1 1 Tunç TUNÇ Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri. 2 BÖLÜM I EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİ Eşyanın Gümrük Kıymeti: Gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin.

... konulu sunumlar: "1 1 Tunç TUNÇ Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri. 2 BÖLÜM I EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİ Eşyanın Gümrük Kıymeti: Gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin."— Sunum transkripti:

1 1 1 Tunç TUNÇ Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri

2 2 BÖLÜM I EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİ Eşyanın Gümrük Kıymeti: Gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin belirli konularda getirilen tarife dışı düzenlemelerin uygulanması amacıyla belirlenen yöntemlerin sırasıyla uygulanması yoluyla tayin ve tespit olunan kıymettir. Aynı Ailenin Üyeleri: Karı, koca, anne, baba, çocuk, erkek ve kız kardeş (öz ya da anne veya babadan biri öz), büyükbaba, büyükanne, torun, amca, dayı, hala, teyze, yeğen, eşlerin anne ve babası, çocukların eşleri (gelin ve damat), eşlerin kardeşleri ve kardeşlerin eşleri. Aynı Eşya: Fiziksel özellik, kalite ve tanındığı özellikleri dahil olmak üzere her hususta aynı olan ve aynı ülkede üretilmiş eşya (görünüşteki küçük farklılıklar diğer hususlarda tanıma uyan eşyanın aynı eşya sayılmasını önlemez).

3 3 Benzer eşya: Her hususta aynı olmamakla birlikte aynı işlevi görmelerini ve ticari olarak birbirlerini ikame edebilmelerini mümkün kılan, benzer özellik ve benzer unsurları bulunan ve aynı ülkede üretilmiş olan eşya (eşyanın kalitesi, tanındığı özellikleri, bir ticari markasının bulunması, eşyanın benzerliğinin belirlenmesinde göz önüne alınacak faktörler arasında yer alır). Aynı veya yakın bir tarih: İthal edilen eşya ya da aynı veya benzer eşyaya ait birim fiyatın belirlenmesine imkan verecek ileri ve geriye doğru tespiti mümkün olan ilk tarihi. Giriş limanı veya yeri: Deniz yolu ile gelen eşyada Türkiye’deki boşaltma veya ilgili limandaki gümrük idaresince düzenlenen belgeyle tevsik edilmek kaydıyla aktarma limanı, karayolu ve demiryolu ile gelen eşyada kara taşıtlarının ilk vardıkları hudut gümrüğü, diğer bir yolla gelen eşyada gümrük bölgesinin kara sınırının geçildiği nokta.

4 4 Royalti ve lisans ücreti: İthal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da yeniden satışı ile ilgili hakların kullanımı nedeniyle patent, dizayn, know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı ve imalat prosesleri gibi adlar adı altında yapılan ödemeler. Türkiye’ye ihraç amaçlı satış: Türkiye’ye ithal edilmek üzere doğrudan doğruya yapılan satış.Üretilmiş: Yetiştirilmiş, imal edilmiş veya topraktan çıkarılmış olma hali.

5 5 GÜMRÜK KIYMETİNİN TESPİTİ Bir yönteme göre belirlenemeyen kıymet için sıra dahilinde olmak üzere izleyen yönteme geçilir. Eşyanın gümrük kıymeti bir üst maddede yer alan yöntem hükümlerine göre belirlenebildiği sürece bir alt madde hükümleri uygulanamaz. Ancak, beyan sahibinin yazılı talebinin gümrük idaresince uygun bulunması şartıyla, aşağıda yer alan yöntemlerden indirgeme yöntemi ile hesaplanmış kıymet yönteminin uygulama sırası değiştirilebilir. Eşyanın gümrük kıymetinin belirlenmesinde sırasıyla aşağıdaki yöntemler uygulanır: Satış bedeliyöntemi 1- Satış bedeli yöntemi Aynı eşyanın satış bedeliyöntemi 2- Aynı eşyanın satış bedeli yöntemi Benzer eşyanın satış bedeliyöntemi 3- Benzer eşyanın satış bedeli yöntemi İndirgeme yöntemi 4- İndirgeme yöntemi Hesaplanmış kıymet yöntemi 5- Hesaplanmış kıymet yöntemi

6 6 6 SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ İthal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının, satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken ödemelerin toplamıdır. Bu fiyat, ithal eşyasının satış koşulu olarak, alıcının satıcıya veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yaptığı veya yapacağı tüm ödemeleri kapsar. Ödemeler, para transferi şeklinde olabileceği gibi, akreditif veya ciro edilebilir bir kıymetli evrak kullanılarak ya da doğrudan veya dolaylı yapılabilir. Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyasının fiyatıdır. Bu nedenle, alıcının satıcıya yaptığı, ithal eşyası ile ilgili olmayan, temettü ödemeleri veya diğer ödemeler gümrük kıymetine dahil değildir. Alıcının pazarlama dahil kendi hesabına yaptığı faaliyetler, satıcı yararına veya satıcı ile yapılan bir anlaşma yoluyla da olsa, satıcıya yapılan dolaylı bir ödeme olarak değerlendirilmez. Bu tür işlemlere ilişkin giderler, ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespiti sırasında fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilmez.

7 7 7 EŞYANIN SATIŞ BEDELİNİN GÜMRÜK KIYMETİNE ESAS ALINABİLMESİ İÇİN GEREKEN KOŞULLAR a) Eşyanın alıcısı tarafından elden çıkartılması veya kullanımı; - Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı ve bunların yetkili kıldığı merciler tarafından konulmuş olan, - Eşyanın tekrar satılabileceği coğrafi bölgeyi sınırlayan, - Eşyanın kıymetini önemli bir ölçüde etkilemeyen, Kısıtlamalar dışında, hiçbir kısıtlamaya tabi olmamalıdır. b) Satış veya fiyat, kıymeti belirlenmekte olan eşya bakımından, kıymeti tespit edilemez bir koşul veya edim konusu olmamalıdır. Örneğin: - Satıcının ithal eşyasının fiyatını, alıcının kendisinden belli miktarlarda başka eşyalar alması koşuluna bağlı olarak belirlemesi; - İthal eşyasının fiyatının, bu eşyanın alıcısının satıcıya sattığı eşyanın fiyat veya fiyatlarına bağlı olması,

8 8 c) Eşyanın alıcı tarafından tekrar satışı veya diğer herhangi bir şekilde elden çıkartılması ya da kullanımı sonucu doğan hasılanın bir bölümünün doğrudan veya dolaylı olarak satıcıya intikal etmesi halinde, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına ilave yapılabilmelidir. d) Alıcı ve satıcı arasında bir ilişki bulunmamalı; ilişkinin varlığı durumunda ise, satış bedeli gümrük kıymeti olarak kabul edilebilir nitelikte olmalıdır. Alıcı ile satıcı arasında ilişki olduğunda, satışa ilişkin koşullar incelenir; ilişkinin fiyatı etkilemediğinin belirlenmesi koşuluyla, satış bedeli gümrük kıymeti olarak kabul edilir. Alıcı ile satıcı arasında ilişki bulunan her durumda, satışa ilişkin koşulların incelenmesi gerekmez. Bu tür incelemeler yalnızca fiyatın kabul edilebilirliği konusunda şüphe bulunması durumunda yapılmalıdır. Gümrük idaresinin fiyatın kabul edilebilirliği konusunda bir şüphesi yoksa, ithalatçıdan ek bilgi talep edilmeksizin fiyatın kabul edilmesi gerekir. Örneğin; gümrük idaresi ilişkiyi daha önce incelemiş olabilir veya alıcı ile satıcıya ilişkin ayrıntılı bilgi sahibi olabilir ve bu inceleme veya bilgilerden ilişkinin fiyatı etkilemediği kanısına varmış olabilir.

9 9 - Satış bedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin belirlenmesinde, kıymetin belirlendiği sırada eşya bedelinin fiilen ödenmemiş olması halinde, ödemenin gerçekleşeceği tarihte ödenecek olan bedel kıymet tespitine esas alınır. - Eşyanın serbest dolaşıma girmesinden sonra fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta satıcı tarafından alıcı lehine bir düzeltme yapılması durumunda; eşyanın serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescili tarihinde kusurlu olduğunun, satıcı tarafından fiyatta yapılan düzeltmenin beyannamenin tescilinden önce yapılmış satış sözleşmesinde yer alan garantiye ilişkin bir yükümlülükten kaynaklandığının, eşyada mevcut kusurun satış sırasında satış fiyatının belirlenmesinde dikkate alınmamış olduğunun, gümrük idaresine tevsiki ve İdarece uygun bulunması şartıyla, fiyatta yapılan düzeltme satış bedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınır ve Kanunun 211. maddesi çerçevesinde işlem yapılır. Söz konusu düzeltmenin dikkate alınabilmesi için, beyannamenin tescilinden itibaren bir yıl içinde yapılmış olması gerekir. - Eşyaya ilişkin fiilen ödenen veya ödenecek fiyat içerisinde, menşe ülkesi veya ihraç ülkesinde ödenen bir dahili verginin mevcut olması ve bu meblağın fiyatta alıcı lehine düzeltme yapılarak düşüldüğünün veya düşüleceğinin gümrük idaresine tevsiki ve idarece uygun bulunması halinde, gümrük kıymetine dahil edilmez.

