TARIM ORKAM - SEN Ankara Suyu Korumak Prof. Dr. BEYZA ÜSTÜN

... konulu sunumlar: "TARIM ORKAM - SEN Ankara Suyu Korumak Prof. Dr. BEYZA ÜSTÜN"— Sunum transkripti:

1 TARIM ORKAM - SEN Ankara 23.01.2009 Suyu Korumak Prof. Dr. BEYZA ÜSTÜN
Yıldız Teknik Univ.Çevre Müh. Bölümü Çevre Müh. Odası Bilim Kurulu Su Politik Suyun Ticarileşmesine Hayır Platformu

2 Bugün / Dünya / Su 3. dünya ülkelerindeki her 100 ölümden 8'i su kirliliğinden kaynaklanmakta Su kirliliğinden ölen çocuk sayısı ise günde 35 bin Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın (UNEP) yayınladığı raporlar dünyada 1.1 milyar insanın güvenli içme suyundan, 2.4 milyarın da güvenli arıtma hizmetinden yoksun

3 Suyun Meta mıdır ? 1992, Dublin, Su ve Çevre Konferansı
“Su ekonomik bir maldır.” 1992, Rio De Jenerio Çevre Konferansı “Sürdürülebilir Kalkınma”

4 Sürdürülebilir Kalkınma/ Doğanın Sürdürülebilirliği
. Social System Toplum Doğa S E Nature Doğa Economy Üretim

5 Senaryo Scanerio Kötümser 2010 *as Pessimistic 2010
Temiz suya erişimin sonu *to Finish of reaching to fresh water Kötümser *as Pessimistic 2010 İyimser * as Optimistic 2050 Tübitak Vizyon 2023 Bilim ve Tek. Öngörü Projesi Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Tematik Grup Raporu (2004)

6 Suyun Önemi Water (Fuel Oil) World War Su (Petrol) Su savaşları
Suya erişenler ve erşemeyenler* Water (Fuel Oil) World War * (Tahir Öngör Suyun Ticarileştirilmesine Hayır Platformu)

7 Tüketiyoruz Exhausting
withdrawn water waste water Kontrolsüz kullanma Çekilen su Atıksu Kontrolsüz atıksu deşarjları (Ergene Sazlıdere Küçükçekmece) Su (Petrol) Su savaşları Water (Fuel Oil) World War Process Süreç

8 Yanlış Yönetilirse ! Ekosisteme müdahale / Baraj /Taşınımlar
Yenileme kapasitesi toksisite Türler / tarihi kültürel miras/ göç sosyal kimlik Yanlış Kararlar Havza Korumadan çıkarma (KÇ 1984 çıkarıldı, 1997 tekrar eklendi de çıkarıldı) Yanlış Planlama Yükümlülüklerin gecikmesi /denetleyememe Uygunsuzlukların yasal hale getirilmesi Taşınım Melen –Kızılırmak Mart İstanbul Dünya Su Konseyi WWC

9 Su ve Çevre Yönetimi 1992, Dublin, Su ve Çevre Konferansı
1994, 8. Dünya Su Kongresi(Kahire) Dünya Su Konseyi kuruluş kararı 1995, Hizmet Ticareti Genel Anlaşması(GATS) BM Dünya Ticaret Örgütü 1996 WWC Dünya Su Konseyi(Marsilya) 1997, Fas 2000, Hollanda Lahey 2003, Japonya Kyoto 2006, Meksika 2009, Türkiye, İstanbul

10 DÜNYA SU KONSEYİ Oscar Olivera Su ve Yaşamın Korunması Koalisyonu
(Bolivya) Dünya su konseyi başkanı Loic Fouchen su sorununa çözümünü dile getirdi: “Su faturasına, cep telefonu kadar ödeme yapmaya razı olursak hiçbir sıkıntı kalmayacak. Tüm insanlık olarak bir tercih yapmamız lazım. Yani arabaların benzini için harcadığımız paranın yüzde beşini suya harcarsak dünyada su sorunu yaşanmaz” ( )

