25.1 GİRİŞ Bu ünite, alanında bir lider olan Lewin’in değişim teorisini sunarak başlayacaktır. Bölüm 25.3 ve 25.4, davranış değişikliği üzerine iki farklı bakış açısını tanıtacaktır: özdüzenleme yoluyla davranış değişikliği ve niteliksel olarak birbirinden farklı ve art arda gelen evrelere geçiş yoluyla davranış değişikliği. Bölüm 25.5 ise çevresel davranışlar alanında bu fikirlerin ayrıntısına giren ve bunları entegre eden bir model sunan evresel kendini düzenleyen davranış modelini sunacaktır. Son bölüm sistematik müdahale tasarımı için bu altyapının yansımalarını göstermektedir.

25.2 LEWIN’IN ALAN TEORİSİ İkinci Dünya Savaşı sırasında Lewin, diyet alışkanlıklarını değiştirmek için Amerikan halkını etkilemenin farklı yollarını keşfetti.

Lewin’in değişim teorisi Şekil 25.1 Lewin’in üç adımda değişim teorisi. Jackson (2005)’den uyarlanmıştır. Lewin’in değişim teorisi

25.3 DAVRANIŞ DEĞİŞİMİ: GERİ BİLDİRİM DÖNGÜLERİYLE YÖNLENDİRİLEN ÖZDÜZENLEME SÜRECİ Özdüzenleme (self-regulation), kişilerin düşüncelerini, hislerini, isteklerini ve davranışlarını kişisel ve önemli amaçlarıyla ilgili olarak değiştirmek için gösterdikleri çabalara verilen addır.

Geri bildirim döngüsünün referans değeri olarak amaçlar Bu bölümde ele alacağımız 3 konu vardır. Geri bildirim döngüsünün referans değeri olarak amaçlar Geri bildirim döngülerinin ve amaçların hiyerarşik organizasyonu Kendi-odaklılığın rolü

Carver / Scheier’den (1998) uyarlanmıştır. Şekil 25.2 Amaçların ve kontrol süreçlerinin organizasyonunu gösteren üç seviye hiyerarşisi. Carver / Scheier’den (1998) uyarlanmıştır.

25.4 DAVRANIŞ DEĞİŞİMİ: DEĞİŞİME KARŞI DİRENCİN ÜSTESİNDEN GELMEK ZAMAN ALIR

Şekil 25.3 Transteori modeli tarafından kabul edilen değişim evrelerinin zamansal boyutları

25.5 EVRESEL KENDİNİ DÜZENLEYEN DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME MODELİ Önceki bölümlerde tartışılan teorik perspektifler, kendini düzenleyen gönüllü davranış değişikliğini anlamak için genel bakış açılarını sağlamaktadır. Bu bölümde bu bakış açılarını entegre eden bir model sunulmuştur. Böylelikle bu bakış açıları çevresel davranışlarda olumlu değişiklikleri artırmayı amaçlayan müdahalelerin gelişiminde sistematik şekilde kullanılabilecektir.

Şekil 25.4 Kendini düzenleyen gönüllü davranış değişikliği modeli

25.6 MÜDAHALE ÖNERİLERİ Evresel kendini düzenleyen davranış değişikliği modelinin nihai amacı, sistematik müdahale geliştirmek için teorik temel sağlamaktır.

DEĞERLENDİRME SORULARI 1-) Lewin’in değişim teorisinin üç evresini açıklayınız. 2-) Geri bildirim döngüsündeki amacın işlevi nedir? 3-) TTM’nin derin düşünce öncesi ve sürdürme evreleri arasındaki fark nedir?

Özet Bölüm özetlerini kitabımızda bölüm sonlarında bulabilirsiniz.