10. Ege ve Yunan Uygarlığı Ege ve Yunan uygarlığı, Ege Denizi’ndeki adalar, Yunanistan, Makedonya, Trakya, Batı ve Güney-Batı Anadolu’da yaşayan toplulukların meydana getirdiği bir uygarlıktır.
10. Ege ve Yunan Uygarlığı MÖ 2000’den itibaren Eski Yunan’da ve Ege’de “polis” adı verilen şehir devletleri (Atina, Sparta, Korint, Larissa, Megara gibi) ortaya çıkmıştır. Şehir devletlerinin merkezinde tapınak bulunurdu. Herhangi bir tehlikeye karşı şehirlerin etrafı surlarla çevrilmiştir. Bu şehirlerde yaşayanlar, tarıma elverişli toprakların azlığı, nüfus artışı, ticaret vb. nedenlerle Ege, Karadeniz ve Akdeniz’de koloniler kurmuşlardır. Bu uygarlık Mısır, Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarıyla etkileşimde bulunmuştur. Ayrıca Yunan uygarlığı, Büyük İskender’in fetihleri sonucu Asya kültürleriyle kaynaşarak Helenistik kültürü meydana getirmiştir. Yunan uygarlığı, daha sonraki dönemde ortaya çıkan Roma uygarlığının da temelini oluşturmuştur. Ege ve Yunan uygarlığı, Girit, Miken ve Yunan olmak üzere üç dönemde ele alınmaktadır.
Girit-Miken-Eski Yunan 10. Ege ve Yunan Uygarlığı Girit-Miken-Eski Yunan
10. Ege ve Yunan Uygarlığı Çok tanrılı bir dine inanan Eski Yunanlılarda tanrılar, insan şeklinde ve ölümsüz olarak düşünülmüştür. Bu düşünce onları, tanrıların heykellerini yapmaya yöneltmiştir. Böylelikle Eski Yunanlılarda heykel sanatı ve mimari gelişmiştir. Eski Yunan mimarisine Knossos Sarayı örnek gösterilebilir. Tanrılarının yardımını sağlamak ve öfkesinden kurtulmak için Olimpos Dağı’nda spor, şiir ve müzik yarışmaları düzenlemişlerdir.Bu yarışmalar olimpiyat oyunlarının temelini oluşturmuştur. Yunan uygarlığı tarih, tıp, aritmetik, geometri, astronomi ve felsefe alanlarında da öne çıkmıştır. Yunan felsefesinin ilk temsilcileri Sokrates (Sokrat), Platon (Eflatun) ve Aristoteles (Aristo)’dur. Eski Yunanlılar MÖ VII. yüzyıl başlarına doğru Fenike alfabesini alarak geliştirmişlerdir. Şehir devletlerinin hüküm sürdüğü Yunanistan da halk; siyasi haklara sahip olan yurttaşlar, siyasi hakları olmayan yurttaşlar, toprağa bağlı hiçbir hakkı olmayan köylüler ve köleler olmak üzere sınıflara ayrılmıştı. Sınıflar arası mücadeleden dolayı sosyal yaşama yönelik birtakım hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Dragon, Klistenes ve Solon sınıf farklılıklarını ortadan kaldırmak için kanunlar yapmıştır.
d. İskender İmparatorluğu 10. Ege ve Yunan Uygarlığı d. İskender İmparatorluğu İskender, ülkeyi Perslerde olduğu gibi satraplıklara bölmüştür. Merkezî bir vergi toplama sistemi oluşturmuştur. İskender’in kurduğu İskenderiye gibi şehirler, zamanla birer kültür ve ticaret merkezi hâline gelmiştir. Bergamalılar parşömen kağıdını icat ederek bir çok eserin günümüze ulaşmasını sağlamıştır. İskender’in Asya’ya yönelik faaliyetleri, batı ve doğu kültürlerinin karışmasıyla yepyeni bir kültürün ortaya çıkmasını sağladı. Bu yeni kültüre Helenistik kültür, bu kültürün ortaya çıktığı (MÖ 330 - MÖ 30) döneme Helenistik Dönem denilmiştir. Makedonya Kralı II. Philip (Filip), Yunan şehir devletlerini birleştirerek Helen birliğini kurmuştur. Büyük İskender, babası II. Philip’in öldürülmesinin ardından Helen birliğinin başına geçmiştir. Çıkan ayaklanmaları bastıran İskender, bütün Yunan şehir devletlerini Makedonya Devleti’ne bağlamıştır. Ülkede istikrarı sağlayan İskender, MÖ 334’te Makedonyalı ve Yunanlılardan oluşan 35 bin kişilik ordusuyla Asya Seferi’ne çıkmıştır. İskender 33 yaşındayken hayatını kaybetmiştir. Onun ölümünden sonra ülke İskender’in generalleri arasında paylaşılmıştır. İmparatorluk toprakları üzerinde üç krallık kurulmuştur. Bunlar; Mısır da kurulan Ptolomeler, Makedonya da Antigonitler ve Anadolu dan Hindistan a kadar uzanan topraklarda ise Selevkoslardır.
