Danışman: Prof. Dr. Mustafa ERGÜN Hazırlayan: Melike ELMEZ AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ÖĞRETMENLİĞİ (TEZSİZ YÜKSEK LİSANS) EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME “DERS PLANI” Danışman: Prof. Dr. Mustafa ERGÜN Hazırlayan: Melike ELMEZ OCAK 2009 AFYON

KAZANIMLAR Plan nedir? Plan Yapılmasındaki Temel Amaç Nedir? Planın Yapılmasında Etkili Olan Faktörler Nelerdir? Öğretim Planlarını Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir? Plan Yapmanın Eğitim ve Öğretime Olan Katkıları Nelerdir? Plan Kaça Ayrılır?

KAZANIMLAR Yıllık Plan Nedir? Yıllık Planın Özellikleri Nelerdir? Yıllık Plan Örneği Ders Planı (Günlük Plan) Nedir? Ders Planının Özellikleri Nelerdir? Günlük Plan Örneği Ders Planının Bölümleri Nelerdir?

Planın Tanımı ve Temel Amacı Öğretimde plan; neyi, niçin, ne zaman ve nasıl yapılacağını gösteren yazılı tasarıdır. “Programın hedeflerine ulaşmak için hangi öğretim etkinliklerinin seçileceğini, bilginin öğrencilere nasıl sunulacağını, hangi görsel ve işitsel araçların kullanılacağını ve başarının nasıl değerlendirileceğini önceden tasarlayıp kağıt üzerinde göstermek” olarak tanımlamıştır. (Demirel 1996)

Planın Tanımı ve Temel Amacı Öğretimin planlanması öğrencilerin kazanmaları istenen davranışların, becerilerin, öğrenmeleri gereken bilgilerin; ne zaman, nasıl ve ne kadar sürede gerçekleştirileceği, işlemlerinin organize edildiği, yasal yönden zorunlu – eğitsel yönden gerekli olan ve eğitimcilere bir kaynak teşkil eden; onlara yardımcı olan ve eğitimciler tarafından öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan bir kılavuzdur. (MEB, Tebliğler Dergisi, Yıl 2003, Sayı;2551)

Plan Yapılmasındaki Temel Amaç Öğretim planının yapılmasının temel amacı; ders için ayrılan zaman içerisinde dersi en verimli – etkili hale getirmektir. İyi bir ders planında; öğretmen şu üç soruya yanıt bulmalıdır: Öğrencilerin özellikleri nelerdir? Öğretilecek olan konunun özelliği nedir? Öğretim için zaman ve mekan koşulları nelerdir?

Planın Yapılmasında Etkili Olan Faktörler Öğretmen için kontrol aracı olması Öğrencilerin bireysel farklılıklarının olması Bireysel farklılıklara bağlı olarak öğrenme tercihlerinin farklı olması Bu tercihlere göre seçilebilecek öğretim yöntemlerinin zenginliği (bireysel ve grup çalışmaları)

Planın Yapılmasında Etkili Olan Faktörler Öğretimsel etkinliklerin çeşitliliği Öğretim materyallerinin seçilecek olması Alternatif değerlendirme yollarının bulunması

Öğretim Planlarını Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Ders planları hedef-içerik-eğitim durumları-sınama durumları etkileşimini yansıtmalıdır. Öğrencilerin görüşleri alınmalı ve katılımı sağlanmalıdır. Öğrencilerin ve öğretmenlerin beklentilerini karşılamalıdır. Öğrenci merkezli olmalıdır.

Öğretim Planlarını Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Öğretme-öğrenme ilkelerine uygun olmalıdır. Öğretim materyali, araç-gereç ve kaynaklar, hedefler ve içerik ile ilişkili olmalıdır. Esnek ve değişebilir olmalıdır. Uygulanabilir olmalıdır. Açık, net ve anlaşılır olmalıdır.

Plan Yapmanın Eğitim ve Öğretime Olan Katkıları Öğretim etkinliklerini planlı ve organize bir şekilde düzenler. Öğretmen ve öğrencilere düzenli alışkanlıklar kazandırır. Eğitim öğretim sürecine yön verir, uygulamanın tutarlılığını sağlar. Öğretime yol gösterir.

Plan Yapmanın Eğitim ve Öğretime Olan Katkıları Öğretmen ve öğrencilerin öğretimi daha bilinçli yönlendirmelerini sağlar. Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre gelişmesini sağlar. Değerlendirmenin geçerliliğini ve güvenirliliğini sağlar. Konuların zamanını ve süresini düzenler.

Plan Yapmanın Eğitim ve Öğretime Olan Katkıları Öğretmen-öğrenci etkileşimini sağlar. Öğretmenin neyi, niçin ve nasıl yapacağını düşünmesini sağlar. Sınıf yönetimiyle ilgili sorunları en aza indirir.

Plan Çeşitleri Öğretim Planı Ünitelendirilmiş Ders (Günlük)Planı Yıllık Plan Ders (Günlük)Planı

Plan Çeşitleri Yıllık Plan; Bir öğretim yılı boyunca dersin özelliğine göre yıllık ya da dönemlik olarak yapılacak çalışmaların aylara, haftalara bölünerek belirlenmesi sonucu yapılan planlamadır. Ülkemizde 2003 yılından itibaren ünitelendirilmiş yıllık plan kullanılmaktadır.