10 10 SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİNDE KIYMETE DAHİL EDİLECEK UNSURLAR Eşyanın gümrük kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına aşağıdaki ilaveler yapılır: a) Aşağıdaki unsurlardan eşyanın fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına dahil edilmemiş, ancak alıcı tarafından üstlenilen bölümü; 1- Satın alma komisyonları dışındaki komisyonlar ve tellâliye, (satın alma komisyonları ifadesinden; ithalatçının temsilcisine kıymeti belirlenecek eşyanın satın alınmasında yurtdışında verdiği temsil hizmeti karşılığında ödediği ücret anlaşılır. 2- Gümrük işlemleri sırasında söz konusu eşya ile tek eşya muamelesi gören kapların maliyeti, 3- İşçilik ve malzeme giderleri dahil ambalaj bedeli;

11 11 b) İthal eşyasının üretiminde ve ihraç amacıyla satışında kullanılmak üzere, alıcı tarafından doğrudan veya dolaylı olarak, bedelsiz veya düşük bedelle sağlanan, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan aşağıda sayılan mal ve hizmetlerin kıymetinden verilecek uygun miktardaki pay; i) İthal eşyasına katılan malzeme, aksam, parça ve benzerleri, ii) İthal eşyasının üretimi sırasında kullanılan araç, gereç, kalıp ve benzeri aletler, iii) İthal eşyasının üretimi sırasında tüketilen maddeler, ıv) İthal eşyasının üretimi için gereken ve Türkiye dışında gerçekleştirilen mühendislik, geliştirme, sanat ve çizim çalışmaları, plan ve taslak hazırlama hizmetleri (araştırma ve ilk dizayn taslak giderleri gümrük kıymetine dahil edilmez).

12 12 c) Kıymeti belirlenecek eşyanın satış koşulu gereği, alıcının doğrudan veya dolaylı olarak ödemesi gereken, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan royalti ve lisans ücretleri; d) İthal eşyasının tekrar satışı veya diğer herhangi bir şekilde elden çıkartılması ya da kullanımı sonucu doğan hâsılanın, doğrudan veya dolaylı olarak satıcıya intikal eden kısmı; Alıcı tarafından satıcıya yapılan kâr payı ödemeleri ile sermayeye eklenen kârlar kıymete dahil edilmeyecektir.

13 13 e) İthal eşyası için Türkiye’deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri ile eşyanın giriş liman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme ve elleçleme giderleri. Vergi kaybı söz konusu olmaması ve yükümlünün talep etmesi halinde, ithal eşyasının FOB kıymetinin %10 u navlun ve %3 ü sigorta bedeli olarak ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına eklenebilir. Nakliyat abonman sözleşmesi kapsamında yapılan taşımalarda; beyannameye eklenen sigorta poliçesinde, nakliyat abonman sözleşmesine istinaden düzenlendiğinin belirtilmiş olması, bu poliçenin nakliyat abonman sözleşmesi esaslarına uygun bulunması ve sigorta poliçesi ile birlikte nakliyat abonman sözleşmesinin de bir örneğinin sistemde kayıtlı bulunması ve gümrük idareleri tarafından sorgulanabilmesi koşullarıyla, eşya Türkiye'ye geldikten sonra düzenlenmiş sigorta poliçeleri, gerekli koşulları taşıdığının anlaşılması halinde kabul edilir. Fiilen ödenen veya ödenecek fiyata yapılacak ilaveler için nesnel ve ölçülebilir veriler esas alınır. Gümrük kıymetinin belirlenmesinde, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata yukarıda öngörülenler dışında hiçbir ilave yapılamaz.

14 14 KIYMETE DAHİL EDİLMEYECEK GİDERLER a) Eşyanın, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi ile Türkiye'nin anlaşmalarla dahil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerine giriş yerine varışından sonra yapılan nakliye ve sigorta giderleri, b) Sınai tesis, makina veya teçhizat gibi, ithal eşyası için ithalattan sonra yapılan inşa, kurma, montaj, bakım veya teknik yardıma ilişkin giderler, c) İthal eşyasının satışıyla ilgili olarak bir finansman anlaşması uyarınca alıcı tarafından üstlenilen faiz giderleri, (Bu gibi hallerde, finansmanın satıcı veya bir başka kişi tarafından sağlanmış olmasına bakılmaz. Ancak, finansman anlaşmasının yazılı olması ve gerektiğinde alıcının; eşyanın, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olarak beyan edilen fiyattan satıldığını ve söz konusu faiz oranının, finansmanın sağlandığı ülkede o tarihte bu tür bir işlem için geçerli olan faiz oranı seviyesini aşmadığını kanıtlaması gerekmektedir.) d) İthal eşyasının Türkiye'de çoğaltılması hakkı için yapılan ödemeler; e) Satın alma komisyonları; f) Eşyanın ithali veya satışı nedeniyle Türkiye'de ödenecek ithalat vergileri.

15 15 ROYALTY VE LİSANS ÜCRETİ İthal eşyasının gümrük kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenirken, royalti veya lisans ücreti ödemeleri fiilen ödenen veya ödenecek fiyata aşağıdaki koşullarla ilave edilir. kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalıdır - Ödeme, kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalıdır. bu eşyanın satış koşulu olarak yapılmalıdır - Ödeme, bu eşyanın satış koşulu olarak yapılmalıdır. Eşyanın monte edilmemiş bir şekilde ithal edilmesi ya da yeniden satılmadan önce sulandırma ya da paketleme gibi önemsiz işlemlerden geçmesi durumunda, bu, bir royalti veya lisans ücretinin ithal edilen eşya ile ilgili kabul edilmesini engellemez. Eğer royalti veya lisans ücretleri kısmen ithal edilen eşya ile kısmen de ithal edilmelerinden sonra eşyaya eklenen unsur ya da parçalarla veya ithalat sonrası faaliyetler veya hizmetler ile ilgiliyse, uygun bir paylaştırma sadece nesnel ve ölçülebilir verilere dayalı olarak yapılır.

16 16 Bir markanın kullanılmasına ilişkin bir royalti veya lisans hakkı, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyata sadece aşağıdaki durumlarda ilave edilir. a) Royalti veya lisans ücreti, aynı durumda yeniden satılan veya ithal edildikten sonra sadece önemsiz işlemden geçen eşyaya ilişkin ise, b) Eşya, ithalattan önce veya sonra yapıştırılan ve royalti veya lisans ücretinin ödendiği marka altında pazarlanıyorsa, c) Alıcı, bu tür eşyayı satıcı ile ilişkisi olmayan diğer satıcılardan temin etme özgürlüğüne sahip değilse, d) İthal edilen eşya gerek aynı durumda ya da küçük işlem gördükten sonra satılan eşya olsun ve gerekse Türkiye'de imal edilen başka eşyanın bünyesinde bulunsun, royalti/lisans bedelinin tamamen ithal edilen bu eşya ile ilgili olduğuna dair nesnel ve somut verilerin bulunması halinde söz konusu bedel ithal edilen eşya ile ilgilidir.

17 17 İhracatçı ve ithalatçı arasındaki sözleşme gereği miktarı gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten sonra belli olacak royalti ve lisans ücretlerinin gümrük idaresine beyan edilmemesi durumunda; Gümrükte ödenmeyen royalti bedeline ilişkin KDV'nin 1 veya 2 No’lu KDV Beyannamesi ile vergi dairesine ödenmesi durumunda, bu tutara ilişkin KDV ek tahakkuku yapılmaması, Royalti bedeliyle ilgisi olmayan ve 2 nolu KDV beyannamesiyle ödenen KDV'nin göz önünde bulundurulmaması, Royalti bedeline ilişkin KDV'nin hem gümrükte beyan edilmesi hem de 2 nolu KDV beyannamesi ile mükerrer olarak ödenmesi halinde, fazla ödenen vergi, 2 nolu KDV beyannamesi ile ödenen vergiden kaynaklandığından gümrük idaresince iade yapılmaması, Gerekmektedir. Türkiye’de sinemalarda gösterilecek dolu sinema filmleri ile televizyon kuruluşlarınca televizyonlarda gösterilecek film dolu video kasetlerinin ithalinde royalti ücretleri gümrük kıymetine dahil edilmez.

18 18 a) Konsinye şekilde teslim edilen çabuk bozulabilir eşyanın, b) Gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken, ancak ihracatçı ve ithalatçı arasındaki sözleşme gereği söz konusu kıymet unsurları gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten sonra belli olacak eşyanın, c) Satış sözleşmesinde, fiyatın sonradan gözden geçirilmesini öngören hükümler içeren eşyanın, d) Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşyanın, Gümrük kıymetinin tespitinde, beyan sahibinin talebi üzerine, gümrük idaresince basitleştirilmiş usuller uygulanır. İSTİSNAİ KIYMETLE BEYAN İSTİSNAİ KIYMETLE BEYAN

19 19 İthal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurları için, en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunulur ve vergileri de aynı süre içinde ödenir. İstisnai kıymetle beyana ilişkin tamamlayıcı beyanların süresi içerisinde verilmemesi nedeniyle zamanında ödenmeyen gümrük vergileri için eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi tahsil edilir ve Kanunun 241/1. maddesi uyarınca cezai işlem yapılır.

20 20 Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşyanın gümrüğe sunulmaksızın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasına gümrük idaresince izin verilir. Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde Türkiye gümrük bölgesine bir ay içinde getirilen eşyanın miktarı, takip eden ay içinde alıcı ve satıcının veya temsilcilerinin birlikte düzenleyecekleri tutanağa veya yükümlü kurum ya da kuruluş tarafından ilgili gümrük idaresine yapılacak yazılı bildirimine istinaden tespit edilir. Gümrük idaresince gerek görülmesi halinde uluslararası gözetim şirketinden alınacak ölçüm raporu istenir. Bir önceki ay içinde gelen eşyaya ilişkin serbest dolaşıma giriş beyannamesi, miktar tespitinin yapıldığı veya tutanağa bağlandığı günü izleyen yedi gün içinde tescil edilir. Söz konusu tutanak ya da yazılı bildirim gümrük beyannamesine eklenir.

