LAKSATİF ve PURGATİF İLAÇLAR Doç. Dr. Şahin YILDIRIM

Barsaklarda bir günde meydana gelen elektrolit ve su hareketinin boyutları

Laksatif ve Purgatif İlaçlar Laksatifler: Feçesin yumuşamasını sağlayarak defekasyonu kolaylaştırır. Purgatifler (katartikler): Feçesin sulu hale gelmesini ve istem dışı olarak atılmasını sağlar.

Etki Mekanizmaları Fiziksel etki Farmakolojik etki Sıvı vazelin Kitle oluşturan ilaçlar Farmakolojik etki

Farmakolojik Etki Mekanizmaları Na+, K + ’a-bağımlı ATPaz’ın inhibisyonu Adenilil siklaz’ın aktivasyonu Sitoplazma membranında harabiyet Prostaglandinlerin sentez ve salıverilmesinde artma VIP salınımında artma NO sentezinde artma PAF sentezinde artma

Laksatif ve Purgatif İlaçlar

Laksatif ve Purgatif İlaçlar 1. Yumuşatıcı laksatifler 2. Kitle oluşturan laksatifler 3. Osmotik laksatif-purgatifler 4. Stimülan laksatif- purgatifler 5. Su

Yumuşatıcı Laksatifler 1. LUBRİKANLAR 2. NEMLENDİRİCİLER

Yumuşatıcı Laksatifler LUBRİKANLAR 1. Sıvı vazelin 2. Gliserin 3. Sıvı bitkisel yağlar

Yumuşatıcı Laksatifler NEMLENDİRİCİLER 1. Dioktil sodyum sülfosuksinat (dokuzat sodyum) 2. Dioktil potasyum sulfosuksinat (dokuzat potasyum)

Kitle oluşturan laksatifler 1. Metilselüloz, sodyum karboksimetilselüloz 2. Psylium tohumları ve saflaştırılmış kolloidi 3. Kalsiyum polikarbofil 4. Agar 5. Kepek

Osmotik laksatif-purgatifler 1. Tuzlu laksatifler Magnezyum sülfat Magnezyum sitrat Magnezyum hidroksit Sodyum fosfat 2. Sindirilmeyen şekerler Sorbitol Mannitol Laktuloz Gliserin

Stimülan (irritan) laksatif- purgatifler 1. Difenilmetan deriveleri Bisakodil Fenolftalein 2. Antrakinon türevi glikozidler 3. Hint yağı (Rinoleik asid) 4. Laktuloz

Stimülan laksatif- Purgatifler ANTRAKİNON TÜREVİ GLİKOZİDLER 1. Senozid A, Senozid B, Senokot 2. Kazantrol 3. Aloin 4. Rubarb bitkisi 5. Dantron

Stimülan laksatif- Purgatifler ANTRAKİNON TÜREVİ GLİKOZİDLER AGLİKON (etkin kısımları) EMODİN (aktif metabolit)

Stimülan laksatif- Purgatifler ANTRAKİNON TÜREVİ GLİKOZİDLER Etki mekanizması: Kolonda peristaltik hareketleri stimüle edilmesi Epitel hücrelerinin Na+, K+-ATPaz’ın inhibisyonu. NO üretiminin artması.

Laksatif ve Purgatiflerin Klinik Kullanımı Alışkanlıklar değiştirilmeli Kısıtlı bir süre kullanım Suistimal edilebilirler Sabah aç karnına (laksatif) Gece yatarken (purgatif) Apandisit Bağırsaklarda iltihabi durum İleus TEK DOZ KONTRENDİKE

Laksatif ve Purgatif İlaçların Klinik Kullanımları 1. Kronik Konstipasyon hali 2. Gebelik ve doğum sonunda oluşan konstipasyon 3. İlaçlara bağlı kostipasyon 4. Radyodiyagnostik incelemeler 5. Hemoroid, anal fissür vb. ağrılı defekasyonlar 6. Hastanın ıkınmasının sakıncalı olduğu durumlar 7. İlaç ve besin zehirlenmesi 8. Feçesin labr. incelemesi 9. Antihelmintik tedavi sırasında

Laksatif ve Purgatif İlaçların Yan Etkileri 1. Su ve elektrolit imbalansı 2. Enteropatiler 3. Bazı durumlarda barsak perforasyonu 4. Uterus motilitesinde artma 5. Emziren anneler kullanırsa bebekte ishal 6. Laksatif bağımlılığı 7. Katartik sendrom