GASTROİNTESTİNAL RADYOLOJI

... konulu sunumlar: "GASTROİNTESTİNAL RADYOLOJI"— Sunum transkripti:

1 GASTROİNTESTİNAL RADYOLOJI
Prof.Dr.Mahmut Oğuz ÇUKUROVA TIP RADYODİAGNOSTİK

2 SİNDİRİM SİSTEMİ RADYOLOJİSİ
AKUT KARIN RADYOLOJİSİ ÜST GASTROİNTEST. TRAKT RAD. ALT GASTROİNTEST. TRAKT RAD. PARANKİMATÖZ ORGAN RAD. KARACİĞER-SAFRA YOLLARI PANKREAS DALAK

3 AKUT KARIN RADYOLOJİSİ
SUPİN(SIRTÜSTÜ)DİREKT KARIN GRAFİSİ AYAKTA DİREKT KARIN GRAFİSİ LATERAL DEKUBİTUS GRAFİSİ ULTRASONOGRAFİ BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ

4 DİREKT GRAFİ DEĞERLENDİRMESİ
Mide-barsaklarda gaz dağılımı Lümen dışı gaz dağılımı Assit veya kitle opasitesi Anormal kalsifikasyon Karaciğer-dalak büyüklüğü Böbrek –psoas konturları

5

6 LÜMEN İÇİ GAZ DAĞILIMI Kolon haustralarla ve feçes ile tanınabilir
Jejunumda valvula konniventesler DİLATE VE ÇOK SAYIDA LUPLAR Mekanik obstruksiyon,paralitik ileus,akut iskemi, lokal peritonit,inflammatuar barsak hastalığı,volvulus,toksik megakolon

7

8

9 LÜMEN DIŞI GAZ Peritoneal kavite de gaz-perforasyon,lapa
ratomi veya laparoskopi Abse içi gaz Safra yollarında gaz(anastomoz,sfinktero.) Barsak duvarında gaz(pnömatozis koli)

10

11

12

13 KALSİFİKASYONLAR Flebolitler Kalsifiye lenf bezleri
Aterom kalsifikasyonları Uterin fibroidler Adrenal kalsifikasyon Dermoid Kronik pankreatit,kist hidatik,fekalit

14

15

16 GASTROİNTESTİNAL TRAKTUS
Primer inceleme yöntemi baryum sulfattır. Floroskopik inceleme ile oral veya rektal verilir,fizyolojik hareketler takip edilir. Mide ve kolonun çift kontrast incelemesi mukozal lezyonlar için uygulanır.Baryum, hava ve adale gevşetici

17 GASTROİNTESTİNAL TRAKTUS
Baryumlu incelemenin değerlendirilmesinde: Mukozal kıvrımlar- kontrakte durumda belirgindir,dilate olduğunda silinir. Barsak duvarı-gerçekte görülmez.Lümenin dış konturu izlenir. Dolma defekti-intraluminal,mural,ekstramural Dolma fazlalığı-ülserasyon(profil veya anfaz) Striktür-annüler(kuyruk,yenilmiş elma veya omuz) Peristaltik hareketler-artma,azalma,rijidite

18

19 ÖZOFAGUS Direkt grafide izlenmez
Ba incelemede oblik ;dolu ve boş(mukoza) Solda arkus aortaya ait bası mevcuttur. Sol atrium ve sol ventrikülün arkasındadır Primer,sekonder ve tersiyer kontraksiyonlar

20

21

22 ÖZOFAGUS Disfajinin en önemli nedeni striktür
Striktür:karsinoma,peptik,akalazya,korozif Striktür:nerede,şekli nasıl,uzunluğu ne kadar,yumuşak doku kitlesi var mı? Karsinoma:annüler striktür,omuz bulgusu, düzensiz sınır,birkaç cm uzunlukta ve yumuşak doku kitlesi genellikle var Peptik striktür:alt uca yakın ,hiatus hernisi ile ilişkili,kısa ve birlikte ülser olabilir. Akalazya:sfinkter lezyonu, distalde kalem ucu gibi daralma,proksimalde dilatasyon,peristaltizm yok Korozif:uzun ve arkus aortadan başlar

23

24

25

26

27 ÖZOFAGUS Dolma defekti
Dilatasyon:obstruktif(Ca,akalazya),nonobst-ruktif(skleroderma) Varis:solucanvari dolma defekti Web:ince bant şeklinde,servikalde ve ön duvarda.Plummer Vinson:web,anemi,disfaji Divertikül:torakalde traksiyon,servikalde Zenker divertikülü(inf.konstriktör adalesinden) Atrezi:en sık görülen proksimal atrezi,distal fistül

28

29

30

31 MİDE VE DUODENUM Midenin tüm duvarları baryumla kaplı ve hava ile gerilmiş ve ayrıca baryumla gerilmiş olarak gösterilir.İncelemeden önce hasta en az 6 saat aç olmalıdır. Küçük kurvaturda kenar düzgün,büyükte kaba izlenir.Bulbus mum alevi şeklindedir. Duodenal ans pankreas başı etrafında lup yapar. Gastroskopi günümüzde ilk incelemedir.Yüzeyel lezyonları değerlendirmede ve biopsi için daha üstündür.

