“Üniversite Öğrencilerine ÜS/CS Hizmet Modeli Oluşturma” Araştırması, (Hacettepe Örneği) Dr. Sare MIHÇIOKUR Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Kampüsü, Öğrenci Sağlık Merkezi Üniversite Sağlık Merkezleri II. Sempozyumu 15-16 Aralık 2006, ANKARA

Gençlerin Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığı Sorunları ve Etkileyen Faktörler Araştırması (2001) 2000-2001 Eğitim Dönemi Birinci Sınıf Öğrencileri H.Ü - Beytepe 1789 Diyarbakır - Dicle 1877 Toplam 3666

Gençlerin Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığı Sorunları ve Etkileyen Faktörler Araştırması (2001) Birinci sınıf öğrencilerinin cinsel / üreme sağlığı konularında bilgi açığı ve hizmet gereksinimi mevcuttur. Öğrencilerin %48.0’i akran/arkadaşlarından, %36.3’ü okuldan, %18.0’i doktor/psikologdan CS/ÜS konularında bilgi almışlardır. Öğrencilerin %7.6’sı üniversitenin öğrenci sağlık merkezinden, %38.5’i özel kuruluştan) hizmet almıştır.

Gençlerin Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığı Sorunları ve Etkileyen Faktörler Araştırması (2001) Öğrencilerin %76, “sevgilileri”, %6.5, cinsel deneyimi vardır. (Erkeklerin cinsel deneyimi daha fazladır.) Cinsel deneyimi olan öğrencilerin %54.4’ü cinsel ilişki esnasında gebelikten korunma yöntemi kullanmamıştır.

Üniversite Sağlık Merkezleri 60.0 Bağımsız Danışma Merkezleri 44.0 Gençlerin Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığı Sorunları ve Etkileyen Faktörler Araştırması (2001) Hizmet almak istenen kuruluşlar (%) Okullar 66.0 Üniversite Sağlık Merkezleri 60.0 Bağımsız Danışma Merkezleri 44.0 Hastaneler 34.0 Sağlık Ocakları 20.0

Öğrencilerin Beklentileri Başvurular/kayıtlar saklı tutulmalıdır, Danışmanlık ve tedaviyi kapsamalıdır, Kolay ulaşılabilmelidir, Hem kişisel hem de toplu hizmet alınabilmelidir, Kadına kadın/erkeğe erkek uzman hizmet vermelidir, Kampüste duyurular yapılmalıdır.

“Üniversiteler için Gençlere Yönelik Üreme Sağlığı/Cinsel Sağlık Hizmet Modeli Geliştirme” Projesi.

AMAÇLAR Cinsel/üreme sağlığı konularında öğrencilere danışmanlık/klinik ve eğitim hizmeti sunmak üzere bir birim oluşturarak, öğrencilerin gereksinimlerini karşılayabilecek bir hizmet modelinin geliştirilmesi, uygulanması.

PROJE HAZIRLIK FAALİYETLERİ: Mediko-sosyal sağlık merkezlerinin hizmet sunum durumları ve hizmet gereksinimleri saptandı ve “Gençlik Danışma Birim”leri oluşturularak donanımları sağlandı. Hizmet sunanlar ve öğrenciler için eğitim BEİ materyalleri hazırlandı ve basıldı (broşür, posterler). Web sitesi oluşturuldu. Başka hastanelere sevk edilecek öğrenciler için ilgili hastanelerden Uzman Doktor isimleri belirlendi.

Her iki sağlık merkezinde hizmeti sunacak 7 hekim, 3 psikolog cinsel/üreme sağlığı, gençlerle iletişim konularında eğitildi. 1 Nisan 2003’te her iki sağlık merkezinde “Gençlik Danışma Birimi”nin çalışmaları başlatıldı.

1 NİSAN 2003 – 30 KASIM 2006 TARİHLERİ ARASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER: Gençlik Danışma Birim’lerinin faaliyetlerinin öğrencilere duyurulması amacıyla TANITIM SEMİNERLERİ Yıllık Üniversite Senato toplantılarında SM çalışmaları sunularak SAVUNUCULUK (ADVOCACY) çalışmaları “Gençlik dönemi ve sorunları, gebeliğin oluşması, gebelikten korunma yöntemleri ve CYBE”, madde bağımlılığı konularında EĞİTİM SEMİNERLERİ ve GRUP SÖYLEŞİLERİ SM/GDB’lerin faaliyetlerinin tanıtımı, CS/ÜS ve diğer sağlık konularında RADYO PROGRAMLARI ve TV’de SÖYLEŞİLER

BROŞÜR DAĞITIMLARI ve kampüslerin çeşitli alanlarında POSTERLERİN ASILMASI WEB SAYFASInın içeriğinin güncelliğinin sağlanması çalışmaları AKRAN EĞİTİCİLERİ işbirliğinde BAHAR ŞENLİKLERİNDE STAND açma, FİLM gösterimleri, öğrenci grupları ile CS/ÜS ve iletişim konularında çalıştaylar yapılması Öğrencilerin, CS/ÜS konularında bilgi düzeylerini, davranışlarını ve sağlık merkezlerini kullanım biçimlerini, sağlık hizmetlerinden memnuniyet durumlarını saptamaya yönelik ARAŞTIRMALAR yapılması