Yıllık Plan Bölümleri Amaçlar ve Hedefler Konular (İçerik) Yöntem ve Teknikler Kaynak, Araç-Gereçler Deney, Gezi-Gözlem Diğer Zümre Öğretmenlerle İşbirliği Ödevler ve Konusu Değerlendirme Düşünceler

Yıllık Plan Örneği EYLÜL EKİM KASIM SÜRE ÖĞRETİM YILI; 2008-2009 OKULUN ADI; DERSİN ADI; SÜRE HEDEF VE DAVRANIŞLAR KONULAR Öğrenme-Öğretme Yöntem ve Teknikleri Kullanılan Eğitim Tek. Araç ve Gereçleri DEĞERLENDİRME Ay Hafta Saat EYLÜL 2 3 4 EKİM 1 KASIM

Plan Çeşitleri (Devam) 2. Ders (günlük) Planı; Bir günde ya da bir derste yapılacak öğretim etkinliklerinin tasarımının yapıldığı plandır.

Günlük Plan Örneği BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 3 BÖLÜM 4 Dersin Adı Sınıf Ünitenin Adı / No Konu Önerilen Süre BÖLÜM 2 Öğrenci Kazanımları / Hedef ve Davranışlar Ünite Kavramları ve Sembolleri / Davranış Örüntüsü Güvenlik Önlemleri (Varsa); Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Öğretmen Öğrenci Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri; Dikkati Çekme Güdüleme Gözden Geçirme Derse Geçiş Bireysel Öğrenme Etkinlikleri (Ödev, deney, problem çözme vb.) Grupla Öğrenme Etkinlikleri(Proje, gezi, gözlem vb.) Özet BÖLÜM 3 Ölçme-Değerlendirme Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek Ölçme-Değerlendirme etkinlikleri Dersin Diğer Derslerle İlişkisi BÖLÜM 4 Planın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar Ders / Sınıf Öğretmeni Uygundur …/…/… İmza Adı Soyadı Okul Müdürü

Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri Günlük Plan Örneği BÖLÜM 1 Dersin Adı Sınıf Ünitenin Adı / No Konu Önerilen Süre BÖLÜM 2 Öğrenci Kazanımları / Hedef ve Davranışlar Ünite Kavramları ve Sembolleri / Davranış Örüntüsü Güvenlik Önlemleri (Varsa); Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Öğretmen Öğrenci Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri; Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri Sözel – Dilsel Doğacı Sosyal – Kişiler Arası Mantıksal / Matematiksel İçsel – Bireysel Görsel – Uzaysal Müziksel – Ritmik Bedensel -Kinestetik Özet BÖLÜM 3 Ölçme-Değerlendirme Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek Ölçme-Değerlendirme etkinlikleri Dersin Diğer Derslerle İlişkisi BÖLÜM 4 Planın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar Ders / Sınıf Öğretmeni Uygundur …/…/… İmza Adı Soyadı Okul Müdürü

Günlük Planın Bölümleri Ön Bilgiler; Bu bölümde konu, planın kullanılacağı tarih, ünite başlığı, sınıf, ders süresi, öğretmen adı ve bölümlerini içerir. Amaçlar; Öğrenciden beklenen davranışlar yer alır. Kaynak Kitaplar; Araç-gereçler, derste kullanılacak her türlü materyallerdir.

Günlük Planın Bölümleri Hazırlık; Öğrencilerin derse karşı ilgilerini toplamalarını sağlayıcı etkinlikler yazılır. Sunu; Ders içeriği yer alır. Uygulama; Öğrenciye kazandırılacak bilgi ve becerilerle ilgili etkinlikler yer alır.

Günlük Planın Bölümleri Değerlendirme; Belirtilen davranış değişikliğine ne ölçüde ulaşıldığını belirlemek amacıyla yapılır. Soru ve cevaplar yer alır. Hazırlık ve Alıştırma Çalışmaları; Dersin sonunda yapılacak alıştırma ve tekrarları içerir.

Günlük Planın Bölümleri Gelecek Dersin Konusu; gelecek dersin konusunun belirtildiği bölümdür. Planın İşlenişine İlişkin Görüşler; Öğretmenin dersle ilgili her türlü gözlemini yazdığı bölümdür.

Kaynakça Başar Hüseyin-Sınıf Yönetimi- Ankara; Anı Yayıncılık,2005 Demirel Özcan-Eğitimde Program geliştirme (10. baskı) Ankara;Pegema Yayıncılık, 2007 Kutlu Oğuz, Sema Çiçek, Nevzat Angun, Perihan Üniver ve Mehmet Katrancı-öğretim İlke ve yöntemleri (1.Baskı) Ankara; Nobel Yayınları, 2007 Sönmez Veysel-Program geliştirmede öğretmen el kitabı (13. Baskı) Ankara; Anı Yayıncılık, 2007 Yılman Mustafa (edit.)-Sınıf Yönetimi-Ankara; Nobel Yayınları, 2006