E-devlet uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Tijen Över Özçelik

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU ÖLÇÜMLEMELER İ Bu bölüm içinde 10. ve 11. Haftada irdelenen “Türkiye’de E- Devlet Uygulamaları” çalışmalarının 2010 yılı itibari ile ne aşamada oldu ğ u araştırılmıştır. Sosyal Dönüşüm, Bilgi ve İ letişim, Vatandaş Odaklı Hizmet Dönüşümü, Kamu Yönetiminde Modernizasyon, Küresel Rekabetçi Bilgi Teknolojileri Sektörü, Rekabetçi, Yaygın ve Ucuz İ letişim Altyapı ve Hizmetleri ve Ar-Ge ve Yenilikçili ğ in Geliştirilmesi başlıkları altında ayrıntılı bilgi sunulmuştur.

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU ÖLÇÜMLEMELER İ Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonunda yürütülen e- Dönüşüm Türkiye Projesi, temelde Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşüm sürecini hızlandırmayı amaçlamaktadır. e-Dönüşüm Türkiye projesi kapsamında hazırlanan Bilgi Toplumu Stratejisi bu alanda Türkiye’nin önceliklerini belirlemekte ve yılları arasında atılması gereken adımları tanımlamaktadır. Bilgi toplumuna dönüşüm süreci, Türkiye’yi sosyal, teknolojik ve ekonomik açılardan etkileyecek, dikkatle planlanması ve yakın takip edilmesi gereken uzun bir süreçtir. Bu süreç kamuda, toplumda ve iş dünyasında köklü de ğ işiklikleri beraberinde getirecektir. Bilgi toplumuna dönüşümde başarının yakalanması, sürecin do ğ ru ölçütlerle izlenmesi, de ğ erlendirilmesi ve gerekti ğ inde tedbirlerin alınabilmesi ile mümkündür.

E-devlet uygulamaları Stratejinin uygulanmasını ve hedeflere ne ölçüde yaklaşıldı ğ ını izlemek amacıyla geliştirilen ölçümleme kriterleri, uygulayıcılar ve karar alıcıların dönüşüm sürecindeki ilerlemeleri de ğ erlendirebilmeleri için temel araçlardan biri durumdadır. Süreçteki gelişmeler belirlenen göstergelere göre ölçümlenecek ve sonuçlar belirli aralıklarla Stratejide ortaya konan hedeflerle karşılaştırılacaktır. Di ğ er taraftan, ölçümleme kriterleri Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşüm yolunda ulaştı ğ ı noktanın düzenli olarak di ğ er ülkelerle kıyaslanmasın olanak sa ğ layacaktır. Göstergelerin ölçümlenerek, varsa gecikme veya hedeften sapmaların ve nedenlerinin anlaşılarak gerekli önlemlerin alınabilmesi stratejinin başarıya ulaşmasında kritik öneme sahiptir. Bunun sa ğ lanabilmesi için kurulan izleme ve de ğ erlendirme mekanizmasına göre Türkiye İ statistik Kurumu (TÜ İ K) do ğ rudan derledi ğ i veya kamu kurumlarınca iletilen verileri düzenleyerek DPT’ye raporlayacaktır. DPT, bu verileri hedeflerle karşılaştırmak suretiyle hazırlayaca ğ ı de ğ erlendirme raporunu, e-Dönüşüm Türkiye İ cra Kuruluna sunacak, e-Dönüşüm Türkiye İ cra Kurulu ise bu de ğ erlendirmeler ışı ğ ında alınması gerekli tedbirleri belirleyecektir.