21 21 VERİ VEYA KOMUT YÜKLÜ BİLGİ TAŞIYICILARININ GÜMRÜK KIYMETİNİN BELİRLENMESİ Bilgisayarlarda kullanılmak üzere ithal edilen veri ya da komutlar yüklü bilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, sadece taşıyıcı ortamın kendisinin maliyeti veya kıymeti esas alınır. Bu nedenle, taşıyıcı ortamın maliyet veya kıymetinden ayırt edilebilmesi koşuluyla, gümrük kıymeti, veri veya komutların maliyet veya kıymetini içermez. Taşıyıcı ortam deyimi, entegre devreler, yarı iletkenler ve bu tür devre veya cihazlarla bütünlük oluşturan benzeri araç ve aletleri, Veri veya komutlar deyimi, ses, sinematografik veya video kayıtlarını, Kapsamaz.

22 22 a) Birbirlerinin memuru veya idarecileri olmaları, b) Birbirlerinin yasal ortakları olmaları, c) İşçi ve işveren ilişkisi içinde bulunmaları, %5 ç) Her iki firmanın oy hakkı veren hisse senedi veya sermaye paylarının en az %5’i doğrudan veya dolaylı olarak aynı kişilere ait olması veya bu kişilerin kontrolü altında veya elinde bulunması, d) Birinin diğerini dolaylı veya dolaysız olarak kontrol etmesi, e) Her ikisinin de doğrudan veya dolaylı olarak bir üçüncü kişi tarafından kontrol edilmesi, f) Her ikisinin birlikte, bir üçüncü kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak kontrol etmesi, g) Aynı ailenin üyeleri olmaları. Tek acente, tek distribütör veya tek bayii olarak birbiri ile iş ilişkisi içinde bulunan kişilerin yukarıdaki kıstaslara uymamaları durumunda, ilişki içinde olmadıkları kabul edilir. ALICI İLE SATICI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ

23 23 SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİNİN TERK EDİLİŞİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER ÖRNEK 1 Yükümlü (A), serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutmak istediği ithal eşyasını, faturasına uygun olarak CIF $100 birim kıymet üzerinden beyan etmiştir. Gümrük İdaresince yapılan ilk inceleme sonucunda, aynı eşyanın gümrük idarelerinden yakın tarihlerde muhtelif beyannamelerle CIF $115 birim kıymet üzerinden ithalatının yapıldığı ve kıymet araştırmasına gidilmesi için gerekli koşullardan birinin sağlandığı tespit edilmiştir. Gümrük idaresi yükümlüye muhatap bir yazı ile söz konusu eşyasının idarelerinden yakın tarihlerde muhtelif beyannamelerle CIF $115 birim kıymet üzerinden ithalatının yapıldığını, bu nedenle beyan edilen kıymet konusunda tereddüt hasıl olduğunu belirtilerek, fiyat düşüklüğünün gerekçelerinin bildirilmesi ister. Bu aşamada yükümlü tarafından talep edilmesi halinde, Gümrük Yönetmeliğinin 587 nci maddesinde belirtilen koşullarla eşyanın gümrükten çekilmesine izin verilir.

24 24 Durum 1: Yükümlü, verilen süre içerisinde gümrük idaresine sunduğu dilekçesinde, söz konusu düşüklüğün satıcı tarafından uygulanan miktar iskontosundan kaynaklandığını belirtmiş, satıcının uyguladığı fiyat şablonuna ilişkin belgeleri sunmuş ve yapılan satış sözleşmesinin onaylı örneğini eklemiştir. Gümrük idaresi yaptığı inceleme sonucunda belgelerin birbiriyle tutarlı, uygun ve beyanı destekler nitelikte olduğunu tespit etmiştir. Bu durumda beyan kabul edilir. Durum 2: Yükümlü süresi içinde herhangi bir bilgi-belge sunmamış ve süre uzatımı da talep etmemiştir. Bu durumda, beyan reddedilerek Gümrük mevzuatı maddelerine göre kıymet belirlenir. Durum 3: Yükümlü tarafından onaylı fatura örneği sunulmakla beraber düşüklüğün nedeni konusunda hiçbir açıklama yapılmamıştır. Bu durumda, söz konusu düşüklüğün mevzuat çerçevesinde kıymete dahil edilmemesi gereken bir unsurdan kaynaklanıp kaynaklanmadığı bilinemediğinden beyan tevsik edilmemiş sayılır ve 2 nci durumdaki gibi işlem yapılır.

25 25 ÖRNEK 2 Yükümlü (B), serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutmak istediği ithal eşyasını, faturasına uygun olarak CIF $100 birim kıymet üzerinden beyan etmiştir. Gümrük İdaresince yapılan inceleme sonucunda, aynı eşyanın gümrük idarelerinden yakın tarihlerde muhtelif beyannamelerle CIF $115 birim kıymet üzerinden ithalatının yapıldığı ve kıymet araştırmasına gidilmesi için gerekli koşullardan birinin sağlandığı tespit edilmiştir. Ayrıca, fatura üzerinde yapılan incelemede belge üzerinde yer alan bazı ibare ve emareler nedeniyle, belgenin mahallinde düzenlenen gerçek belge olduğu hususunda tereddüt hasıl olmuştur. Gümrük idaresi yükümlüye muhatap bir yazı ile kıymet düşüklüğünün izahı ve onaylı belge ibrazı ister. Ayrıca, yurt dışı araştırması talep edilir. Talep halinde Gümrük Yönetmeliğinin 587 nci maddesinde belirtilen koşullarla eşyanın gümrükten çekilmesine izin verilir. Yükümlü tarafından kıymet düşüklüğün izahı ve onaylı belge ibrazı durumunda, belgeler kabul edilebilir nitelikte ise işlemler sonuçlandırılır. Yurt dışı araştırmasında, farklı bir sonuç elde edilmesi durumunda bu sonuca göre gerekli adli ve idari işlemlere tevessül edilir.

26 26 ÖRNEK 3 Yükümlü (C), serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutmak istediği ithal eşyasını, faturasına uygun olarak CIF $100 birim kıymet üzerinden beyan etmiştir. Gümrük İdaresince yapılan inceleme sonucunda, söz konusu eşya ile ilgili olarak Bakanlıkça eşya kıymetinin $115 birim kıymet düzeyinde bulunduğu ve bu hususun veri olarak göz önünde bulundurulması gerektiği bildirilmiştir (Referans fiyat). Gümrük idaresi kıymet araştırmasına gidilmesi için gerekli koşulların sağlanıp sağlanmadığı araştırır. Koşulların sağlanmadığının anlaşılması üzerine kıymet araştırmasına son verilir. Koşullardan en az birinin sağlanması durumunda yükümlüye muhatap bir yazı ile kıymet düşüklüğünün izahı ile onaylı belge ibrazı istenir. Talep halinde Gümrük Yönetmeliğinin 587 nci maddesinde belirtilen koşullarla eşyanın gümrükten çekilmesine izin verilir. İstenilen belgelerin sunulması ve düşüklüğün izahı durumunda işlem sonuçlandırılır. Veri olarak göz önüne alınan bilgi haricinde şüphe gerektiren bir durum yok ise ve makul sayılabilecek bir düşüklük söz konusu ise, yurt dışı araştırmasına gidilmeyebilir.

27 27 AYNI EŞYANIN SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ İthal eşyasının kıymeti satış yöntemine göre belirlenemediği takdirde aynı eşyanın satış bedeli yöntemine göre kıymet belirlenir. Bu yöntemin uygulanabilmesi için: - Satış tarihleri aynı veya yakın bir tarihte olması, - Menşelerinin aynı olması, - Kıymetinin, gümrük kıymeti olarak önceden kabul edilmiş olması, - Aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda olması, Gerekir. Bu şartların tamamının karşılanmaması halinde, aynı eşyanın kıymeti, beyan edilen eşya için gümrük kıymeti olarak esas alınamaz. Kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda satışın bulunmaması durumunda, farklı ticari düzey ve/veya farklı miktarlardaki aynı eşyanın satış bedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farkları göz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır.

28 28. BENZEREŞYANINSATIŞBEDELİYÖNTEMİ BENZER EŞYANIN SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ İthal eşyasının kıymeti aynı eşya yöntemine göre belirlenemediği takdirde benzer eşyanın satış bedeli yöntemine göre kıymet belirlenir. Bu yöntemin uygulanabilmesi için: - Satış tarihleri aynı veya yakın bir tarihte olması, - Menşelerinin aynı olması, - Kıymetinin, gümrük kıymeti olarak önceden kabul edilmiş olması, - Aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda olması, Gerekir. Bu şartların tamamının karşılanmaması halinde, aynı veya benzer eşyanın kıymeti, beyan edilen eşya için gümrük kıymeti olarak esas alınamaz.

29 29 Kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda satışın bulunmaması durumunda, farklı ticari düzey ve/veya farklı miktarlardaki aynı veya benzer eşyanın satış bedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farkları göz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır. İthal eşyası ile aynı veya benzer eşya arasında, ithal eşyasının giriş liman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin satış bedeline dahil edildiği durumlarda, mesafe ve nakliyatın türünden doğan ciddi farklılıklar göz önüne alınarak satış bedelinde düzeltme yapılır. en düşük Bu yöntemlerin uygulanması sırasında aynı veya benzer eşyaya ilişkin birden fazla satış bedeli tespit edilirse, ithal eşyasının gümrük kıymetini belirlemek üzere bunlardan en düşük olanı kullanılır.

