IMF Uluslararası Para Fonu ya da daha çok bilinen kısaltmasıyla IMF (International Monetary Fund)küresel finansal düzeni takip etmek borsa, döviz kurları, ödeme planları gibi konularda denetim ve organizasyon yapmak, aynı zamanda teknik ve finansal destek sağlamak gibi görevleri bulunan uluslararası bir organizasyondur.

 1944 yılında ABD'nin New Hampshire eyaletindeki Bretton Woods'da kurulan ve 1947'de fiilen çalışmaya başlayan milletlerarası ekonomik meselelerle uğraşan bir teşkilattır. IMF küresel para işbirliği, finansal istikrarı sağlamak,uluslararası ticareti kolaylaştırmak, yüksek istihdam ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik, ve dünya çapında yoksulluğu azaltmayı teşvik etmek için çalışan, 188 ülkenin üye olduğu organizasyondur.

Kuruluşun belirtilen hedeflerinde, ödemeler dengesi ihtiyaçlarını karşılamak için üye ülkelerin mali kaynaklarını kullanılabilir hale de getirmekte dahil olmak üzere uluslararası ekonomik işbirliği, uluslararası ticaret, istihdam ve döviz kuru istikrarını teşvik edilmesi olarak tanımlanmaktadır. IMF'nin merkezi ABD'de, Washington, DC'de bulunmaktadır.

Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarından sonra milletlerarası ekonomik meseleler karışık hale gelmiş, I. Dünya Savaşı'ndan sonra düşülen ekonomik buhranla savaş sonrası ekonomik depresyonlar da ekonomik ilişkileri tehdit eder bir vaziyet almıştı. Avrupa devletlerinin II. Dünya Savaşı sonrası bozuk ve depresyon içindeki ekonomik durumlarının aksine Amerika Birleşik Devletleri'nin savaş boyunca ihracatının altın stoklarının artması, ekonomik bakımdan yardım yapacak tek ülke durumuna gelmesine sebep oldu.

ABD, Avrupa devletlerine doğrudan yardım yapmak yerine mali müesseseler kurarak yardım yapılması taraftarı oldu ve 1944 yılında Bretton Woods'ta 45 devletin iştirakiyle bir takım kararlar alındı. Bretton Woods Antlaşması'nda; birisi, Milletlerarası Para Fonu, diğeri, Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) yahut kısaca Dünya Bankası isimleriyle iki ekonomik müessesenin kurulması kararlaştırılmıştır.

IMF, Avrupa devletlerinin tediye bilançolarında ortaya çıkabilecek geçici ödeme güçlüklerinde kredi vererek milletlerarası ticaretin bu yüzden daralmasını önlemek; Dünya Bankası da uzun vadeli yatırım kredileri vermek suretiyle, Avrupa devletlerinin yeniden imarını sağlamak, tediye bilânçolarındaki bünyevî dengesizlikleri gidermek için kurulmuştur.

Her iki müessesenin sermaye ve kaynaklarının önemli bir kısmı ABD tarafından temin edilmiştir. Bu müesseselere üye olan ülkelerin prensip olarak, içerde enflasyonu önleyici para politikaları takip etmeleri, dış ticareti ise tek taraflı devalüasyonlar ve ithal tahditleri yüzünden daraltmamaları, bilakis bu tehditleri mümkün mertebe kaldırmaları gerekecekti.

MİSYONU; IMF’nin temel misyonu, aşağıdaki üç yolla uluslararası sistemde istikrarın sağlanmasına yardımcı olmaktır: •Küresel ekonomiyi ve üye ülkelerin ekonomilerini izlemek, •Ödemeler dengesinde zorluk yaşayan ülkelere borç vermek ve •Üyelere pratik yardım sunmak.

HEDEFLERİ; •Uluslararası parasal işbirliğini arttırmak, •Mali istikrarı güvence altına almak, •Uluslararası ticareti kolaylaştırmak, •Yüksek istihdam oranlarını ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi desteklemek ve •Dünya genelinde yoksulluğu azaltmak.