TANITIM SEMİNERLERİ/EĞİTİM/PANEL (2003 – 2006) Tanıtım Seminerleri/Eğitim/Panel Katılan kişi sayısı BEYTEPE MERKEZ TOPLAM Sağlık Merkezlerinin GDB’lerinin tanıtımı 1237 1906 3143 Gençlik dönemi ve sorunları, Gebeliğin Oluşması ve Korunma Yöntemleri, CYBE ve korunma konularında eğitim 7010 1311 8321 Beslenme (Panel) 52 - Madde Bağımlılığı (Seminer – Film) 77 45 122 Toplam 8376 3262 11638

BROŞÜR DAĞITIM FAALİYETLERİ BEYTEPE/MERKEZ (2003-2006) Broşür dağıtılarak yapılan tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri Dağıtılan broşür sayısı Sıhhiye ve Beytepe Kampüslerinde, yeni kayıt yaptıran öğrencilere SM ve GDB Hizmet Tanıtım broşürleri dağıtımı 14 837 Cinsel/Üreme sağlığı konuları ve Hizmetlerin Tanıtımı ile ilgili broşürlerin Bahar Şenliklerinde dağıtımı (Stand) 8 250 Toplam 23 087

Dağıtılan Broşürlerin Konuları Hizmetin Tanıtımı Üreme Sağlığı/Cinsel Sağlık Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar Gebelikten Korunma Yöntemleri Doğal Korunma Yöntemleri Gebeliği Önleyici Haplar Gebelikten Koruyucu İğneler Bariyer Yöntemler Kendi Kendine Meme Muayenesi

POSTER ve AFİŞLER “Cinsel ve Üreme Sağlığı Danışmanlık/Klinik Hizmet” Tanıtım posterinden toplam 189 adet poster değişik zamanlarda Merkez ve Beytepe Kampüsleri’nde öğrencilerin görebilecekleri alanlara asıldı. Spot cümleler içeren afişler hazırlanıp asıldı.

WEB SAYFASI (www.sagmer.hacettepe.edu.tr) Sağlık Merkezleri ve GDB’lerinin web sayfası Aralık 2003 – 10 Aralık 2006 tarihleri arasında 89 158 kez ziyaret edilmiştir.

RADYO ve TELEVİZYON (19 Mart 2004-Kasım 2006) Nisan 2003’de GDB çalışmalarının başlamasının ardından Radyo Hacettepe’de çalışmaların tanıtımı yapıldı. Radyoda, haftada 1 – 2 gün yarım saat “Sağlıklı Yaşam ve Gençlik Programı”nda değişik sağlık konularında söyleşiler yapılmaktadır. 11 Temmuz 2003’de CNN Türk haber programında GDB’inin tanıtımı yapıldı 22 Nisan 2005 tarihinde TRT İnt’de “Kadına Dair” programında “Gençlik Dönemi ve Sorunları” canlı yayında anlatılmıştır

AKRAN EĞİTİCİLERİNİN FAALİYETLERİ Bahar Şenlikleri’nde stand açarak GDB’lerin hizmet tanıtımı, Gebelikten korunma yöntemleri ve CYBE’lar broşürlerinin dağıtımı 20 öğrenciyle CYBE’lar çalıştayı SM/GDB faaliyetlerinin öğrencilere duyurulması 3 kez film gösterimi (Madde bağımlılığı konusunda “Requiem for a Dream”, AIDS konusunda “Philadelphia Boy“ ve “Transit”)

ARAŞTIRMA 2001 yılında HÜ Beytepe Kampüsün’de yapılan araştırmada öğrencilerin sağlık merkezini kullanımı, cinsel sağlık/üreme sağlığı (CS/ÜS) konularında bilgi, görüş ve davranışlarının, hizmet gereksinimi ve hizmetle ilgili beklentilerinin profili çıkarılmıştır. (Birinci çalışma) GDB hizmet sunumunda başlamadan önce ve 1.5 yıl hizmet sunduktan sonra sağlık merkezine başvuran öğrencilere 2 kez anket uygulanarak öğrencilerin CS/ÜS konularında bilgi, görüşleri ve sağlık merkezini kullanımı ile ilgili profil çıkarılarak GDB’nin faaliyetleri planlanmıştır. GDB kurulmadan önceki 6 ayda ve GDB hizmet sunumuna başladıktan sonraki son 6 ayda SM’nedenleri değerlendirilerek SM’nin kullanımındaki değişiklik ve GDB’nin SM’ne katkısı saptanmıştır.