30 30 Yukarıdaki yöntemlere göre belirlenemeyen eşyanın gümrük kıymeti indirgeme yöntemine göre belirlenir. İndirgeme yönteminde; ithal eşyasının ya da aynı veya benzer ithal eşyasının yurt içindeki satıcıdan müstakil alıcılara kıymeti belirlenecek eşyanın ithal tarihi ile aynı veya yakın bir tarihte yapılan en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat esas alınır. Bu yöntemde; ithal eşyası ya da aynı veya benzer eşyanın yurt içindeki müstakil alıcılara satış fiyatının esas alınması söz konusudur. Bu yöntemin uygulanmasında ithalat tarihi ile aynı veya yakın bir tarihteki ve en büyük miktardaki satışa ilişkin birim kıymet esas alınmalıdır. Aynı veya yakın bir tarihte satışı yoksa, bu eşyanın ya da aynı veya benzer ithal eşyasının ithal tarihinden itibaren doksan gün içinde ithal edildiği hal ve durumda Türkiye’de yapılan ilk satışına ait birim fiyat esas alınır. İNDİRGEMEYÖNTEMİ İNDİRGEME YÖNTEMİ

31 31 İNDİRGEME YÖNTEMİ UYGULAMASINA İLİŞKİN ÖRNEKLER En büyük miktardaki satışa ait birim fiyat deyimi, satıcıdan müstakil alıcılara ithal edildikten sonraki, ilk ticari düzeyde, farklı fiyatlarda yapılan satışlardan en yüksek sayıda birimin satıldığı fiyat anlamına gelir. Örneğin; eşya daha büyük miktarlarda yapılan satışlar için daha düşük fiyatlar içeren bir fiyat listesine göre satılmıştır. Satış Birim Satış Her fiyattan Miktarı Fiyat Sayısı Satılan Toplam Miktar 1-10 birim 100 5 birimlik 10 satış 65 3 birimlik 5 satış 11-25 birim 95 11 birimlik 5 satış 55 25 birimden fazla 90 30 birimlik 1 satış 80 50 birimlik 1 satış Belli bir fiyattan satılan en yüksek sayıdaki toplam birim 80 ‘dir, bu nedenle en büyük miktardaki satışa ait birim fiyat 90’dır.

32 32 İkinci örnek olarak, değişik fiyatlardan satılmış değişik miktarların söz konusu olduğu aşağıdaki durum verilebilir. Satılan Miktar Birim Fiyat 40 birim 100 30 birim 90 15 birim 100 50 birim 95 25 birim 105 35 birim 90 5 birim 100 Satılan Toplam Miktar Birim Fiyat 65 90 50 95 60 100 25 105 Bu örnekteki belli bir fiyattan satılan en yüksek sayıdaki toplam birim 65’dir, bu nedenle en büyük miktardaki satışa ait birim fiyat da 90’dır

33 33 İndirgeme yöntemine göre kıymet belirlenirken aşağıdaki giderlerin birim kıymetten düşülmesi gerekmektedir: - Türkiye sınırları içinde gerçekleşen mutat nakliye ve sigorta giderler, - Türkiye’de ödenecek gümrük vergileri ile diğer dahili vergiler, İthal edildiği hal ve durumda satılan kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer eşya yoksa; ithalatçının talebi üzerine ithal edildikten sonra işlenen veya değişikliğe tabi tutulan kıymeti belirlenecek eşyanın, yurtiçindeki satıcıdan müstakil alıcılara en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat gümrük kıymetine esas alınır. Bu birim fiyatından eşyanın işlenmesi veya değişikliğe tabi tutulmasından doğan ilave kıymetin düşülmesi ve yukarıda belirtilen indirimlerin yapılması gerekir.

34 34 Yukarıdaki yöntemlere göre kıymeti belirlenemeyen eşyanın gümrük kıymeti hesaplanmış kıymet yöntemine göre belirlenir. Bu yöntem kıymeti belirlenecek ithal eşyasının üretim maliyeti, ihracatçı kazancı, nakliye, tahmil tahliye vs. giderlerin bilgi ve belgelerin incelenerek tespiti ve buna göre kıymetin tespitini ifade eder. Bu yöntemin uygulanması için ithalatçının gerekli bilgi ve belgeleri gümrük idaresine ibraz etmesi ve bu bilgi ve belgelerin doğruluğunu üretici ülke makamlarından alacağı belge ile tevsik etmesi gerekir. Hesaplanmış kıymetin belirlenmesinde, gümrük idaresince ithalatçı tarafından ibraz edilen bilgilerin dışında bilgiler de kullanılabilir. HESAPLANMIŞ KIYMETYÖNTEMİ HESAPLANMIŞ KIYMET YÖNTEMİ

35 35 Hesaplanmış kıymet aşağıdaki unsurların toplamından oluşur; - İthal eşyasının üretiminde kullanılan malzeme ve yapılan imalat veya diğer imal işlemlerinin bedel veya kıymetleri, - Türkiye’ye ihraç edilmek üzere ihraç ülkesindeki üreticiler tarafından üretilen, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı sınıf veya cins eşyanın satışında mutat olan kar ve genel giderlere eşit bir tutar, - İthal eşyasının giriş liman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme, boşaltma, elleçleme giderleri ile nakliye ve sigorta giderleri.

36 36 NAVLUN VE ARDİYE GİDERİYLE İLGİLİ ÖRNEK OLAY SORU : İthalatçı firmanın kendi uçaklarıyla taşınan ve yine firma tarafından işletilen geçici depolama yerine konulan eşya için navlun ve ardiye ücreti ödenmediği dikkate alınarak, bu giderlerin gümrük kıymetine dahil edilip edilmeyeceği. YANIT : İthalat eşyasının ithalatçı firma tarafından işletilen geçici depolama yerine konularak ithal edilmesi nedeniyle söz konusu eşya için ardiye gideri oluşmayacağından, ardiye gideri gümrük kıymetine dahil edilmeyecektir. Diğer taraftan, ithal eşyası için Türkiye’deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri ile eşyanın giriş liman veya verine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme ve elleçleme giderlerinin kıymete dahil edilmesi gerektiğinden, söz konusu işlemde giriş liman veya yerine kadarki nakliye gideri, aynı taşıma türünde normal olarak uygulanan fiyat tarifesine göre tespit edilerek gümrük kıymetine dahil edilmesi gerekmektedir.

37 37 Beyan edilen gümrük kıymetinin incelenmesinde kullanılmak üzere Bakanlık tarafından muhtelif kaynaklardan veriler temin edilmekte ve bu şekilde elde edilen bilgilere istinaden referans fiyat uygulaması yapılmaktadır. Referans fiyat hesaplaması yoluyla tespit edilen kıymetler doğrudan gümrük kıymeti olarak esas alınmaz, risk analizi aracı olarak değerlendirilir. Gümrük idaresinin beyan edilen kıymetin gerçeklik veya doğruluğundan şüpheye düşmesi ve yükümlü tarafından ibraz edilen bilgi ve belgelerin, beyanın doğruluğunu tevsik edip etmediği ve gümrük idaresinin şüphelerini ortadan kaldırıp kaldırmadığı yönünden incelenmesi gerekir. Yapılan inceleme sonucunda, bilgi ve belgelerin beyanı doğruladığının anlaşılması ve şüphelerin giderilmesi halinde, yükümlü tarafından yapılan beyanın kabul edilmesi gerekir. Gümrük idaresinin şüphelerinin giderilmediği, beyanın eldeki verilere göre bariz bir düşüklük arz ettiği ve yükümlülerin bunun gerekçelerini mevzuat hükümleri çerçevesinde açıklayamadığı durumlarda, ibraz edilen belgelere rağmen beyanın reddedilmesi ve diğer kıymet tespit yöntemlerine göre kıymet tespiti yapılması gerekmektedir. REFERANS FİYAT UYGULAMASI

38 38 Kamu İhale Kanunu çerçevesinde açılan uluslararası ihalelere istinaden gerçekleştirilen ithalat işlemleri referans fiyat uygulaması kapsamında bulunmamaktadır. Referans fiyatlarla kıyaslama yapılırken, eşyanın ithaline ilişkin sözleşmenin tarihindeki cari fiyatlar ile ithal tarihindeki cari fiyatlar arasında farklılık oluşabileceği göz önüne alınarak, sevkiyatın söz konusu sözleşmeye istinaden gerçekleştirildiğinin anlaşılması kaydıyla, sözleşme tarihindeki fiyatların dikkate alınması, keza fiyat mukayesesi yapılırken sözleşme ve sevkiyat tarihlerinin farklı olabileceğinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Referans/veri fiyat kapsamında kullanılacak veriler Bakanlık intranetinde yer alan "Kıymet Veri Bankası" aracılığıyla duyurulmaktadır.

39 39 REFERANS FİYAT UYGULAMASINA İLİŞKİN ÖRNEKLER ÖRNEK 1- Kutu başına muz kıymetinin CIF 9,5-10 $, kutu başına muz ağırlığının 18,5 kg +-%5 ve kutu dahil muz ağırlığının ise 21 kg +- %5 olarak dikkate alınması, ancak alışılmışın dışında kutular kullanılması gibi yöntemlerle kıymet kontrolünün etkisizleştirilmesine yönelik girişimlere karşı da dikkatli olunması uygun bulunmuştur. ÖRNEK 2- 0102.90.51.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda (G.T.İ.P) yer alan ağırlığı 300 kg’ın üzerinde olan kasaplık düveler, 0102.90.61.00.00 G.T.İ.P altında yer alan ağırlığı 300 kg’ın üzerinde olan kasaplık inekler ve 0102.90.71.00.00 G.T.İ.P altında kasaplık diğer sığırların ithalatında CİF 2,6 $/kg; ÖRNEK 3- 0104.10.30.00.00 G.T.İ.P altında yer alan kuzular (1 yaşında veya daha küçük) ile 0104.10.80.00.00 G.T.İ.P altında yer alan damızlık olmayan koyunların ithalatında CIF 2,2 $/kg;

40 40 KIYMET TESPİTİNDE KULLANILACAK DÖVİZ KURU Merkez Bankası döviz satış kurları Eşyanın gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin Türk Lirası olarak beyanı zorunludur. Fatura veya diğer belgelerde yazılı yabancı paralar, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan Merkez Bankası döviz satış kurları üzerinden Türk Lirasına çevrilir. Fatura ve diğer belgelerde yazılı yabancı paraların konvertibl olmaması durumunda, Merkez Bankasının Alım Satıma Konu Olmayan Dövizlere İlişkin Bilgi Amaçlı Kurlar Listesi esas alınarak işlem yapılır.