11 Dünya Su Formunun Misyonu
Suyu fiyatlandırmak Uluslar arası su havzaları yönetimininde işbirliğini geliştirmek (Su havzalarını küresel yönetişime devretmek) Sulu tarımın yaygınlaştırılmasını sınırlamak Suyun üretkenliğini arttırmak Depolamayı arttırmak Ekosistem ile ilgili işleri fiyatlandırmak Su kaynakları yönetim kurumlarını reforma tabi tutma

12 Mart 2009 a Hazırlık Çevre ve Orman Bakanlığı DSİ İSKİ İBBB Evsahipliği Eş Zamanlı Farkındalık Yaratma Kıt/İhtiyaç/ Yönetilmeli, değerlendirilmeli Toplantıları/ Duyuruları Yasa değiştirme Plan Yapma ve Onaylama Ulusal Eylem Planları Su sistemlerine Müdahale / Taşınım Yer yer uygulamalar Kontörlü sayaç- su hizmetleri ihaleleri Yeni bakanlık kurma çalışmaları Su bakanlığı Yerel yönetimler bakanlığı

13 Dünya Su Forumu Kapsamında Türkiye Bölgesel Toplantıları
Kar Hidrolojisi Konferansı ve Sonuçları, Erzurum Mart 2008 Sulama - Drenaj Konferansı, Adana Nisan 2008 Termal ve Maden Suları Konferansı, Afyonkarahisar Nisan 2008 Kuraklık ve Su Yönetimi Toplantısı, Ankara Mayıs 200 Karst Hidrolojisi Konferansı, Antalya Mayıs 2008 Sulama ve Tuzlanma Konferansı, Şanlıurfa Haziran 2008 Taşkın Konferansı, Edirne Haziran 2008 Havza Kirliliği Konferans, İzmir Haziran 2008 Tarihi Su Yapıları Konferans, İzmir Haziran 2008 Sulak Alanlar Konferans, Kayseri Temmuz 2008 Sel, Taşkın ve Heyelan Konferansları, Samsun Temmuz 2008 Taşkın Heyelan ve Dere Yataklarının Korunması Konferansı, Trabzon Ağustos 2008 Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferans, Van Ağustos 2008 Su Tüketimi - Arıtma - Yeniden Kullanım Sempozyumu, Bursa Eylül 2008 Konya Kapalı Havzası Yeraltısuyu ve Kuraklık Konferan , Konya Eylül 2008 Su ve Enerji Konferansı, Artvin Eylül 2008

14 DÜNYA SU FORUMU

15 Su Aileleri Water Corporations
Fransız Suez Alman RWE (Thames Water) Fransız Veolia Fransız Saur MNG Holding Golf Sahaları Güllük Koyu doldurulması Yerel Şirketler

16 Suyun Sahibi! Who is the owner of water
İnsanların görevi Su yu korumaktır / Su Ekosistemin koruyucusudur Su tüm canlıları ve cansızları kapsayan doğal sisteme aittir /Ekosistemin Hakkıdır Tüm paydaşların ihaleye katılma hakkı olsaydı sizce kim kazanırdı !

17 “Kapitalizm Kıskacındaki Suyu Koruyabilmek Dileği”
Ve Teşekkürlerimle

18 Ekosistemin Korunumu Sustainability of Ecosystem
Geçmişi ve kalitesi * Quality of Water is ile geleceğe taşınım heritage from İnsan Doğanın bir ancient for future elemanı/ * Human being is not üstün canlı değil supreme amoung all living criteria, he is only a member of nature

