DÖNEM SONU İŞLEMLERİ Ömer BATAROĞLU Yeminli Mali Müşavir www. denetim

... konulu sunumlar: "DÖNEM SONU İŞLEMLERİ Ömer BATAROĞLU Yeminli Mali Müşavir www. denetim"— Sunum transkripti:

1 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ Ömer BATAROĞLU Yeminli Mali Müşavir www. denetim
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ Ömer BATAROĞLU Yeminli Mali Müşavir DÖNEM SONU İŞLEMLERİ

2 Dönem Sonu İşlemleri Dönem sonu işlemleri, esas itibariyle bilanço değerlerinin yeniden değerlenmesi yanında gelir tablosunun bütün kalemlerinin dönem sonu itibariyle sonuçlandırılması işi ve işlemleridir. Başarılı dönem sonu işlemleri için doğru ve kurallarına uygun bilanço ve gelir tablosu hesapları uygulaması gereklidir. Hesapları bu açıdan revizyondan geçirilmesi işlemin bir parçasıdır. Yıl boyunca yapılan işlemlerin son defa kontrolü dönem sonu işlemlerinin başlangıcıdır. Dönem sonu işlemleri için toplanılması gereken bilgi ve belgeler: kasa ve stok sayım raporları, zayi veya değeri düşen mallara ait tutanaklar, kredi ve cari hesap mutabakat mektupları, avukatlardan alınacak hukuki evraklar – dava, icra, acz yazıları, tahsilat, temlik, haciz ve teminat belgeleri. Önceki yıllara ait kurumlar vergisi beyannameleri, amortisman tabloları, stok listeleri,

3 Kurumlar Vergisinde Matraha Ulaşma
Kurumlar vergisi kanunu kurumların vergilendirilmesini belli esaslara bağlamıştır. Verginin hesaplanmasında ticari karı temel alan Kanun, hasılat ve maliyetin hesaplanmasını kontrol etmekte, bazı giderlere ve ödemelere çekinceler koymakta, bazı konuları ise vergi dışı bırakmaktadır. Vergi kanunlarının getirdiği zorunluluklar ile yeniden belirlenen dönem sonu karı, vergilendirmeye esas olmaktadır. Biz buna Ticari Kardan Mali kara geçiş işlemleri diyoruz. Bu işlemler esas itibariye dönem sonu işlemlerinin ayrılmaz parçasıdır.

4 TİCARİ KAR – MALİ KAR Çalışmamızın ana başlıkları Değerleme hükümleri,
İndirilebilir ve indirilemez giderler, İstisnalar, olacaktır. Değerleme 5

5 HASILAT Hasılat hesapları 1- Hasılat nedir.
Hasılat-Maliyet etkileşimi avans-aktifleştirme Konutu sattığınız halde henüz inşaat bitmedi. Aldığınız bedeller avans hesabında izlenecektir. Yıllara sari inşaat taahhüt işlerinde hakedişlerle fatura ile de olsa yaptığını tahsilatlar avanstır. 350 hesapta iş tamemen bitinceye kadar bekletilecektir. Bunlara ilişkin maliyetleriniz de maliyet değildir. 170 hesapta aktifleştirilecektir. 2- Hasılat hesapları - İadeler, fiyat farkları, +vade farkları, kur farkları, fatura üzerinde olmak kaydıyla (TMS de TESLİM hasılatın şartıdır. Yıl sonlarında dikkat etmeli.) 3- Faturalar yılbaşından sonuna dek cilt ve numaraların düzenli kullanılıp kullanılmadığı ve iptal faturalara ait suretlerin ve iptal şerhlerinin kontrolü yapılmalıdır. Sırasız fatura kullanımı şaibelidir. Bazı faturaların tamamen kayıt dışı kalması söz konusu olabilir. Müşteriniz düzenleyiciye dönüşebilir. 4- ihracat transfer fazlaları Yurt dışından Gümrük beyannamesinin ve fatura bedelinden daha fazla miktarda döviz transfer edilmesi ve cari hesap bakiyesinin sürekli artarak devretmesi halinde bu rakamların da hasılat olarak kaydedilmesi gerekir. 5- İmalat yapılan işletmelerde imalattan doğan kesim fazlası ve ıskarta gibi atıkların kayıtdışı yoldan değerlendirildiği sıklıkla görülmektedir. İmalat hesaplarında kullanılan fire oranlarına uygun miktarlardaki atıkların satış faturası kesilmek suretiyle hurdacılara düzenli olarak satılması gerekir. Kar Zarar için Hasılat Maliyet Dengesi şart

6 Maliyet Maliyetin unsurları 1- Maliyet bedeli
a- Mal bedeli, Teslim, sigorta, navlun, montaj, ilk ve deneme çalışmaları giderleri b- finansman giderleri - sabit kıymet alımlarında ilk yıl faizleri maliyet yazılacak. Diğer yıllar serbest. (TMS de büyük yatırımlara ait faiz giderleri maliyet yazılacak.) 2- Maliyetlerde Kayıt Düzeni Ayrıntılı hesap sistemi, toptan ticaretle iştigal edenlerin mümkünse tüm ürünlerin ayrı ayrı 153 ve 600 lü hesaplarda izlenmesi nolu VUK tebliğ. İmalatçılarda maliyetin en az % 90 ını karşılayan en önemli hammadde ve malzemenin gruplara ve malzemelere ayrılmış olarak ayrıntılı hesabı. UNUTMAYALIM Kİ, İmalat defterinin tutulmasına 7A usulünde defter tutanlar için getirilen muafiyet ŞARTLIDIR. Defter kayıtlarının ayrıntılı olması şartıyla imalat defteri tutulmamaktadır. Bu hesapların tasnifsiz, yetersiz karışık şekilde tutulması defterlerinizi ihticaca salih olmama durumuna düşürebilir. Veya eksik defter tutulduğu iddiasıyla karşılaşabilirsiniz. Farklı yerlerde veya farklı mamullere ait imalatın maliyetinin GRUP bazında mutlaka ayrılması, bağımsız kar zarar çıkarılabilecek kadar gerekli tüm alt hesapların Faaliyet giderleri hesabı da dahil olmak üzere tüm bilanço ve gelir tablosu hesaplarına yansıtılması gerekir.

7 Maliyet 2 3- FİFO ve Basit, Hareketli ve Ağırlıklı Ortalama Maliyet Esası: Çok sık olmamak kaydıyla bu usulleri değiştirmek mümkündür. TMS de usul değiştirmenin getirdiği farklar dipnotlara yazılmak zorundadır. IRP sistemine entegre muhasebelerde maliyetin dikkatle sorgulanması gerekir. Birçok tümleşik programlarda genellikle fiyat belirleme işleri için LIFO yöntemi uygulanmaktadır. 4- Stok Listesi ve Maliyet Analizi: Stok listesi envanter defterinin ayrılmaz parçasıdır. Düzenlenmemiş olması defterlerin hükümsüz hale getirebilir. Ayrı bir liste halinde arşivlenen stok listelerinin işletme sahibi tarafından imzalanması gerekir. Stok listesiyle uyumlu olmayan muhasebe kayıtları ve defterler yok hükmündedir. Stok listesi yanında stok listesini uyumlu imalat analizinin de hazırlanması gerekir. Hangi malzemeden hangi fire oranlarıyla hangi ürünün üretildiği bir tablo halinde hazır bulundurulmalı, maliyet hesaplarının yetkililere yıllar sonra da rahatlıkla anlatılabileceği bir doküman gününde hazırlanmalıdır. Bu tablonun yıllar sonra başka personel tarafından oluşturulması mümkün değildir. 5- Çalışmayan Kısım Giderleri Eksik kapasiteyle çalışan firmaların maliyeti düzeltilmelidir. Mevsimlik olarak kısmen veya tamamen duran veya periyodik bakım sebebiyle duran üretim bantları ile ilgili maliyet hesapları düzeltilmelidir. Bu hesabın kullanılması lüks değildir. İstikrarlı ve düzgün trendli veriler için bu hesabın kullanılması şarttır. Aksi takdirde dönem sonu karlılık rasyoları yıllar itibariyle büyük dalgalanmalar gösterecektir. 6- Stok maliyetlerine finansman giderlerinden pay verilmesi ihtiyaridir. Stoğa girdikten sonraki günlere işleyen kur farkları doğrudan gider yazılabilir. Vade farklarından stoklara pay verilmesi gerekir. Bu konuda maliye bakanlığından muvafakat çıkmamıştır.! 7- Binek araçlarına ait ÖTV bedellerinin gider yazılabilmesi Kanunen mümkündür. VUK 270/2. Binek araçlara ait KDV nin serbestçe gider veya maliyet kaydedilebileceği yönündeki çeşitli tebliğ ve özelgeler mevcuttur.