41 41 YUKARIDAKİ YÖNTEMLERE GÖRE KIYMETİ BELİRLENEMEYEN İTHAL EŞYASININ GÜMRÜK KIYMETİ 1994 Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII. maddesi ve bu maddenin Uygulanmasına İlişkin Anlaşmanın prensip ve genel hükümlerine uygun yöntemlerle ve Türkiye'de mevcut veriler esas alınarak belirlenir. Bu esaslara göre gümrük kıymetinin belirlenmesinde; a) Türkiye'de üretilen eşyanın Türkiye içindeki satış fiyatı, b) Gümrük idaresinin iki alternatif kıymetten yüksek olanının kabul etmesini öngören bir sistem, c) Eşyanın ihraç ülkesindeki iç piyasa fiyatı, d) Aynı veya benzer eşyanın, 25 inci maddenin 2 nci fıkrasının (d) bendi hükümlerine göre hesaplanmış kıymeti dışındaki maliyet bedeli, e) Türkiye'den başka bir ülkeye ihraç edilen eşyanın fiyatı, f) Asgari gümrük kıymetleri, g) Keyfi veya fiktif kıymetler, Esas alınmaz.

42 42 VERGİ MATRAHI (GV, KDV, ÖTV) GÜMRÜK VERGİSİ MATRAHI CIF Kıymet CIF Kıymet = Satış fiyatı + Nakliye + Sigorta ÖTV MATRAHI - Gümrük vergisi matrahı - Diğer giderler - Gümrük vergisi KDV MATRAHI - Gümrük vergisi matrahı - İthalat sırasında ödenmiş bulunan her türlü vergi, resim, harç ve paylar, - Gümrük beyannamesinin tescili tarihine kadar yapılan diğer gider ve ödemelerden vergilendirilmemiş olanlar, - Fiyat farkı, kur farkı vs. ödemeler

43 43 VERGİ MATRAHI HESAPLAMASI (ÖRNEK OLAY) A ülkesinden ithal edilmek istenilen makinenin; FOB kıymeti: 190.000 EURO Navlun ve sigorta tutarı: 10.000 EURO Yapılan diğer giderler (tahmil tahliye vs) toplamı: 10.000 TL Gümrük Vergisi oranı: % 5 Özel Tüketim Vergisi oranı: % 10 KDV oranı: % 18 Merkez Bankası döviz satış kuru: 2 TL, Olduğuna göre söz konusu makinenin ithalatında; Gümrük vergisi matrahı ve tutarını, ÖTV matrahı ve tutarını, KDV matrahı ve tutarını, Hesaplayalım.

44 44 ●GÜMRÜK VERGİSİ MATRAHININ VE TUTARININ HESAPLANMASI Gümrük Vergisi; CIF bedel (Mal bedeli + Sigorta + Navlun) üzerinden hesaplanmaktadır. Gümrük Vergisi Matrahı = CIF Kıymet İthal edilen malın CIF kıymeti, 190.000 + 10.000 = 200.000 EURO = 400.000 TL (EURO 200.000 x 2) GV Matrahı => 400.000 GV Tutarı = 400.000 x 0.05 = 20.000 TL’dir.

45 45 ● ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ MATRAHININ VE TUTARININ HESAPLANMASI Özel Tüketim Vergisi; CIF bedel (Satış Bedeli + Sigorta + Navlun), Diğer Giderler ve Gümrük Vergisi toplamı üzerinden hesaplanmaktadır. ÖTV Matrahı= CIF Bedel + Diğer Giderler + Gümrük Vergisi İthal edilen eşyanın CIF bedeli, 400.000 TL, diğer giderler 10.000 TL, Gümrük Vergisi ise 20.000 TL’dir. ÖTV Matrahı => 400.000 + 10.000 + 20.000 = 430.000 TL ÖTV Tutarı => 430.000 x 0.10 = 43.000 TL’dir.

46 46 ● KATMA DEĞER VERGİSİ MATRAHININ VE TUTARININ HESAPLANMASI KDV: CIF bedel (Mal bedeli + Sigorta + Navlun), Diğer Giderler, Gümrük Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi toplamı üzerinden hesaplanır. KDV Matrahı = CIF Bedeli + Diğer Giderler + Gümrük Vergisi + Özel Tüketim Vergisi İthal edilen eşyanın CIF bedeli 400.000 TL, Diğer giderler 10.000 TL, Gümrük Vergisi 20.000 TL, Özel Tüketim Vergisi 43.000 TL’dir. KDV Matrahı=> CIF + Diğer Giderler + GV + ÖTV 400.000 + 10.000 + 20.000 + 43.000 TL KDV Matrahı = 473.000 TL, KDV Tutarı= 473.000 x 0.18 = 85.140 TL’dir. (NOT: Malın gümrük vergisinden muaf olması, KDV açısından bir hüküm ifade etmemektedir.)

47 47 BÖLÜM II EŞYANIN AĞIRLIĞI VE KAPLARI Gümrük Tarifesinde ağırlık esasına göre vergiye tabi eşyada, vergiye esas ağırlıklar ile bazı pozisyon ve alt pozisyonların kapsamının belirlenmesine esas alınan ağırlıklar; a) Brüt ağırlığa atıfta bulunulan hallerde, eşyanın kendi ağırlığı ile tüm ambalaj maddeleri ve kapların ağırlıkları toplamı, b) Net ağırlığa veya sadece ağırlığa atıfta bulunulan hallerde, eşyanın kendi ağırlığı, Olarak değerlendirilir. Brüt ağırlığı üzerinden vergiye tabi eşya ambalajsız geldiği takdirde, söz konusu eşya bulunduğu haldeki ağırlığı üzerinden vergiye tabi tutulur. Değişik vergi oranlarına ve aynı zamanda brüt ağırlıkları üzerinden vergiye tabi eşyanın aynı ambalaj içinde gelmesi halinde, eşya, net ağırlıkları üzerinden tartılır ve ambalaj ağırlığı orantılı olarak net ağırlıklara ilave edilir.

48 48 Eşyanın ambalajlarının; a) Alışılagelen ve bilinen maddelerden olmaması veya gereğinden farklı bir şekilde yapılması, b) Ait oldukları eşyanın faturasında kıymetlerinin ayrı gösterilmesi ve aynı zamanda bağımsız bir ticari eşya niteliğinde olması, c) İthalat vergilerinden kaçınma amacıyla ambalaj olarak getirilmesi, Hallerinde, bunlar ayrı olarak beyan edilir ve girdikleri tarife pozisyonlarına göre vergiye tabi tutulur. Ancak, yukarıdaki gibi kendi tarifeleri üzerinden vergiye tabi ambalaj maddelerinin vergi oranı, içindeki eşyanın gümrük vergi oranından düşük veya buna eşit bulunduğu takdirde, ambalaj maddelerinin gümrük vergisi eşyanın tabi bulunduğu vergi oranları üzerinden ve eşya ile birlikte hesaplanır. Ağırlık üzerinden vergiye tabi eşyanın alışılagelen ambalaj niteliğinde olmayan kutu, kılıf ve mahfazalarının gümrük vergi oranları, içindeki eşyanın vergi oranından daha yüksek bulunduğu takdirde, kendilerine ait tarife pozisyonlarına göre vergiye tabi tutulur. Kıymet üzerinden vergiye tabi eşyanın kutu, kılıf ve mahfazaları, başlı başına bir ticari eşya niteliğinde olmaması ve kıymetinin eşyanın kıymetine dahil bulunması şartıyla gümrük vergisine tabi tutulmaz.

49 49 BÖLÜM III TAŞITLARIN TÜRKİYE GÜMRÜK BÖLGESİNE GİRİŞ VE ÇIKIŞI Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış, gümrük kapılarından yapılır. Türkiye Gümrük Bölgesinin giriş noktalarındaki gümrük kapıları ile içeride bulunan gümrük kapıları arasında belirli yolların takip edilmesi zorunludur. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit edilerek Resmi Gazetede yayımlanır. Giriş ve çıkış kapıları ile bunları birbirine bağlayan yollar ve hava taşıtlarının Türkiye Gümrük Bölgesinde inebilecekleri gümrük işlemi yapılan hava limanları ilgili kamu kuruluşlarının görüşleri alınarak, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit edilerek Resmi Gazetede yayımlanır. Genel hizmete açık demiryolları gümrük yolu sayılır Genel hizmete açık demiryolları gümrük yolu sayılır.

50 50 TAŞITLARIN KONTROLÜ Türkiye Gümrük Bölgesine giren veya çıkan taşıtlar gümrük gözetimine tabidir ve gümrük idareleri tarafından denetlenir. Türkiye Gümrük Bölgesine gelen trenler gümrük idaresi bulunan ilk istasyonda, Türkiye Gümrük Bölgesinden giden trenler sınır istasyonunda kontrole tabi tutulur. Türkiye Gümrük Bölgesine gelen trenler sınırdan itibaren gümrük idaresi bulunan ilk istasyona kadar, Bölgeden gidecek trenler ise gümrük idaresi bulunan son hudut istasyonundan Türkiye Gümrük Bölgesini terk edinceye kadar, yolda zorlayıcı bir neden olmadıkça duramazlar, yolcu ve eşya alıp indiremezler. Türkiye Gümrük Bölgesine giren demiryolu taşıtlarının kontrolü bitmeden ya da gümrük idaresinin izni olmadan trenin vagonlarında ekleme, çıkarma veya değiştirme yapılamaz. Demiryolu idaresinin yetkili memuru tarafından, sınır gümrüğü ile diğer gümrüklerde gümrüklenecek eşya veya Türkiye Gümrük Bölgesinden transit geçirilecek eşyanın yükleme veya taşıma belgeleri ile yolcu ve personel listesi ilgili gümrük idaresine verilir.

