ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ MEVZUATI T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hava Yönetimi Dairesi Başkanlığı Çevresel Gürültü ve Titreşim Yönetimi Şube Müdürlüğü Nuray HÜSMEN Fizik Mühendisi ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ MEVZUATI

Gürültü Mevzuatı Avrupa Birliği uyum süreci içerisinde Türkiye Ulusal Programında yer alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın sorumluluğunda olan 2002/49/EC sayılı Çevresel Gürültü Yönetimi hakkında Avrupa Birliği Direktifi göz önüne alınarak 1986 tarihli Gürültü Kontrol Yönetmeliği revize edilmiş ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 14 üncü maddesine dayanılarak “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” hazırlanmıştır. 1 Temmuz 2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 07 Mart 2008 4 Haziran 2010 27 Nisan 2011 (Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik)

ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ Yönetmeliğin Amacı; Çevresel gürültüye maruz kalınması sonucu kişilerin huzur ve sükununun, beden ve ruh sağlığının bozulmaması için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak, çok hassas ve hassas yapılarda oluşacak çevresel titreşimi önlemek ve kontrol altına almaktır.

Rekreasyon ve eğlence yerlerine; Yönetmelik Kapsamı Ulaşım Kaynaklarına (Karayolları, demiryolları, suyolları, havaalanları); Endüstri tesisleri,şantiye faaliyetleri; işyerleri, atölyeler, imalathanelere; Rekreasyon ve eğlence yerlerine; Çevresel Gürültü Sınır Değerleri,

Gürültüye hassas yapılar için; İç Mekan Gürültü Seviyesi Sınır Değerleri, Gürültüye hassas yapıların bulunduğu alanlarda açık havada yapılan faaliyetlere; Yasaklama ve saat sınırlamaları, Yapılara; Çevresel titreşim sınır değerleri, getirilmiştir.

İstisnalar Kişinin kendisinden dolayı maruz kaldığı gürültüyü, Ev faaliyetleri ile komşuların oluşturduğu gürültüyü, İş Kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışan işçilerin maruz kaldığı gürültüyü, Ulaşım araçlarının iç gürültüsünü, Askeri alanlardaki askeri faaliyetlere bağlı gürültüyü, kapsamamaktadır.

Sorumlu Kurum Kuruluşlar Kurum ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü İl Özel İdareleri Belediyeler Sağlık Bakanlığı Başkanlığı Diyanet İşleri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Gürültü kaynaklarını işletenler

Göstergelerdeki Zaman Dilimleri Gündüz: 07.00’den 19.00’a kadar 12 saat Akşam: 19.00’dan 23.00 ‘e kadar 4 saat Gece: 23.00’den 07.00’ye kadar 8 saat

Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar Lgündüz (dBA) Lakşam (dBA) Lgece (dBA) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar 60 55 50 Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar 65 Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar 68 63 58 Endüstriyel alanlar 70 Gürültüsü yoğun sanayi tesisleri çevresel gürültü açısından çevre izni veya çevre izin ve lisansı kapsamına alınmıştır.

İşyeri, Atölye, İmalathane Her bir işyeri, atölye, imalathane ve benzeri işletmelerin faaliyetleri sırasında çevreye yayılan çevresel gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan fazla aşamaz. Birden fazla işyeri, atölye, imalathane gibi işletmeler ile organize sanayi bölgesi veya küçük sanayi sitesinden çevreye yayılan toplam çevresel gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 7-10 dBA aralığından fazla aşamaz. Darbe gürültüsü LCmax gürültü göstergesi cinsinden 100 dBC’yi aşamaz. İşyeri, atölye, imalathane ve benzeri işletmeler için yetkili idarenin talep etmesi halinde çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu hazırlatılması zorunludur.

Şantiye Alanları İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Lgündüz (dBA) Bina 70 Yol 75 Diğer kaynaklar Konut bölgeleri içinde ve yakın çevresinde gerçekleştirilen şantiye faaliyetleri gündüz zaman dilimi dışında akşam ve gece zaman dilimlerinde sürdürülemez. Kamu yararı gerektiren inşaat faaliyetleri ile şehir içinde gündüz trafiği engelleyecek inşaat faaliyetleri gündüz zaman diliminde çalışmamak koşuluyla; gündüz değerlerinden akşam için 5 dBA, gece için 10 dBA çıkartılarak elde edilen sınır değerlerin sağlanması gerekmektedir. Şantiye faaliyeti sonucu oluşabilecek darbe gürültüsü, LCmax gürültü göstergesi cinsinden 100 dBC’yi aşamaz.