8 Faaliyet Giderleri Faaliyet giderleri nedir.
Maliyet giderleri ayıklanacak, Pazarlama giderleri ayıklanacak. Olağan dışı giderler ayıklanacak. Genel giderlerde sadece yönetime ilişkin giderler kalacak. Danışmanlık giderleri, muhasebe servisi, sekreterlik ve kabul hizmetleri, genel ve yönetim kurulu toplantı, ziyaret ve kabul masrafları, huzur hakları, gibi konularla sınırlı olmalıdır. Ticaret erbabının bütün giderleri gideri pazarlama gideridir. 1/10 oranı

9 Giderlerin kontrolü 1 İNDİRİLEMEYEN GİDERLER, SINIRLI İNDİRİLEBİLEN GİDERLER 1- Ödenmemiş SGK primleri için düzeltme yapılması gerekir. Danıştay İBK. Beyannamede kkeg olarak indirilecek. Ödendiği yıl beyannamede indirim olarak kullanılması unutulmamalıdır. 960 nolu nazım hesaplarla devredilebilir. Ayrıca 368 nolu hesap etkin kullanılmalı. 5510/88-40/2 2- Gelir vergisi, kurumlar vergisi ile her türlü vergi ve para cezaları trafik cezaların ve gecikme zammı ve faizi ile tecil faizlerinin, iletişim vergilerinin ve binek araçların motorlu taşıtlar vergilerinin kontrol edilmesi. Sözleşmeden doğanlar hariç. Bunlarla ilgili olarak gerektiğinde fatura sayımı yapılması, kkeg lerin 950 gibi nazım hesaplarda izlenmesi gerekir. 689 veya 770,760 ve 730 hesaplarda izlenmesi doğru değildir. Ticari karın doğruluğunu zedeler. 3- TMS ye göre Kıdem tazminatı karşılığı ayrılmışsa bu rakamların kanunen kabul edilmeyen gider yazılması kontrol edilmelidir. 4- İstisna kazançlara ait giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider yazılması gerekmektedir. Esasen kanunen kabul edilmemesi gereken tek gider budur. 5- Karlı olarak satışında istisna tanınan işlemlerde zarar edilmesi kabul edilmez. 6- Bağış limitlerini aşan ve/veya bağış şartlarını taşımayan ödemelerin kanunen kabul edilmeyen gider yazılması sağlanmalıdır.

10 Giderlerin kontrolü 2 MALİ KARA GEÇİŞ İŞLEMLERİ
7- Yasal yükümlülüklere uyumsuz ödemeler gider kabul edilmeyebilir. Şüpheli alacakların giderleştirilebilmesi için yeterli dava ve icra çabası, Sendikal giderlerde sözleşmeye uygun olarak yapılması gereken hesaplar. Kıdem tazminatlarının giderleştirilebilmesi için işten çıkarma yazısının tebliği veya istifa etmemiş olmak veya Uygun sgk bildirimi. İhbar önceden tebliğ edildiği halde, ihbar tazminatı ödenmesi gibi durumların değerlendirilerek eksiklik halinde yapılan ödemelerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak kayda geçmesi sağlanmalıdır. 8- İndirimi YASA GEREĞİNCE kabul edilmeyen KDV ler gider yazılabilir. (Kanunen kabul edilmeyen giderlerin kdv si hariç) Tasfiye sonuçlanırken devreden kdv bakiyesi zarar yazılabilir MAALESEF .!? 9- Elektrik, su, doğalgaz vb gibi faturaların üzerindeki isim farklı bile olsa gider yazılabilmesi mümkündür. KDV indirilemez. 10- Vergilendirme döneminden önceki ve sonraki yıllara ait belgelerle yapılan masraflar gider olarak kabul edilmez. 11- Belgesiz ödemeler ile imzasız belgelere dayanan giderler kabul edilmez. (Küçük masraflar hariç) Giderlerin VUK da geçen fatura ve benzeri belgelerle tevsiki gerekir. Kira gibi düzenli ödeme mecburiyeti bulunan sözleşmeler gidere esas alınabilir. MALİ KARA GEÇİŞ İŞLEMLERİ

11 Giderlerin Kontrolü 3 12 Döviz Kazandırıcı İşlemlere Belgesiz Masraf indirimi: GVK Md. 40/1 İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde 5 ini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebilirler. Yurt dışı avanslarının belgesiz bölümü ayrı bir hesap altında izlenmeli, yıl sonunda hesaplanacak binde 5 lik limiti aşan kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilmelidir. Bu hesaplamada 601 hesabın net bakiyesi esas alınır. Dövizle tahsil edilmeyen ihracat bedelleri dikkate alınmaz. Bunun için 610 ve 611 hesaplardaki düzeltmelerin hangi hesap ile ilgili olduğu baştan belli olmalıdır. Bedelsiz ihracat giderleri indiriminin kasa ve avans hesaplarıyla pasaport tarihlerine paralel olarak uygulanması işletmelerin lehinedir. İşletmeden nakit çekilmesi imkanının kullanılmaması hatadır. Yurt dışı çıkışı yoksa da beyanname üzerinden götürü olarak matrah indirimi yapılması mümkündür. Danıştay görüşü bu yöndedir. İhraç kaydıyla satış yapanların götürü gider indiriminden yararlanması mümkün değildir. GVK Md. 40/1

12 Giderlerin kontrolü 4 Teşebbüs sahibi ve ailesinin çektikleri para veya mallar, aldıkları maaş ve benzeri paralar, alacaklarına yürütülen faizler gider kabul edilmez. Teşebbüs sahibine emsallere uygun olmayacak fiyatlarla sağlanan menfaatler İşletme faaliyeti dışında kullanılan yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi deniz ile, uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarının gider ve amortismanları

13 Amortismanlar 1- Binek araçlarda kıst dönem uygulaması kontrol edilmelidir. İlk yılda ayrılamayan amortisman tutarı son yıl giderleştirilmelidir. 2- Arsalara amortisman ayrılmamalıdır. Yıpranma veya aşınma yoktur. 3- Hızlandırılmış amortisman uygulaması kategorik olarak uygulanmalıdır. Bazı hesaplara veya bazı yıllara veya bazı işyeri veya bölümlerine iktisadi bütünlük gözetilecek şekilde uygulanmalı, her faturaya gelişigüzel hızlı veya normal uygulanmamalıdır. 4- Amortisman usulü hızlandırılmış usulden normal usule değiştirilebilir. Ancak normal usulden hızlandırılmış usule geçilemez.!? 5- Sabit kıymetin değerini artıran masraflar aktifleştirilerek amortismana tabi tutulmalıdır. Asansörsüz binaya asansör, mutfak tesisleri, arabalara klima veya kamyonlara damper eklenmesi gibi. 6 Her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir.!? Neden 7 Amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz.!? Neden

14 Amortismanlar 2 Değer artırmayan veya değeri korumaya yönelik masraflar direk gider yazılabilir. boya ve bakım masrafları ile lastik yenileme, motor yenileme gibi masrafların aktifleştirilmesi gerekmez. 6- Her yıl belirlenen tutarın altında kalan küçük demirbaşlar gider yazılabilir TL İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arzeden alımlar tek bir alım olarak kabul edilir. 7- Özel Maliyet Bedelinin amortismanı öncelikle KİRA KONTRATI süresine göre yapılmalıdır. Kira veya kullanma hakkı süresi belirli değilse amortismana esas süre 5 yıl olarak dikkate alınmalıdır. 8- Finansal kiralama yoluyla edinilen sabit kıymetler için kiracı ve kiralayan tarafından amortisman ayrılabilir. Kiracılar kiralamaya konu mal için yaklaşık olarak ödedikleri ve Kiralayanlar ise bakiye alacakları kadarlık kısmını amortismana esas alırlar. Ayrıntılar VUK 319 Gn.Teb.

