HAC VE KURBAN

HAZIRLAYANLAR HÜSEYİN KARAKAYA KEMÂL DOĞRU BÜŞRA SİPAHİ AYŞE PIRALI FATMA TURAN

NELER ÖĞRENECEĞİZ? Hac Nedir ve Niçin Yapılır? Hac Kimlere Farzdır? Hac İle İlgili Kavramlar (İhram, tavaf, sa’y, vakfe) Hac İle İlgili Mekanlar. Kabe. Safa ve Merve. Arafat Dağı. Müzdelife ve Mina.

NELER ÖĞRENECEĞİZ? Hac Nasıl Yapılır? Umre. Medine’yi ve Mescidi Nebi’yi Ziyaret. Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi. Dinlerde Kurban. Hz. İbrahim ve Kurban. Kurban Nasıl Kesilir? Kurban, Allah’a Yakınlaşmanın Bir Aracıdır. Kurban, İnsanlar Arasında Dayanışmayı Sağlar.

HAC NEDİR VE NİÇİN YAPILIR? HAC, Müslümanların belli zamanda Mekke’de bulunan Kabe’yi ve bu çevredeki kutsal yerleri ziyaret etmeleridir. HAC, İslâm’ın 5 koşulundan biridir ve bu nedenle farzdır.

Hac Ne Zaman Yapılır? Hac ibadeti,ay takvimine göre Zilhicce ayının 9. ve 10. günlerinde yapılır.

HACCIN FARZLARI NELERDİR? 1.İhrama girmek 2.Kabe’yi tavaf etmek 3.Arafat’ta vakfeye durmak

HAC KİMLERE FARZDIR? Hac, hem mal hem de bedenle yapılan bir ibadettir. Hacca gidecek kişilerin şu koşullara sahip olması gerekir; Müslüman olmak. Akıllı olmak. Ergenlik çağına girmiş olmak. Hür olmak. Zengin olmak. Sağlıklı olmak. Yeterli vakti olmak. Hacca gidip dönünceye kadar kendisinin ve ailesinin geçimini sağlayacak gelire sahip olmak.

HAC İLE İLGİLİ KAVRAMLAR İHRAM:Hacca giden insanlar dikişsiz ve beyaz bir kumaşa sarılırlar. Bu çarşafa İhram denir.

MİKAT İhrama Mekke şehrinin çevresinde belirlenmiş ve adına “Mikat” denilen yerlerde girilir.

İhram Giyen Kişiye Yasak Olan Bazı Davranışlar Şunlardır: Saç kesmek Tırnak kesmek Tıraş olmak Bitkilere ve hayvanlara zarar vermek Kavga etmek Günah işlemek Koku sürünmek

TAVAF Hacca gidenlerin Mekke’ye geldiklerinde Kâbe’nin etrafında belli bir düzen içinde yedi kez dönmelerine Tavaf denir.

Tavaf,haccın farzlarından biridir. Tavaf, Kabe’nin etrafında,Hacerulesvet(Kara taş)’ten başlayarak yedi defa dönmektir. Tavaf,haccın farzlarından biridir. Farz olan tavaf,Kurban Bayramının ilk üç gününde yapılır.Bu günler dışında da normal tavaf yapılabilir.

Tavaf için önce niyet edilir. Tavaf eden kişi abdestli olur. Tavafa hacerulesvedin bulunduğu hizadan başlanır. Yürüyerek tavaf edilir. Tavaf bittikten sonra iki rekat tavaf namazı kılınır.

HACERULESVED TAŞI(Kara Taş) Müslümanlar tarafından kutsal sayılan bir taştır.Kabe’nin bir köşesinde bulunur.Tavafa bu taşın olduğu hizadan başlanır.

ŞAVT:Kabe’nin etrafındaki her bir dönüşe “Şavt” denir. Tavaf,yedi şavttan oluşur. Tavaf bittikten sonra iki rekat tavaf namazı kılınr.

SA’Y Tavaftan hemen sonra Kabe’nin doğu tarafında bulunan Safa ve Merve tepeleri arasında yedi defa gidip gelmektir.

Sa’y yapmak, haccın vaciplerinden biridir Sa’y yapmak, haccın vaciplerinden biridir.Bir hacı adayı sa’y yapmadan da hacı olabilir.

VAKFE Arefe günü öğleden sonra bayramın birinci günü sabahına kadar bu zaman içerisinde belli bir vakit Arafat’ta kalmaktır.

Vakfe yapmak,haccın üç farzından biridir. Arafat’ta hacılar,Yüce Allah’tan bağışlanma diler ,kendileri ve yakınları ve tüm insanlık için dua eder.