19 Su Kaynağı Water Sources
Yüzey suları *Surface Water Yer altı Suyu * Ground Water

20 Havza Watershed Sınırı *Boundary of Basin Ekosistemi * Ecosystem
Yapısı *Geo-morphological hydrological Structure

21 Uluslar arası Sözleşmeler
Biyolojik Çeşitlilik l993 Bern Sözleşmesi Avrupanın Yaban Hayatı ve Yaşam Alanlarını Koruma Sözleşmesi l982-Türkiye 1984 CITES Sözleşmesi l üye/140 Dünya Mirası Sözleşmesi Dünya Kültürel ve Yaban Mirasının Korunması l983 Türkiye Hasankeyf / Munzur /İkizdere/Furtına / Alianio Ramsar Su kuşları Uluslar arası Yaşam alanı l971-Türkiye l994 Manyas,Kızılırnak Deltası,Sultan sazlığı,Göksu Deltası, Gediz Deltası, Burdur Gölü, Küçükçekmece Lagünü

22

23 Afyonkarahisar Eber Gölü

24 Konya Tuz Gölü .

25

26

27 İMP ve ürettiği planın yasallığı
İMP’nin ve ortaya çıkarttığı çevre düzeni planının yasallığı sorgulanmalı 1/ ’lik plan yapma yetkisinin Bakanlıklarda Bu yetki bir protokolle İBB- özel bir şirkete bağlı olarak çalışan İMP’ye ‘devredilmiştir’ İMP’nin plan yapma yetkisi

28 Plan notları Dubai kuleleri, Karayolları, 17. Bölge, Kadıköy Bölgesinde parsel bazında yapılan tadilatlar ile getirilen yüksek yoğunluklu turizm merkezi kararları, Zeyport, Galataport, Haydarpaşa Gar ve liman alanının Dünya ticaret merkezine dönüştürülmesi; Tarihi Yarımada Müzekent projesi, Beyoğlu, Kartal ve Küçük Çekmece Kentsel Dönüşüm projeleri, Samandra gibi önemli bir su havzasının organize sanayi bölgesine dönüştürülmesi

29 1/25000 lik planların önemi 1/100000’lik plana konulmayanlar
Alt ölçekli plan- ertelenen öngörülmeyenler

30

31 2B Alanları 2B Area

32 Kentsel Hizmet Alanı

33 Kentsel Hizmet Alanı Kentin yerleşik dokusuna ve kentsel gelişme alanlarına hizmet verecek bütün kentsel fonksiyonları barındıran alanlardır. Çekim Merkezlerinde yer alacak kentsel fonksiyonların bölge ekonomisine ve sanayisine hizmet edebilecek nitelik taşıması hedeflenmektedir

34 Kirlenmiş alanlar gözden çıkarılmaktadır
Küçükçekmece Havzası

35 Son Durum Suyun yıllara göre değişimi incelendiğinde su kalite sınıflarına göre bugün Hızla kirlenmekte olan Göl Ekosistemi / endemik türler (400) /Lagoon Hiçe sayılan tarihi kültürel yapı Yeniden Havza Korumadan çıkarılma

36 Yasal Sorumluluklar TC Anayasası Ulusal Kanunlar Yönetmelikler
Kanun Hükmünde Kararnameler Yönetmelikler

37 Ulusal Kanunlar / TC Anayasası
TC Anayasası 56. Md 4721 Sayılı Türk Medeni Kanun 818 Sayılı Borçlar Kanunu 2872 Sayılı Çevre Kanunu 5216 Belediye Kanunu 5393 Belediye Kanunu

38 TC Anayasası 56. Md. Md. 56. Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.

39 TC Anayasası Türk Medeni Kanunu
Kaynak ve yeraltı suları I. Mülkiyet ve irtifak hakkı Md Kaynaklar, arazinin bütünleyici parçası olup, bunların mülkiyeti ancak kaynadıkları arazinin mülkiyeti ile birlikte kazanılabilir. Başkasının arazisinde bulunan kaynaklar üzerindeki hak, bir irtifak hakkı olarak tapu kütüğüne tescil ile kurulur.

40 TC Anayasası Türk Medeni Kanunu
Kaynak ve yeraltı suları Md Yeraltı suları, kamu yararına ait sulardandır. Arza malik olmak, onun altındaki yeraltı sularına da malik olmak sonucunu doğurmaz. Arazi maliklerinin yeraltı sularından yararlanma biçimi ve ölçüsüne ilişkin özel kanun hükümleri saklıdır.