15 Amortismanlar 3 Yasal olarak amortisman kayıtları
a- Amortisman defterinde, b- Envanter defterinin sonunda, c- İmzalı Amortisman listeleri halinde mutlaka yazdırılıp saklanmalıdır. Bunlar defterlerin parçasıdır, eksikliği ibrazdan kaçınmaya kadar gidebilir. Sonuç itibariyle amortisman listelerindeki dip toplamların, bilançodaki sabit kıymet ve birikmiş amortisman tutarına uyumu veya kolayca sağlamasının yapılabilmesi mümkün olmalıdır. Amortisman listelerinin mümkünse bir program yardımıyla hazırlanması tavsiye olunur. Hazırlanacak amortisman tablolarında, sabit kıymetin adı, satın alma tarihi, tutarı, amortisman ayırma usulü ve oranı, önceden ayrılmış amortisman toplamı, bu yıla ait amortisman toplamı, birikmiş amortismanlar toplamı, net aktif tutarı sütunları eksiksiz olarak bulunmalıdır. Hazırlanmış tablolardaki yıllık ve birikmiş amortisman oranlarının geride kalan yıllar toplamı itibariyle doğru olup olmadığı kontrol edilmelidir. Amortismanı tamamlanan sabit kıymetlerin kıymet = amortisman eşitliği kontrol edilmelidir. AMORTİSMAN AYIRDIĞINIZ SABİT KIYMETLERİN FATURALARINI AMORTİSMAN SÜRESİ BOYUNCA İBRAZA HAZIR VAZİYETTE BULUNDURMALISINIZ. Demirbaş faturaları DEMİRBAŞ klasörlerinde ayrı olarak saklanmalıdır.

16 Gelir ve Gider Tahakkukları
Önceki dönem giderleri ve önceki dönem gelirleri hesapları gelir tablosu hesaplarına intikal ettirilmelidir. Gelir ve gider tahakkukları hesapları etkin kullanılmalıdır. Dönem sonlarında tarih uyumsuzluğu taşıyan belgelerin kayda alınması sakıncalıdır. Bunların kullanım dönemleri esas alınmak üzere kayda alınmasında kolaylık sağlayan geçici hesapların kullanılması gerekir. Aralık kullanımlı ancak Ocak tarihli faturalar gider tahakkukları hesabıyla biten yıla kaydedilmelidir. Gelecek yılda tahsil edileceği halde, bu cari yıla ait gelirlerin kaydı için Gelir tahakkukları hesabı kullanılmalıdır.

17 FİNANSMAN GİDERLERİ Hesaplarda vadelere göre ayırım yapılmalıdır.
İmalat ve sabit kıymetlerle doğrudan bağlantılı finansman giderleri ilgili hesaplara yazılmalıdır. Günlük faiz uygulamasına tabi bütün faiz ve benzerleri finansman giderleri hesabına yazılmalıdır. Banka Kredileri ve Finansal Kiralama hesaplarının bakiyeleri vadesi geçen ve yeni gelen rakamlara yeniden uyarlanmalı. Kredilere ait kur farkları da bu hesapta izlenmelidir. Dönem sonu değerlemeleri kambiyo gelir ve giderleri hesabına atılmalıdır. Banka kredilerine ilişkin komisyon ve kkdf gibi masraflar da bu hesaba yazılmalıdır. Taşıt veya sabit kıymet alımı için katlanılan faiz giderlerinin ilk mali yıla isabet eden kısmının Maliyet yazılması şarttır. Müteakip yıllarda maliyet veya gider yazılması tercihe bırakılmıştır. VUK. GT. 163 TMS de büyük yatırımlara ait faizlerin tamamının aktifleştirilmesi mecburiyeti vardır.

18 Finansman Giderleri FİNANSMAN GİDERİ KISITLAMASI KVK 11
Finans şirketleri dışında kalan kurumlar, öz sermayeden fazla dış kaynak kullanmaları halinde finansman gider kısıtlaması uygulayacaklardır. Yatırım maliyetine atılan finansman giderleri hariç olmak üzere işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kar payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının % 10’unu aşmamak üzere BKK nca kararlaştırılan kısmı finansman gideri olarak kabul edilmemektedir. CA. Bakanlar Kurulu Kararı açıklanmadıkça uygulanmayacaktır. KVK Md. 11

19 Finansman Gider Kısıtlaması Örneği
YILBAŞINDAKİ Öz kaynakları TL olan işletmede TL yabancı kaynak kullanıldığını ve bu yabancı kaynaklar için de toplam TL finansman giderine katlanıldığını varsayalım. Bu durumda, öz kaynağı aşan kısım olan TL yabancı kaynağa isabet eden finansman gideri TL ( x / = 5.000) olacaktır. Bu TL'lik finansman giderinin %10'u olan 500 TL de kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

20 Değerlemeler - Döviz Yabancı paralar: Kasa, Banka, Müşteriler, Avanslar, Krediler ve Satıcılar hesabında izlenen döviz ve dövizle izlenen alacak ve borçlar üç aylık geçici vergi dönemlerinde ve yıl sonunda bakiyeleri Merkez bankası kuruna uygun hale getirilerek eşitlenir. Aradaki farklar kambiyo hesabına gelir veya gider yazılır. Yabancı paralar Merkez Bankası döviz alış kuru ile değerlenir. VUK 130 GT. Merkez bankasınca kuru ilan edilmeyen dövizler Maliye bakanlığınca yayınlanan tebliğlere göre değerlenir. Kur farkları - İhracatla alakalı ise 601 nolu hesaba - Yatırımlarla ilgili ise Maliyet Bedeline - Kredi faizleri ile ilgili ise Finansman Giderlerine - Diğerleri KAMBİYO KARLARI VE ZARARLARI hesaplarına aktarılır.

21 Kredi ve Vadeli hesaplarda faiz
VUK 281 nci maddesinde “… Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır sK. 59/1/b Bankalarda bulunan vadeli mevduat hesaplarına yılın son gününe kadar hesaplanan faiz gelir hesaplarına aktarılır. Elde edilen faizden yapılan tevkifat yine aynı oran kullanılarak her iki yıla paylaştırılır. Bankalardan kullanılan kredi faizlerinin yılın son gününe kadar işleyen faiz tutarı ilgili dönem giderine aktarılır. Dövizli mevduat ve kredi faizlerinin değerlemesinde önce envanter günü itibariyle dövizle hesaplanan faizler TL ye çevrilerek değerlenir, sonra elde edilen TL faiz rakamları kıst uygulamayla ilgili yıllara paylaştırılır. Uzun süreli ödemesiz dövizli kredi borçlarında geçici vergi dönemleri için hesaplanarak beyana dahil edilen ara dönem dövizli faiz tutarları da birbirine eklenerek son değeri itibariyle döviz değerlemesine tabi tutulmalıdır. Ateş.

22 Değerlemeler - Menkul Kıymetler
VUK M. 279 Menkul Kıymetler: 1- Hisse senetleri ile fon portföyünün en az yüzde 51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri alış bedeliyle, ALIŞ BEDELİ 2- bunlar dışında kalan her türlü menkul kıymet borsa rayici ile değerlenir. BORSA RAYİCİ 3- Borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel, menkul kıymetin alış bedeline vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden değerleme gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi suretiyle hesaplanır. KIST USUL 4- Ancak, borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetler, ALIŞ BEDELİ ile değerlenir s.K. M.6

23 Değerleme - Menkul Kıymetler 2
Alış bedeli: VUK da tanımı bulunmayan bu kavram ile kastedilen alım karşılığında satıcıya ödenen veya borçlanılan meblağ olduğu kabul edilmiştir HUD. (Alımla ilgili gider ve komisyonlar eklenemez. Dövizle alınan hisse senetlerinde ödeme vadesine bağlı olarak ortaya çıkan kur farkları alış bedeline dahil edilmez. V.Seviğ) Alış bedeli ile değerlenecek menkul kıymetler: - Hisse Senetleri, % 51’i hisse senetlerinden oluşan menkul kıymet yatırım fonları katılma belgeleri, KZOB Kar-zarar ortaklığı belgeleri

24 Değerleme – Menkul Kıymetler 3
Borsa rayici: VUK 263’de tanımlanmıştır. Borsalarda kayıtlı olan menkul kıymetlerin değerlemeden önceki son muamele gününde borsadaki muamelelerin ortalama değerlerini ifade eder. Borsa rayici ile değerlenecek menkul değerler: - Devlet tahvili ve hazine bonoları (IMKB Tahvil ve bono piyasası)