YAPISI; Personel: IMF halihazırda yarısı ekonomistlerden oluşan yaklaşık 2.500 kişilik bir personele sahiptir. Bunların çoğu Washington, D.C.’de bulunan IMF Genel Merkezinde çalışmakta olup, bazıları da dünyanın dört bir yanında çeşitli üye devletlerde bulunan dış ofislerde veya daimi temsilci olarak görev yapmaktadır. Neredeyse tüm dünyaya yayılan üyeleriyle, IMF, coğrafi olarak mümkün olduğunca geniş bir alana yayılan ve çeşitlilik arz eden bir personel istihdam etmeye çabalamaktadır.

Bölge departmanları: IMF’nin beş bölge (veya alan) departmanı olup, bunlar üye devletlere makroekonomik politikalar ve finans sektörü konusunda tavsiyelerde bulunmaktan ve gerektiğinde ekonomik reform programlarını desteklemek üzere mali düzenlemeler tasarlamaktan sorumludur.

İşlevsel departmanlar: IMF, kuruluşun politika, analitik ve teknik işlerini gerçekleştiren ve mali kaynaklarını yöneten sekiz işlevsel departmana sahiptir.

FAALİYETLERİ; •Ekonomik trend analizlerine ve ülke temelindeki deneyimlere dayanarak hükümetlere ve merkez bankalarına tavsiyelerde bulunmak; •Küresel, bölgesel ve bireysel ekonomilerin ve piyasaların izlenmesine dayanarak araştırmalar, istatistikler, tahminler ve analizler üretmek; •Ülkelerin ekonomik zorlukların üstesinden gelmesine yardımcı olmak üzere borç vermek; •Ekonomilerinin yönetimini iyileştirmelerinde ülkelere yardımcı olmak üzere teknik yardım ve eğitim sağlamak.

KAYNAKLARI; •IMF’nin kaynakları genel olarak, ülkelerin üye olduklarında ödedikleri sermaye taahhütleri, yani kotalardan gelmektedir. •Kotalar genel olarak her bir üye ülkenin ekonomisinin büyüklüğünü yansıtmaktadır. Kotalar, her bir üyenin sahip olduğu eşit birim oy sayısı ile birlikte, ülkelerin oy gücünü belirlemektedir.

•IMF iki devamlı çok taraflı borçlanma düzenlemesine sahiptir: Genişletilmiş Yeni Borçlanma Düzenlemeleri (NAB) ve Genel Borçlanma Düzenlemeleri (GAB)Halihazırda bu kapsamdaki toplam borçlanma kapasitesi 367,5 milyar SDR (yaklaşık 580 milyar USD)’dir. •Altın: IMF’nin altın mevcutları 90,5 milyon troy ons (2.814,1 metrik ton yaklaşık 145 milyar USD değerinde) olup, IMF’yi dünyanın en büyük üçüncü resmi altın rezervi sahibi yapmaktadır.

Bir ülke ne zaman IMF’den borç alır? •Bir üye ülke, bir ödemeler dengesi ihtiyacına sahipse (fiili veya potansiyel) , yani ileriye yönelik yeterli bir rezerv tamponunu muhafaza ederken net uluslararası ödemelerini karşılamak için uygun koşullarda yeterli finansman bulamıyorsa, IMF’den mali yardım talep edebilir. •IMF’den alınan borç, bir ülkenin ödemeler dengesini düzeltmek ve güçlü ekonomik büyüme için gerekli koşulları yeniden tesis etmek için yapmak zorunda olduğu reform ve politikalara uyumu kolaylaştıran bir tampon görevi görür.