51 51 Türkiye Gümrük Bölgesi dışından, demiryolundan başka kara taşıtları ile ancak sınırdaki yetkili bir gümrük idaresine eşya getirilebilir. Sınırdaki yetkili olmayan bir gümrük idaresine gelen eşya gümrük gözetimi altında yetkili bir gümrük idaresine götürülmediği takdirde geri çevrilir. Türkiye Gümrük Bölgesine yürütülerek getirilecek hayvanlar, sağlık kontrolü yapılabilen gümrük kapılarından girebilir. Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki limanlardan gelen gemiler, Gümrük Bölgesine girmelerinden itibaren beklenmeyen haller veya mücbir sebep olmadıkça ya da gümrük kontrolü gerektirmedikçe, gidecekleri limana göre mutat olan rotayı değiştiremez, yolda duramaz başka gemilerle temas edemez ve gümrük idaresi bulunmayan yerlere yanaşamazlar. Gümrük memurları gemiyi, yükünü ve bunlara ait gerekli tüm defter, belge ve kayıtları denetlemeye, gerektiğinde ambarları ve eşya bulunan diğer yerleri mühür altına almaya yetkilidir. Yabancı limanlardan gelip Türk limanlarına veya nehirlerine girecek olan gemiler, gümrük denetlemesi yapılmak üzere belirli yerlerde durur veya yol keserler.

52 52 işleticisi temsilcisi ilk limana varışından en az iki saat önce Yabancı limanlardan gelen veya Türkiye'den yabancı limanlara giden gemilerin geliş ve gidişlerinde belirlenen süreler içerisinde donatan veya işleten veya acentesi tarafından ilgili gümrük idarelerine bilgi verilir. Yabancı limanlardan gelen gemilerin işleticisi veya temsilcisi, deniz taşıtının Türkiye Gümrük Bölgesindeki ilk limana varışından en az iki saat önce Genel Bildirim Formunu doldurarak veri işleme tekniği yolu ile gümrük idaresine bildirimde bulunur. Yabancı limanlara giden gemilerin işleteni veya temsilcisi tarafından, geminin limandan hareketinden en az iki saat önce veri işleme tekniği yolu ile Genel Bildirim Formu doldurularak gümrük idaresine bildirimde bulunulur. Yabancı bir limandan gelip, Çanakkale veya İstanbul Boğazlarından geçerek bir Türk limanına gidecek olan gemilerin geliş gün ve saatleri ile gerekli diğer bilgiler, kaptan veya acentesi tarafından İstanbul’da Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne veya bu Bölge Müdürlüğünce belirlenecek Gümrük Müdürlüğüne, Çanakkale’de ise Çanakkale Gümrük Müdürlüğüne bildirilir. Ancak en az 24 saat önceden Seyir Planı-1 (SP-1) raporu ile Türk Boğazları Gemi Trafik Hizmetleri Merkezine yapılan bildirimler ilgili gümrük idaresine yapılmış sayılır. Boğazlardan geçen transit gemiler, Montrö Antlaşması gereğince kontrole tabi tutulmazlar.

53 53 Yurtdışından gelen havayolu taşıtları için işleticisi veya temsilcisi tarafından Havayolu Beyan Formu doldurularak diğer belgelerle birlikte kontrolle görevli personele beyan edilir. Beyan Formu ile ekindeki yükleme veya taşıma belgeleri, mürettebat eşya listesi ile kumanya ve yakıt listeleri gibi belgeler arasında çelişki olması veya ihbar ya da şüphe halinde hava taşıtı ayrıca kontrol edilebilir. Yurtdışına giden hava taşıtı, kalkacağı en son havalimanında kontrol edilir. Bu kontrolden sonra Havayolu Beyan Formu taşıtın işleticisi veya temsilcisi tarafından düzenlenir. Türk ve yabancı donanmasına mensup harp gemileri ile Türk Hava Kuvvetlerine mensup hava harp gemileri ve Bakanlar Kurulunun izni ile gelen yabancı devletlerin hava harp gemileri, içlerinde eşya bulunmaması halinde gümrük gözetimine tabi değildir. ilk varış limanına gelmeden veya taşıt limandan ayrılmadan en az iki saat önce, Hava ve deniz yolu ile gelen ve giden yolcular için yolcu bildirimi, taşıtın işleticisi veya temsilcisi tarafından Türkiye Gümrük Bölgesindeki ilk varış limanına gelmeden veya taşıt limandan ayrılmadan en az iki saat önce, kısa mesafeli taşımalarda taşıtın hareket ettiği ana kadar verilir.

54 54 ÇALIŞMA SAATLERİ Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış ile gümrük idarelerindeki her türlü gümrük işlemleri normal çalışma saatleri içinde yapılır. Ancak; Demiryolu katarları ve düzenli sefer yapan deniz, nehir, kara ve hava taşıtları gece ve gündüzün her saatinde Gümrük Bölgesine girip çıkabilirler. Düzensiz seferli olan ve yolcu getiren deniz, nehir, kara ve hava taşıtları da aynı şekilde gece ve gündüzün her saatinde Gümrük Bölgesine girip çıkabilirler. İşletme teşkilatı bulunan limanlarda, gemiler gece ve gündüzün her saatinde yük ve yolcu alıp çıkarabilirler. Zorlayıcı sebeplerle çalışma saatleri dışında gümrük idaresi olan bir limana girmek veya bu limandan ayrılmak zorunda kalan gemilerin yük alıp verme istekleri de gümrük idarelerince kabul edilir. Yolcu ve turist taşıyan her türlü gemi mesai saatleri dışında gümrük idaresi bulunan bir limana girip çıkabilir.

55 55 BÖLÜM IV ÖZET BEYAN Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için özet beyan verilir. Taşıyıcı; eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişidir. Ancak, Eşyanın yüklendiği aracın aktif taşıma aracı olarak bağımsız şekilde hareket edecek nitelikte olduğu ve bu aracın başka bir araçla Türkiye Gümrük Bölgesine taşındığı kombine taşımacılıkta taşıyıcı, taşınan taşıma aracının işleticisidir. Deniz veya hava taşımacılığında taşıma aracının paylaşımı veya taşıma işleminin sözleşme kapsamında yapılması durumunda taşıyıcı, taşıma işlemini taahhüt ederek eşyanın araçta taşınması için taşıma belgesini düzenleyen kişidir.

56 56 ÖZET BEYAN ARANMAYACAK HALLER a) Elektrik enerjisi, b) Boru hattı ile gelen eşya, c) Elektronik medya içerenler dahil, mektup, posta kartı ve basılı yayınlar, ç) Uluslararası Posta Sözleşmesi kapsamında taşınan eşya, d) Paletler, konteynerler ve bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde denizyolu, havayolu, demiryolu ve karayolu vasıtasıyla taşınan eşya hariç, başka bir yolla gümrük beyanı yapılan eşya (örneğin yolcuların geçecekleri peronlar) e) Yolcu eşyası, f) Paletler, konteynerler ve bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde denizyolu, havayolu, demiryolu ve karayolu vasıtasıyla taşınan eşya hariç, sözlü beyanı uygun bulunan eşya,

57 57 g) ATA Karnesi ve Gümrüklerden Geçiş Karnesi (CPD) kapsamı eşya, ğ) TIR karnesi kapsamı eşya, h) Bakanlığın kaçakçılıkla mücadele görevi ve Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, kuvvet komutanlıkları, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Emniyet Genel Müdürlüğünün münhasıran asli görevleri ile ilgili olarak ve hizmet ifasında kullanılmak üzere kendilerine ait taşıtla veya yalnızca kendi yetkililerinin kullanımına mahsus taşıtlarla Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkarılan silahlar ve askeri malzeme, ı) 19 Haziran 1951’de Londra’da imzalanan Kuvvetlerin Statüsü Hakkında Kuzey Atlantik Anlaşmasına Taraf Devletler Arasındaki Sözleşme ile öngörülen Form 302 kapsamı eşya, i) 18 Nisan 1961’de diplomatik ilişkiler hakkında imzalanan Viyana Sözleşmesi, 24 Nisan 1963’de imzalanan konsolosluk ilişkileri hakkında Viyana Sözleşmesi veya diğer konsolosluk sözleşmeleri veya 16 Aralık 1969’da imzalanan özel görevler hakkında New York Sözleşmesine göre muafiyet tanınan eşya.

58 58 j) Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce işletilen üretim veya sondaj platformları için Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkarılan aşağıdaki eşya, 1) Yapım, onarım, bakım veya değiştirme amacıyla bu tür platformların bünyesine dahil edilen eşya, 2) Bu platformları teçhiz etmek veya donatmak üzere kullanılan eşya, 3) Bu platformlarda kullanılan veya tüketilen malzeme ve, 4) Bu platformların zararsız atık maddeleri Yukarıda belirtilen (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen eşyanın geçici depolanması halinde özet beyan verilmesi gerekir. Bu durumda özet beyanın eşyanın gümrüğe sunulmasından sonra verilmesi mümkündür.