25 Değerleme – Menkul kıymetler 4
KIST GETİRİSİ HESAPLANACAK MENKUL KIYMETLER VUK 279 ncu madde gereğince borsa rayiciyle değerlenmesi mümkün olmadığı için bu menkul kıymetlerin, ilgili döneme isabet eden kıst getirilerinin hesaplanarak alış bedeline eklenmesi suretiyle değerlemeye esas alınması gerekmektedir. - Alış bedeliyle değerlenemeyen yatırım fonu katılma belgeleri - Özel sektör tahvilleri - Finansman bonoları - Banka bonoları ve banka garantili bonolar - VDMK Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler - Eurobondlar - Gelir ortaklığı senetleri

26 Değerleme – Menkul kıymetler 5
Repo ve Ters Repo Repoya konu olan menkul kıymetler teminat niteliğinde olduğundan, bu menkul kıymetleri değerlemesi gereken taraf menkul kıymetleri geri alım taahhüdüyle satan taraftır. Dolayısıyla repoya konu edilen menkul kıymetleri değerleme tarihinde değerleyecek olan bankadır. Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinin menkul kıymet niteliğinde değildir. Bu sebeple 279 ncu madde kapsamında değerleme yapılması gerekmemektedir. Bedelsiz iktisap edilen hisse senetleri - Sermaye yedeklerinin kullanılmasıyla yapılan sermaye artırımı ile iştirakçilere verilen bedelsiz hisse senetleri nedeniyle aktifte tutulan hisselerin sadece adedi değişecek, bedelinde değişme olmayacaktır. - Dönem karı veya kar yedeklerinin kullanılması suretiyle yapılan sermaye artırımlarında iştirakçi şirkete bedelsiz verilen senetlerin değerlemeye esas değeri, hisse senetlerinin itibari değeridir. Bu değerle aktife alınır ve değerlendirilir.

27 Değerlemeler - Reeskont
Reeskont işlemleri İHTİYARİ DİR. VUK 281 nci maddesinde alacakların mukayyet değerleriyle değerleneceği ve değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır. VUK 285 nci maddesinde ise alacaklarını reeskonta tabi tutanların borçlarını da reeskonta tabi tutmak zorunda oldukları belirtilmiştir. Alacak senedi reeskontu mükellef lehine işlem olup, vadesi uzayan senetlerin mükellef aleyhine gerçekleşen değer kaybı gider yazılmaktadır. Eğer mükellefin senetli borçları da varsa tabii ki bunların da reeskonta tabi tutularak adaletin sağlanması gerekir. Senedin üzerinde vade olmalı, değerleme günü itibariyle vadesine 3 aydan fazla süre kalmış olmalıdır. Senetsiz alacaklar reeskont edilemez. Senetlerin hatır, avans mahiyetinde olmaması gerekir. Özellikle inşaat sektöründeki avanslar ile beyaz eşya gibi kampanyalı satışlar için alınan senetler de avans mahiyetinde olduğundan reeskonta tabi tutulamaz. 1993/1 iç gen. Finansal kiralama borçlarının reeskonta tabi tutulması gerekmemektedir. HUD Vadeli çekler, poliçeler ve yabancı paralı senetler de reeskonta tabi tutulabilir. Reeskonta esas faiz oranı senette yazılı değilse MB reeskont faiz oranıdır. Yabancı paralı senetlerde faiz yazılı değilse LİBOR esas alınır. Farklar, reeskont hesapları karşılığında 647 ve 657 nolu hesaplara aktarılır. Yıl sonundaki reeskont işlemlerinin ertesi yıl başında ters yönlü olarak düzeltilmesi unutulmamalıdır. Şüpheli alacaklara konu senetler ile müflisden alınmış senetlere uygulanmaz. 238 nolu Gn. Tebliğ. örnekler

28 Değerlemeler – Şüpheli Alacaklar
Tahsil edilemeyen alacakların Şüpheli Alacak hesabı vasıtasıyla giderleştirilmesi - Ticari alacak karşılığı olmalı. - Dava ve icra dosyası açılmış olmalı. - Zamanında ayrılmış olmalı. - Teminatsız kalan kısma uygulanmalı. Avanslara uygulanmaması yönündeki Maliye yorumu Kanuna dayanmamaktadır. KDV dahil bedele uygulanabilir. 334 Genel Tebliğ Zamanlama sınırlaması haksızdır. İhtilaflıdır. Kamu kurum ve şirketlerinden olan alacaklara karşılık ayrılamaz. Dava açmaya değmeyecek küçük alacaklar için iki defa yazı ile istenilmek kaydıyla şüpheli alacak ayrılabilir. İflas Ertelemesi almış işletmelerden olan alacaklar için karşılık ayrılabilir. özelgeler Şüpheli alacaklar karşılığında bir tahsilat veya temlik, haciz, teminat işlemi yapılıp yapılmadığı şirket avukatından mümkünse yazılı olarak cevap alınmak suretiyle sorgulanmalı, elde edilen para veya teminat niteliği taşıyan diğer işlemler yapıldığında tutarları KONUSU KALMAYAN ALACAKLAR hesabında izlenmelidir.

29 Değerlemeler - Değersiz Alacaklar
Tahsil imkanı kalmayan, acz içine düşmüş borçlularla ilgili alacaklar daha önce şüpheli alacak yazılmış olsun olmasın doğrudan gider yazılabilir. Bunun için mahkemelerden acz belgesi alınması gerekir. Diğer resmi evraklarla da ispat mümkündür. İflas masasının işlemleri sonuçlandığında tahsil edilememiş alacakların değersizliği kesinleşir. Şüpheli alacak yazılmışsa, kayıtları ters kayıtla kapatılır. Konkordato anlaşmasıyla vazgeçilen alacaklar değersiz alacak olarak değerlendirilir.

30 Değerlemeler – Vazgeçilen Alacaklar
VUK 324: Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlıyarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına naklolunur. Borcun konkordato veya sulh yoluyla silinmesinden elde edilen (avantaj) kar, borçlunun pasifinde üç yıl süreyle bir fon hesabında bekletilebilir. Üç yıl içinde oluşan yeni dönem zararları ile mahsup edilemeyen fon bakiyesi gelir hesaplarına aktarılır. Konkordatonun iflas idaresinden, sulhnamenin noterden tasdikli olması gerekir.

31 Adatlandırma Kasa hesabının şirketin büyüklüğüne göre kabul edilebilir miktarı aşan kısmı Ortaklar cari hesabının tamamı İlişkili firmalardan cari hesap alacaklarının tamamı Bu hesaplara ait ters hesaplarının rakamları da dikkate alınarak Adatlandırılır. Adatlandırmada, şirket kredi kullanıyorsa kullandığı en ucuz kredinin faiz oranı, kullanmıyorsa merkez bankası avans faiz oranı (11.75) uygulanır. Adatlandırma sonucu SADECE nazım hesaplar kullanılarak kayda alınır. Ticari gelir tablosunun hiçbir kaydı bozulmamalıdır. 131 artırılmamalı, faiz gelir ve gider hesapları fiktif olarak değiştirilmemelidir. Yapılan işin MALİ KARA ulaşma çalışması olduğu unutulmamalıdır. Bu faize kdv uygulanması konusundaki ihtilaflı kararlarda yoğunluk mükellef lehinedir.

32 Enflasyon düzeltmesi VUK nun Mük 298 nci maddesinde enflasyon düzeltmesi için genel şartlar: fiyat endeksindeki artışın içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde % 100 den ve içinde bulunulan hesap döneminde de % 10 dan fazla olması halinde mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutarlar. Ancak Altın, gümüş imal ve satışı ile iştigal eden KUYUMCULAR için 9 ncu bent hükmü gereğince genel şartlar aranmaksızın her yıl enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadırlar.