Ege ve Yunan Uygarlığında Dragon, Klistenes ve Solon’un yaptığı kanunlar aşağıdakilerden hangisine yöneliktir? A)Kralların yetkilerini artırmak B)Orduyu güçlendirmek C)Ticareti canlandırmak D)Sınıf farklılıklarını ortadan kaldırmak E)Dini serbestlik sağlamak
I. Şehir devletleri halinde yönetilmeleri II. Halkın sınıflara ayrılmış olması III. Kolonicilik yapmaları Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri Ege ve Yunan uygarlığında siyasi birliğin sağlanmasını engellemiştir? Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III D)I ve II E)II ve III
Aşağıdaki bölgelerden hangisi Ege ve Yunan uygarlığı içerisinde yer almaz. A)Makedonya B)Kıbrıs C)Trakya D)Yunanistan E)Batı ve Güneybatı Anadolu
Aşağıdakilerden hangisi Ege ve Yunan uygarlığı içerisinde yer almaz. A)Girit B)Miken (Aka) C)Frigyalılar D)İskender İmparatorluğu E)Eski Yunan
11. Roma Uygarlığı Roma Uygarlığı bugünkü İtalya’da Etrüskler tarafından kurulmuştur. İtalya Yarımadası ve Akdeniz çevresinde kurulan büyük bir uygarlığa adını veren Roma şehri, MÖ 753 yılında Romulus tarafından kurulmuştur. Roma siyasi tarihi sırayla krallık, cumhuriyet ve imparatorluk dönemlerine ayrılır. Başlangıçtan MÖ 510 yılına kadar Roma, krallık ile yönetilmiştir. Krallık döneminde, kral ihtiyarlar meclisi tarafından teklif edilmiş, “kuria” adı verilen halk meclisi tarafından seçilmiştir. Kral senatoya karşı sorumludur.
11. Roma Uygarlığı Patriciler zamanla zenginleşirken plepler ve köylüler yoksullaşmışlardır. Bu nedenle pleplerle patriciler arasında uzun süren çatışmalar ortaya çıkmıştır. Bu çatışmaların sonucunda plepler ile patriciler arasındaki sınıfsal farklılıkları ortadan kaldırmak için “On Iki Levha Kanunları” adıyla bilinen hukuki düzenlemeler yapılmıştır. On İki Levha Kanunları ile Pleplere de memur ve asker olma hakkı tanınmıştır. Buna benzer düzenlemelerle Roma hukuku birçok devlete örnek olmuştur. Roma toplumu patriciler, plepler ve köleler olmak üzere üç sınıfa ayrılmıştır. Sınıfsal ayrım yüzünden kötü şartlarda yaşayan köleler, zaman zaman yönetime karşı ayaklanmışlardır. Sınıf adı Statüsü Hakları PATRİCİLER Romalı soylular Mülkiyet, devlet memuru ve asker olabilme hakkına sahiptirler PLEPLER Roma’ya sonradan gelip yerleşenler Siyasi hakları yoktur.Hayvancılık, tarım, ticaret gibi işlerle uğraşmışlardır. KÖLELER Roma’nın işgali altındaki ülkelerden getirilenler Hiçbir hakları yoktur. Patricilerin evlerinde hizmetçilik, tarlalarda işçilik gibi işler yapmışlardır.
