1-PREFABRİKASYON Bir bütünün parçası olan standartlaştırılmış elemanların önceden üretimi ve bunu takiben yine önceden tespit edilmiş bir plana göre bir araya getirilmeleri öngören bir üretim ve inşaat sistemine prefabrikasyon denir. 1.2. Prefabrikasyon Çeşitleri ; 1.2.1. Kullanılan Bileşen Ağırlığına Göre ; - Hafif prefabrikasyon - Ağır prefabrikasyon 1.2.2. Üretim ve Pazarlama Bakımından ; - Açık prefabrikasyon - Yarı açık prefabrikasyon - Kapalı prefabrikasyon

1.2.1. Kullanılan Bileşen Ağırlığına Göre ; 1.2.1.1. Hafif Prefabrikasyon; Küçük ve oldukça hafif parçalarla uygulanan prefabrikasyon türüne hafif prefabrikasyon denir.

1.2.1.2. Ağır Prefabrikasyon; Fabrikada hazırlanmış ağır ve büyük prefabrike yapı elemanlarının vinçlerle montaj alanına yerleştirilmesi işlemine dayanan prefabrikasyon türüne ağır prefabrikasyon denir.

1. 2. 2. Üretim ve Pazarlama Bakımından ; 2. 4. 2. 1 1.2.2. Üretim ve Pazarlama Bakımından ; 2.4.2.1. Açık prefabrikasyon Açık sistem, birden çok üretici firma’nın bir ürünün bileşenlerini üretip bu bileşenlerin birbirleriyle uyum göstererek beraber kullanılabilme özelliğinin olması ve bu özelliğini ürünün tamamı için kullanılabilmesine dayanan üretim sistemidir. Açık prefabrikasyon ise, bu mantık çerçevesinde; standart boyut kabulü ve seri üretim ile birden çok fabrikada kataloglarda önceden tanımlanmış olan yapı elemanlarının üretilmesi ve şantiyeye getirilip montaj edilmesiyle yapılan prefabrikasyon çeşididir. Açık prefabrikasyon ileri derecede makineleşmiş yapım yöntemlerine olanak yaratmak ve iş gücünden büyük tasarruf sağlamak amacını gütmektedir.

2.4.2.2. Yarı açık prefabrikasyon Yarı açık üretim sisteminde; üretilen bir yapı elemanı üretim aşamasında kapalı özellik gösterir ancak uygulamada diğer yapı elemanlarının başka sistemlerin elemanı olmasına izin vermektedir. Bu özelliğinden dolayı sistemin mekanizmasının doğru işlemesi, sistemler arası planlamanın tam ve eksiksiz olarak yapılması gerekir.

2.4.2.3. Kapalı prefabrikasyon Kapalı sistem; sistem teorisine göre sistemi oluşturan elemanların her birinin girdisi aynı zamanda diğer elemanların çıktısıdır. Sistemi bu özelliği bakımından prefabrikasyon sektörü içinde değerlendirebiliriz. Kapalı prefabrikasyon; belli bir yapı grubunun parçalarının yalnızca bu yapı grubu için fabrikada özel şekilde hazırlanmasına dayanan prefabrikasyondur.

1.3. Prefabrikasyonun Olumlu-Olumsuz Yönleri ve Gelişimindeki Engeller ; 1.3.1. Dolaysız avantajlar : 1.3.2.Ekonomik yararlar ; Prefabrik yapı elemanlarıyla inşa tekniği geleneksel inşaat yöntemleriyle kıyaslandığında, fabrika şartlarında üretim, seri imalat, denetim ve benzeri birtakım faktörlerinin üretimde verimliliği arttırdığı göze çarpmaktadır. Prefabrikasyonun sağladığı ekonomik yararları sıralamak gerekirse;

1-Üretimde kalıp, işçilik ve malzemeye bağlı maliyetlerin azalması. 2-Prefabrik betonarme yapı elemanlarının üretiminde kalıp bir defa kurulur ve aynı kalıptan yapılan seri üretim sayesinde kalıp maliyetleri azaltılmış olur. 3- Prefabrik betonarme yapı elemanlarının üretiminde beklenen maliyet ile gerçek maliyet arasında çok büyük farkların ortaya çıkmaması veya belirlenen bütçe dâhilinde kalınması. 4- Prefabrik betonarme yapı elemanlarıyla inşa edilen yapının biter bitmez servise hazır halde olması ve geleneksel inşaata kıyasla daha erken bitmesi sayesinde yatırımcıya erken kira veya satış geliri sağlamaktadır. 5- İhzarat gereksinimi olmadığından depolama ve stoklama maliyeti olmaz .

1.3.3. Hızlı üretim Prefabrikasyon geleneksel inşaat tekniklerine göre yapım süresinin kısalmasına yol açmaktadır. 1- Makinelerin yoğun kullanımı ile daha hızlı bir üretim olanağı sağlamaktadır. 2- Prefabrikasyon teknolojisi sayesinde kış aylarında da inşaat yapılabildiğinden işçiler iş yapabilmektedir. 3- Üretimdeki süreklilik ve tekrar sayesinde uzmanlaşma sağlanır. 4- Fabrikadaki imalata montaj sahası hazır olmasa bile başlanması ve devam edilmesi olanağı.

