, projerehberi_2204_2011.pdf. projerehberi_2204_2011.pdf  Yurtluk, M., 2010, Proje Tabanlı Öğrenme, Eğitimde Yeni Yönelimler (Ed. Ö. Demirel), Pegem Akademi yayınları, Ankara.

Teşekkürler…