BÜYÜK MİLLET MECLİSİ (23 NİSAN 1920)

... konulu sunumlar: "BÜYÜK MİLLET MECLİSİ (23 NİSAN 1920)"— Sunum transkripti:

1 BÜYÜK MİLLET MECLİSİ (23 NİSAN 1920)

2 İtilaf devletleri tarafından 16 Mart 1920’ de İstanbul’un işgal edilmesi ile yürütme gücü bağımsızlığını yitirmiş,Mebuslar Meclisi çalışamaz hale gelmiş ve milli iradeyi temsil eden organ kalmamıştır.

3 Bu gelişmelerden sonra Mustafa Kemal 19 Mart 1920’de valilere ve kolordu komutanlarına bir genelge göndererek seçimlerin yeniden yapılmasını istemiş , Ankara da olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin toplanacağını bildirmiştir.

4

5 21 Nisan tarihli genelge ilk TBMM nin 23 Nisan günü açılmasına karar verildi.
22 Nisan da yayımlanan genelgede açılış tarihinden itibaren mülki ve askeri bütün makamların üstündeki gücün Büyük Millet Meclisi olduğu bildirildi.

6 23 Nisan 1920 de en yaşlı üye olan Sinop milletvekili Şerif Bey meclisi açmıştır.

7 TBMM nİn açılması ile; Ulusal iradenin hakim kılınması Vatanın düşman işgalinden kurtarılması Ulusal birliğin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır.

8 Meclisin 24 Nisandaki toplantısında başkanlığa seçilen Mustafa Kemal Paşa nın hükümetin bir an önce kurulması için meclise verdiği önerge kabul edildi.

9

10 24 NİSAN GENELGESİ Hükümet kurmak zorunludur.
Geçici olarak bir hükümet başkanı tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir.

11 Mecliste toplanan milli iradeyi vatanın geleceğine ilişkin en önemli güç olarak görmek temel ilkedir.Büyük Millet Meclisi nin üzerinde hiçbir güç yoktur. Saltanat yönetimine karşı çıkılalarak meclisin üzerinde hiçbir gücün olmadığı belirtilmiştir.

12

13 Not : Demokrasiye ters düşmesine rağmen bu dönemde olağanüstü şartlardan dolayı çabuk karar alıp uygulamasını sağlamak için güçler birliği ilkesi benimsenmiştir.

14 Meclis tarafından seçilip vekil olarak görevlendirilecek bir kurul , hükümet işlerine bakar.Meclis başkanı bu kurulunda başkanıdır. Padişah ve halifenin durumu itilaf devletlerini baskısından kurtulduğu zaman meclisin düzenleyeceği yasaya göre yerini alacaktır.

15

16 Not: Mustafa Kemal saltanat gücünün millet üzerindeki birleştirici etkisini bildiğinden ayrılık çıkarak söz davranışlardan kaçınmıştır.

17 TBMM NİN ÖZELLİKLERİ TBMM nin açılması ile yeni bir devletin temelleri atılmıştır. Bu mecliste azınlık vekillerinin yer almaması meclisin ulusçu özellikler taşıdığının kanıtıdır.

18 TBMM millet iradesi ile seçilen vekillerden oluştuğu için demokrasi ve milli egemenlik ilkeleri yürürlüğe girmiştir. Meclisin üstünlüğü ilkesi benimsenmiş,meclis milletin tek temsilcisi sıfatıyla yasama, yürütme ve yargı yetkilerini kendinde toplamıştır.

19 Değişik kesimlerden ve görüşlerden milletvekillerini bünyesinde barındıran bir meclis olduğu için birliğin bozulmaması adına olağanüstü yetkilere sahip meclis ifadesi kullanılmıştır.

20

21 NOT: Meclis Hükümeti Sistemi: Meclis başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır. Kabine Sistemi: Günümüzde uygulanan sistemdir. Seçimi kazanan parti, kabinesini (bakanlar kurulunu) oluşturup yönetime geçer.

22 TEŞKİLAT-I ESASİYE İnönü zaferinin ardından 20 Ocak 1921 de Meclis te Yeni Türk Devleti in ilk anayasası kabul edildi.