33 Mal ve sabit kıymetlerde değer kaybı
Çeşitli sebeplerle mal ve demirbaşlarda oluşacak değer kayıpları için karşılık ayrılabilir. Emteada düşük bedel sorunu: VUK 274 ncü maddesine göre günlük piyasa değeri maliyet bedeline göre % 10 ve daha fazla düşüklük gösterdiği takdirde işletme emsal bedeli usullerinden ortalama fiyat esası ile takdir esasına göre değerleme yapabilir. Piyasa fiyatındaki düşüklüğün ispat edilmesi gerekir. Kıymeti Düşen Malda değerleme: Afetler, düşme kırılma bozulma gibi ciddi derecede değer kaybına maruz kalan malların değerlemesi emsal bedelle yapılır. Bu durumda ilk iki usulün uygulanması uygun sonuçlar doğurmayacaktır. Ancak, takdir komisyonu tarafından belirlenecek değer ile işletmenin zararı kayda alınabilecektir. Ağırlık kaybetmek gibi görünmeyen bir şekilde oluşan fireler değerlenemez. Çalınan mallar değerlenmez. Zarar yazılamaz. Sermaye kaybı kabul edilir. Sigorta bedelini aşan kısım zarar kabul edilmez. Ancak fazla alınan sigorta bedeli gelir yazılır.!? Neden?

34 Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti
VUK 267- Gerçek bedeli belli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran alacağı değerdir. Değer kaybeden iktisadi kıymetlerin değerlemesinde kullanılmaktadır. Emsal bedeli değerleme ölçüsünün uygulanmasında aşağıdaki sıra esas alınır: - Birinci sıra (Ortalama fiyat esası): Değerlemeye konu mal ile aynı cins ve nevideki maldan değerlemenin yapılacağı ay veya bir evvelki ayda satışı yapılmışsa, emsal bedeli, bu satışların ortalama fiyatı ile mükellefçe hesaplanır. Bu esasın uygulanabilmesi için emsal malın aylık satış miktarının, emsal bedeli belirlenecek olan malın miktarının % 25’inden az olmaması gerekir. - İkinci sıra (Maliyet bedeli esası): Emsal bedeli belli edilecek malın maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursa, mükellef, bu maliyet bedeline, toptan satışlar için % 5, perakende satışlar için % 10 ilave ederek emsal bedelini hesaplar. - Üçüncü Sıra (Takdir esası): Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonlarınca takdir yoluyla belli edilir.

35 Yenileme Fonu - erteleme
Araç ve sabit kıymet satışından doğan karların vergilendirilme dışında bırakılarak üç yıl içinde yeni sabit kıymet alımı için harcanabilmesi amacıyla Yenileme fonuna alınabilmesi mümkündür. Bu konuda karar alınması gerekir. Aynı vasıftaki bir sabit kıymet 3 yıl içinde alınmadığı takdirde fonda bekletilen tutar, müteakip yıl matrahına ilave edilir. 3 yıl hesabına satış yapılan yıl dahildir. Fon hesabı başka amaçla kullanılamaz. Başka hesaplara aktarılamaz. Fon ayrıldıktan sonra, satın alınan yeni sabit kıymet için hesaplanan amortismanlar, fon bedelini aşıncaya kadar, gider yazılmak yerine fon hesabına borç kaydı yapılır.

36 ZARAR MAHSUBU Zarar mahsubu 5 yıl olmak üzere sadece ileri yönlü uygulanır.!? Geriye zarar mahsubu bir çok ülkede uygulandığı halde ülkemizde gündeme dahi alınamamıştır. Oysa insanların ödeyecekleri vergilerin zor günlerinde imdadına yetişebilecek bir fon olarak görülmesi VERGİ AHLAKINA tavan yaptıracaktır. Şirketlerin bölünmesinde devralınan şirketin özsermaye tutarını geçmeyen zarar VE tam bölünmede devralınan özsermaye tutarını geçmeyen zarar tutarı ve devralınan kıymetle orantılı zararların mahsubu mümkündür. 5 yıl yasal beyan yük. Şartı ile 5 yıl boyunca faaliyete devam şartı vardır. İstisna sayılan kazançlarla ilgili işler hariç olmak üzere şirketlerin yurt dışındaki faaliyetlerinden doğan zararlar beş yıl süreyle indirilebilir. Rapor, ibraz.. Zarar mahsubu yapılan yıllara ait defterlerin ibraz mükellefiyeti zararın mahsup edildiği yıldan itibaren 5 yıldır. Yani 2013 yılın zararını kullandığınız 2008 yılının evraklarını 2018 yılı sonuna kadar saklamak zorundasınız.

37 Yurtdışı zararların mahsubu
Türkiyede kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarla ilgili olanlar hariç olmak üzere, 5 yıldan fazla nakledilmemek şartıyla yurtdışı faaliyetten doğan zararlar; İlgili ülkede beyan edilen vergi matrahlarının zarar dahil, her yıl o ülke mevzuatına göre denetim yetkisi verilen kuruluşlarca rapora bağlanması, Bu raporun aslı ile tercüme edilmiş bir örneğinin Türkiyedeki ilgili vergi dairesine ibrazı, Raporun ekinde yer alan vergi beyanları ile bilanço ve gelir tablolarının o ülkedeki yetkili mali makamlarca onaylanmış olması, Halinde indirim konusu yapılır.

38 Muhasebe işlemleri Kasa, banka gibi reel aktif hesaplar asla ters bakiye vermemelidir. 120 ve 320 gibi hesapların ters bakiyeleri avans hesaplarına aktarılmalıdır. Aynı kişi ve kurumlara ait , hesaplar netleştirilmelidir. Banka hareketlerinin tamamı muhasebede ayrı ayrı yer almalıdır. Bakiyeleri muhasebe ile kuruşuna kadar uygun olmalıdır. Faiz gelirleri BRÜT olarak kaydedilmelidir. Vergiden önceki faiz geliri yazılmalı, kesilmiş stopaj 193 hesabına girmelidir. Demirbaş Kayıtlarında gider yazabilme sınırına uyulmalıdır. Bu sınırın hesabında iktisadi ve teknik bütünlüğe dikkat edilmelidir. 101 ve 103 numaralı hesapların bakiyeleri 121 ve 321 numaralı hesaplara devredilmesi gerekir. Vadeleri bir yılın altına inen alacak ve borçların 1 ve 3 grubu hesaplara aktarılması gerekir. Ortak giderlerin dağıtılması kaydı yapılmalıdır. Yansıtma kayıtlarının yapılması gerekir. Virman yapılmaz. 193 nolu hesaptaki geçici vergilerin 371 hesaba aktarılması gerekir. Son dönem geçici vergisi doğrudan 371 hesaba yazılır. Hesaplanan kurumlar vergisi karşılığı 370 hesaba aktarılır. Bu hesapların eşit olması şart değildir.

39 YAYGIN İSTİSNALAR İştirak Kazançları istisnası
Gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazancı Yatırım İndirimi Yurtdışında yapılan inşaat, onarma, montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan kazanç istisnası

40 ARIZİ veya SEKTÖREL İSTİSNALAR
Emisyon primi istisnası Yatırım fonu ve Yatırım Ortaklığı Portföy işletmeciliği kazancı istisnası Girişim Sermayesi Yat. fon ve ort. kazançları Gayrimenkul Yatırım fon ve ort. kazançları Emeklilik yatırım fonlarının kazançları Konut ve varlık finansmanı fonlarının kazançları Banka veya TMSF ye borçlu kurumların gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazancı istisnası Yurt dışı şube kazançları istisnası Okul ve rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazanç istisnası. Yurtdışı iştirak hisseleri satış kazancı istisnası

41 İştirak Kazançları İstisnası
Bu istisnanın amacı MÜKERRERLİĞİN önlenmesidir. Bu istisnanın uygulanması için kar edilmesi şart değildir. Aşağıdaki durumlar iştirak kazançlarının konusunu oluşturur. - Kurumların tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından elde edilen kazançlar - Tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun karına katılma imkanı veren kurucu senetleri, intifa senetlerinden elde edilen kar payları - Hisse senetleri sahiplerine dönem karı veya kar yedekleri kaynağından yapılan sermaye artışlarıyla bedelsiz verilen hisse senetleri de esasen iştirak geliri olup istisnaya tabidir. - Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kar payları İstisna için YMM lere rapor yazdırılması gerekir. (Tam tasdikliler hariç)