59 59 VARIŞ BİLDİRİMİ Denizyolu ve havayolu taşımacılığında, Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi, eşyanın boşaltılacağı gümrük idaresine ulaştığında taşıma aracının varışını bildirir. Varış bildirimi, veri işleme tekniği yoluyla verilir ve boşaltılacak eşya için düzenlenen özet beyanların tespiti için gereken bilgileri içerir. Karayolu ve demiryolu taşımacılığında, eşyanın giriş gümrük idaresine sunulması ile varış bildiriminin verildiği kabul edilir. Gümrük idareleri, varış bildiriminin yazılı olarak verilmesine yalnızca gümrük idaresinin bilgisayar sisteminin çalışmaması halinde izin verir. Yazılı olarak verilen varış bildirimi bilgileri bilgisayar sisteminin çalışmasını müteakiben en geç takip eden iş günü içerisinde sisteme girilir. Varış bildirimi veren kişi varış bildiriminde yer alan bilgilerin doğruluğundan sorumludur.

60 60 ÖZET BEYANIN VERİLMESİ Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için özet beyan verilir. Özet beyan, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinden önce verilir. Özet beyan veri işleme tekniği kullanılarak hazırlanır. Özet beyan eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından verilir. Yukarıda belirtilen kişilerin yükümlülükleri saklı kalmak kaydıyla özet beyan; a) Bu kişiler adına hareket eden kişi, b) Eşyayı yetkili gümrük idaresine sunabilen veya eşyanın sunulmasını sağlayan kişi, c) Yukarıda belirtilen kişilerin temsilcisi, Tarafından verilebilir.

61 61 ÖZET BEYANDA DEĞİŞİKLİK Yukarıda belirtilen kişilerin talep etmeleri halinde, özet beyanın verilmesinden sonra bir veya daha fazla bilginin değiştirilmesine gümrük idarelerince izin verilir. Ancak; a) Özet beyanı veren kişiye eşyanın muayene edileceğinin bildirilmesinden, b) Söz konusu bilgilerin yanlış olduğunun tespit edilmesinden, c) Eşyanın boşaltılmasına izin verilmesinden, Sonra özet beyanda değişiklik yapılmasına izin verilmez.

62 62 ÖZET BEYANIN VERİLMEMİŞ SAYILMASI iki yüz gün Özet beyanın tescil edildiği tarihi izleyen iki yüz gün içerisinde taşıma aracının varış bildiriminin gümrük idaresine yapılmamış olması veya eşyanın gümrüğe sunulmamış olması halinde özet beyan verilmemiş sayılır. Özet beyanın tescil edildiği tarihten itibaren iki yüz gün içinde bir varış bildirimine konu edilmemiş veya özet beyan kapsamı eşyanın gümrüğe sunulmamış olması nedeniyle yükümlüsünce iptal talebinde bulunulduğunda veya gümrük idaresince durum tespit edildiğinde, durumun yükümlünün hatasından kaynaklanması halinde Gümrük Kanununun 241/1. maddesi uygulanmak suretiyle özet beyan iptal edilir.

63 63 ÖZET BEYANIN VERİLME SÜRELERİ DENİZYOLU TAŞIMACILIĞINDA; yirmidört saat önce a) Konteyner ile taşınan eşya için, (c) bendinde belirtilen durumlar haricinde, hareket limanında eşyanın gemiye yüklenmesinden en az yirmi dört saat önce, dört saat önce, b) Dökme ve ambalaj halindeki eşya için, (c) bendinde belirtilen durumlar haricinde, Türkiye Gümrük Bölgesindeki ilk varış limanına gelmeden en az dört saat önce, iki saat önce c) Karadeniz ya da Akdeniz üzerindeki yabancı ülke limanları ve Avrupa Topluluğu gümrük bölgesinde yer alan limanlar (Fransa’nın denizaşırı illeri, Azorlar, Madeira ve Kanarya Adaları hariç) ile Türkiye Gümrük Bölgesindeki limanlar arasında taşınan eşya için ilk varış limanına gelmeden en az iki saat önce verilir. DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA; iki saat önce Giriş gümrük idaresine varılmasından en az iki saat önce verilir.

64 64 HAVAYOLU TAŞIMACILIĞINDA; uçağın havalandığı ana kadar, 1) Kısa mesafeli uçuşlarda en geç uçağın havalandığı ana kadar, dört saat önce 2) Uzun mesafeli uçuşlarda, Türkiye Gümrük Bölgesinde ilk havalimanına inilmesinden en az dört saat önce verilir. Kısa mesafeli uçuşlardan son hareket havalimanı ile Türkiye’de vardığı ilk havalimanı arasındaki uçuş süresi dört saatten az olan uçuşlar anlaşılır. Diğer bütün uçuşlar uzun mesafeli sayılır. KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA; bir saat önce Giriş gümrük idaresine varılmasından en az bir saat önce verilir. Bunun mümkün olmaması halinde aracın giriş gümrük idaresine varışından itibaren bir saat içinde verilir.

65 65 BÖLÜM V EŞYANIN GÜMRÜĞE SUNULMASI Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşya, getiren kişi ya da duruma göre eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından gümrüğe sunulur. Gümrüğe sunan kişi, eşyayı daha önce ibraz olunan özet beyan ya da gümrük beyannamesi ile ilişkilendirir. Eşyanın gümrüğe sunulmasında esas alınacak tarih, taşıt aracının gümrük işlemlerinin yürütüldüğü alanlara girişine ilişkin gümrük veya gümrük muhafaza yetkililerince tutulan ilk kayıt tarihidir.

66 66 EŞYANIN BOŞALTILMASI yirmi dört saat içinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya, gümrük gözetimi altında taşıttan boşaltılır. Boşaltmaya yetkili deniz, kara ve hava araçlarının sahipleri veya kaptan, pilot, sürücü veya acentenin yetkili personeli ile geçici depolama yeri işletmelerinin yetkili personeli tarafından eşyanın gümrük memurunun nezaretinde boşaltılmasını müteakip yirmi dört saat içinde boşaltma listesi düzenlenerek gümrük memuru, taşıt sahibi, sürücüsü veya temsilcisi ile geçici depolama yeri işletme personeli tarafından imzalanmak suretiyle gümrük idaresine ibraz edilir.

67 67 ÖZET BEYAN İLE BOŞALTMA LİSTESİNİN KARŞILAŞTIRILMASI VE ÖZET BEYAN TAKİBATI Özet beyan ile boşaltma listeleri karşılaştırılır. Karşılaştırma sonucunda farklılık görülürse buna ilişkin tutanak düzenlenerek bu tutanak üzerinden özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilir. Dökme eşyanın ölçümlerinin draft survey yöntemi ile yapılması durumunda ölçüm sonuçları boşaltma listelerinin düzenlenmesinde esas alınır. Boşaltma listesinde kayıtlı olmadığı halde özet beyanda kayıtlı bulunan eşya özet beyan eksiğidir. Boşaltma listesinde kayıtlı olduğu halde özet beyanda kayıtlı olmayan eşya da özet beyan fazlasıdır. Özet beyanda kayıtlı miktara göre eksik veya fazla çıkan eşya için özet beyanı veren kişiye bildirimde bulunulur.

68 68 Havayolu şirketlerince ibraz edilen ve belirli şartları taşıyan özet beyanlarla ilgili olarak; bir özet beyan eksiği eşyanın başka bir uçakla geldiğinin ya da bir özet beyan fazlası eşyanın diğer bir özet beyan içeriği eşya olduğunun bildirilmesi ve bu karışıklığın azami on gün içerisinde gerçekleşmiş olması ve miktar, sayı, kıymet, marka, gönderici, alıcı ve diğer alametler bakımından özet beyanda kayıtlı eşya olduğunun tespit edilmesi durumunda özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilmez. Demiryolu ile gelen eşyada, kapılarındaki mühürlerin sağlam olması koşuluyla ve boşaltılan eşyanın yük senetlerine göre eksik veya fazla çıkması ile eksik veya fazla çıkan kaplarda şüpheli bir durum bulunmaması halinde, açılan eksiklik veya fazlalık takibatı, Devlet Demiryolları İdaresinin gerekçeli yazısı üzerine kaldırılır. Özet beyan eksiklik veya fazlalığının eşyanın tabiatı icabı Gümrük Yönetmeliğinde belirtilen oranlarda olduğunun anlaşılması halinde, özet beyan eksiklik veya fazlalık takibatı yapılmayarak işlemler gümrük idaresince tespit edilen miktar üzerinden yapılır ve ceza uygulanmaz.

69 69 3 aylık takibat süresi Özet beyanı veren kişi tarafından eksiklik veya fazlalığın neden kaynaklandığının, 3 aylık takibat süresi içinde, eşyanın yüklendiği liman yetkilileri, çıkış acenteleri ve taşımacı kuruluş kamu kuruluşu ise bu kuruluştan alınan ve eşyanın yüklendiği limandaki en büyük Mülki İdare Amirince, Gümrük İdaresince, Ticaret ve Sanayi Odalarınca veya Liman Başkanlığınca onaylanmış belgelerle ispat edilemediği takdirde Gümrük Kanununun 237 nci maddesi uyarınca ceza uygulanır. Sürenin bitiminden önce talepte bulunulması halinde, ilgili gümrük idaresince, süre 3 ay uzatılır ve yeni süre ilk 3 aylık sürenin sonuna 3 ay eklenmek suretiyle uygulanır. Bu suretle belirlenecek sürenin bitiminden önce gümrük idarelerine yapılacak gerekçeli taleple süre 1 ay daha uzatılabilecektir. Dökme gelen eşyada yüzde %3’ü aşmayacak şekilde eşya cinsi itibarıyla Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenecek oranlardaki eksiklik ve fazlalıklar için takibat yapılmaz. Doğalgaz ürünlerinde boru hatları ile taşınarak ithal edilenler hariç bu oran %4’ü aşmayacak şekilde uygulanır.