11. Roma Uygarlığı Julius Caesar, MÖ 101 yılında Roma’da soylu bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Yirmi yaşlarındayken siyasi nedenlerle Roma’dan kaçmak zorunda kaldı. Daha sonra Roma’ya dönen Caesar kırk bir yaşına geldiğinde, Roma’nın seçkin kişilerinden biri olmuştu. Dönemin ünlü generalleri ile anlaşarak kendisini konsül (devlet başkanı) seçtirtti. Galya (Fransa) valiliğini de üzerine aldı. Caesar’ın amacı, Galya’da kendine bağlı bir ordu kurmak ve Roma’nın üzerine yürüyerek diktatör olmaktı. MÖ 50’de Caesar ordusuyla, Roma üzerine yürüyüşe geçti. Caesar’ın bu hareketi kısa süre içinde bütün Roma Imparatorluğu na yayılarak, bir iç savaş hâline geldi. Savaşı kazanan Caesar, Roma’ya hâkim oldu. Caesar, kendisini senatoya önce bir, sonra on yıllığına ve aradan çok geçmeden de, ömür boyunca diktatör seçtirtti. Soylular Caesar’ı öldürmek için gizli bir örgüt kurdular. Bu örgüte, Casear’ın evlatlığı bazı kaynaklara göre de öz oğlu Brütüs de girmişti. Caesar, senatoda, suikastçılar tarafından öldürüldü. Suikastçılar Caesar’ın ölümünden halkın sevinç duyacağını sandılar. Fakat Roma halkı bu durum karşısında umulanın aksine ayaklandı. Bunun üzerine Caesar’ın katilleri Roma’dan kaçtılar ama peşleri bırakılmadı. Bunlardan, Caesar’ın çok sevdiği Brütüs, Makedonya’da yakalanacağını anlayınca intihar etti. MÖ 510 yılında krallık yönetimine son verilerek Cumhuriyet Dönemine geçilmiştir. Cumhuriyet döneminde devlet Konsül adı verilen iki yüksek memur tarafından yönetilmiştir. Konsüller birbirlerine ve senato adı verilen meclise karşı sorumluydular. Konsüllerin başlıca görevleri, orduya komuta etmek, gerektiğinde senatoyu toplantıya çağırmak, vergi sistemini düzenlemek ve vergilerin toplanmasını sağlamaktır. Cumhuriyet Döneminde Roma genişlemiştir. Sınırların genişlemesinde düzenli Roma ordusunun etkisi büyüktür. Roma ordusu yaya ve atlı askerlerden oluşmuştur. Ordunun temelini lejyonlar (askerî birlikler) meydana getirmiştir Roma’da çıkan sınıfsal çatışmalara dıştan gelen saldırılar da eklenince bu durumdan yararlanan bazı komutan ve konsüller yönetimi ele geçirmek istemişlerdir. Bunlardan bir tanesi de Julius Caesar (Sezar)’dır. Julius Caesar ile Roma’da Cumhuriyet Dönemi sona ermiştir.
11. Roma Uygarlığı Roma’da MÖ I. yüzyılın sonlarında Cumhuriyet Dönemi sona ermiş ve MÖ 27 yılında Oktavianus (Oktavyanus)’a Augustus (Agustus) unvanı verilerek “Imparatorluk Dönemi” başlamıştır. Bu dönemde iç güvenlik sağlanarak halkın refah seviyesi yükseltilmeye çalışılmıştır. Ancak III. yüzyıldan itibaren Roma Imparatorluğu gücünü kaybetmeye başlamıştır. Merkezî otoritenin zayıflaması, Kavimler Göçü, savaşların uzun sürmesi ve iç karışıklıklar gibi nedenler imparatorluğun 395 yılında ikiye bölünmesine neden olmuştur. Bu bölünme sonucunda başkenti Roma olan Batı Roma İmparatorluğu ile başkenti İstanbul olan Doğu Roma İmparatorluğu kurulmuştur. 476 yılında kuzeyden gelen barbar kavimlerinin saldırılarıyla Batı Roma yıkılmıştır.