42 Gayrimenkul ve İştirak hissesi Satış Kazancı İstisnası
2 yıl süreyle aktifte yer alan gayrimenkuller ile iştirak hisselerinin satışından elde edilen karın % 75’i aşağıdaki şartlarla vergiden istisnadır. Gayrimenkul ticaret ve kiralaması işiyle iştigal edenlerin gayrimenkul satışları ve Menkul kıymet ticareti ile uğraşan kurumların holding vb şirketlerin menkul kıymet satışları kapsam dışındadır. Sermayeye ilave şartı kaldırılmıştır. Satış bedelinin tahsili, en geç satışı izleyen yılın sonuna kadar yapılmalıdır. Vergiden istisna olan satışlar KDV’den, BSMV’den ve Damga Vergisinden istisnadır. Tapu harcına tabidir. Elde edilen kar ertesi yıl Fon hesabına kaydedilir.!? 5 yıl süreyle dağıtılmaz, başka hesaplara aktarılmaz. Sermayeye katılabilir.! KVK 5/1-a

43 Gayrimenkul ve İştirak hissesi Satış Kazancı İstisnası
Esas işiniz gayrimenkul ve menkul değerler alım satımı olmasa bile SADECE sözleşmenizde iştigal sahanızla ilgili gayrimenkul almaya, satmaya, kiralamaya.. yazıyorsa bu istisnadan yararlanamazsınız görüşünde MALİYE ısrarlıdır. Yani işlemin gerçek mahiyeti önemli değildir.! Şartlara uyulmaması halinde vergi ziyaı cezası kesilir. Bu istisnanın uygulanması için kar edilmesi şart değildir. İstisna için YMM lere rapor yazdırılması gerekir. (Tam tasdikliler hariç)

44 Gayrimenkul ve İştirak hissesi Satış Kazancı İstisnası
İstisna kazançlara ilişkin giderlerin indirilmesi mümkün değildir. İstisna kazançlara ilişkin işlemlerden doğan zararlar normal gelirlerden indirilemez. Bir satıştan istisna doğacaksa, maliyetten tapu harçlarının çıkarılması gerekir. İştirak hissesi alımı için kullanılan kredilere ilişkin faizler maliyet kabul edilir.

45 Diğer İndirimler KVK nun 10 ncu maddesinde sayılan matrah indirimleri, beyannamede gösterilmek kaydıyla sadece kar elde edilen dönemlerde aşağıdaki SIRAYLA uygulanır. Ar-ge İndirimi Sponsorluk indirimi Bağış ve yardımlar Girişim sermayesi fonu Yurtdışına verilen mühendislik mimarlık tasarım ve yazılım kazançlarının yarısı Yatırım İndirimi

46 Yatırım İndirimi 2005 li yıllarda tedricen kaldırılmak veya sınırlanmak istenen KAZANILMIŞ MÜKELLEF HAKLARI konumundaki yatırım indirimi, ANAYASA MAHKEMEMİZİN iki defa OYBİRLİĞİYLE yaptığı müdahale ile yeniden eski haline gelmiştir. Teşvik Belgesi gerekir. Endeksleme yapılabilir. Yararlanılan indirimin % 19,8’u tutarında stopajın kar dağıtılsın dağıtılmasın beyanı uygulaması devam etmektedir. Kullanılamayan haklar sonsuza dek taşınabilir.

47 Ar-Ge indirimi Mükelleflerin işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının tamamı 2023 yılına kadar kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek kaydıyla matrahtan indirilebilir. Kullanılamayan indirimler ertesi yıllara devreder. İşletme bünyesinde Ar-Ge departmanı bulunması gerekir. Ortak kullanılan demirbaşların amortismanları bile kabul edilmiyor. Ar-ge için TÜBİTAK dan onay almak gereklidir. Çünkü Müfettişler yeni teknoloji ve bilgiyi Tübitaka sormaktadırlar. Kullanılamayan indirim hakları ertesi yıla devredilir.

48 ESAS BELİRLEME YETKİSİ
Bu maddenin yazımına katkıda bulunan bürokratlara saygı duyuyorum. Çünkü onlar da halka ve Anayasa emrine saygı duyuyorlar. Sebep: Maddenin sonunda konu ile ilgili Maliye Bakanlığına sadece usu^l belirleme yetkisi verilmiştir. (TDK kaldırdığı halde şapkalı yazan bir zat var.) KDV Kanunun 17, VUK nun 40 yerinde ESAS BELİRLEME yetkisi maliye bakanlığına tanınmıştır. Benzeri durum Milli Eğitim temel kanununda sadece 2 adettir. Okul aile birlikleri hk. Milli Savunma Bakanlığının bedelsiz askerlik ile ilgili ESAS belirleme yetkisi yoktur. Yetki BKK nındır.

49 SPONSORLUK İNDİRİMİ Amatör spor kulüplerine kendi mevzuatları çerçevesinde yapılan sponsorluk ödemelerinin tamamı, profesyonel kulüplere yapılan sponsorluk ödemelerinin yarısı vergi matrahından indirilir. Sponsorluk sözleşmesi yapılmadan önce ilgili kuruma müracaat edilmesi gerekli. Sözleşme yapılması şarttır. Ödemeler dekontla ve makbuzla tevsik edilmeli ve üzerine sponsorluk amacıyla kaydı düşülmelidir.

50 Sponsorluk İndirimi 2 Yapılan ödemeler önce gider olarak kaydedileceğinden beyannamede önce kanunen kabul edilmeyen gider olarak ilave edilmesi ve bilahare indirim sütununda gösterilmesi gerekir. Ödemelerin yapıldığı yılda kar elde edilmesi halinde indirim uygulanabilir. Vergi borcu olanlar sponsorluk indiriminden yararlanamaz. Borcu yoktur yazısı alınmak ve sürdürmek gerekmektedir. Borcu olanlar vergi dairesi tarafından Gençlik ve Spor İl Müdürlüklerine bildirilmektedir.

51 Bağışlar Hangi tür bağış olursa olsun öncelikle dönem karının varlığı ile sınırlı olmak üzere bağış indirimi yapılabilir. İki grup bağış sözkonusudur. - Kurum kazancının % 5 i ile sınırlı bağışlar - Kurum kazancından tamamen indirilebilecek kazançlar İndirilemeyen kazançlar ertesi yıla devredilemez. Karşılıksız olarak yapılmalıdır. Ödemelerin yasal olarak tevsiki gerekir. Beyannamede ayrıca gösterilmesi gerekir. Beyannamede öncelikle kanunen kabul edilmeyen gider yazılması gerekir..

52 Bağışlar % 5 Yüzde 5 e esas kurum Kazancının hesabında ticari kazançtan önceki dönem zararları ile iştirak kazançları düşülür. Bağış ve yardımların - Genel bütçeye tabi idarelere - Belediye ve İl Özel idarelerine. - köylere - Vergi muafiyeti tanınan vakıflara - Kamu yararına çalışan derneklere Yapılmış olması gerekir.

53 Bağışlar % 100 Her türlü kamu kurumuna ait eğitim, sağlık ve dini tesislerin inşaatı ve sürdürülmesi için yapılacak bağışlar İlgili kamu kurumlarıyla ilişki içerisinde yapılmaları gerekir. Öğrenci yurdu için 100 yatak kapasitesi mecburiyeti vardır. Bakanlar Kurulu Kararıyla belirlenen doğal afetler için yapılan ayni ve nakit yardımlar. Somali ve Van örneği. Kızılay ve Yeşilay a yapılacak nakdi yardımlar, ayni yardımlar % 5 limitli kategoriye girer. Üniversiteler ve teknoloji enstitülerine verilen yardımlar.

54 Girişim sermayesi fonu istisnası
SPK tarafından denetlenen girişim sermayesi yatırım fonlarına katılma payı alımı, ortaklıklarına sermayeye iştirak yatırımı yapmak üzere, dönem karının bir kısmının fon olarak ayrılması işlemi vergiden istisna edilmiştir. Fon tutarı kurum kazancının veya gelirinin % 10 undan az olamaz ve özsermayenin % 20 sini aşamaz. Özsermayede yılbaşı durumu esastır. Fonun hesabında, ticari kazanç + kkeg – zararlar, indirimler, istisnalar şeklinde hesaplanan kazanç esas alınır. Fon ertesi yıl kayda alınır. Yıl sonuna kadar yatırıma sarfedilmemesi halinde tahakkuk ettirilmeyen vergiler gecikme zamlı ödenir. VUK MD 325/A

55 Girişim Sermayesi fonu istisnası
Girişim sermayesi fonu amacı kapsamında kullanıldığı sürece vergilendirilmez. Bu sebeple, - başka bir hesaba aktarılması - dağıtılması, - merkeze aktarılması, - işin tasfiye edilmesi, terki, devredilmesi, bölünmesi - Elden çıkarılarak elde edilen nakdin 6 ay içinde yeniden aynı amaçla yatırıma dönüştürülmemesi hallerinde ilgili yılın matrahına indirim ve zararlar dikkate alınmadan doğrudan eklenir. MELEK YATIRIMCILIK GVK Geçici 82 nci maddesinde bireysel olarak girişim sermayesi yatırımcılığı düzenlenmiştir. Kısa adı melek yatırımcılık. Gelir vergisi matrahından yaptıkları yatırımın % 75’ini veya 100 ünü indirebilirler.

