TC MİLLî EĞİTİM BAKANLIĞI Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü Öğretmen Yeterlikleri

ÖĞRENCİ Küreselleşme Üretim ve rekabet Programlar Bilgi Toplumu Yaşam-boyu öğrenme Okul Öğretmen Ekonomik kalkınma Eğitimin temel bileşenleri merkezde öğrenci olmak üzere Programlar, Öğretmen ve Okul’dur. Bu sistem başta küreselleşme olmak üzere doğrudan veya dolaylı birçok dış faktörden etkilenmektedir. Yeni yaklaşımlar Bilgi teknolojileri

Öğrenci nitelikleri- Mevcut durum PISA Sonuçları Türkiye, fen okuryazarlığı ortalama puan sıralamasında 57 ülke içinde 44. sırada yer almaktadır. Türkiye, okuma becerileri sonuçlarında 56 ülke arasından 444 puanla 37. sırada yer almaktadır. PISA 2006 matematik okuryazarlığı ölçeğinde öğrencilerimizin %76,4’ü bilişsel öğrenmenin altı basamağından ikinci düzeyde veya daha aşağısındadır. Bugün hepimizin burada bulunma nedeni, PISA sonuç raporlarının ülkemiz açısından endişe verici olmasıdır. Ülkemizle ilgili hazırlanan raporların karşılaştırılması sonucunda “Okullarımızdaki eğitimin kalitesi nedir? öğrenen ve öğreten bireylerin yeterlikleri nedir?” sorularına cevap aramalıyız.

Öğrenci nitelikleri Mevcut durum Uluslararası sınavlar (PISA, PIRLS, TIMMS) Yaşam becerileri Etik ve sosyal değerler Elimizdeki verilere baktığımızda temel becerileri (Okuma-yazma, Matematik, Fen bilimleri) dikkate alan uluslararası sınavlarda ülke olarak geride kalmış durumda olduğumuzu görüyoruz. Yaşam becerilerine baktığımızda, meyve-sebze yetiştirme, enstrüman çalma, ev yapma gibi üretim ve beceriye dönük faaliyetlerde de gerileme görülmektedir. Etik ve sosyal değerlerimiz açısından ise medyanın da etkisi ile çocuklarımızın varolan değerlerden uzaklaştığı görülmektedir.

Nasıl bir öğrenci? Değişimi ve gelişimi anlamlandıran Küreselleşen dünyada ulusal değerlerine sahip çıkan Bilim ve teknoloji okur-yazarı Eleştirel düşünen Kendi öğrenmelerinden sorumlu ÖĞRENEN ÖĞRENCİLER… Bilim ve teknolojideki yoğun gelişmelere bağlı olarak hayatın her alanında yaşanan değişimi algılama, ayak uydurabilme ve değişimi yönetebilme nitelik ve becerisindeki bireylere sahip olabilmek için öğrencilerimizi; Temel Beceriler, Düşünme Becerileri ve Kişisel Nitelikler bakımından gerekli bilgi ve becerilerle donatmak istiyoruz. Temel Beceriler: Okuma, yazma, aritmetik, konuşma ve dinleme, Düşünme Becerileri: Yaratıcı şekilde düşünme, karar verebilme, sorun çözebilme, hayal edebilme, nasıl öğreneceğini bilme ve muhakeme edebilme, Kişisel Nitelikler: Bireysel sorumluluk, kendine güven, sosyal olabilme, kendini yönetebilme ve dürüstlük

Öğretmen nitelikleri Mevcut Durum Öğretmen Yeterlikleri Mevcut Durum Araştırması Öğretmen yeterliklerine ilişkin olarak öğretmenlerin mevcut durumlarını belirlemek amacıyla Öz-değerlendirme Gözlem ve Görüşme yapılmıştır. Hem öz-değerlendirme hem de gözlem ve görüşme sonuçlarında öğretmenlerin, yeterlik ve alt yeterliklere ilişkin eğitim ihtiyaçları bildirdikleri görülmüştür. Öğretmenlerin değişime ihtiyaç duymalarının sağlanması kaçınılmazdır.