32

33

34

35

36

37

38

39 MİDE VE DUODENUM Midede dolma defektinin en sık nedeni karsinomadır.Mukozada ve konturlarda dü- zensizlik izlenir. Midenin diffüz tutulumu linitis plastika ola- rak adlandırılır. Mural leimyoma,polipler,bezoar,lenfoma diğer kitleler arasında sayılabilir.

40

41

42

43

44 MİDE VE DUODENUM Gastrik ülser benign veya malign olabilir.
Benign ülser lümen dışına taşar,kenarları düzenlidir,genellikle küçük kurvaturdadır, mukozal kıvrımlar ülser kenarına kadar uzanır. Malign ülser krater şeklinde ve lümen için-dedir,kenarları düzensizdir,antrum ve büyük kurvatur yerleşimi daha fazladır,mukozal kıvrımlar ülsere kadar uzanamaz.

45

46

47 MİDE VE DUODENUM Mide mukoza kıvrımlarında kalınlaşma:
Zollinger-Ellison sendromu,(pankreasta gastrin salgılayan tümör,yüksek asit sekresyonu,multipl ülserler)lenfoma Gastrik Çıkış Obstruksiyonu(4 saatte midedeki baryumun %50 den az boşalması): Kronik duodenal ülser,antrum karsinoması,pylor stenozu

48

49

50

51 MİDE VE DUODENUM Hiatus Hernisi:kayıcı(sliding)veya para-
özofageal olabilir.Reflü,özofajit,ülser ve striktür gelişebilir. Duodenal Ülser:Büyük kısmı bulbustadır, baryum takıntısı,çevresel ödem,plilerde çekinti,kronik ülserde skarlaşma ve deformite.Obstruksiyon,kanama ve perforasyon

52

53

54 İNCE BARSAKLAR Standard incelemede hasta cc baryum içer ve yarım saat ara ile ince barsak grafileri alınır baryum kolona geçene kadar takip edilir.Bu süre 2-3 saat sürebilir. Normal ince barsaklar abdomenin orta ve alt kısmını doldurur. İleoçekal valvden geçiş floroskopi altında izlenir, gerekirse kompresyon uygulanır. İnce barsak mukozası kuş tüyü görünüm gösterir ve transvers çapı 25 mmden fazla olmamalıdır.

55

56

57

58 İNCE BARSAKLAR CROHN HASTALIĞI
Etyolojisi bilinmeyen kronik granülomatöz bir hastalıktır ve hemen daima terminal ileu- mu tutar.Ülserasyonlar,ödem ve striktürler oluşturur.İp belirtisi(string sign) ve fistüller görülebilir.Skip lezyonlar olabilir.Ayırıcı ta- nıda tüberküloz ve lenfoma düşünülmelidir.

59

60

61 İNCE BARSAKLAR MALABSORPSİYON SENDROMU
İnce barsaklarda dilatasyon,mukozada kaba- laşma,baryumun dilüsyonu,flokülasyonu,seg- mentasyonu. Tropikal sprue,gluten enteropatisi,safra ve pankreas enzim yetersizliği,postgastrektomi, Crohn hastalığı ve lenfomada görülebilir.

62

63 KALIN BARSAKLAR İnceleme öncesi diet,müshil ve lavman ile
barsaklar temizlenir.Standard incelemede bar- yum lavman ile verilir ve terminal ileuma kadar ilerletilir.Çift kontrast incelemede az miktarda baryum verildikten sonra hava ile ilerletilir ve mukozayı kaplaması sağlanır.Bo- şaltma sonrası da grafi çekilir.

64

65

66 KALIN BARSAKLAR Kolon segmentlerinin lokalizasyonu, striktür, ülserasyon, dolma defekti, dilatasyon,ekstrensek bası, mukozada düzensizlik gibi bulgular araştırılır.

67 KALIN BARSAKLAR ÜLSERATİF KOLİTİS
Etyolojisi bilinmeyen,ülserasyon ile karak- terize ve hemen daima rektumu tutan bir hastalıktır.Erken dönemde fırçasal ülserler izlenir.Haustrasyonlar kaybolur, kolon kısalır rijid tüp görünümü ile kurşun boru görünümü kazanır. Toksik megakolon oluşabilir. Uzun süren olgularda Ca insidansı artmıştır

68

69

70

71 KALIN BARSAKLAR İSKEMİK KOLİTİS
Genellikle kronik gelişir.Kanama ve ödem kon- turda parmak basısı görünümüne yolaçar.Tutu- lum genellikle sigmoid ve splenik fleksura ara- sındadır.Geç dönemde düzenli konturları olan striktür gelişebilir.