56 Yurtdışı tasarım, yazılım istisnası
ğ) Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si. Kazançla ilgili faturanın yurtdışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır. KVK 10/ğ

57 İndirimli Kurumlar Vergisinin Amacı
İndirimli kurumlar vergisi, yeni ve tevsi yatırımların devlet tarafından desteklenmesi amacıyla getirilmiştir. Maddenin gerekçesinde bu düzenlemenin amacı; Ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, İstihdamın artırılması, Bölgeler arası gelişmişlik farkının giderilmesi, Sektörel kümelenmenin sağlanması, olarak belirtilmiştir. Eski Yatırım İndiriminin yerine getirilmektedir. Kurumlar vergisi yanında Yatırımların Teşviki Kararnamesi ve tebliğleri de önem taşımaktadır.

58 İndirimli Kurumlar Vergisi Nedir.
Devlet belli teşvik belgeli, stratejik ve seçilmiş sektörlerdeki yatırımlara kurumlar vergisini indirimli oranla tahsil ederek doğrudan destek vermektedir. Kanuna göre: Ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulur. Katkı Tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını, Katkı Oranı, katkı tutarının yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oranıdır.

59 İndirimli Kurumlar Vergisinde Kapsam
Bakanlar Kurulu, a) İstatistikî bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir veya sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırmaya ve gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bu sektörler ile organize sanayi bölgeleri, Gökçeada ve Bozcaada'da yapılan yatırımlara ve Bakanlar Kurulunca belirlenen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerinde yapılan turizm yatırımlarına ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirlemeye Her 1bir il grubu, stratejik yatırımlar veya (a) bendinde belirtilen yerler için yatırıma katkı oranını % 55'i, yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirasını aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 65'i geçmemek üzere belirlemeye, kurumlar vergisi oranını % 90'a kadar indirimli uygulatmaya,

60 İndirimli Kurumlar Vergisinde Kapsam
c) Yatırıma başlanan tarihten itibaren bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, toplam yatırıma katkı tutarının %50'sini ve gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere; yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarını kısmen kullandırmaya, bu oranı her bir il grubu için sıfıra kadar indirmeye veya %80'e kadar artırmaya,YATIRIM DÖNEMİ DİĞER KAZ. İNDİRİMİ ç) Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi HARCAMALARIN ORANLARINI ayrı ayrı veya topluca sınırlandırmaya, yetkilidir.

61 İndirimli Kurumlar Vergisinde Hesaplama
Sektörlerin ve yatırım yerlerinin durumuna göre belirlenecek katkı oranı ile yatırım oranı çarpılarak bulunacak katkı tutarına ulaşıncaya kadar kanundaki normal ve yüksek oranlı kurumlar vergisi oranında indirim yapılır. Tevsi yatırımlarda indirim uygulanacak matrahın payı, orantılama yapılarak bulunur. Buna göre yeni yatırımın tutarının, eski ve yeni toplam yatırım tutarına oranı dönem başlangıç matrahı ile çarpılarak indirim uygulanacak matrah bulunur. Bu matrah ile % 90 indirimli kurumlar vergisi uygulanacaksa. Ödenecek vergi oranı % 10 olacaktır. Bu yıl için yararlanılmış katkı tutarı eksik alınan % 90 lık kurumlar vergisi tutarıdır. Vergilemede katkı tutarı desteği hedeflenen Genel Katkı tutarına ulaşıncaya kadar her yıl tekrarlanır. Vergi indirimi bütün indirim ve istisnalar kullanıldıktan sonra uygulanır. Yararlanılmayan katkı tutarı veya hak kaybı yoktur.

62 Yatırım döneminde indirimli oran
Yatırım döneminde teşvike konu olmayan sair kazançların vergilendirilmesinde de indirimli oran uygulanabilir. İşletme dönemine geçildiğinde tekrar sadece teşvikli yatırımla doğrudan ilgili kazanç üzerinden indirimli oran uygulanarak vergi desteği hesabı yapılır. Yatırım dönemi desteğinde üst sınırlar, katkı tutarının % 50 si ve yatırım tutarının kendisidir.

63 İndirimli oranlı k.v. Başlama zamanı
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 32/a maddesi uyarınca, indirimli kurumlar vergisi uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacaktır. İndirimli kurumlar vergisi yatırımlardan elde edilen kazançlara uygulanabileceği için, öncelikle yatırımın işletilmesi ve kazanç oluşturmaya başlaması gerekmektedir. Yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminin tespiti, indirimin zamanlaması açısından önemlidir. Yatırım yapılan sektörün yetkili birimlerinden alınacak yazı ve lisansların alınması önemlidir. Örneğin Diğer hizmetler sektörü yatımlarından turizm, eğitim, hastane, huzurevi, öğrenci yurdu gibi yatırımlarda ilgili bakanlıklardan işletme belgesi, uygunluk belgesi, izin belgesi, ruhsat veya lisansın alınmasını müteakip teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı tarih işletmeye geçiş tarihidir.

64 İndirimli KV. Örnek hesaplama
Eski sabit yatırım (amortisman hariç) Tevsi yatırım Katkı oranı % Katkı Tutarı: KV. İndirim oranı % 80 Yeni yılın ind. ve ist.sonrası matrahı Bu durumda matrahın yarısının yeni yatırımdan geldiği orantılama ile bulunacak matrahın yarısı normal oranla, yarısı indirimli kurumlar vergisine tabi olacaktır. * 20 = indirimsiz kv. * 4 = indirimli kv. Ödenecek KV = Teşvik Olmasaydı = Yararlanılan KATKI TUTARI * 16 = 8.000 Devreden Katkı Tutarı: – :

65 Transfer Fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı
Transfer fiyatlandırması, Şirketlerin karlı ve yüksek vergili işlere ait kazançlarının yurt içi ve yurt dışında düşük vergi oranın sahip kişi ve kurumlara fiyat mekanizmasıyla aktarılmasının DEVLET TARAFINDAN YAKINDAN İZLENMESİNİ ve DENETLENMESİNİ sağlayan sistemdir. Kanunda ilişkili kişi olduğu kabul edilen kişilerle yapılacak her türlü mal ve hizmet alımı, imalat ve inşaat işleri kiralama, ücret, ikramiye ile ödünç para alış veya verişi TRANSFER FİYATLAMASI sisteminin denetim alanıdır. Leasing ve faktoring ödemeleri ile masrafların yansıtılması da kapsam dahilindedir. Bu alanda emsallerine göre bariz şekilde yüksek veya düşük fiyatlama yapılmasıyla sebep olunacak vergi kaybı cezalı vergilendirmeye konu olacaktır. TRANSFER FİYATI ticaretin taraflarının ilişkili kişi olmasaydı uygulanmayacak olan fiyattır. Kardeşim olmasaydın sana fiyatı şu olurdu. Şu olmazdı gibi. Olan fiyat Transfer fiyatı, Olmayan fiyat Emsal fiyattır.

66 Örtülü Sermaye faizi Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. Yukarıda belirtilen karşılaştırma sırasında, sadece ilişkili şirketlere finansman temin eden kredi şirketlerinden yapılan borçlanmalar hariç olmak üzere, ana faaliyet konusuna uygun olarak faaliyette bulunan ve ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılan banka veya benzeri kredi kurumlarından yapılan borçlanmalar % 50 oranında dikkate alınır. KVK Md 12

67 Örtülü Sermayeye Faiz ve düzeltme
Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, tam mükellef kurumlar nezdinde yapılacak düzeltmede örtülü sermayeye ilişkin kur farklarını da kapsayacak şekilde, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Şu kadar ki, bu düzeltmenin yapılması için örtülü sermaye kullanan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır.