IMF’nin borç verme süreci nasıl işler? •Bir üye ülkeden gelen talep üzerine, IMF borcu çoğu zaman bir düzenleme (anlaşma) çerçevesinde verilir; bu düzenlemelerde ülkenin ödemeler dengesindeki sorunları çözmek için uygulamayı kabul ettiği belirli politikalar ve tedbirler yer alabilir. •Bir düzenleme çerçevesindeki ekonomik program, ülke tarafından IMF ile danışma içerisinde hazırlanır ve bir Niyet Mektubu ile IMF’nin Yönetim Kuruluna sunulur.

•Düzenlemenin Kurul tarafından onaylanmasından sonra, borç çoğu zaman programın uygulanmasına paralel bir şekilde, aşamalı taksitler şeklinde serbest bırakılır. Bazı düzenlemeler ülkelere IMF mali kaynaklarına tek seferde peşin erişim de sağlayabilir.

Borç verme araçları neler? Stand-by düzenlemeleri: IMF’nin ödemeler dengesi sorunları yaşayan yükselen pazar ülkelerine yönelik başlıca borçlandırma aracıdır. Genişletilmiş Fon Kolaylığı: Ülkelerin kısmen makroekonomik dengesizliklere göre düzeltilmesi daha uzun sürebilecek yapısal sorunlardan kaynaklanan ödemeler dengesi zorluklarını ele almalarına yardımcı olmak için kullanılır.

Kredi hatları: Esnek Kredi Hattı ve İhtiyati Kredi Hattı, güçlü temellere ve sağlam politikalara sahip olan ve ödemeler dengesinde yakın bir baskı altında olmayan ülkeler içindir. Düşük gelirli ülkelere borç verme: IMF, ödemeler dengesi sorununun mahiyetine bağlı olarak değişen, düşük gelirli ülkelere yönelik çeşitli kredi kolaylıkları sunmaktadır. İmtiyazlı finansman koşullarının sunulduğu bu düzenlemelerde faiz oranı halihazırda yüzde sıfır olarak belirlenmiştir.

IMF ile çalışmanın faydaları nelerdir? •IMF, neredeyse tüm ülkeleri içeren üyelik yapısıyla, global ve ekonomik işbirliği için en önemli forumdur. •IMF, politika oluşturanlara ve genel halka büyük faydaları dokunabilen çok sayıda yüksek kaliteli araştırmayı ve ülke incelemelerini üyelerinin kullanımına sunar. •Ödemeler dengelerinde sorun yaşayan ülkeler için finansman olanağı sağlar. •IMF; merkez bankası yönetimi, vergi ve gider yönetimi, istatistik ve mali sektör denetimi dahil başlıca makroekonomik alanlarda ülke yetkililerine eğitim ve teknik yardım sağlar.

IMF Merkez binası

IMF-TÜRKİYE - Türkiye, IMF’ye 66 yıldır üye.  - IMF ile 1947’de İsmet İnönü döneminde tanıştı.  - IMF ile ilk stand by düzenlemesi 1 Ocak 1961’de yapıldı. Son anlaşma 2005’te Ak Parti iktidarı döneminde imzalandı.  - AK Parti, 2008 yılında ise IMF ile stand-by anlaşması yapmama kararı aldı. - Türkiye ile IMF arasında toplamda 19 stand-by anlaşması imzalandı. 

- Türkiye’nin IMF ile stand-by yolculuğuna 8 Cumhurbaşkanı ve 37 hükümet eşlik etti. - 14 Mayıs 2013’te Hazine 19. stand-by çerçevesinde IMF’ye yaklaşık 422,1 milyon ABD doları ana para ödemesi yaptı. Böylece Türkiye, 52 yıldan beri borçlu olduğu IMF’ye borcunu sıfırladı. - Türkiye’nin 2002’den beri IMF’ye ödediği 23,5 milyar dolar, 109 ülkenin GSYH’sinden daha fazla.  - 2014-2016 döneminde IMF İcra Direktörlüğü pozisyonunu Türkiye üstlenecek.

KAYNAKÇA www.ımf.com.tr www.kdk.com.tr www.wikipedia.org.tr www.imfbookstore.org.tr