Eğlence Yerleri İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik ve Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde eğlence yerlerine canlı müzik izni alınma şartı getirilmiştir. Eğlence yerlerinden kaynaklanan çevresel gürültünün kontrolü hk 13 Haziran 2011 tarihli ve 2011/11 sayılı Genelge Eğlence yerlerinin envanterinin çıkarılması için “Eğlence Yerleri Bilgi Sistemi Yazılımı” oluşturulmuştur. Canlı müzik İzni Belediye sınırları içinde Belediye Belediye sınırları dışında İl Özel İdaresi Canlı müzik izni; Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Ön Yeterlik/Yeterlik almış kuruluş tarafından hazırlanacak Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporuna Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü veya yetki devri yapılması halinde yetki devri yapılan belediye başkanlığının uygun görüşü alınarak verilecektir.

Planlama Aşamasında Temel Kriterler Belediyeler tarafından yeni konut alanlarının planlanması aşamasında gürültüye maruz kalma kategorileri dikkate alınır. Gürültüye Maruz Kalma Kategorileri Kategori A (Lgündüz cinsinden <55 dBA) Alanı Kategori B (Lgündüz cinsinden 55-64 dBA) Alanı Kategori C (Lgündüz cinsinden 65-74 dBA) Alanı Kategori D (Lgündüz cinsinden >74 dBA) Alanı

Gürültüye Maruz Kalma Kategorileri Kategori A (Lgündüz cinsinden <55 dBA) Alanı: gürültü rahatsızlık verici derecede değildir. Planlama kararı verilirken gürültü belirleyici bir faktör olarak değerlendirmeye alınmaz. Kategori B (Lgündüz cinsinden 55- 64 dBA) Alanı: Planlama kararlarında gürültü seviyesi  göz önüne alınır. Gürültüye karşı gerekli tedbirler alınarak planlama kararları verilir. Kategori C (Lgündüz cinsinden 65-74 dBA) Alanı: Planlama kararı genellikle verilmez. Ancak kamu yararı gerektiren hallerde, daha sessiz bir yer bulunamaması nedeniyle izin verilmek zorunda kalınması halinde arka plan gürültü seviyesi göz önünde bulundurularak gürültüye karşı tedbirler alınır. Kategori D (Lgündüz cinsinden >74 dBA) Alanı: Planlama kararı verilmez.

Planlama Aşamasında Uyulması Zorunlu Kriterler Nazım İmar Planları ve Uygulama İmar Planlarının hazırlanması aşamasında gürültüye maruz kalma kategorileri dikkate alınır. 7/3/2008 tarihinden sonra inşa edilmiş yapıların mimari projelerinde, yapı tiplerine bağlı olarak İç Ortam Gürültü Seviyesi Sınır Değerlerin sağlanması zorunludur. İç ortam gürültü seviyesi sınır değerlerinin sağlandığının belediyeler tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir.

Stratejik Gürültü Haritalama Esas ve Kriterleri Türkiye genelinde gürültü sorununun (gürültüden etkilenen kişi ve maruz kalan konut sayısının) belirlenmesi ve gerekli kontrol tedbirlerinin alınabilmesi için gürültü haritalarının ve harita sonuçlarına göre eylem planlarının hazırlanması gerekmektedir. Stratejik gürültü haritaları hazırlandıkları tarihten itibaren en az 5 yılda bir gözden geçirilmelidir. Gürültü Haritası ve Eylem Planlarının Hazırlanma Amacı Mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek gürültü durumu hakkında bilgi vermek, Akustik planlamanın yapılabilmesi, Yerleşim alanları içinde sakin alanların oluşturulması, Açık arazideki sakin alanların oluşturulması için; Gürültü haritaları, Eylem planlarının yapılması gerekmektedir.

Stratejik Gürültü Haritalama Esas ve Kriterleri Gürültü haritalarının hazırlanabilmesi için: Kaynak verileri (Emisyon verileri) Ör: Otomobil, tren veya uçak sayısı ve tipi; ulaşım araçlarının hızı; karayollarının ve demiryolu hatlarının özellikleri; sanayi tesislerinin veya bunların bölümlerinin ses gücü seviyeleri. Alansal veriler (gürültü kaynakları dışındaki tüm veriler) Ör: coğrafi veriler, bina verileri, arazi verileri, gürültü kaynaklarının konumu, binaların konumu, binaların yüksekliği, ikamet edenlerin sayısı, binaların kullanımı, verilerin temin edilmesi gerekmektedir. Lgag ve Lgece gürültü haritalamada kullanılan gürültü göstergelerindendir.