68 Transfer fiyatlandırmasında İlişkili kişi
İlişkili kişi tanımı çok geniş tutulmuştur. Şirket, ortağı ve ortakların 3. dereceye kadar kan ve sıhri hısımları. Ortakların ve hısımlarının ortak olduğu şirketler.. Bu tanım yeni Gelir-Kurumlar vergisi kanununda daha da genişletilerek yan hısımlık eklenmektedir. Yani amcaoğulları da ilişkili kişi tanımına dahil edilmektedir. Bu tanım içine ticari ilişkilerdeki yüksek yoğunluklu mal alımı sebebiyle şirketlerin birbirine hakim durumda olması halinde de ilişkili kişi durumunun doğacağı yorumu da tebliğle getirilmiştir. Bu haliyle bütün bayilik sözleşmesiyle çalışan firmalar birbirinin ilişkili kişisi durumundadır. Oysa ticari hayatta en makbul olan şey doğru ve dürüst firmayla çok uzun süre ve tek kalem çalışmaktır. KDV iadesinde teşvik edilen düzenli ticaretin Transfer fiyatlandırmasında şüpheli sayılmasi çelişkilidir. İdare, denetim ve sermaye bakımından bağlı konumdaki kişi ve şirketler Zararlı Vergi Rekabeti yapan ülke ve bölgelerdeki kurumlar ve gerçek kişiler ilişkili kişidir. KVK MD. 13

69 Transfer fiyatlamasında emsallere uygun fiyatın tesbiti yöntemleri
Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Maliyet artı yöntemi Yeniden satış fiyatı yöntemi Diğer yöntemler Bunlar içindeki en uygun yöntem seçilecektir. Diğer yöntem ancak ilk üç yöntemin uygulanma imkanı olmaması halinde mümkündür. Kar oluşumu sürecinde; fonksiyonlar hangi şirket tarafından yürütülüyor ve riskler en çok hangi şirket tarafından üstleniliyorsa o şirket en çok kar etme hakkına sahiptir. Fonksiyonlar ve riskler belirlenir ve karşılaştırılır. Transfer fiyatı için duruma uygun emsal fiyat belirleme yöntemi seçilir. Fonksiyonlar ve riskler bakımından birbiriyle benzeşen 3 şirketlerin emsal fiyatları, emsal fiyat olarak kabul edilebilir. Hali hazırda yurt dışında mevcut olan emsal fiyat bankalarının kullanılması Yargıda kabul görmemektedir. Yurt içinde geçerli ve yasal tek emsal fiyat denetimi ve arşivi Gümrük idaresindeki fiyatlar olup, Uluslar arası Transfer Fiyatlaması Anlaşmaları çerçevesinde gümrüklerde uygulanmaktadır.

70 Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi
Mükellefçe uygulanan satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uyguladığı piyasa fiyatı ile karşılaştırılmasıdır. İç emsal ve dış emsal fiyatlarla kıyaslama yapılabilir. İç emsal ilişkili kişiye satılan malın üçüncü kişiye satılmasıdır. Burada satıştaki nakliye sigorta, satış hacmi, ticaretin statüsü, kalite, marka, gibi şartların benzeşmesine dikkat edilir. Veya farklar hesapla giderilir. Dış emsal satış şartları dikkate alınmak kaydıyla tamamen ilişkili olmayan bağımsız iki firmanın aynı veya benzer malı alıp satmalarındaki fiyattır. Piyasa fiyatı Bu yöntemin uygulanmasının tavsiye edileceği alanlar: Lisans ödemeleri, Finansman hizmeti, komisyon ödemeleri dir.

71 Maliyet Artı Yöntemi Emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kar oranı kadar artırılması suretiyle hesaplanmasını ifade eder. Kullanılabilecek alanlar: - Sözleşmeye dayalı üretim - Fason üretim - Yarı mamul satışları - Uzun süreli ticari alım ve satım anlaşmaları - Hizmet ifaları

72 Yeniden satış fiyatı yöntemi
Emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış karı düşülerek hesaplanmasını ifade eder. Kullanılabilecek alanlar: - Ürün üzerinde satıcı tarafından ek bir işlem yapılmadan yapılan satış işlemleri - Distribütörlük faaliyetleri - Satıcının çok fazla risk ve fonksiyon üstlenmediği durumlar

73 Çok uluslu şirketlerde en çok kullanılan yöntemler
Karşılaştırılabilir Fiyat yöntemi - Grup içi mal satışlarında - Lisans ödemelerinde - Grup içi finans hizmetlerinde Maliyet Artı yöntemi - Masraf paylaşımları - Grup içi hizmet satışları

74 Karşılaştırma Analizi ve yükümlülükler
Benzer büyüklük ve fonksiyonlara sahip bağımsız ve aktif firmalar seçilmelidir. Firmalar benzer ürüne sahip olmalıdır. Zarar eden ve yeni kurulmuş firmalar dikkate alınmamalıdır. Emsallere uygun fiyatın belirlenmesi için yapılan hesaplamalara ait her türlü kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kağıt olarak saklama ve ibraz yükümlülüğü vardır. Transfer fiyatlaması iddiasına karşı savunma yükümlülüğü mükellefe aittir. Bu sebeple ilişkili kişiler arasındaki fiyatların belli plan dahilinde olması tavsiye edilir.

75 Transfer fiyatlaması Özel Fiyat Anlaşması
Dileyen kurumlar, ilişkili kişiler arasındaki ticari ilişkilerinde uygulayacakları fiyat tespit yöntemini maliye bakanlığı ile anlaşarak tespit edebilirler. Bu şekilde belirlenecek yöntem, üç yılı aşmamak üzere belirlenecek süre için tespit ve koşullar dahilinde kesinlik taşıyacaktır. Kanunda tanımlanan ÖFA tek taraflı olduğu için sadece Türk Vergi İdaresini bağlayacaktır.

76 Transfer Fiyatlandırmasında Rapor
Büyük mükellefler vergi dairesinin mükellefleri ile yurtdışında veya serbest bölgede ilişkili kişilerle ticari ilişkisi olan diğer şirketlerin hazırlayacağı YILLIK TRANSFER FİYATLANDIRMASI RAPORUNU, Kurumlar vergisi beyannamesi verme tarihine kadar hazırlanması ve vergi inceleme elemanlarına istenildiğinde ibraz edilmesi zorunludur. Sadece yurt içinde ilişkili kişilerle ilgisi olanların rapor hazırlama yükümlülüğü yoktur. Kurumlar vergisi beyannamesi ekindeki formu doldurmaları yeterlidir.

77 Zararlı Haksız Vergi Rekabeti Stopajı
Zararlı (Haksız) Vergi Rekabeti: Bir ülkenin, vergi mükelleflerini tabi tuttuğu vergi yüklerini diğer ülkelerde uygulanan oranlara göre azaltıp düşük tutmak suretiyle kendi rekabet gücünü arttırıp yabancı yatırımları kendisine çekmesi ve böylece başka ülkelerin vergi matrahlarının kendisine doğru kaymasına ve dolayısıyla o ülkelerde vergi geliri kaybına yol açmasıdır. Zararlı vergi rekabetine yol açtığı kabul edilen ülkelerde bulunan kurumlarla yapılan işlemler de “ilişkili kişilerle yapılan işlemler” kapsamındadır. %30 Vergi Tevkifatı Yükümlülüğü: Bu tür ülkelerin listesi Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek olup bu ülkelerde faaliyette bulunan kurumlara nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler %30 oranında vergi kesintisine tabi tutulacaktır. Söz konusu belirleme henüz yapılmamıştır.

78 Avans kar payı dağıtımı
Ticaret Kanunundaki şart ve usullere uygun olarak dağıtılabilen avans niteliğindeki kar payları için vergi mevzuatımızdaki kazancın stopaj yoluyla vergilendirilmesinden ibarettir. Buna göre Yeni TTK kapsamında, tam mükellef bir kurum ortağa kar payı avansı ödenmesi durumunda stopaj yapılmayacaktır. Avans kar payının gerçek kişi ortaklara ödenmesi durumunda ise kar payı üzerinden yüzde 15 oranında gelir vergisi kesilmesi gerekiyor. Kar payını alan ortağın; dar mükellef veya gelir ve kurumlar vergisinden muaf olması durumunda da yerel mevzuat kapsamında yine yüzde 15 oranında vergi kesintisi yapılacaktır.

79 Son.. TEŞEKKÜRLER ÖMER BATAROĞLU YMM