23 TBMM YE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR
1.İstanbul Hükümeti Tarafından Çıkarılan Ayaklanmalar 2.İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Kışkırtmasıyla Çıkan Ayaklanmalar 3.Azınlıkların Çıkardığı Ayaklanmalar 4.Kuvayimilliye Birliklerinin Ayaklanmaları

24 1.İstanbul Hükümeti Tarafından Çıkarılan Ayaklanmalar
NEDENLERİ İstanbul Hükümetinin Milli Mücadeleyi ve TBMM yi ortadan kaldırarak kendi otoritesini Anadolu da tekrar kurmak istemesi İstanbul Hükümetinin Anadolu da başlayan Mili Mücadeleyi padişaha karşı bir isyan olarak gösterip halkı ayaklandırması

25 Ankara da açılan TBMM nin İstanbul Hükümetini tanımaması
Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi nin yayımladığı Milli Mücadele aleyhine olan fetvaların halk üzerinde etkili olması

26 Anzavur Ayaklanması

27 Kuvayıinzibatiye Ayaklanması

28 2.İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Kışkırtmasıyla Çıkan Ayaklanmalar
NEDENLERİ İtilaf devletlerinin Milli Mücadeleyi yok ederek Anadolu yu paylaşma planlarını uygulamak istemeleri

29 İstanbul Hükümetinin halkın dini duygularını istismar ederek Milli Mücadeleye karşı kışkırtması
İstanbul Hükümetinin halkın dini duygularını istismar ederek Milli Mücadeleye karşı gelmeleri

30 Anadoludaki bazı ailelerin, gücü ve otoriteyi ele geçirip TBMM nin emirlerine uymak istememeleri
İtilaf devletlerinin Boğazlar ve çevresinin Milli Mücadele taraftarlarının eline geçmesini istemeleri

31 Bolu-Düzce-Hendek Ayaklanması

32 Konya Ayaklaması

33 Cemil Çeto Ayaklanması

34 Yozgat Ayaklanması

35 Milli Aşireti Ayaklanması

36 KoçgiriAyaklanmaları

37 3.Azınlıkların Çıkardığı Ayaklanmalar
NEDENLERİ Rumların ve Ermenilerin bulunduğu bölgelerdeki Müslüman halka zulmederek kendi devletlerini kurmak istemeleri Azınlıkların itilaf devletleri tarafından desteklenmeleri

38 Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra Osmanlı ordularının terhis edilmesi ve Türklerin savunmasız kalması

39

40 4.Kuvayimilliye Birliklerinin Ayaklanmaları
NEDENLERİ TBMM nin Kuvayi milliye birliklerini kaldırarak düzenli orduya geçmek istemesi Bazı Kuvayimilliye liderlerinin TBMM nin otoritesine girmek istememesi

41

42 TBMM NİN İÇ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN ALDIĞI ÖNLEMLER

43 1.HIYANET-İ VATANİYE KANUNUN ÇIKARILMASI
TBMM nin açılmasından sonra milletvekillerinden Mehmet Şükrü Beyin meclisin kararları aleyhinde bulunanların ya da bunlara uyanların vatan haini sayılmaları ve yargılanmalarına ilişkin verdiği önerge ,29 Nisan 1920 de Hiyanet-i Vataniye Kanununa dönüştürüldü.

44 Bu yasa ile Türkiye Büyük Millet Meclisinin yasallığına karşı ayaklanmaya yönelik;sözle yazıyla yada doğrudan karşı çıkan yayında bulunan kişiler ,vatan haini sayılmışlardır.

45 İSTİKLAL MAHKEMELERİNİN KURULMASI

46 Milli Mücadele için silah altına çağrıldığı halde katılmayan ya da ordudan silahları ile birlikte kaçan askerler vardı.11 Eylül 1920 de Milli Savunma Bakanlığınca kaçaklar hakkında kanun hazırlanmış ve bu kanun meclis tarafından kabul edilmiştir.Bu yasa ile askerler kaçakları ve onlara yardım edenler için özel mahkemeler kurulması öngörülmüştür.Bu mahkemelere İstiklal Mahkemeleri adı verilmiştir.

47 Not: İstiklal Mahkemeleri kurularak Hıyanet-i Vataniye Kanunun uygulanması sağlanmıştır.Mahkemelerin aldığı çabuk ve etkili bu kararlar, ayaklanmaların bastırılmasında ve Kurtuluş Savaşının kazanılmasında etkili olmuştur.