Öğretmen nitelikleri Hedef ve beklentiler Bilim, Teknoloji ve Yenilik Vizyonu (2023) İnsanı ve değerleri tanıma, Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yeterli olma Mesleki heyecanını koruyabilme Öğrencilerini güdüleyebilme Yansıtıcı düşünmeyi benimseme ve uygulama, Değişimi tanıma ve yönetebilme, İşbirliği içinde düşünme ve problem çözebilme Sosyal çevre oluşturabilme İnsana ve duygusal ihtiyaçlara dönük bir ortam yaratabilme, Öğrenme yaşantılarını yönetebilme Bilim, Teknoloji ve Yenilik Vizyonu (2023) ile bu kapsamda eğitime ilişkin belirlenen stratejik amaçlara birey ve öğrencileri ulaştırabilmek için öğretmenlerimizden beklenenler:

Nasıl bir öğretmen? Değişimi yöneten Ulusal değerleri yarınlara taşıyan Özeleştiri yapan Yaşam boyu öğrenme ilkesini benimseyen Kendi bireysel ve mesleki gelişiminden sorumlu ÖĞRENEN ÖĞRETMEN…

Öğretmen/ Öğrenci Hedef Gelişim ihtiyacı Mevcut durum Sonuç olarak, öğretmen ve öğrencilerimizin mevcut durumları ile onlardan beklenenler arasında önemli bir mesafe olduğunu görmekteyiz. Bu mesafenin aşılması için öğretmen, öğrenci ve yöneticilerin niteliklerinin arttırılması gerekmektedir. Bilindiği gibi Bakanlığımızda da “Eğitim Reformu” kapsamında çeşitli çalışmalar yapılmaktadır.

Öğretmenlerin Niteliğini Arttırmaya Yönelik Yapılan Çalışmalar Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Özel Alan Yeterlikleri Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG) Bu kapsamda Genel Müdürlüğümüzce, eğitimin niteliğinin arttırılması ve gelişim ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak öncelikle Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri ve Özel Alan Yeterlikleri hazırlanmıştır. Ayrıca bu yeterliklerin okul ortamında uygulanmasında öğretmenlere rehber olması için Okul Temelli Mesleki Gelişim Modeli oluşturulmuş ve alanda pilot uygulamasına başlanmıştır. Ayrıca bu yeterlikler, Avrupa Birliği Yeterlikler Çerçevesi’nin de bir gereği olarak ortaya çıkmıştır.

Neden öğretmen yeterlikleri? 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 43 üncü ve 45 inci Maddeleri 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu hükümleri kapsamında oluşturulan Öğretmen Yetiştirme Türk Millî Komitesi kararları Avrupa Yeterlikler Çerçevesi Temel Eğitime Destek Programı Avrupa Öğretmen ve Eğitici Genel Yeterlikleri a) 1739 sayılı Kanunun 43 üncü Maddesinin “…Öğretmenlik mesleğine hazırlık genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon ile sağlanır.” 45 inci Maddesinin “…Öğretmen adaylarında genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon bakımından aranacak nitelikler Milli Eğitim Bakanlığınca tespit olunur.” hükümleri, b) 2547 sayılı, Yüksek öğretim Kanunu hükümleri kapsamında oluşturulan Öğretmen Yetiştirme Türk Mîlli Komitesi kararları (Öğretmen Yeterliliklerinin belirlenmesi ve öğretim programlarının geliştirilmesinde değerlendirilmek üzere YÖK’e gönderilmesi, Öğretmen yetiştiren kurumların akreditasyon çalışmalarının yapılması …) C) Temel Eğitime Destek Programı dayanak olmak üzere hazırlanmıştır.

Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri: Kişisel ve Meslekî Değerler-Meslekî gelişim Öğrenciyi Tanıma Öğrenme ve Öğretme süreci Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme Okul-Aile ve Toplum İlişkileri Program ve İçerik Bilgisi başlıklarında 6 ana yeterlik, Bu yeterliklere ilişkin 31 alt yeterlik ve 233 performans göstergesi şeklinde belirlenmiştir. Temel Eğitime Destek Programı Öğretmen Eğitimi Bileşeni kapsamında tüm öğretmenlerde bulunması gereken bilgi, beceri ve tutumları içeren Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri slaytta görülen başlıklar altında belirlenmiştir. Bu yeterlikler Talim ve Terbiye Kurulu’nda görüşüldükten sonra Bakanın onayı ile uygulamaya konulmuştur. 2590 Sayılı Tebliğler Dergisi’nde de yayımlanmıştır.

Özel Alan Yeterlikleri Yeterlikleri belirlenen özel alanlar: Okul Öncesi Sınıf Öğretmenliği Hayat Bilgisi Türkçe Matematik Sosyal Bilgiler Müzik İngilizce Fen ve Teknoloji Özel Eğitim Teknoloji Tasarım Beden Eğitimi Görsel Sanatlar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Bilişim Teknolojileri İlköğretim öğretmenlerine yönelik olarak 16 alanda özel alan yeterlikleri belirlenmiştir. Bu yeterliklerin Talim ve Terbiye Kurulu’nun görüş ve önerileri doğrultusunda geliştirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Ayrıca Dünya Bankası’nca finanse edilen Ortaöğretim Projesi kapsamında ortaöğretim kurumları öğretmenlerinin özel alan yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin görev de Genel Müdürlüğümüze verilmiştir. Sürecin planlanmasına ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir.

