HAS 5030 İş ve Sağlık İlişkisi İŞ SAĞLIĞI KAVRAMI, TANIMLAR, HALK SAĞLIĞI İLE İLİŞKİSİ, ÇALIŞMA ALANLARI HAS 5030 İş ve Sağlık İlişkisi Alp Ergör
ÇALIŞMA YAŞAMI ve İNSAN Sağlık Tanımı SAĞLIK başa çıkma süreci birey TOPLUM ÇALIŞMA YAŞAMI ve İNSAN + Risk +
İş sağlığı … işten kaynaklanan tüm risk etmenlerinin kontrol edilerek çalışanların bedensel, akılsal ve sosyal iyilik durumunu korumak, geliştirmek, iyileştirmek ve işin çalışana, çalışanların işlerine uyumlarını sağlamak … (ILO/WHO 1950)
155 ve 161 sayılı ILO Sözleşmelerine göre iş sağlığı tanımı: “Çalışanın çalışma ortamını, koşullarını, ilişkilerini ve çevresini kendisini güdüleyen bir çalışma yürütecek bir biçimde etkileyebildiği; sağlıklı ve güvenli bir üretim ortamının ürünü olan bedensel, ruhsal, toplumsal optimal (en uygun) iyilik halinde olmaktır”.
Maslow’un Gereksinim Piramidi Kendini gerçekleştirebilme gereks. Saygınlık gereks. Kimlik gereks. Güvenlik gereks. Temel – Fizyolojik gereks.
ÇALIŞMA YAŞAMI ve İNSAN ÇEVRESEL SİSTEMLERLE İLİŞKİLİ ETMENLER TEMEL NEDENLER!!! SAĞLIK ÇALIŞMA YAŞAMI ve İNSAN + Risk + başa çıkma süreci birey TOPLUM SAĞLIK ÇEVRESEL SİSTEMLERLE İLİŞKİLİ ETMENLER
Ya da “iş sağlığı”: Çalışanın durumunu ya da sağlığını ve güvenliğini olumsuz etkileyen tehlike ve riskler ile bu tehlike ve riskleri önlemek çalışanları bunlardan korumak için örgütlenmiş iş sağlığı sistemi arasındaki ilişkilerin bileşkesidir
Yaşam ve Sağlık İlişkisi Çalışma Yaşamı Yaşanan Çevre Bireysel Özellikler SAĞLIK Toplumsal Özellikler A Ergör
İş Sağlığı İşyeri büyüklüğü Sektör Ülke BO ALLI. Fundamental Principles of OHS, ILO 2001
Bir sistem olarak ÇALIŞMA YAŞAMI Sistem nedir? Diğer sistemlerle nasıl bir ilişkisi vardır?
Bir SİSTEM olarak çalışma yaşamı GİRDİLER SİSTEM ÇIKTILAR ÜRÜN emek Yönetsel kararlar ARTI DEĞER SAĞLIK sermaye Politik Stratejik kararlar SAĞLIKSIZLIK Eylem süreçleri makine-sistemler İŞLE İLİŞKİLİ Morbidite Mortalite donanım yönetim KİRLİLİK Parçalar - Organlar hammadde … Eklemlenmiş Diğer Sistemler POLİTİK – KÜLTÜREL – EKONOMİK – SOSYAL - EKOLOJİK B Piyal 1993
Bir SİSTEM olarak çalışma yaşamı ve diğer sistemlerle ilişkisi ÇALIŞMA YAŞAMINDA SAĞLIK HUKUK SİSTEMİ SİYASAL SİSTEM İŞÇİ EKOLOJİK SİSTEM ÇALIŞMA YAŞAMI DEVLET İŞVEREN TOPLUMSAL SİSTEM EKONOMİK SİSTEM KÜLTÜREL SİSTEM SAĞLIK SİSTEMİ A.Ergör - Y.Demiral
Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi Çalışma İlişkileri Çalışma Koşulları Çalışma Ortamı SAĞLIK Bireysel Özellikler Yaşanan Çevre Toplumsal Özellikler
Sosyal – ekonomik – demografik durum Koruyucu eylemler İyileştirici YAPISAL ÖĞELER Sosyal – ekonomik – demografik durum KARŞILAŞMA Ç.ortamı Toplumsal alan Ev sonuç SAĞLIK SONUÇLARI İyilik durumu Mortalite Morbidite ilişki EYLEM Koruyucu eylemler İyileştirici
Temel ilkeler Önleme ve koruma öncelikli Bütünsel Çok bilimli Sürekli Kapsayıcı Ücretsiz (işverence karşılanan) Gelişmeye açık
UNIVERSIADE 2005 - İzmir
İş Sağlığının Temel Özellikleri Çalışanlar Üretim sistemleri Çalışma ortamı Çalışma koşulları Çalışma alanları Ham madde, ara ürün, ürün ve atıklar Çevreleyen sistemler ARASINDAKİ İLİŞKİ ve ETKİLEŞİMLERİ İRDELER, DEĞERLENDİRİR, GİRİŞİM YAPAR Tüm çalışanlara yöneliktir Yaşanan ve çalışılan çevre (tüm yaşam alanları) birlikte değerlendirilir Temel araçlardan biri sürekli izlemdir Koruyucu hizmet ağırlıklı bütünsel bir yaklaşımdır Çalışma yaşamı ile eklemlenmiş sistemlerden etkilenir Kronik süreçler Geç bulgu - hastalık - işyeri ilişkisi
Okuma önerisi: GELECEK BAŞLIK: Ambient factors in the Workplace. An ILO code of practice. ILO, 2001 GELECEK BAŞLIK: İş sağlığı uygulamaları Kimyasal, fiziksel tehlikeler 21 Mart
TEŞEKKÜRLER