72

73 KALIN BARSAKLAR CROHN-ÜLSERATİF KOLİT AYIRIMI
CROHN:rektum olguların yarısında tutulur, ülserler derindir,haustralar asimetrik kaybo- labilir,fistüller,anal ve perianal lezyonlar sıktır, terminal ileum tutulumu tipiktir. ÜLSERATİF KOLİT:Rektum daima tutulur, kolon tutulumu kesintisiz,ülserler yüzeyel,haust- ralar simetrik kaybolur,fistül çok nadir,anal lezyon nadir,ince barsak genellikle normal.

74 KALIN BARSAKLAR TÜMÖRLER
Sessil veya saplı,tek veya multipl,neoplastik, İnflammatuar veya gelişimsel olabilir.2cm çaptan büyük oluşu,düzensiz sınırlı oluşu ve takipte büyümesi maligniteye işaret eder.Ade- matöz polip,villöz adenoma,juvenil polip,inf- lammatuar polip ve karsinomatöz polip.

75

76

77 KALIN BARSAKLAR KARSİNOMA En sık rektosigmoid ve çekumda gelişir.
Rektosigmoid karsinomu sıklıkla annüler olup obstruksiyon bulgusu verir. Çekum karsinomu ise daha çok anemi ve kilo kaybına yolaçar. Obstruksiyonda omuz işareti izlenir,genellikle 6 cm den kısadır,düzensiz dolma defekti görülür. BT duvar dışı yayılımı,lenf bezi tutulumu ve karaciğer metastazlarını göstermede etkindir.

78

79

80 HEPATOBİLİYER Direkt grafiler Oral kolesistografi I.V kolanjiografi
Ultrason Bilgisayarlı tomografi,dinamik BT MR Perkütan kolanjiografi ERCP Selektif anjiografi

81

82 HEPATOBİLİYER Ultrason: transvers ve longitudinal taranır
Portal ven,hepatik venler,safra kesesi Kistler anekojen,solid kitleler hipoekojen, mikst veya hiperekojen izlenir Diffüz hastalıklarda homojen eko bozulur

83

84

85 HEPATOBİLİYER BT:kontrastsız ve kontrastlı yapılır
Parankim homojen dansitededir. Kontrastla portal ven ve hepatik ven dallanması izlenir. Kistler hipodenstir,kontrastla boyanmaz Solid kitleler kontrastla değişik miktarlarda boyanabilir.

86

87

88 HEPATOBİLİYER KARACİĞERİN FOKAL KİTLELERİ
Hemanjiomlar:tipik olarak hiperekojen,BT ile çevresel opaklanma ve doluş gösterir Hepatoma:genellikle hipoekojen veya mikst ekojenite ve dansitede Kistler:anekojen,hipodens;opaklanmaz;kist hidatik kız veziküller içerebilir Abse:internal ekolar içerir,hipodens

89

90

91

92 HEPATOBİLİYER KARACİĞERDE DİFFÜZ HASTALIKLAR
Metastazlar:tek /multipl,hipodens,hipoekojen Yağ infiltrasyonu:US’de parlak,BT de hipodens,korunmuş alan içerebilir Kronik karaciğer hastalığı ve siroz:sağ lob normalden küçük, kaudat lob hiperplazik;ekosu heterojen.Splenomegali,kollateral venöz yapılar(portal hipertansiyon),assit.Renkli doppler inceleme yararlıdır

93

94 HEPATOBİLİYER Safra kesesi ve yollarında US primer inceleme
Safra kesesi için hastanın aç olması gerekir Kesede taş hiperekojen ve akustik gölgeli Kolesistitte kese duvarı kalın,safra çamuru ve perikolesistik kolleksiyon Normal koledok 7 mm kalibrede Taş veya tümörde obstruksiyon ve dallanan tübüler yapılar.Obstruksiyon düzeyi tanımlanır.Gaz olursa BT inceleme.

95

96

97

98

99

100

101

102 HEPATOBİLİYER Perkütan transhepatik kolanjiogram
Perkütan transhepatik eksternal direnaj Perkütan transhepatik dilatasyon,stent ve internal direnaj Perkutan kolesistostomi Perkutan karaciğer biopsisi Perkütan abse ve kist hidatik direnajı

103

104

105 DALAK Primer inceleme US Homojen ekojenite ve dansitede
Splenomegali:portal hipertansiyon,hemolitik anemiler,lenfoma,kronik enfeksiyon,lösemi Nadiren kist ve abseler Travmada laserasyon ve kanamalar

106

107 PANKREAS Primer inceleme US Gazlı hastalar (akut karın), şişmanda BT
Pankreas Ca, lenfoma, çevresel lenf nodları Tümörlerin 2/3ü başta lokalize ve tıkanma sarılığı yapar. Gövde ve kuyruk kitleleri geç semptom verir.

108

109

110

111

112 PANKREAS PANKREATİT Akut:ödematöz,süpüratif,hemorajik,nekrotik
pankreas diffüz olarak büyür,dansitesi azalır kanama alanları hiperdens,abse formasyonu ve psödokistler Kronik pankreatit:fibrozis,duktal kalsifikas- yonlar ve stenoz Fokal pankreatit: adenokarsinomu taklit eder.

113

114