E-devlet uygulamaları Bilgi Toplumu Stratejisi İ le Ölçümleme Dokümanı Arasındaki İ lişki Bilgi toplumuna dönüşümün nihai hedefi, rekabet gücü artırılarak dünya hasılasından daha fazla pay almak ve toplumsal refah seviyesini artırmaktır. Toplumsal refahın yükseltilmesinin ön şartı olan sürdürülebilir büyüme ve istihdamın sa ğ lanması için bilgi ve iletişim teknolojilerinin ekonomik ve sosyal yaşamın her alanında etkin kullanımı önem kazanmaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojileri aracılı ğ ıyla öngörülen gelişmeyi gerçekleştirebilmek için Türkiye’nin bilgi ve iletişim teknolojileri alanında ciddi bir atılım yapması gerekmektedir. Türkiye’de bilgi ve iletişim teknolojileri alanında kamu, vatandaş ve özel sektör tarafından yapılacak yatırımlarla fiziki sermaye geliştirilecek, bunun yanı sıra yatırımlardan en fazla getiriyi sa ğ lamak amacıyla bu teknolojileri etkin kullanacak beşeri sermaye de oluşturulacaktır. Böylelikle, Türkiye; devlet, vatandaş ve işletmeler arasında ve bunların kendi aralarındaki ilişkilerin bilgi ve iletişim teknolojileri üzerine inşa edilmesiyle oluşacak a ğ etkisi sonucunda verimlili ğ ini ve küresel rekabet gücünü artırarak sürdürülebilir ekonomik büyümeyi gerçekleştirebilecektir.

E-devlet uygulamaları Bu fırsatları etkin şekilde kullanmak, bilgi toplumuna dönüşüm sürecinde do ğ ru stratejiler geliştirmek ve uygun adımları zamanında atabilmek amacıyla öncelikle 2010 yılına kadar ülkenin koşul ve ihtiyaçları tespit edilmiş, dünyadaki genel yaklaşım ve dinamikler de göz önünde bulundurularak stratejik öncelik ve hedefler belirlenmiştir. Bu yöndeki tüm çalışmaların ve kaynakların aynı amaca yönlendirilerek öngörülen hedeflere ulaşılmasını sa ğ layacak temel araç olan Bilgi Toplumu Stratejisi, 7 temel stratejik öncelik ekseninde hazırlanmıştır. Bu stratejik öncelikler şunlardır:

E-devlet uygulamaları Sosyal Dönüşüm: Vatandaşların gündelik ve iş yaşamlarında bilgi ve iletişim teknolojilerinin etkin kullanımı ile ekonomik ve sosyal fayda artırılacaktır. Bilgi ve İ letişim: Teknolojilerinin İ ş Dünyasına Nüfuzu: Bir yandan, KOB İ ’lerin bilgisayar sahipli ğ i ve internet erişimi artırılarak e-ticaret yapmaları teşvik edilecek, di ğ er yandan stratejik önem taşıyan sektör ve bölgelere ilişkin bilgi ve iletişim teknolojileri ihtiyacı belirlenerek bu ihtiyacı karşılamak üzere sektöre özel verimlilik programları hayata geçirilecektir. Vatandaş Odaklı Hizmet Dönüşümü: Kamu hizmetleri, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yardımıyla, kullanımı yo ğ un ve getirisi yüksek hizmetlerden başlamak üzere elektronik ortama taşınacak, aynı zamanda iş süreçleri kullanıcı ihtiyaçları do ğ rultusunda yeniden yapılandırılarak hizmet sunumunda etkinlik sa ğ lanacaktır.