Belirlenen yeterliklerin, Öğretmen yetiştirme ve istihdam etme politikalarının belirlenmesinde, Öğretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitiminde, Öğretmenlerin seçiminde, Öğretmenlerin iş başarımlarının değerlendirilmesinde, Öğretmenlerin kendilerini tanıma ve geliştirmelerinde kullanılması düşünülmektedir.

OTMG Öğretmen yeterliklerinin geliştirilmesinde Okul Temelli Mesleki Gelişim Modeli Okul Temelli Mesleki Gelişim; öğretmenlerde yeniliği, değişimi destekleyecek, özgüveni ve memnuniyeti arttıracaktır. öğretmenlerde sürekli öğrenme oluşumunu destekleyecektir. kurumda öğrenme kültürünün oluşumunu sağlayacaktır. öğretmenler arasında iş birliğini arttıracaktır. Öğretmenlerde sürdürülebilir liderlik ve rehberlik rollerinin oluşumunu destekleyecektir.

yaşam boyu öğrenme Öğrenen öğretmen Öğrenen öğrenci Öğrenen veli Okul Temelli Mesleki Gelişim ile hedeflenen, okul paydaşlarının tümünün öğrenmeyi öğrenmelerini ve yaşam boyu öğrenmenin hayata geçirilmesini sağlamaktır. Öğrenen veli Öğrenen okul toplumu

Okul Temelli Mesleki Gelişim ile; Kaynakların etkili kullanımı, Sorumluluk, Bireysel mesleki gelişim planı hazırlama ve uygulama, Deneyim paylaşımı ve rehberlik, Yeni yaklaşımlarda bilinçlenme, Yansıtma, Deneyim ve bilgi paylaşımı Okul-çevre işbirliği sağlanacaktır.

OTMG ve Hizmet-içi eğitim Dünya Bankasınca 2005 yılında yapılan Türkiye Eğitim Sektör Çalışmasında; “…alışılagelen MEB seminerleri etkin olmamaktadır. Çünkü uygulama, izleme ve yansıtma konularına fırsat tanımamaktadır.” ifadesiyle ülkemizdeki hizmet içi eğitimin yeterli olmadığı vurgulanmaktadır.

OTMG ve Hizmet-içi eğitim 2003 yılında Dublin’de yapılan OECD üst düzey eğitim sorumluları toplantısında, Hemen hemen tüm ülkelerde öğretmenlerin okulun gereksinimlerini karşılamaya yönelik bilgi ve deneyimlerinin yeterli olmadığı, okulun gereksinimleri ile öğretmenlerin mesleki gelişimlerini sağlamak için aldıkları hizmet içi eğitimin birbiriyle bağlantılı olmadığı, hizmet içi eğitim programlarının sınırlı kaldığı açıklanmaktadır. … Bu durum sadece ülkemizde değil, hemen hemen tüm OECD ülkelerinde öğretmenlerin hizmet esnasındaki eğitimlerinin istenilen düzeyde gerçekleştirilemediğini ortaya koymaktadır. Tüm bu saptamalar öğretmenlerin mesleki gelişimlerini sağlamada farklı bir modele ihtiyaç olduğunu göstermektedir.

