Okul Kütüphaneleri

Okul kütüphanesi, ilköğretim ile her düzey ve türdeki ortaöğretim kuruluşunda oluşan; gerek eğitimin temel ilke ve amaçları gerekse okulun özel olarak yöneldiği amaçların gerçekleşmesine yardımcı; okul eğitiminin önce fırsat eşitliği içinde bütünleşen ve gelişen bir içerik kazanarak yürümüsi, sonra da eğitimin yaşam boyu sürecek bir kişisel etkinliğe dönüşmesini sağlamakla yükümlü hizmet birimidir. (Özer Soysal, Bilginin Yazgısı, s. 181)

IFLA/UNESCO halk kütüphaneleri bildirisine göre okul kütüphaneleri, okulda çalışan ve öğrenim gören tüm okul mensuplarına, öğrenimi destekleyici her türlü kitap ve bilgi sağlayan materyali sunarak, bu kişilerin eleştirel düşünce yapısına sahip her türlü formdaki ve ortamdaki bilginin etkin birer kullanıcıları olmalarını sağlamak amacıyla hizmet üretirler.

Gerek Doğu ve gerekse Batı dünyasında okul kütüphanesi ilk ve orta dereceli öğretim kurumlarında önceden beri var olagelen bir kurumdur. Bununla birlikte örneğin eğitim- kütüphane münasebetinin dokusu yada mahiyeti yönünden ele alındığında bizzat eğitim anlayışının okulla kütüphane arasında organik bir dayanışmanın doğuşuna imkan vermediği görülmektedir geçmiş dönemlerde. Bunun sonucu olarak Batı’da eğitim-kütüphane ilişkisi yeni kavramların etkisi ile ve ancak XIX. Yüzyılın ikinci yarısından sonra gerçek anlamını bulmaya başlar. Buna karşılık, çağdaş akımlara karşı gösterilen reaksiyonun zayıflığı ve eğitim konusundaki çabaların ilk-orta öğretim düzeyine geç yansıması gibi nedenler, ülkemizde okul kütüphanelerinin önemini tamamen kaybeden kuruluşlar haline gelmesine yol açmıştır.

Eğitim anlayışı ve sistemi konusunda yaşanan ilerlemeler çok gerilere gitmesine rağmen bu gelişmelerin okul kütüphanelerine yansıması daha sonraki dönemlere denk gelmektedir. İlerlemelerin, eğitim-kütüphane ilişkisi üzerindeki etkisi XIX. Yüzyılın sonlarına denk gelmektedir. Halbuki Batı’da eğitim konusunda reformların asıl miladı Rönesansın fikirsel temelleri ve Rousseau’nun görüşlerinin topluma yansıması ile başlar ki bu da XVIII. Yüzyıldır. Jean Jacques Rousseau (28 Haziran, Temmuz, 1778) tarihleri arasında yaşamış Fransız felsefeci, yazar, politika teorisyeni. Jean-Jacques Rousseau insan doğasına ilişkin çözümlemesiyle, insanın özü itibariyle iyi olduğuna ilişkin görüşü ve toplumsal sözleşme öğretisiyle ün kazanmış olan ünlü Fransız düşünür.

XVIII. Yüzyıl’ın ikinci yarısında Rousseau’nun, eğitimde çocuğun bireysel durumunun dikkate alınması, hafızaya dayanan öğrenimin terki ve dersin sözden çok işte olmasını savunuşunu takiben özellikle Pestalozzi ve Herbert tarafından ortaya konan sistemlerin, eğitim-kütüphane ilişkisini ciddi şekilde etkileyen ilk faktörler olduğu görülmektedir. Johann Heındırıch Pestalozzı( ) yoksulların eğitimi için büyük çaba göstermiş,çocukların yeteneklerine ve kavrayışlarına uygun biçöimde eğitilmesi gerektiğini savunmuş ünlü isviçreli reformcu. Babası ölünce papaz olan büyükbabası tarafından yetiştirildi.Büyükbabasının yanında yaşaması onun köy kültürünün yapısını anlamasını sağladı. Bu durum ileride yapacağı çalışmalara yansıdı. Pestalozzi 1789 yılında “helvet cumhuriyeti”nin stans’da kurduğu “yetimler yurdu”nu yönetti Yılları arasındada burgdorf’da öğretmenlik ve öğretmen okuluna yöneticilik yaptı. Pestalozzi’nin başarı grafiği inişlerle ve çıkışlarla doluydu.Yaptığı çalışmalar ona deneyim olarak geri dönüyordu.Toplumsal yapı ve eğitim arasındaki öğeler üzerine kafa yoruyor;bu öğeleri irdeleyen yazılar yazıyordu.Pestalozzi’nin esas amacı yoksulları eğitmek ve bu eğitimin yaşam koşullarına yansımasını sağlamaktı.

Eğitim sisteminde yaşanan değişikliklerin kütüphanelere yansımasını şu şekilde özetleyebiliriz: Yeni eğitim anlayışı ve öğretim metodları kütüphaneyi eğitimin vazgeçilmez unsuru haline getiren sebepler tesbit edilirken ortaya, bugünkü temel prensipler ve okulun üç yönlü sorumluluğunu oluşturan - çocuğun içinde bulunduğu çevreye etkili bir şekilde uyması, - ondaki ilgi, bireysel ve sosyal değerleri kavrayabilme kabiliyetinin geliştirilmesi, - duygusal yönünün eğitilmesi gibi önemli faktörler öne çıkmaktadır.

Diğer taraftan öğretimin teknik yönüyle ilgili bazı problemlerin de bu suretle gelişimini etkilediği görülür. Nitekim okul kütüphanesi, - hem iyi bir öğretim ünitesini teşkil eden açıklayıcı ve öğretici materyalin kaynağı durumunda bulunmak, - hem de bu materyaller yardımıyla ‘problem çözme tekniğinin, bir meseleye uygulanışına yardımcı olmak’ bakımından önemli rol oynamaktadır.

Avusturya Lisesi Kütüphanesi

DET Eskişehir Koleji Kütüphanesi

Krd. Ereğli Koleji Kütüphanesi

Bodrum Marmara Koleji Kütüphanesi

Kocaeli Bahçeşehir Koleji Kütüphanesi