HAC İLE İLGİLİ MEKANLAR

KABE Kabe,Allah’ın emriyle Hz İbrahim ve oğlu İsmail tarafından yapılmış bir ibadet yeridir. Kabe’ye Allah’ın evi anlamında “BEYTULLAH” da denilir.

Kabe,Müslümanların kıblesidir, namaz kılarken Kabe’ye yönelirler.

Kur’an-ı Kerim’de Allah şöyle buyurur: “…Nereden yola çıkarsan çık,namazda yüzünü Mescidiharam’a doğru çevir.” (Bakara suresi,150) Kabe’nin etrafı daire şeklinde çevrilmiştir.Bu daire içinde bulunan yere “Mescidiharam” denir.

SAFA VE MERVE SAFA TEPESİ MERVE TEPESİ

SAFA VE MERVE Safa ve Merve,Kabe’nin 200 m doğusunda Mescidiharam içerisinde yer alan iki küçük tepenin adıdır.Bu tepeler birbirlerine 350 m uzaklıktadır. Yüce Allah şöyle buyurur: “Safa ile Merve Allah’ın nişanlarındandır.” (Bakara,158)

Hz İbrahim,eşi Hacer ile henüz anne sütüyle beslenen oğlu Hz İsmail’i Kabe yakınında bir ağacın altında bırakıp bazı işleri için oradan ayrılır.Bir süre sonra suyu tükenen Hacer,su su aramaya başlar.Oğlu İsmail’e bir şeyin olup olmadığını anlamak için de bir Safa bir Merve tepelerine koşarak çıkar.gün hac ibadetini yerine getirenler, Safa ve Merve tepeleri arasında hızlı bir yürüyüşle yedi kez gidip gelirler.Bu iki tepenin ortasında biraz daha hızlı yürürler.Buna sa’y denir. Safa Tepesi Merve Tepesi

ARAFAT DAĞI Arafat Dağı Mekke şehir merkezinin yaklaşık 25 km güneydoğusunda bulunan kutsal bir yerdir. Haccın farzlarından biri olan Vakfe burada yapılır.

MÜZDELİFE MÜZDELİFE:Arafat’tan Mekke’ye gelişte ziyaret edilen kutsal bir yerdir.Hac yapanlar,arife gününü bayram gününe bağlayan geceyi burada geçirirler. Buna da “Müzdelife Vakfesi” denir. Ertesi gün şeytan taşlanırken kullanılacak olan 70 adet küçük çakıl taşları buradan toplanır.

MİNA Mina:Müzdelife ile Mekke arasında bulunan kutsal bir yerdir.Şeytan taşlama yerleri buradadır.Hac yapanlar,kurbanlarını burada keserler.

HAC NASIL YAPILIR? Hac yapacak kişiler,banyo yapıp temizlenirler ve Mikat denilen yerde ihrama girerler.Böylece hac ibadeti başlamış olur. Daha sonra “Allah’ım senin rızanı kazanmak için hac yapmak istiyorum.Onu bana kolaylaştır ve kabul buyur.”diyerek niyet edilip Telbiye duası söylenir.

Kurban Bayramının arife günü vakfe için Arafat’a gidilir. Arife günü güneş battıktan sonra Müzdelife’ye hareket edilir.Akşam ve yatsı namazları yatsı namazının vaktinde burada kılınır. Bayram günü yani zilhiccenin 10.günü sabah namazı Müzdelife’de kılınır.Hava aydınlanıncaya kadar dua edilir.Güneş doğmadan Mina’ya hareket edilir.Mina’da şeytan taşlanır. Hac yapanlar kurbanlarını burada keserler. Aynı gün Mekke’ye gidilir ve Kabe’de haccın ikinci farzı olan “ziyaret tavafı” yapılır.

UMRE Hac zamanı dışında Kabe’yi ve diğer kutsal yerleri ibadet maksadıyla ziyaret etmeye “Umre” denir. Umre,hac gibi zorunlu bir ibadet değildir. Umrenin belli bir zamanı da yoktur. Umre için de Mikat’ta ihrama girilir. Umre,Kabe’yi tavaf etmek ve sa’y etmek suretiyle yapılır. Hac yapanlara yasak olan davranışlar,umre yapanlara da yasktır. Umre için vakfe yapılmaz, Umre için Mina’da şeytan taşlanmaz Umre,hac ile bileştirilerek de yapılabilir.

HAC İLE UMREYİ KARŞILAŞTIRALIM KURBAN Farzdır Sünnettir Zilhiccenin 9. ve 10.günlerinde yapılır. Hac mevsimi dışında yapılır. Vakfe yapılır. Vakfe yapılmaz. Şeytan taşlanır. Şeytan taşlanmaz. İhrama girilir. Sa’y yapılır.

