SPİNAL TRAVMALAR Dr. Tahsin ERMAN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirurji Anabilim Dalı

ÜST SERVİKAL SPİNAL TRAVMALAR Oksipital kemik ve orta servikal bölge arasında aşırı hareketlerin yapıldığı geçiş bölgesidir (oksiput-C2) Bu bölge travmaları çocuklarda sık görülür

ATLANTOOKSİPİTAL DİSLOKASYON Bu birleşkede stabiliteyi içte ve dışta bulunan ligamentler sağlar İçte; 2 tane alar ligament, cruciforme lig. ve tectorial membran, dışta; eklem kapsülleri, ant ve post atlantooksipital membran ve lig. nuşka stabiliteden sorumludur Anstabil lezyonlar olup, çoğunluğu ölüm ile sonuçlanır

ATLANTOAKSİYEL DİSLOKASYON Bu eklemde stabiliteyi hem ligamentöz hem de kemik yapıların bütünlüğü sağlar Stabilitede en önemli ligament transvers ligamentir, alar ve tectorial lig. stabiliteye yardımcı olur Stabiliteden sorumlu kemik yapılar ise atlas’ın ön arkusu ve aksis’in odontoid prosesidir

ATLANTOAKSİYEL DİSLOKASYON Atlas’ın ön arkusunun arka kenarı ve odontoid proses arasında erişkinlerde 3 mm, çocuklarda 4-5 mm kadar gezinti alanı vardır Transvers lig. yırtıldığında bu mesafe 5 mm’ye çıkar ve anstabilite oluşmuş demektir Tanı; ağız açık odontoid grf’de odontoid proses atlas’ın lateral mass’lerine eşit uzaklıkta değildir, yan servikal grf’de odontoid proses önünde atlas’ın lateral mass’larına ait görüntü ön arkusa ait görüntünün yerini almıştır Tedavi; internal fiksasyon ve füzyon

ATLAS FRAKTÜRLERİ 3 gruba ayrılır [Jefferson fraktürü(patlama) (en sık), lateral mass frk, arkus frk] Çoğunluğu cerrahi tedavi gerektirmez ve eksternal immobilizasyon ile tedavi edilir Eğer atlas fraktürü transvers lig. yaralanmasına neden olmuş ise bu durumda C1’in lateral mass’ları C2’nin üzerinde toplam 6.9 mm’den daha fazla taşmış ve anstabilite oluşmuştur

AKSİS FRAKTÜRLERİ 3 gruba ayrılır 1- Odontoid proses fraktürleri (Tip I, II, III) 2- Hangman fraktürleri 3- Diğer fraktürleri

ODONTOİD PROSES FRAKTÜRLERİ Tip I: Odontoid proses üst 1/3 bölümü içindeki oblik bir frk. Stabil lezyonlardır Tip II: Odontoid prosesin aksis’in korpusu ile birleştiği yerdeki fraktürdür. En sık görülür. Anstabil Tip III: Odontoid proses’teki fraktür hattı, aksis’in korpusu içinde, genellikle süperior artiküler prosese doğru uzanır. Anstabil

HANGMAN FRAKTÜRLERİ Aksis’in bilateral nöral arkusunda frk ve C2-3 arasında dislokasyon vardır C2-3 intervertebral disk’in bütünlüğü korunmuş ise stabildir. Nonoperatif tedavi edilir C2-3 arasında 3mm’den daha fazla dislokasyon veya açılaşma var ise anstabildir ve cerrahi olarak tedavi edilir

ORTA VE ALT SERVİKAL SPİNAL YARALANMALAR Bu bölgede ant ve post longitudinal ligamnent ve intervertebral disk stabilitede çok önemlidir Vertebralar, faset eklemleri ve para spinal kaslar da stabilitede önemli yapılardır

ORTA VE ALT SERVİKAL SPİNAL YARALANMALAR Anstabilite kriterleri 1. Sagittal düzlemde 3,5mm’den fazla dislokasyon 2. Sagittal düzlemde 11 dereceden fazla angülasyon 3. Vertebra korpus yüksekliğinin 1/3’den daha fazla komprese olması 4. İntervertebral disk mesafesinin 1,7 mm’den fazla genişlemiş olması 5. Hiperfleksiyon-hiperekstansiyon grf’de 3-4 mm kadar hareketliliğin olması

ÜST TORAKAL SPİNAL YARALANAMLAR Üst torakal bölgede ALL, PLL, lig flavum, kaburga ve spine arasındaki eklem ve ligamentler, faset eklemleri ve kapsülleri, kemik yapı ve intervertebral disk stabiliteden sorumludur Üst torakal bölge vertebral kolumna’nın en stabil bölgesidir, fakat spinal kanalın oldukça dar olması ve medulla spinalisin vaskülaritesinin az olması sonucu fraktürler %80 parapleji ile sonuçlanır

TORAKOLOMBER BİLEŞKE T10-L1 arası geçiş bölgesidir Torakal ve lomber bölge fraktürlerinin çoğunluğu bu bölgede görülür. Bunun nedenleri Toraks için hareketin dayanak noktasıdır Kaburgaların stabilize edici etkisine distal ilk mobil bölgedir Fasetlerin koronal dizilişten sagittal dizilişe dönüştüğü bölgedir Kifotik toraks’ın lordotik lomber’e dönüştüğü bölgedir

TORAKAL BÖLGE ANSTABİLİTE KRİTERLERİ Sagittal düzlemde 2,5mm’den fazla dislokasyon Sagittal düzlemde 5 dereceden fazla angülasyon Vertebra korpus yüksekliğinin %50’den fazla komprese olması

LOMBER SPİNE Servikal bölgeden sonra hareketliliğin en fazla olduğu bölgedir Bu bölgede fasetler ve sağlam faset eklem kapsülleri stabilitede en önemli rolü oynar Bu bölgede spinal kanalın daha geniş olması ve L2’den itibaren spinal korda göre yaralanmalara daha dirençli olan kauda equina’nın bulunması nedeni ile travmalarda nörolojik defisitler daha az, iyileşme potansiyeli de daha fazla olmaktadır

DENİS’İN ÜÇ KOLUMNA TEORİSİ Torakal ve Lomber bölge travmalarının stabilitesini değerlendirmede kullanılır Anterior: Ant long lig., ant annulus fibrozis ve vertebra korpusunun ön bölümü Middle: Post long lig., post annulus fibrozis ve vertebra korpusunun arka duvarı Posterior: Pedinküller, faset eklemleri, post kemik ve ligamentöz yapılar Bu üç kolumnadan iki ve ikiden fazlası yaralanmış ise spinal anstabilite mevcuttur Spinal travmaların tedavisinde amaç nöral yapıları dekomprese etmek ve spinal stabiliteyi sağlamaktır