70 70 ÖZET BEYAN EKSİKLİK/FAZLALIĞI DURUMUNDA EŞYANIN BİR GÜMRÜK REJİMİNE TABİ TUTULMASI Özet beyan eksikliği durumu; Özet beyan eksikliği durumunda, fiilen mevcut olan miktar üzerinden gümrük işlemleri yürütülecektir. Özet beyan fazlalığı durumu; Yapılan özet beyan fazlalığı takibatı sonucunda, eşyanın mahrecinden yanlışlıkla yüklendiğinin ispat edilmesi ve takibatın kaldırılması üzerine eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenilmesi halinde, bu eşya için Gümrük Kanununun 63 üncü maddesi saklı kalmak kaydıyla, yeni bir beyanname tescil edilecektir.

71 71 GÜMRÜĞE SUNULAN EŞYAYA GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ BİR İŞLEM VEYA KULLANIM BELİRLENMESİ ZORUNLULUĞU Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilir. Özet beyan kapsamındaki eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek, buna ilişkin işlemler; Denizyolu kırk beş gün, a) Denizyolu ile gelen eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren kırk beş gün, Diğer bir yolla yirmi gün, b) Diğer bir yolla gelen eşya için, özet beyanın verildiği tarihten itibaren yirmi gün, İçinde tamamlanır.

72 72 Ancak, Eşyanın herhangi bir adli veya idari takibata konu olması halinde bu takibat nedeniyle geçen süreler, Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması için dış ticaret mevzuatı ya da sair mevzuat gereğince ibraz edilmesi gereken uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, izin yazısı, gözetim belgesi, tahlil raporu gibi belgelerin alınması veya buna ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi sırasında geçen süreler, İşlem tarihinin başladığı tarihte durdurularak yirmi veya kırk beş günlük sürelerin hesaplanmasında göz önünde bulundurulmaz ve işlemin sonuçlandığı tarihten itibaren kalan süre verilir.

73 73 BÖLÜM VI EŞYANIN GEÇİCİ DEPOLANMASI Eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır. Geçici depolanan eşya, sadece gümrük idarelerinin uygun gördüğü yerlerde ve bu idarelerin belirlediği koşullarda depolanabilir. Gümrük idareleri, geçici depolanan eşya için tahakkuk edebilecek gümrük vergilerinin ödenmesini sağlamak üzere eşya sahibinden teminat isteyebilir. üç aydır. Yolcu beraberinde getirilip gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar yolcu eşyasına mahsus gümrük ambarlarına konulan eşyanın buralarda kalabileceği süre üç aydır. Bu süre, talep halinde mücbir sebep belgesi aranmaksızın ilgili gümrük müdürlüğünce üç aya kadar uzatılabilir.

74 74 GEÇİCİ DEPOLAMA YERLERİ Geçici depolanan eşyanın her türlü dış etken ve müdahalelerden korunmasını sağlayacak şekilde yapılmış ve taşıtların durduğu, yanaştığı veya indiği yerlerdeki ambar, depo, ardiye veya hangar gibi yerler geçici depolama yerleridir. Ağır ve havaleli eşyanın konulmasına mahsus olmak üzere, limanlar gibi gümrük işlemlerinin yapıldığı yerlerde bulunan geçici depolama yerlerinin mütemmim cüz’ü niteliğindeki açık alanlar ile yolcu eşyasının, yolcu beraberinde getirilip gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar konulduğu yolcu salonlarındaki gümrük ambarları da, geçici depolama yeri addolunur. Geçici depolama yerlerinin bulunmadığı mahallere getirilen eşya, duruma uygun gerekli önlemler alınmak şartıyla, geçici depolanan eşya statüsünde gümrükçe müsaade edilen yerlere de konulabilir. Bu gibi hallerde, gümrük idarelerince geçici depolanan eşya için tahakkuk edebilecek gümrük vergileri tutarında eşya sahibinden teminat istenir.

75 75 SÜRESİ İÇERİSİNDE GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ BİR İŞLEM VEYA KULLANIMA TABİ TUTULMAYAN EŞYA Geçici depolanan eşya, sahipleri veya bunların temsilcileri tarafından verilen usulüne uygun beyanname ile gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulur. tasfiye Belirtilen süreler içerisinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek buna ilişkin işlemlere başlanmayan eşya hakkında herhangi bir adli veya idari takibat olmaması halinde tasfiye hükümleri uygulanır.

76 76 GEÇİCİ DEPOLAMA YERLERİNDE YAPILABİLECEK İŞLEMLER Eşyanın incelenmesi ve numune alınması Gümrük idareleri, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce ilgili ve yetkili kişilerin talebi üzerine eşyadan numune alınmasına veya eşyanın incelenmesine izin verebilir. Eşyanın muayene edilmesi Geçici depolama yerlerinde bulunan eşya, beyana uygun olup olmadığının tespiti açısından veya gerekli görülen herhangi bir zamanda muayene ile görevli memurlar tarafından muayene edilir. Elleçleme faaliyetleri Geçici depolanan eşya; görünüş ve teknik özelliklerinin değiştirilmemesi koşuluyla aynı durumda muhafazalarını sağlamak üzere, gümrük idaresinin izni ve denetlemesi altında, geçici depolama yerlerinde bulunan diğer eşyaya zarar vermeyecek şekilde kaplarının tamiri veya sağlamlaştırılması, kaplarının yenilenmesi, havalandırılması, kalburlanması gibi elleçleme faaliyetlerine tabi tutulabilir.

77 77 Geçici çıkış işlemleri Muayene ile görevli memurlar tarafından tahlile, ölçü ve ayar muayenesine, bilirkişilere veya bunlara benzer sair yerlere gönderilmesine karar verilmesi nedeniyle geçici depolama yerlerinden geçici olarak çıkarılacak eşya hakkında gümrük memuru tarafından bir tutanak düzenlenir Eşyanın başka bir geçici depolama yeri veya antrepoya nakli Başka bir gümrük idaresi denetimindeki geçici depolama yerine veya antrepoya nakli istenen eşya, transit rejimi hükümlerine göre taşınır. Eşyanın başkasına devri

78 78 GEÇİCİ DEPOLAMA YERLERİNİN BULUNMADIĞI YERLER Geçici depolama yerlerinin bulunmadığı yerlere getirilen eşyanın konulduğu yerlerin geçici depolama yeri olarak kabul edilebilmesi için; eşyanın hacim ve ağırlık itibariyle geçici depolama yeri bulunan bir gümrük idaresine sevkinin masraflı veya külfetli olması ya da eşyanın hacim ve ağırlık itibariyle mevcut geçici depolama yerine konulmasının mümkün olmaması gerekir. Eşyanın konulacağı yer için ilgili gümrük idaresince görgü tutanağı tutularak talep Bölge Müdürlüğüne intikal ettirilir. Gümrük idarelerince; a) Transite konu eşyaya ilişkin ithalde alınan gümrük vergileri ve fon tutarlarına karşılık olarak teminat alınır. b) İthal konusu eşyanın ithalat vergileri ile fon tutarının %20 fazlasıyla teminata bağlanır. Gümrük vergileri ile fondan muaf olan eşya için teminat yerine taahhütname alınır. c) Geçici depolama yeri olarak kabul edilen yerlerin eşyanın muhafazasına elverişli olması, gümrüğün kayıt, kilit ve denetimi altında bulundurulması gerekir.

79 79 ç) Yukarıda belirtilen şartlarla geçici depolama yeri olarak kabul edilen yerlere konulan eşyanın sahipleri, her ne sebeple olursa olsun eşyanın konulduğu yerde meydana gelen zayiat ve firelerle, çalınma, yanma, kaybolma, bozulma veya değiştirme gibi eşyanın miktarına veya niteliğine tesir eden hallerden ve eşyanın bulunduğu yerlerden gümrüğün bilgisi dışında çıkarılmasından ve kullanılmasından dolayı gümrüğe karşı sorumludur. d) Zayiat, fire, çalınma, kaybolma, bozulma veya değiştirme gibi nedenlerle etkilenen eşyanın vergi ve cezalarının, alınan teminattan mahsup veya doğrudan doğruya tahsil edilmek suretiyle kendilerinden alınacağı ve duruma göre idari veya kaçakçılıkla mücadele mevzuatına göre işlem yapılacağına ve bu hususlara riayet edileceğine dair taahhütname alınır. e) Harçlar Kanunu uyarınca açma ve işletme harçları tahsil edilir. Geçici depolama yeri olarak kabul edilen yerlere konulan eşyanın ithalini müteakip bu yerlerin geçici depolama yeri statüsü sona erer.

80 80 BÖLÜM VII EŞYANIN RE’SEN İMHASI Gümrüğe sunulan eşyanın gümrük beyanında bulunulmadan önce herhangi bir kaza sonucu ya da elde olmayan nedenlerle tamamen veya kısmen hasara uğraması, harap olması, bozulması gibi nedenlerle bir arada bulunduğu eşya veya çevreye zarar verir hale gelmesi veya tehlike arz etmesi halinde, gümrük idaresi bu eşyayı sahibine veya gümrük beyanında bulunacak kişiye haber vermeden re’sen imha ettirebilir. Yapılan işler sonucundan eşya sahibine yazılı bilgi verilir ve eşyanın imhasına ilişkin varsa yapılmış olan masraflar sahibinden tahsil edilir. Eşyanın bir kısmının imha edilmesi halinde, kalan kısmı için sahibine yapılacak yazılı bildirim sonucundaki talep doğrultusunda işlem yapılır.

81 81 CEBRİ İCRA YOLUYLA SATIŞ Geçici depolama yerleri ile gümrük antrepolarında bulunan ve henüz gümrük işlemleri bitirilmemiş eşyanın cebr-i icra yoluyla satılması halinde, eşyanın tabi tutulacağı rejime ilişkin gümrük, dış ticaret ve sair mevzuattan kaynaklanan tüm yükümlülükler eşyayı satın alan kişi tarafından yerine getirilir. Bu yükümlülükler yerine getirilmeden eşyanın cebr-i icra kararına istinaden teslim alınmasına izin verilmez.

82 82