AKUSTİK RAPORU KİMLER DEĞERLENDİRİR? Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği EK-1 EK-2 (Bakanlık) (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü)

ÇEVRE İZNİ KAPSAMINDA MUAFİYETLER ÇEVRE İZİN VE LİSANS YÖNETMELİĞİ MADDE 17 ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ MADDE 33 (Ç) BENDİ

ÇEVRE İZNİ KAPSAMINDA MUAFİYETLER (1) RAKAMI OLMAYANLAR 7 MART 2008 TARİHİNDEN ÖNCE KURULMUŞ VE İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATI ALMIŞ TESİSLER KURULDUĞU TARİH VE RUHSATI OLUP OLMADIĞINA BAKILMAKSIZIN (1) RAKAMI OLANLAR MUAF ÇOK HASSAS VE HASSAS KULLANIMLARDAN İTİBAREN EN AZ 500 METRE MESAFEDE OLAN VE/ VEYA GÜRÜLTÜ HARİTALARI HAZIRLANMASI GEREKEN YERLEŞİM YERİ DIŞINDA OLAN TESİSLER

ÇEVRE İZNİ KAPSAMINDA MUAFİYETLER ÇGDY YÖNETMELİĞİ (d) BENDİ: (ç) bendinde belirtilen çevre izin ve lisans belgesinden muaf olacak işletme ve tesisler için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün görüşü alınır. Ancak, yetkili idarenin talep etmesi halinde işletme ve tesisler için akustik rapor hazırlanması zorunludur.

EĞİTİM Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak, yetkili idare ve çevresel gürültü konusunda çalışan kamu ve özel sektörde uzmanlaşmayı sağlamak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca eğitim programları oluşturulmuştur. Bu kapsamda; Temel Akustik, Gürültü haritaları ve Eylem planları konularını içeren eğitim programları hazırlanmıştır. Bu eğitimleri vermek üzere; ODTÜ, İTÜ, Bahçeşehir Üniversitesi, TMMOB Fizik Mühendisleri Odası ve Çevre Mühendisleri Odası ile protokol yapılmıştır.

Akustik Raporu Hazırlayacaklarda Aranan Özellikler Kullandıkları ölçüm ve hesaplama standartlarını kapsayan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığından alınan yet./ön yeterlik. Yönetmelikte belirtilen hesaplama yöntemine uygun (TS ISO 9613-2) yazılım programı olması, Mühendislik-Mimarlık ve Fen fakültelerinden mezun, B-1 Tipi Endüstriyel Gürültü Rapor/Haritalama Sertifika programı,

Mühendislik-Mimarlık ve Fen fakültelerinden mezun, Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu Hazırlayacaklarda Aranan Özellikler Kullandıkları ölçüm ve hesaplama standartlarını kapsayan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığından alınan yet./ön yeterlik. Yönetmelikte belirtilen hesaplama yöntemine uygun (TS ISO 9613-2) yazılım programı olması, Mühendislik-Mimarlık ve Fen fakültelerinden mezun, Kullandığı hesaplama ve ölçüm metotlarına bağlı olarak A-2 veya B-1 Tipi Sertifika Programı,

geçerliliği olan stan.göre Planlanan İşletmeler İçin Akustik Raporu Hazırlayacaklarda Aranan Özellikler ÇED Yönetmeliği’nin Ek-I listesinde bulunan ve Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan “ 1 ” işareti bulunmayan tesis ve faaliyetler ile Ulaşım Kaynakları İçin ÇED Sürecinde Planlanan İşletmeler İçin Akustik Raporu hazırlayacakların; [TS ISO 8297, TS EN ISO 3744, 3746, TS ISO 1996-2, TS 9315 (ISO 1996-1) TS ISO 9613-2 ], uluslararası geçerliliği olan stan.göre önyeterlik/yeterlik Mühendislik-Mimarlık ve Fen fakültelerinden mezun * A-2 Tipi Sertifika Programına katılım, * Sınavdan 60 puan alınması veya üniversite/oda tarafından yapılan eğitimden başarılı olarak nitelendirilmesi,

Gürültü Haritası Eylem Planı Hazırlayacaklarda Aranan Özellikler Üniversitelerin mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun B-1(Endüstri tesisleri için) ve/veya B-2 (Ulaşım kaynakları için) Tipi Sertifika Programına katılım, Endüstriyel alan ile ulaşım kaynaklarının gürültüsü için ulusal hesaplama yöntemindeki (Ek-2) hesaplamalara yönelik lisanslı yazılım programına sahip olması zorunludur. C-1 Tipi (Yapı Akustiği), C-2 Tipi (Eylem Planları) Sertifika Programına katılım Kullandıkları ölçüm standartlarına göre Bakanlıktan alınan ön yeterlik/yeterlik belgesine ve hesaplama yöntemleri veya buna ilişkin yazılım programına sahip olması zorunludur.

Çevresel Gürültü ve Titreşim Yönetimi Şube Müdürlüğü Nuray HÜSMEN nuray.husmen@csb.gov.tr Tel: 0 312 586 31 48