41 TC Anayasası Türk Medeni Kanunu
II. Kaynaklara zarar verilmesi 1. Tazminat Md Önemli ölçüde yararlanılan veya yararlanmak amacıyla suyu biriktirilen kaynakları veya kuyuları kazı, yapı veya benzeri faaliyetler yüzünden kısmen olsun keserek ya da kirleterek malikine veya onda hak sahibi olana zarar veren kimse, bu zararı gidermekle yükümlüdür.

42 TC Anayasası Türk Medeni Kanunu
2. Eski duruma getirme Md Bir taşınmazda oturmak, onu işletmek veya bir yerin içme ya da kullanma suyunu sağlamak için gerekli olan kaynaklar kesilir ve kirletilirse, kaynağın olabildiği ölçüde eski duruma getirilmesi istenebilir.

43 TC Anayasası Borçlar Kanunu
Md.51 – ……. birlikte bir zarar vukuuna sebebiyet veren kimseler hakkındaki hükümlere göre muamele olunur. …….haksız bir fiili ile zarara sebebiyet vermiş olan kimse en evvel, tarafından hata vaki olmamış ve üzerine borç alınmamış olduğu halde kanunen mesul olan kimse en sonra, zaman ile mükellef olur.

44 TC Anayasası Belediye Kanunu
Tarh 5393 Belediyenin görev ve sorumlulukları Md. 14 – Belediye öncelikle imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık;..... ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet hizmetlerini yapar veya yaptırır.

45 TC Anayasası Çevre Kanunu
Tarih 2872 Sayılı Amaç    Md 1 – (Değişik madde : 26/04/ S.K/1.mad) Bu Kanunun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır.    

46 TC Anayasası Çevre Kanunu
Çevrenin korunması Md. 9 – h) Ülkenin deniz, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının ve su ürünleri istihsal alanlarının korunarak kullanılmasının sağlanması ve kirlenmeye karşı korunması esastır. Su ürünleri istihsal alanları ile ilgili alıcı ortam standartları Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenir. Alıcı su ortamlarına atıksu deşarjlarına ilişkin usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

47 TC Anayasası Çevre Kanunu
Md. 11 – Atıksuları toplayan kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı ve arıtılmış atıksuların bertarafının sağlandığı atıksu altyapı sistemlerinin kurulması, bakımı, onarımı, ıslahı ve işletilmesinden; İSKİ Belediye sorumludur.

48 TC Anayasası Çevre Kanunu
Faaliyetlerin durdurulması:     Md. 15 – (Değişik madde : 26/04/ S.K/12.mad)     …. yönetmeliklere aykırı davrananlara....bir defa… ve bir yılı aşmamak üzere süre verilebilir.     ….., bu süre sonunda aykırılık düzeltilmez ise ….. kısmen veya tamamen, süreli veya süresiz olarak durdurulur. ….. tehlike yaratan faaliyetler süre verilmeksizin durdurulur.     ÇED Bakanlıkça, ……. mahallin en büyük mülkî amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur.

49 TC Anayasası Çevre Kanunu
   Kirletenin sorumluluğu:     Md. 28 – (Değişik madde: 03/03/ /8.md.)     Çevreyi kirletenler ve çevreye zarar verenler sebep oldukları kirlenme ve bozulmadan doğan zararlardan dolayı kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar.     Kirletenin, meydana gelen zararlardan ötürü genel hükümlere göre de tazminat sorumluluğu saklıdır.    

50 TC Anayasası Çevre Kanunu
  Bilgi edinme ve başvuru hakkı     Md. 30 – (Değişik madde : 26/04/ S.K/21.mad)     Çevreyi kirleten veya bozan bir faaliyetten zarar gören veya haberdar olan herkes ilgili mercilere başvurarak faaliyetle ilgili gerekli önlemlerin alınmasını veya faaliyetin durdurulmasını isteyebilir.