Colosseum Romalılar ilk dönemlerde tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Zamanla Akdeniz ve çevresinin Roma egemenliğine girmesi Roma’nın zenginleşmesini sağlamıştır. Yapılan yollar sayesinde ticaret gelişmiştir. Roma uygarlığı, mimari ve sanatsal açıdan büyük bir gelişme göstermiştir. Romalılar, Yunan tiyatrolarına yeni bir boyut kazandırmıştır. Çeşitli yarışlar ve gösteriler için kullanılan amfi tiyatrolar, hayvan ve insan dövüşlerinin yapıldığı bir alan olarak kullanılmaya başlanmıştır. Agustus Tapınağı, Roma Hamamı, Aspendos Tiyatrosu, Valens (Bozdoğan) Su Kemeri Romalılardan günümüze ulaşan eserler arasındadır.
11. Roma Uygarlığı Doğu Roma İmparatorluğu, aynı zamanda Bizans İmparatorluğu olarak da bilinmektedir. Bizans Büyük Selçuklu Devleti’yle Malazgirt Savaşı’nı, Türkiye Selçuklu Devleti’yle de Miryokefalon Savaşı’nı yapmıştır. Her iki savaşta da aldıkları yenilgilerle Anadolu’da Türk hâkimiyetine engel olamamışlardır. Doğu Roma, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethiyle yıkılmıştır. Bizans’ta Batı Roma’dan farklı olarak ülke “thema” adı verilen eyaletlere bölünmüştür. Bu eyaletlerde bulunan kalelerde ise tekfur adı verilen valiler görevlendirilmiştir. Latin kültürü yerine Helen kültürünü benimseyen Doğu Roma, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini ve resmî dil olarak da Grekçeyi benimsemiştir Romalılar, çok tanrılı inanca sahip olup Yunan tanrılarını benimsemişlerdi. Tanrılarını insan şeklinde düşünmüşlerdi. Hristiyanlık, 313 yılında serbest bırakılmış, 381’de de devletin resmî dini hâline getirilmişti. Latince konuşan Romalılarda edebiyat Yunan edebiyatının etkisinde gelişmiştir. Romalılar, özellikle tarih yazıcılığı ve hitabet sanatında büyük gelişme göstermişlerdir. Fenikelilerin alfabesini geliştirmişler, ve Latin Alfabesi'ni meydana getirmişler, güneş takvimini Jülyen Takvimi olarak yeniden düzenlemişlerdir.
I.Eski alışkanlıklarının terk edilmesi zordur. Roma İmparatorluğu döneminde yayılmaya başlayan Hıristiyanlığa karşı imparatorluk çok sert tepkiler göstermiştir. Buna göre, I.Eski alışkanlıklarının terk edilmesi zordur. II.Tek tanrı inancının yayılması engellenmek istenmiştir. III.Hıristiyanlığın yayılması ile sosyal eşitliğin sağlanması yönetimdeki kişilerin tepkisine neden olmuştur. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A)Yalnız I B)Yalnız III C)I ve II D)I ve III E)I, II ve III
Roma’da dönemlerin sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A)Cumhuriyet-Krallık-İmparatorluk B)Cumhuriyet-İmparatorluk-Krallık C)Krallık-Cumhuriyet-İmparatorluk D)İmparatorluk-Krallık-Cumhuriyet E)Krallık-İmparatorluk-Cumhuriyet
Roma İmparatorluğu’nda Cumhuriyet döneminin yaşanmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenebilir? A) Ülkenin illere ayrılarak yönetilmesi B) Konsül adı verilen senato meclisinin bulunması C) Askerî gücünün çok fazla olması D) Roma’da iç karışıklıkların yaşanması E) On İki Levha Kanunlarının yayınlanması
Anadolu'da bulunan aşağıdaki eserlerden hangisi Romalılar'dan kalma sanat eserlerinden birisi değildir? A)Ayasofya Kilisesi B)İvriz Kabartmaları C)Yerebatan Sarnıcı D)Meryem Ana Kilisesi E)Agustus Tapınağı
Roma’da Oniki Levha kanunları hangi amaçla yapılmıştır? A)Tarımı korumak B)Siyasi birliği sağlamak C)Ticareti geliştirmek D)Sınıf farklılığını kaldırmak E)Kralın yetkilerini artırmak
Aşağıdakilerden hangisi Roma uygarlığı ile yanlış bir bilgidir? A)Sınıf farklılıkları vardır B)Miladi takvime katkıları olmuştur C)Hristiyanlık ilk dinleridir D)Latin alfabesinin oluşmasına katkı sağlamışlardır E)395 yılında ikiye ayrılmıştır