E-devlet uygulamaları Kamu Yönetiminde Modernizasyon: Verimlili ğ i ve vatandaş memnuniyetini öncelikli tutarak, ülke koşullarına uygun işletme ve süreç yapılanmalarına sahip etkin bir e-devlet oluşumu bilgi ve iletişim teknolojileri deste ğ iyle sa ğ lanacaktır. Küresel Rekabetçi Bilgi Teknolojileri Sektörü: Bilgi teknolojileri hizmetleri alanında proje odaklı hizmetler ve kamu özel sektör işbirlikleriyle sektör yetkinliklerinin geliştirilerek dış pazarlara açılıma, yazılımda ise rekabet avantajının daha yüksek oldu ğ u sektörel çözümlere odaklanma. Rekabetçi, Yaygın ve Ucuz İ letişim Altyapı ve Hizmetleri: İ letişim altyapı ve hizmetlerinin geliştirilebilmesi ve yaygın kullanımının sa ğ lanması için telekomünikasyon sektöründe hizmet ve altyapılarda etkin rekabet ortamı tesis edilecek, bu yolla hızlı, güvenli, sürekli ve kaliteli iletişim hizmetlerinin uygun maliyetlerle sunulmasının yanı sıra yeni teknolojilere dayalı telekomünikasyon altyapılarının kurulması için uygun ortam yaratılacaktır. Ar-Ge ve Yenilikçili ğ in Geliştirilmesi: Dünya pazarlarında talebi giderek artan, yenilikçi ve yüksek katma de ğ erli bir sektör olarak bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe Ar-Ge faaliyetlerine öncelik verilecek, bu alanda yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve üretime dönüştürülmesi desteklenecektir. Di ğ er taraftan, Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerinin geliştirilmesi ve etkinleştirilmesinde bilgi ve iletişim teknolojilerinden azami ölçüde faydalanılacaktır.

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo/SOSYAL DÖNÜŞÜM

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo/SOSYAL DÖNÜŞÜM

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo/SOSYAL DÖNÜŞÜM

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo/SOSYAL DÖNÜŞÜM

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo/SOSYAL DÖNÜŞÜM

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları B İ LG İ TOPLUMU STRATEJ İ S İ EYLEM PLANI GERCEKLEŞT İ RME DURUMLARI/Özet Tablo

E-devlet uygulamaları GENEL DE Ğ ERLEND İ RME SOSYALDONUŞUM Bilgi toplumuna dönüşümde ülkemizin en büyük fırsatı sahip oldu ğ u genç nüfus yapısıdır. Genç bireylere e ğ itim sürecinde yatırım yapmak ve onlara bilgi ve iletişim teknolojileri kullanım yetkinli ğ ini kazandırmak, yakın gelecekteki igücü potansiyeli anlamına gelen bu bireylerin söz konusu teknolojileri etkin kullanmalarını ve bilgi ekonomisine katma de ğ er üretmelerini sa ğ layacaktır. Bu nedenle e ğ itim sistemimizin temel araçlarından birisi bilgi ve iletişim teknolojileri olacaktır.

E-devlet uygulamaları GENEL DE Ğ ERLEND İ RME B İ LG İ VE İ LET İ Ş İ M TEKNOLOJ İ LER İ N İ N İ Ş DUNYASINA NUFUZU 1990’lı yılların başından itibaren bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak sa ğ lanan verimlilik artışı ve ekonomik büyümenin etkisiyle ulusal ve uluslararası ölçekte bilgi toplumuna dönüşüm çabaları hızlanarak devam etmektedir. Bu ba ğ lamda, bilgi ve iletişim teknolojilerinde sa ğ lanan gelişmelerin de etkisiyle küreselleşen dünya ekonomisi içinde rekabetçi ve dinamik bilgi tabanlı ekonomiye sahip ülkeler arasında yer alma yarışı giderek yo ğ unlaşmaktadır. Bu çerçevede; işletmelerde bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygın ve etkin olarak kullanılması ile bu teknolojilerin iş dünyasına nüfuz etmesi, daha yüksek katma de ğ er üretilmesi ve yeni iş alanlarının oluşumu özellikle uluslar arası rekabet edebilirli ğ in temel unsuru haline gelmiştir.

