KARACİĞER VE DALAK BÜYÜKLÜKLERİ Dr. İhsan Uslan Afyon-2005

Karaciğerin palpe edilmesi karaciğerin büyük olduğu anlamına gelmez Fizik muayenede karaciğer büyüklüğünü değerlendirirken 2 faktör dikkate alınmalıdır Karaciğer üst sınırı Vücut yapısı KC üst sınırına ait matite sağ midklaviküler hatta, 5. interkostal aralıkta alınır

Hepatomegali olmadan karaciğerin palpe edildiği durumlar Sağ diyaframın aşağı doğru yer değiştirdiği haller (amfizem, astım) Subdiyafragmatik lezyonlar (abse) Riedel lobu (sağ lobun inguinal bölgeye kadar uzandığı karaciğerin konjenital anomalisi) Astenik veya karın kasları zayıf kişiler

Karaciğer derin inspiriumda 1-3 cm aşağı inebilir Safra kesesi, kolon kanseri yada ele gelen fekal kitle hepatomegali ile karışabilir Hepatomegali radyolojik inceleme ile doğ-rulanmalıdır

HEPATOMEGALİ NEDENLERİ Konjestif hepatomegaliler Sağ kalp yetersizliği Budd-Chiari sendromu (hepatik ven tormbozu) Konstriktif perikardit Trikuspit yetersizliği Hepatik venüllerin tıkayıcı hastalığı (venooclusive disease) Safra yollarında tıkanma Koledokta darlık, taş, tm vs

İnflamatuar bozukluklar Lokalize enfeksiyonlar- amibik veya pyojenik abseler Diffüz enfeksiyonlar- viral hepatit, tbc , brucelloz, histoplazmoziz Tifo Sepsis İnfeksiyoz mononucleosis Sıtma, şistozomiasis, kala azar Siroz (geç dönemde karaciğer küçülür)

İnfiltratif hepatomegaliler Kemik iliği ve retiküloendotelial hücreler Ekstramedüller hematopoez Lösemi, lenfoma Yağ Karaciğer yağlanması (steatohepatit, alkol- diyabet-toksinlere bağlı) Lipoidozlar Amiloidoz Hemokromatozis Granülomatöz hastalık (tüberküloz, sarkoidoz)

Neoplazik Hepatomegaliler Primer Metastatik Kistik Hepatomegaliler Kist hidatik Polikistik hastalık

klinik Fizik muayenede karaciğerin kenarı derin inspirasyon sırasında palpe edilmelidir Hassasiyet Düzenlilik Kıvamı Keskinliği

Hassas, inflamasyon (hepatit) kenar künt konjesyon (kalp yetmezliği) Karaciğerde pulsasyon Hepatojugular reflü TY de (+), Budd chiari de (-)dir Karaciğerin venöz konjesyonu Ağrılı, yumuşak ve düzgün yüzeyli olurlar   triküspid yetersizliği

Enfeksiyon hastalıklar KC ağrılı veya ağrısız, yumuşak veya sert olabilir Sistemik infeksiyonun parçası olduğunda diğer bulgulara dikkat edilmelidir Viral markerlar, seroloji, ve kültürler faydalıdır İnfiltratif hastalıklar Kc büyük orta sert veya sert ve genelde ağrısızdırlar Maddeler: glikojen, lipid, galaktoz, amiloid, demir, bakır Hücreler:lösemi, lenfoma,myeloproliferatif has. sarkoidoz

Kenar sert  sirotik karaciğer Ağrısız büyük safra kesesi pankreas başı ca ve kronik pankreatitde olabilir ikter ön plandadır Kaya sertliğinde  tümör En çok büyüten hastalıklar : karsinom, yağlı infiltrasyon, konjestif kalp yetmezliği, hodgkin hastalığı, amiloidoz

KC boyutlarının hızla azalması : konjestif kalp yetersizliği, masif hepatik nekroz Frotman  yeni yapılan biyopsi,tümör, perihepatit Venöz hum  portal hipertansiyon Arteryel üfürüm  HCC

Hepatomegalide tanı için gerekli laboratuar tetkikleri Kan sayımı (anemi MPD sıtma) Transaminazlar Albumin Protrombin zamanı LDH (hemoliz?) AFP AKŞ, lipid profili Bilirübin Cu, seruloplazmin Fe, transferrin

Serolojik Testler (Gruber vidal, Wright, antiHAV IgM, HbsAg, AntiHBc Ig M, HBV-DNA; anti HCV; HCV-RNA, otoantikorlar, EBV serolojisi) PA akc grafi (tbc ve konjestif kalp yetersizliği) PPD Kİ asp, biyopsi (lösemi, lenfoma, myeloproliferatif hastalıklar) ve kültürü (tbc, bru, histoplasmoziz) Karaciğer biopsisi

Görüntüleme yöntemleri (U/S, karaciğer ve safra yolları sintigrafisi, CT, MRI) Laparoskopi Özefagoskopi

SPLENOMEGALİ Portal hipertansiyona bağlı konjesyon Dalağın büyümesi 3 mekanizma ile olur; Dalak fonksiyonlarının artması sonucu gelişen hiperplazi/hipertrofi (hemoliz, infeksiyon ve immün hastalıklara yanıt) Portal hipertansiyona bağlı konjesyon Malign hücreler, lipid veya amiloid infiltrasyonu

Hipersplenizm Splenoegali ile birlikte pansitopeni bulunduğu durum Hipersplenizm tanısı için ; Splenomegali Pansitopeni (bazen bisitopeni) Normal kemik iliği Splenektomi ile pansitopeninin düzelmesi