ARAŞTIRMA Erkek ve Kız öğrenci yurdunda kalan öğrencilerin sağlık merkezini kullanım bilincinin saptanmasına yönelik bir anket uygulaması yapıldı. Nisan – Mayıs 2005’de HÜ Beytepe Kampüsün’deki fakültelerin son sınıfında okuyan üniversite öğrencilerinin sağlık merkezini kullanımı, cinsel sağlık/üreme sağlığı (CS/ÜS) konularında bilgi, görüş ve davranışlarının, hizmet gereksinimi ve hizmetle ilgili beklentilerinin saptanması amacıyla anket uygulanmıştır. (İkinci çalışma) Ekim 2006’da Yabancı Diller Yüksekokulunda okuyan öğrencilerin CS/ÜS konularında bilgi, görüşleri ve sağlık merkezini kullanımı ile ilgili anket uygulanmıştır. Aynı anket Ocak ve Mayıs 2007’de tekrar uygulanarak CS/ÜS eğitimlerinin etkisi değerlendirilecektir.

1 Nisan 2003 – 10 Aralık 2006 tarihleri arasında Sıhhiye ve Beytepe Kampüsü, GDB’inde sunulan Danışmanlık/Klinik hizmetler ile ilgili bulgular

Gençlik Danışma Birimi ÜREME SAĞLIĞI GENÇLİK DANIŞMA BİRİMİ HİZMET AKIŞ ŞEMASI Sağlık Merkezi Sekreterlik Gençlik Danışma Birimi Sağlık Merkezi Hekimleri Üreme Sağlığı Sevk A) Herhangibir şikayet ile; Genel Üreme Sağlığı Sevk Tanı/Tedavi B)Sadece Bilgi için Gelenler Danışmanlık Genel Bilgi Danışmanlık Gebelikten Korunma Yöntemi (Hap,Kondom,İğne,RİA)

DANIŞMANLIK HİZMETLERİ Üreme Sağlığı İstenmeyen Gebelikler Gebelikten Korunma Yöntemleri (Kontraseptif Yöntemler) Cinsel Sağlık

DANIŞMANLIK HİZMETLERİ Beslenme Kişisel Hijyen Madde Bağımlılığı (Sigara, alkol, uyarıcı ve uyuşturucu mad.) Psikolojik Danışmanlık Cinsel İstismar ve Şiddet

KLİNİK HİZMETLER Muayene Gebelikten korunma Yöntemleri Hap  Kondom  Koruyucu İğneler  Rahim İçi Araç Cinsel ilişki sonrası gebelikten acil korunma (Acil Kontrasepsiyon) Genital Yol Enfeksiyonları Tanı ve Tedavisi

GENÇLİK DANIŞMA BİRİMİ”NDE Kayıtlar kişiye özel ve saklı kalmaktadır, Sağlık Merkezimizdeki hizmet ücretsiz olarak verilmektedir, Güler yüzlü, iletişime açık, donanımlı, nitelikli bir hizmet sunulmaktadır.

GENÇLİK DANIŞMA BİRİMİ’NE BAŞVURULAR (01.04.2003-10.12.2006)   BEYTEPE MERKEZ TOPLAM KIZ 1492 877 2369 ERKEK 260 48 308 1752 925 2677

SONUÇLAR SONUÇLAR BEYTEPE MERKEZ TOPLAM Danışmanlık 1216 690 1806 Reçete 514 301 915 Sevk 187 161 348 Korunma yöntemi 660 466 1126 Broşür 767 456 1223 3344 2074 5418

Başvuranların Önerileri Gerçekten çok ihtiyaç olan bir hizmet, bu yüzden duyuruların yaygın yapılması gerekli, Öğrenci ne olursa olsun yargılanmamalı, Bu birim fazla tanınmıyor, kendini tanıtmak için bölümleri gezebilir ve ayrıntılı bir şekilde verdiği hizmetleri anlatabilir, Gebelik testi imkanı olabilmeli, Diğer üniversitelerde de bu hizmet verilmeli. Üniversitede okumayan arkadaşlar da bu birimden faydalanabilmeli.

Gençlerin Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığı Sorunları ve Etkileyen Faktörler Araştırması (2005) Öğrencilerin CS/ÜS konularında bilgi düzeyleri yetersizdir. Öğrencilerin %60.2’si akran/arkadaşlarından (%48.0) , %47.3’ü okuldan (%36.3), %22.2’si doktor/psikologdan ( %18.0) CS/ÜS konularında bilgi almışlardır. Öğrencilerin %41.6’sı üniversitenin öğrenci sağlık merkezinden (%7.6), %42.1’i özel kuruluştan (%38.5) hizmet almıştır. Öğrencilerin %23.4’ü “Gençlik Danışma Birimi”nden (GDB) haberdar. Öğrencilerin %12.3’ü GDB’den hizmet almıştır.

Sağlık Merkezlerimizde GDB nin oluşturulması ve bu hizmetlerin proje bitiminde rutin hizmetler olarak verilmesi, Verilen Hizmetlerin değerlendirilmesinde alınan olumlu sonuçlar, Hacettepe Ekibine, GDB’lerin kurulması ve gençlerin ihtiyacı olan hizmetlerin diğer Üniversitelere de yaygınlaştırılması gereğini düşündürdü…………… Bundan sonra neler yapıldığını benden sonraki konuşmacılar sizlere sunacaklar

TEŞEKKÜR EDERİM