E-devlet uygulamaları GENEL DE Ğ ERLEND İ RME VATANDAŞ ODAKLI H İ ZMET DONUŞUMU Bilgi Toplumu Stratejisinde, vatandaş odaklı yaklaşım çerçevesinde; kamu hizmetlerinin kullanımı yo ğ un ve getirisi yüksek hizmetlerden başlamak üzere elektronik ortama taşınması, aynı zamanda iş süreçleri kullanıcı ihtiyaçları do ğ rultusunda yeniden yapılandırılarak hizmet sunumunda etkinli ğ in sa ğ lanması ilkesi benimsenmiştir. Hizmetlerin elektronik ortamda sunulması ile işletmeler, vatandaşlar ve kamu kuruluşları açısından önemli mali kaynak ve zaman tasarrufu yaratılacaktır. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kamu iş süreçlerinde sa ğ ladı ğ ı etkinlik ve birlikte çalışabilirlik yetene ğ i sayesinde, kayıp ve kaçakların engellenmesi, kamu gelirlerinin artırılması ve bilgiye dayalı politika kararlarının oluşturulması ile toplumsal refah artışına katkı sa ğ lanacak ve ayrıca, kamu yönetiminde şeffaflık, güvenilirlik, hesap verebilirlik ve katılımcılık artırılacaktır. Vatandaş odaklı hizmet dönüşümü ile kamu hizmetlerinin bilgi ve iletişim teknolojilerinin deste ğ iyle elektronik ortamda etkin sunulması, bu süreçte kullanıcı tercih ve ihtiyaçlarının dikkate alınması ve böylece elektronik hizmetlere erişim ve kullanım oranları ile hizmetlerden duyulan memnuniyetin artırılması hedeflenmektedir.

E-devlet uygulamaları GENEL DE Ğ ERLEND İ RME KAMU YONET İ M İ NDE MODERNĐZASYON Bilgi ve iletişim teknolojilerinin sa ğ ladı ğ ı imkânlar, kamu yönetimi anlayışında yeni yaklaşımları beraberinde getirmiş, kamu iş süreçlerinin hızlandırılması, politika belirleme ve karar alma süreçlerinde etkinli ğ in artırılması, şeffaflı ğ ın ve katılımcılı ğ ın geliştirilmesine zemin hazırlamıştır. Kamu yönetimi anlayışında ortaya çıkan yenilikler; yeni örgütsel yapılanmaların oluşturulması, mevcutların gözden geçirilmesi, hizmet ve iş süreçlerinin yeniden tasarlanması, bütünleşik, sürdürülebilir, kapsamlı ve ça ğ ın gereksinimlerine uygun kamu yönetimi reformunun gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Bu açıdan, kamu hizmetlerinin elektronik ortamlarda sunulmasını içeren ve “elektronik devlet” olarak adlandırılan yeni kamu yönetimi oluşumu, sadece teknolojik bir de ğ işimi de ğ il yapısal bir dönüşüm sürecini de ifade etmektedir. Bu dönüşüm sürecinde Bilgi Toplumu Stratejisi’nin temel yaklaşımı, verimlili ğ i ve vatandaş memnuniyetini öncelikli olarak gözeten, ülke koşullarına uygun örgüt ve süreç yapılanmalarına sahip etkin bir e- devlet oluşumunun bilgi ve iletişim teknolojileri deste ğ iyle hayata geçirilmesidir. Stratejide, kamu iş süreçlerinde verimlili ğ in ve buna paralel olarak kamu hizmetlerinden duyulan vatandaş memnuniyetinin artırılması hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşmada, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kamu yönetiminin modernizasyonunda etkin bir araç olarak kullanılması kritik önem arz etmektedir.