1.3.4. Kalite Prefabrikasyonda kalite kontrolleri, denetimler geleneksel metotlara göre daha efektif olarak uygulanır. Üretimin her aşamasında ve stoktaki kontroller kalitesi yüksek üretimi mümkün kılar. Prefabrikasyon; planlamaya, programlamaya ve kontrole yatkın yapısı nedeniyle, yüksek kalite olanağı sağlamaktadır kazandırabilmekte ve sonuçta ekonomik olabilmektedir. Prefabrikasyonda inşaat kalitesi makinelerle; geleneksel inşaatlarda ise işçilik kalitesiyle sağlanmaktadır. Fabrikada yapılan prefabrik betonarme yapı elemanlarının üretiminde beton dayanımı için son derece önemli olan kür koşulları en iyi şekilde sağlanır.

Fabrika koşullarında, etkili bir denetim altında üretilen prefabrik elemanlar, gerek mukavemet, gerekse de durabilite bakımından geleneksel yöntemlere göre daha kaliteli bir seviyedir. Geleneksel yöntemlerde kontrol edilmesi zor hava ve çevre koşullarını gözeterek üretim ile prefabrik elemanlarda kalite seviyesini yükseltmek mümkündür. Kalite kontrolleriyle ile istenilen standartlarda üretim yapabilme olanağı. Fabrika üretiminde istenilen kaliteye ulaşılabilmesi sayesinde üretilen yapı elemanları daha uzun ömürlü olmaktadır.

1.4. Prefabrikasyonun olumsuz yönleri ; Başta ekonomi, kalite, hız gibi önemli avantajlar sağlayan prefabrik sistemlerin, yararlarına kıyasla oldukça azda olsa olumsuz yönleri de vardır. Ekonomik açıdan güçlü yatırımcılar gerektirmesi ve bahsi geçen güçlü yatırımcıların eksikliği, Düzenli ve sistemli bir finansman gücü gerektirdiğinden küçük ve orta büyüklükteki inşaat yatırımcılarının prefabrikasyonu kullanma zorluğu, Prefabrike yapı elemanlarının karayolu taşımacılığında en uygun taşıma uzaklığının 50–150 km arasında olduğu, bazı ülkelerde ise 200 km hatta daha büyük taşıma uzaklıklarının bile verimli olabildiği belirtilmektedir. Belirtilen mesafelerden uzak mesafelerde prefabrik ekonomik cazibesini nakliye ücretlerinden dolayı kaybetmektedir.

İnşaat sektöründe makineleşmenin artmasıyla beraber insan gücünün kullanımın büyük oranda azalması ve buna bağlı olarak işsizliğin artma ihtimali. Deprem gibi dinamik yükler altında sistemin dayanımında bazı sorunların ortaya çıkabilmesi Fabrikada üretim için çok büyük hacimlere ihtiyaç duyulması ve fabrika kurulum maliyetlerinin çok yüksek olması. Üretim, tasarım ve yapım aşamalarında bu işten anlayan nitelikli nitelikli iş gücü ihtiyacının oldukça fazla olması. Üretim ve montaj ekipleri koordinasyon sorunlarının stoklama, nakliye problemleri gibi olumsuz sonuçlar doğurması, Prefabrik elemanların üretimlerin de ulusal bir kontrol mekanizmasının olmaması ve bu husustaki devlet politikasının eksikliği.

1.5. Prefabrikasyonun gelişiminde karşılaşılan engeller ; 1- Betonarme yapı elemanlarının prefabrikasyon olarak üretilmesinin maliyetinin geleneksel yöntemle üretilmesinin maliyetine kıyasla daha pahalı olduğu inancı yaygındır. 2- Beton prefabrike elemanların belirli bir modüler sistem ve standart dâhilinde kullanılması, aranılan estetik ve hareketliliği sağlayamaması, farklı sosyal ve ekonomik özelliği bulunan yörelerde aynı tip planların gerçekleşmesi, mimariye getirdiği kısıtlamalar sistemin büyük eleştiriler almasına neden olmaktadır. 3- Yapım endüstrisinde ürün diğer endüstrilere göre daha uzun ömürlü ve dayanıklı olduğundan bu özellik belli bir zaman sonra üretim miktarını azaltıcı etki yapmaktadır. 4- Prefabrik betonarme yapı elemanlarının hacimli ve ağır olmaları, ve bir çok durumda fabrika ile şantiye arasındaki mesafenin fazla olması taşıma maliyetinin yükselmesine sebep olmaktadır.

5- Kullanıcılarının hem mimari açıdan (çatlaklar, rutubet, tasarımda yaratıcılığın yetersiz olması vb.) hem de yapısal açıdan (deprem yükü altında kötü performans vb.) prefabrik yapı elemanlarının düşük performansından memnuniyetsizliği. 6- Prefabrik betonarme yapı sistemlerinin deprem yükü altındaki performansının güvenirliliği hususundaki kaygılar, 7- Prefabrike sistemlerin devlet tarafından da fazla teşvik ve destek görmemesi kullanımını kısıtlamamaktadır. 8- Projenin yönetilmesi kapsamında yüklenici ile tasarımcı ve üretici arasındaki iletişim yetersizliği tüm yapım sürecini olumsuz etkileyebilir. 9- Prefabrik betonarme yapı elemanlarının tedarik zincirinde, karmaşık bilgi ve malzeme akışının etkin yönetilmesi.