Ücret yönetimi 1
2
İ Ş ANAL İ Z İ NED İ R ? İ ş analizi belirli bir işin en küçük parçalarıyla ayrıntılı olarak tanımlanıp incelenmesi sürecidir. 3
İ Ş ANAL İ Z İ NDE NE TÜR B İ LG İ LER TOPLANIR VE HANG İ ALANLARDA KULLANILIR İ ş analizinde işin niteli ğ ine, ne tür bir ortamda ve nasıl yapıldı ğ ına, Gerektirdi ğ i bilgi, yetenek gibi personel özelliklerine, Kullanılan araç gerece, hizmete ilişkin bilgiler toplanır, İ ş Analizi Bilgilerinin Kullanım Yerleri Örgüt yapısının oluşturulması, İ ş ve araç gereç dizaynı, işgücü planlaması personel seçimi, performans de ğ erlendirmesi, ücret yönetimi, gibi alanlarda kullanılır. 4
İ Ş ANAL İ Z İ N İ K İ MLER VE NASIL B İ R SÜREÇTE YAPAR Araştırma yöntemleri ve objektif ölçme de ğ erleme teknikleri konusunda e ğ itim almış işletme içi veya işletme dışı uzmanlar tarafından yapılır. SÜREÇ; İ şlerin belirlenmesi, Analiz amaçlarının saptanması, Bilgi toplama yönteminin belirlenmesi, İ htiyaç duyulan bilginin toplanması ve toplanan bilginin analizi 5
İ Ş İ N TANIMI İ şin örgüt yapısı içindeki yeri, di ğ er işlere göre önemi, amacı, görev ve sorumlulukları, kime ba ğ lı oldu ğ unu, nasıl bir ortamda ve hangi zaman diliminde yerine getirildi ğ i konusunda yöneticilere ve personele bilgi verir. 6
İ Ş GEREKLER İ İ şin yerine getirilebilmesi için personelin taşıması gereken nitelikleri ortaya koyar, Bunlar; e ğ itim düzeyi, deneyim, zihinsel, fiziksel, davranışsal ve duygusal özelliklerdir. 7
ÜCRET NED İ R? Mal ve/veya hizmet üretimine do ğ rudan ya da dolaylı olarak katılan işgücünün eme ğ i karşılı ğ ında aldı ğ ı ayni ve/veya nakdi de ğ erlerdir. 8
ÜCRET K İ MLER İ Ç İ N ÖNEML İ D İ R Ücretler, ekonomik ve sosyal yaşamın hemen hemen tüm alanlarını etkiledi ğ i için çok yönlüdür. Bu nedenle de sadece ücreti hak eden ya da alan bireylerin ve bu ücreti ödeyen işverenlerin dışında sendikalar, devlet ve toplum açısından da büyük önem taşımaktadır. 9
ÜCRET YÖNET İ M İ N İ N ÖNEM İ VE TEMEL AMAÇLARI Günümüz işletmelerinin rekabet avantajı elde etme çabalarında ücret yönetimi itici bir güç yaratmaktadır. Bu nedenle de ücret yönetimine çok önemli, kilit bir stratejik insan kaynakları işlevi olarak bakılmalıdır. Bir ücret yönetimi sisteminin gerçekleştirmeye çalıştı ğ ı pek çok amaç olabilir. Bu amaçlardan bazıları › nitelikli insanları cezp etmek ve işletmede tutmak, › Personel moralini ve iş tatminini artırmak, › Personeli daha yüksek performans göstermeye teşvik etmek, › Personel devir hızını düşürmek ve ba ğ lılı ğ ı artırmak, › Örgüt kültürünü ve örgütsel de ğ işimi desteklemek, 10
ÜCRET YAPISINI ETK İ LEYEN TEMEL UNSURLAR İ ş analizleri İ ş tanımları İ ş de ğ erlemesi Performans de ğ erlemesi 11
