KURTULUŞ SAVAŞI
1914 yılında başlayan 1. Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı Devle-tinin içinde bulunduğu devletler grubu yenildi. Bunun üzerine Osmanlı Devleti, yenen devletler ile Mondros Ateşkes Anlaşması’nı imzaladı. (30 Ekim 1918)
Mondros Ateşkes Anlaşması, Osmanlı Devleti için çok ağır koşullar içeriyordu. Bu anlaşmaya göre Osmanlı Devleti kendini kayıtsız şartsız düşmanlara teslim etmiştir. Ülkenin bütünüyle işgal edilmesine elverişli ortam hazır-lanmıştır.
Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalanmasıyla birlikte ordumuz dağıtıldı. Ulaşım ve haberleşme araçlarına, silahlara el konuldu. İtilaf Devletleri yurdumuzun çeşitli yerlerini işgal ettiler.
Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı ve Kurtuluş Savaşı hazırlıklarını başlattı. Mustafa Kemal önce milli bilinci uyandırmak ve milli birliği sağlamak için çalıştı. Ancak işgaller başlayınca bulunduğu yeri savunmak için bölgesel birlikler kuruldu. Mustafa Kemal işgale karşı koyabilmek için düzenli bir orduya gerek olduğunu görüyordu.
Osmanlı heyeti görüşmeye davet edildiği sıralarda 1. Dünya Savaşı’nın sonunda İngiltere, Fransa, Yunanistan ve İtalya Osmanlı Devleti ile imzalamayı düşündükleri barış antlaşmasının şartları konusunda anlaşamadıklarından görüşmeler uzadı. Sonunda aralarında anlaşarak Osmanlı Devleti ile bizim için çok ağır şartlar taşıyan Sevr Antlaşması imzalandı.(10 Ağustos 1920) Osmanlı heyeti görüşmeye davet edildiği sıralarda 23 Nisan 1920’de TBMM açıldı.
Sevr Antlaşmasının imzalanması
TBMM, Sevr Antlaşmasını kabul etmedi TBMM, Sevr Antlaşmasını kabul etmedi. Düzenli ordu kurma çalışmalarına hız verildi. Cephe: Savaşın olduğu yer BATI CEPHESİ: 15 Mayıs 1919’da Yunanlıların İzmir’i işgaliyle açılmıştır. 1. İNÖNÜ SAVAŞI: Yunan ordusu İzmir’den sonra Eskişehir ve Afyon üzerinden Ankara’ya ilerlemek isterken İnönü mevkiinde yapılan savaşla durdurulmuş.
2. İNÖNÜ SAVAŞI: Yunanlılar, İngiliz ve Fransız desteği ile tekrar saldırıya geçmiş. Yine İnönü Mevkiinde Türk ordusu tarafından yenilgiye uğratılmış. Bu savaşlardan sonra halkın orduya güveni artmış. SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ: Yunanlılar tekrar saldırmak istedi. TBMM Mustafa Kemal’e Başkomutanlık görevi verdi. Sakarya nehrinin doğusunda yapılan savaş üstün başarı ile kazanıldı. 19 Eylül 1921’de kazanılan zaferden sonra Atatürk’e Gazi unvanı ve Mareşallik rütbesi verildi.
BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKUMANDAN MEYDAN MUHAREBESİ: Sakarya Savaşı’ndan kazanılan moral ile 26 Ağustos 1922’de Türk ordusu Yunan mevzilerini yok etmeye başladı. 30 Ağustos günü Dumlupınar’da düşman güçleri yenildi. 9 Eylül 1922’de İzmir işgalden kurtarıldı. 18 Eylül 1922’de Batı Anadolu’nun tamamı kurtarıldı.
GÜNEY CEPHESİ: 1. Dünya Savaşı sonunda İngilizler güney illerimizi işgale başladı. Sonra buraları Fransızlara bıraktılar. Fransızlar, beraber getirdikleri Ermenileri Türklere karşı silahlandırdılar. Halk işgallere karşı Kuvvay-i Milliye ( Milli Kuvvetler) birliklerini kurarak mücadele başlatmıştır. 9 Şubat 1920’de Fransızlar Gaziantep’e girmiş, Urfa ve Maraş’ı da işgal etmiştir. Ancak verilen mücadele karşısında buraları terk etmek zorunda kalmıştır.
DOĞU CEPHESİ: İngiltere ve Fransa Doğu Anadolu’yu Ermenilere vermeyi planlamışlar ve onları kışkırtmışlar. 1920 yılında Ermeniler saldırıya geçmiş ama Kazım Karabekir Paşa önderliğindeki Türk ordusu tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Böylece Kars ve çevresi Türkiye sınırları içinde kalmıştır.
Büyük Taarruz’da Batı Anadolu’nun düşmandan temizlenmesinden sonra sıra Boğazlar ile İstanbul’un ve Trakya’nın kurtarılmasına gelmişti. İtilaf devletleri ile 3 Ekim 1922’de Mudanya ‘da Konferans başladı. 11 Ekim 1922’de Mudanya Ateşkes Anlaşması imzalandı. Bu anlaşma ile Mondros Ateşkes Anlaşması geçerli bir belge olmaktan çıktı, İstanbul ve Boğazlar savaş yapmadan kurtarıldı.
Mudanya Ateşkes Anlaşmasından sonra TBMM Hükümeti İsviçre’nin Lozan kentine barış görüşmeleri için davet edildi.20 Kasım 1922’de toplanan Konferans’ta Türk heyetinin başında İsmet Paşa vardı. 24 Temmuz 1923 tarihinde tarihimiz için dönüm noktası sayılacak Lozan Barış Antlaşması imzalandı. Lozan Barış Antlaşması ile bütün dünya devletleri yeni Türk devletini ve bağımsızlığını tanıdılar.