E-devlet uygulamaları GENEL DE Ğ ERLEND İ RME KURESEL REKABETC İ B İ LG İ TEKNOLOJ İ LER İ SEKTORU Bilgi Toplumu Stratejisinde, bilgi teknolojileri sektörünün 2010 yılı itibarıyla bölge ülkeleri içerisinde yazılım ve hizmet merkezi haline getirilerek, küresel ölçekte rekabet gücünün artırılması hedeflenmiş ve bu amaçla “Küresel Rekabetçi Bilgi Teknolojileri Sektörü” başlı ğ ı altında, ihracatın artırılması ve talebin geliştirilmesi yanında, sektörün yapılanması, yetkinliklerinin ve insan kayna ğ ının geliştirilmesi alt temalarında toplam 13 adet eyleme yer verilmiştir. İ nsan Kayna ğ ı Geliştirme alanında, Yüksek Ö ğ retim Kurulu sorumlulu ğ unda yer alan “Nitelikli İ nsan Gücü Yetiştirme” eylemi kapsamında öncelik yeterli ve erişilebilir ö ğ renme kaynaklarının oluşturulmasına verilmiştir. TÜBA ve YÖK işbirli ğ inde Açık Ders Malzemeleri projesi başlatılmış, 45 üniversitenin temsil edildi ğ i Ulusal Açık Ders Malzemeleri Konsorsiyumu (UADMK) 25 Mayıs 2007 tarihinde kurulmuştur ( Konsorsiyum yoluyla üniversitelerde ders malzemelerinin belirli bir format içerisinde erişime açık hale getirilmesi ve yayınlanması konusunda da ö ğ retim üyelerine gerekli teknik ve akademik deste ğ in verilmesi öngörülmektedir.

E-devlet uygulamaları GENEL DE Ğ ERLEND İ RME REKABETC İ, YAYGIN VE UCUZ İ LET İ Ş İ M ALTYAPI VE H İ ZMETLER İ Bilgi toplumuna geçişte devlet, vatandaş ve işletmeler arasındaki ilişkilerin etkin şekilde yürütülmesine imkan veren iletişim altyapı ve hizmetlerinin geliştirilebilmesi ve yaygın kullanımının sa ğ lanması için elektronik haberleşme sektöründe hizmet ve alt yapılarda etkin rekabet ortamının tesis edilmesi gereklidir. Bu yolla hızlı, güvenli, sürekli ve kaliteli iletişim hizmetlerinin uygun maliyetlerle sunulması sa ğ lanabilecek, yeni teknolojilere dayalı telekomünikasyon altyapılarının kurulması için uygun ortam yaratılabilecektir. Sa ğ lanacak etkin rekabet ortamı ile birlikte iletişim hizmetlerinin yaygınlaşmasını olumsuz etkileyen maliyetlerin azaltılması için veri ve İ nternet hizmetleri üzerindeki yüksek vergi yükünün hafifletilmesi de önemlidir. Bilgi Toplumu Stratejisi’nde, 2010 yılı itibarıyla, elektronik haberleşme sektöründe etkin rekabetin sa ğ lanması için gerekli düzenlemelerin tamamlanması ve geniş bant erişim a ğ ının yaygınlaştırılması, sektörün rekabet düzeyinin AB’nin ilk be ülkesi arasına girecek şekilde geliştirilmesi, nüfusun %95’inin geniş bant altyapısına erişebilir olması ve geniş bant erişiminin son kullanıcılara maliyetinin OECD ortalamalarına çekilmesi hedeflenmektedir.

E-devlet uygulamaları GENEL DE Ğ ERLEND İ RME AR-GE VE YEN İ L İ KC İ L İĞİ N GEL İ ŞT İ R İ LMES İ Pazar taleplerine uygun mal ve hizmet üretilerek rekabet gücünün artırılması ve dünya hasılasından daha yüksek pay alınabilmesi için Ar-Ge ve yenilikçilik sisteminin geliştirilmesi giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu nedenle, araştırma kapasitesinin geliştirilmesi, reel sektörün rekabet gücünün artırılması için Ar-Ge ve yenilikçilik bilincinin ve üniversite sanayi iş birli ğ inin geliştirilmesi, toplam Ar-Ge harcamalarının ve bu harcamalar içinde özel kesimin payının artırılması amaçlanmıştır. Bunun yanında Bilgi Toplumu Stratejisinde, dünya pazarlarında talebi giderek artan, yenilikçi ve yüksek katma de ğ erli bir sektör olarak bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe Ar-Ge faaliyetlerine öncelik verilmesi, Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerinin geliştirilmesi ve etkinleştirilmesinde bilgi ve iletişim teknolojilerinden azami ölçüde faydalanılması stratejik öncelik olarak ortaya konmuştur.