MEDİNE’Yİ VE MESCİDİNEBİ’Yİ ZİYARET

Medine,Hz Muhammed’in 622’de Mekke’den göç ederek yerleştiği yerdir. Hz Muhammed,göç ettikten on yıl sonra Mescidinebinin yanındaki evinde vefat etmiş ve buraya defnedilmiştir. Bu camiye “Mescidinebi(Peygamber camisi)” denmektedir. Hz Ebubekir ve Hz Ömer’in mezarları da aynı yerdedir.

Hz Muhammed’in Medine’ye yerleşmesi ve burada vefat etmesinden dolayı bu kente Medineimünevvere(nurlanmış şehir) de denir.

Hz Muhammed’in on yılını geçirdiği bu kentte birçok hatırası bulunmaktadır.Bu nedenle burayı hacdan önce veya sonra ziyaret etmek önemlidir. Hz Muhammed, “Beni vefatımdan sonra ziyaret edenler,hayatımda ziyaret etmiş gibidir.”buyurmuştur.

Medine’de Ziyaret Edilmesi Gerekli Yerler Şunlardır Kuba Mescidi Burası İslam tarihinde yapılan ilk mescittir.

Cennetülbaki:Bu mezarlıkta Peygamberimizin birçok yakını ve arkadaşı bulunduğu için burası da ziyaret edilen yerlerdendir. Uhud Şehitleri: Uhud savaşının yapıldığı yerdir.Burada birçok müslüman şehitin ve peygamberimizin amcası Hz Hamza’nın mezarları bulunmaktadır. Yedi Mescitler: Hendek savaşının geçtiği yere birbirine yakın yedi adet mescit yapılmıştır..Buraya “Yedi Mescitler” denilmekte ve hac yapanlar tarafından ziyaret edilmektedir.

HACCIN İNSAN DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Hacca giden herkes,ekonomik durumu ve makamı ne olursa olsun ihram denilen giysilere bürünür.Bu durum insanların eşitliğini vurgular. İhamlı için en ufak bir canlıya bile zarar vermeme gibi konan yasaklar,onun bütün canlılara karşı şefkat ve merhamet gösterme alışkanlığı kazanmasına yardımcı olur. Hac,zorluklara sabretme alışkanlığı kazandırır.İradeyi güçlendirir.En zor durumlarda bile kızmamak,öfkelenmemek ve sabırlı olmak gibi alışkanlıkların kazanılmasına yardımcı olur. Hac yapanlar,Alah’la yakın ilişki içerisinde olduğunu daha derinden fark eder.

Belli farklılıkları sembolize eden ve insanlar arasında ayrımcı davranışlara neden olan elbise,ziynet eşyası gibi şeylerin çıkarılıp sade bir ihramla kalınması insanların gösterişten uzak giyinmesine de yardımcı olur.Bu durum insanlar arsında eşitlik bilincinin oluşmasına ve gelişmesine katkıda bulunur. İnsanların beyazlar içinde toplu halde bulunmaları onlara ahiret gününü hatırlatır. Hacda herkes aynı görünümdedir ve aynı amaç için bir araya gelmiştir.Ben,sen duygusunun yerini “Biz” duygusu alır. Farklı dil,ırk ve kültürden insanların aynı amaç için bir araya gelmiş olmaları ve birlikte hareket etmeleri,aralarındaki kardeşliğin artmasını sağlar. Hac aynı amaç için bir araya gelmiş insanlar arasında yardımlaşma duygusunun artmasına da yardımcı olur.Bugünün zor koşullarında birbirlerine yardım ederler. Hac,insanlar arasında kardeşliğin oluşmasını ve devamını sağlar.

KURBAN İBADETİ

KURBAN Kelime olarak yakın olmak,yakınlaşmak demektir.Allah’a yaklaşmak için belli günlerde kesilen hayvana “Kurban” denir.

DİNLERDE KURBAN Kurban uygulaması insanlık tarihi kadar eskidir.Tevrat!ta ve Kur’anıkerim’de Hz Adem’in çocukları olan Kabil ile Habil’in kurban uygulamalarından söz edilmektedir. Yahudilerde kurban geleneği vardır.Yahudiler bu görevi Kudüs’te altar(sunak) denilen yerde yerine getirirler.Fakat Yahudiler,Babil sürgününden sonra kurban kesme geleneğini terk ettiler. Hristiyanlar ise Hz İsa’nın insanlığı “asli suç”tan kurtarmak için kendisini feda ettirmiş olduğuna inanırlar.Onlar bu nedenle başka kurbana gerek kalmadığını söylerler. İslam öncesi Türklerde de Gök Tanrı’nın hoşnutluğunu kazanmak için hayvan kurban edilirdi. Hinduizm,Konfüçyanizm ve Şintoizm gibi dinlerde de kurban ibadeti bulunmaktadır.