Öğretmenlerin Mesleki Gelişimine Yönelik OTMG Modeli Öğrenen (öğrenci/öğretmen) ihtiyacının karşılanması İhtiyaç Belirleme Öncelikleri Belirleme Hedef Belirleme İzlenecek Yolun Belirlenmesi İzleme ve Değerlendirme Buradaki döngü ile, hizmet-içi eğitim ihtiyacını karşılayan model karşımıza çıkmaktadır. ■ İhtiyaç belirleme: Hizmet-içi Eğitim ihtiyacı öğretmenin kendisi tarafından belirlenecektir. Bu belirlemeyi yaparken öğretmen öz-değerlendirme yaparak, meslektaş-öğrenci-veli ve yöneticilerin gözlem ve görüşlerini dikkate alacaktır. ■ Öncelikleri belirleme: Öğretmenin mesleki gelişim ihtiyaçlarını, önemlilik ve zorluk derecesine göre sıralaması işlemidir. Böylece, öğretmenin öncelikli öğrenme ihtiyacına odaklanması, zamanın ve emeğin verimli ve ekonomik kullanılması sağlanmış olacaktır. ■ Hedef belirleme: Öğretmenin, öğrencinin öğrenme ihtiyacını karşılamaya yönelik mesleki gelişim hedeflerini belirlemesidir. ■ İzlenecek yolun belirlenmesi: Öğretmenin, belirlenen hedefe ulaşmaya yönelik olarak yapacağı araştırma sonuçlarına göre bireysel mesleki gelişim planını hazırlamasıdır. Her bir öğretmenin hazırladığı mesleki gelişim planları birleştirilerek Okul Temelli Mesleki Gelişim planı hazırlanır, bu plan okul gelişim planlarıyla ilişkilendirilir. Planlı Okul Gelişimi, Çocuk Dostu Okul, Toplam Kalite Yönetimi süreçleri bu çalışmayla hareketlilik kazanacak ve uygulanabilirliği yükselecektir (bireyin gelişimi söz konusu olduğundan). ■ İzleme ve değerlendirme: İzleme: Öğretmenler, okul müdürü ve OTMG koordinatörü ile birlikte yıl boyunca okulda yürütülen bireysel mesleki gelişim çalışmalarını ve kaydedilen ilerlemeleri izlerler. Öğretmen, okul müdürü ile mesleki gelişim planı uygulamalarına yönelik olarak bir öğretim yılında 3 görüşme gerçekleştirir. Bu görüşmeler, mesleki gelişim planı üzerinde görüş birliğine varılması, yapılan ve yapılamayan çalışmaların paylaşılması, ihtiyaç duyulan desteğin sağlanması ve son değerlendirme yapılmasını amaçlamaktadır. Değerlendirme: Mevcut durum ile, mesleki gelişim planı uygulandıktan sonra ulaşılan durum arasında yapılan karşılaştırma sürecidir. Burada, yapılan çalışmaların, öğretmene, öğrenciye, meslektaşa, okula ve çevreye katkısı sorgulanır. Değerlendirme, bireysel olarak ya da öğrenci, meslektaş, yönetici, veli gibi farklı veri kaynakları kullanılarak yapılabilir.

Okul Temelli Mesleki Gelişim Modelinin Özellikleri Öğretmen mesleki gelişim hedeflerini, öğrencilerinin öğrenme ihtiyaçları doğrultusunda kendisi belirler. Öğretmen mesleki gelişimini görevi başında, çalıştığı okulda ve eğitim-öğretim sürecini aksatmadan gerçekleştirir. OTMG uygulamalarının bakanlık bütçesine maliyeti düşüktür. Maliyet ve kaynaklar, öğretmen ile okul yöneticisi tarafından belirlenir. OTGM çalışmalarında öğretmen, gelişim planını ve içeriğini kendisi hazırlar. Öğretmen kendi gelişim modelini kendisi oluşturur. Kendi mesleki gelişim planını hazırlama, uygulama, izleme, yorumlama ve değerlendirme süreçlerinin etkin katılımcısıdır.

Okul Temelli Mesleki Gelişim Modelinin Özellikleri Öğretmen, mesleki gelişimini planlama, uygulama, izleme, sonuçlarını yorumlama ve değerlendirme süreçlerini okul yöneticisiyle birlikte kanıtlara dayalı yürütür. Öğretmen bireysel mesleki gelişim uygulamaları sonucunda belirlemiş olduğu yeterlik alanının yanı sıra başka yeterlik alanlarında da gelişim sağlar. Öğretmen yansıtıcı bir yaklaşımla, mesleki gelişiminin öğrenci öğrenmelerine yansımasını izler, bir sonraki gelişim hedeflerini bu doğrultuda belirler. Kaynak kullanımı, daha etkin, verimli ve ekonomiktir.

Öğretmen Yeterlikleri Temelli Çevrim Sistemi Okul Gelişim Planı Öğretmen Performansının/ İş Başarımının Değerlendirilmesi OTMG Bireysel Mesleki Gelişim Öğretmen Adaylarının Seçimi Genel Yeterlikler Ödül/Kariyer Gelişimi Aylık-Ücret Öğretmen Yeterlikleri Temelli Çevrim Sistemi ile, Gelecek için bütüncül bir mesleki gelişim önerisi sunuyoruz. Öğretmen yeterlikleri, bu çevrim sisteminin temelini, alt yapısını oluşturmaktadır. Bu henüz tamamlanmış bir çalışma değildir. Döngünün bileşenlerini tamamlamak, sistemi kurmak ve sürekliliğini sağlamak için en az 10 yıllık bir zamana, sağlıklı bir stratejik planlamaya, iradeye, kararlılık, sahiplenme, destek ve kapasiteye ihtiyaç bulunmaktadır. Tanınma YÖK Öğretim Programının Geliştirilmesi Akreditasyon

Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz… Yeterlikler ve OTMG hakkında daha geniş bilgi için: Web: http://oyegm.meb.gov.tr/yet E-posta: ziyaguldere@gmail.com Telefon: 0 312 4175070 (Dahili: 4164, 4149) Belgegeçer: 0 312 4253094

A. Kişisel ve Mesleki Gelişim – Mesleki Değerler Öğretmen, öğrencileri birey olarak görür, değer verir. Öğrencilerin sosyal ve kültürel farklılıklarını ve ilgilerini dikkate alır. Öğrencilerinde geliştirmek istediği kişilik özelliklerini kendi davranışlarında gösterir. Diğer öğretmen, yönetici ve uzmanların başarılı deneyimlerinden yararlanır. Öz değerlendirme yaparak değişim ve sürekli gelişim için çaba harcar. Yeni bilgi ve fikirlere açıktır. Mesleği ile ilgili mevzuatı izler. A1.Öğrencilere Değer Verme, Anlama ve Saygı Gösterme A2. Öğrencilerin, Öğrenebileceğine ve Başaracağına İnanma A3. Ulusal ve Evrensel Değerlere Önem Verme A4.Öz Değerlendirme Yapma A5. Kişisel Gelişimi Sağlama A6. Meslekî Gelişmeleri İzleme ve Katkı Sağlama A7. Okulun İyileştirilmesine ve Geliştirilmesine Katkı Sağlama A8. Meslekî Yasaları İzleme, Görev ve Sorumlulukları Yerine Getirme

B. Öğrenciyi Tanıma Öğretmen, öğrencinin tüm özelliklerini, ilgi, istek ve ihtiyaçlarını bilir, geldiği ailenin ve çevrenin sosyo - kültürel ve ekonomik özelliklerini tanır. B1. Gelişim Özelliklerini Tanıma B2. İlgi ve İhtiyaçları Dikkate Alma B3. Öğrenciye Değer Verme B4. Öğrenciye Rehberlik Etmek

C. Öğrenme ve Öğretme Süreci Öğretmen, öğretme ve öğrenme süreçlerini plânlar, uygular ve yönetir. Öğrencilerin öğrenme sürecine etkin katılımını sağlar. C1. Dersi plânlama C2. Materyal Hazırlama C3. Öğrenme Ortamlarını Düzenleme C4. Ders Dışı Etkinlikler Düzenleme C5.Bireysel Farklılıkları Dikkate Alarak Öğretimi Çeşitlendirme C6. Zaman Yönetimi C7. Davranış Yönetimi

D.Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme Öğretmen, öğrencilerin gelişim ve öğrenmelerini değerlendirir. Öğrencilerin kendilerini ve diğer öğrencileri değerlendirmelerini sağlar. Ölçme sonuçlarını daha iyi bir öğretim için kullanır; sonuçları öğrenci, veli, yöneticiler ve öğretmenlerle paylaşır. D1. Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Tekniklerini Belirleme D2. Değişik Ölçme Tekniklerini Kullanarak Öğrencinin Öğrenmelerini Ölçme D3. Verileri Analiz Ederek Yorumlama, Öğrencinin Gelişimi ve Öğrenmesi Hakkında Geri Bildirim Sağlama D4.Sonuçlara Göre Öğretme-Öğrenme Sürecini Gözden Geçirme

E. Okul, Aile ve Toplum İlişkileri Öğretmen, okulun bulunduğu çevrenin doğal, sosyo-kültürel ve ekonomik özelliklerini tanır. Aileleri ve toplumu eğitim sürecine ve okulun gelişimi ile ilgili çalışmalara katılmaları yönünde teşvik eder. E1. Çevreyi Tanıma E2. Çevre Olanaklarından Yararlanma E3.Okulu Kültür Merkezi Durumuna Getirme E4.Aileyi Tanıma ve Ailelerle İlişkilerde Tarafsızlık E5. Aile Katılımı ve İşbirliği Sağlama

F. Program ve İçerik Bilgisi Öğretmen, Türk Millî Eğitim Sisteminin dayandığı temel değer ve ilkeler ile özel alan öğretim programının yaklaşım, amaç, hedef, ilke ve tekniklerini bilir ve uygular. F1.Türk Millî Eğitiminin Amaçları ve İlkeleri F2. Özel Alan Öğretim Programı Bilgisi ve Uygulama Becerisi F3. Özel Alan Öğretim Programını İzleme-Değerlendirme ve Geliştirme