ÜCRET DÜZEY İ N İ ETK İ LEYEN UNSURLAR İ şgücü piyasasındaki arz-talep dengesi, Piyasada hakim olan ücret düzeyleri, Yaşam standartlarıyla ilgili veriler, Kıdem, 12
ÜCRET STRATEJ İ LER İ NEYE GÖRE VE NASIL BEL İ RLENMEL İ Ücret Sisteminin hangi davranış türlerini desteklemesi ve ödüllendirmesi isteniyorsa, buna göre bir strateji belirlenir. › Performans › Kalite › Bilgi,beceri › Üretim miktarı gibi 13
ÜCRET POL İ T İ KALARI HANG İ KONULARLA İ LG İ L İ D İ R? Ücret politikaları, ücret oranlarının nasıl belirlenece ğ i, Ücret düzeyinin piyasa ortalamalarına göre nasıl belirlenece ğ i, Ücret artışlarının neye göre ve nasıl yapılaca ğ ı, Artışları etkileyen performansın, bilginin, becerilerin ya da yetkinliklerin kapsamının ve taban ücretlere oranının ne olaca ğ ı, Giriş düzeyindeki cüretlerle kıdemli personelin ücretleri arasındaki farkın ne olaca ğ ı, Fazla mesai ve çeşitli nedenlerle alınan izinlerle ilgili ücret ödemelerinin ya da kesintilerinin nasıl yapılaca ğ ı, Transfer ve yükseltme durumlarında cüret artışlarının nasıl yapılaca ğ ı 14
ÜCRET S İ STEM İ KURULURKEN İ ZLENEN TEMEL AŞAMALAR Ücret politikasının ve stratejisinin belirlenmesi Sisteme dahil edilecek işlerin tanımlanması ve de ğ erlenmesi İ şgücü piyasasında bu işler için ödenen ücret düzeylerini ö ğ renmek amacıyla piyasa araştırması yapılır. Elde edilen veriler ışı ğ ında işler ücretlendirilir. Yukarıdaki maddeler ışı ğ ında bir ücret yapısı kurulur. Bu yapı personel bilgilendirilerek uygulamaya konulur. 15
İ Ş DE Ğ ERLEMES İ 16
İ Ş DE Ğ ERLEMES İ N İ N İ şlerin aralarındaki önem ve güçlük farklılıkları yada benzerlikleri dikkate alınarak sıralanmasını ve objektif bir ücret-de ğ er ilişkisinin kurulmasını sa ğ layan bir tekniktir. 17
İ Ş DE Ğ ERLEMES İ N İ N GENEL İ LKELER İ İ şi yapan kişinin de ğ il işin de ğ erlenmesi, Eşit işe eşit ücret verilmesi, Do ğ rulu ğ un ve dürüstlü ğ ün esas alınması, Gizlili ğ in olmaması, Çalışmaların ilgili taraflarca benimsenmesi İ ş de ğ erleme sonucunda elde edilen verilerin ücretlendirmeyle ilgili kararlarda kullanılması ve iş de ğ erleme verilerinin güncellenmesidir. 18
HANG İ İ ŞLER DE Ğ ERLENMEL İ D İ R? Her türlü işin de ğ erlenmesi mümkündür. Ancak çok ve karmaşık sayıda farklı işin bulundu ğ u organizasyonlarda oluşabilecek karmaşayı engellemek için, tüm işlerin de ğ erlemesi yerine bazı işlerin ve grupların de ğ erlenmesi daha uygundur. 19
E- İ NSAN KAYNAKLARI NED İ R? İ nsan kaynakları bölümünün fonksiyonlarını yerine getirebilmek için, bilgisayar sistemlerini, interaktif elektronik medyayı ve telekomünikasyon a ğ larını kullanabilmektir. E-insan kaynakları kullanımı işlerin kolaylaştırılması faaliyetlerin azaltılması zaman tasarrufu gibi faydalar sa ğ lar. 20