HZ. İBRAHİM VE KURBAN “ O : "Rabbim! Bana sâlihlerden olacak bir evlat ver", dedi. İşte o zaman biz onu uslu bir oğul ile müjdeledik. Babasıyla beraber yürüyüp gezecek çağa erişince: Yavrucuğum! Rüyada seni boğazladığımı görüyorum; bir düşün, ne dersin? dedi. O da cevaben: Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulursun, dedi. Her ikisi de teslim olup, onu alnı üzerine yatırınca: Biz ona: " Ey İbrahim!" diye seslendik. Rüyayı gerçekleştirdin.Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Bu, gerçekten, çok açık bir imtihandır. Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik. Geriden gelecekler arasında ona (iyi bir nam) bıraktık: “Saffat Suresi 100 – 107

KURBAN NASIL KESİLİR? İslam’da kurban,ibadet amacıyla belli özelliklere sahip bir hayvanı belli bir zamanda Allah rızasını umarak kesmek anlamına gelir.Bu amaçla kesilen hayvana da “Kurban” denir.Kurbanın mutlaka ibadet etmek ve Allah’a yaklaşmak amacıyla kesilmesi şarttır. Olanağı olanların kurban kesmelerini İslam dini istemiştir: “Rabbin için namaz kıl,kurban kes.” (Kavser suresi,2)” “…Allah’ın onlara rızık olarak verdiği hayvanları belli günlerde kurban ederken Allah’ın adını ansınlar.Siz de bunlardan yiyin,çaresiz kalmış yoksulu da doyurun.”(Hac suresi,36)”

Kurban Kesmek Kimlere Vaciptir? Müslüman Akıllı Ergenlik çağına girmiş Zengin Hür Yolcu olmayan

Hangi Hayvanlar Kurban Edilebilir? KOYUN-KEÇİ Bir yaşını doldurmuş koyun ve keçi,kurban olarak kesilebilir. Koyun ve keçi tek başına kesilir,ortak olunamaz.

SIĞIR-MANDA Sığır ve mandanın kurban edilebilmesi için en az iki yaşını doldurmuş olması gerekir. Sığır ve mandada yedi kişiye kadar ortak kurban kesilebilir.

DEVE Devenin kurban edilebilmesi için en az beş yaşında olması gerekir Deve,yedi kişiye kadar ortaklaşa kurban edilebilir.

Kurban Ne Zaman Kesilir? Kurban,Kurban Bayramının 1’inci, 2’nci ve 3’üncü günlerinde kesilebilir.

Kurban Keserken Nelere Dikkat Edilmelidir? Dinimize göre,kurban kesen kişiler,hayvana şefkatle davranmalı,ona eziyet olacak davranışlardan kaçınmalıdır.

Kurban Eti Nasıl Değerlendirilir? Kurbanın Eti Üç Kısma Ayrılır Kendi ailemize ayrılır. Kurban kesemeyen fakirlere dağıtılır. Eve gelen misafirlere ve komşulara dağıtılır. İsteyenler kurban etinin hepsini fakirlere veya hayır kurumlarına verebilirler.

Kurban,Allah’a Yaklaşmanın Bir Aracıdır Kurban kesen kişi,kazancı ile aldığı ya da yetiştirdiği hayvanı sadece Allah’ın emri olduğunu düşünerek ve hiçbir maddi karşılık beklemeksizin kurban eder.Böylece insan,Allah’ın emrine boyun eğmekle kulluk bilincini ortaya koymaktadır. Bu konuda Allah şöyle buyurur: “elbette kurbanların ne etleri,ne de kanları Allah’a ulaşır.Fakat sizin takvanız (Allah’ın buyruklarını içtenlikle yapmanız) ona ulaşır.”(Hac suresi,37)

Kurban İnsanlar Arasında Dayanışmayı Sağlar Kurban ibadeti bize,başkalarını düşünme ve onlara yardım etme alışkanlığı kazandırır.Kurban etinin bir kısmı yoksullara dağıtılır. Kurban ibadeti,toplumsal bilincin canlanmasına,toplumda dostluk ve kardeşlik ilişkilerinin gelişmesine katkıda bulunur.

Kaynakça İlköğretim 7. sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitabı İlköğretim 7.sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Kılavuzu Kur’anı Kerim Türkçe Meali (Diyanet Yayınları) www.mynet.com www.google.com

TEŞEKKÜRLER