HAYAT SÜRPRİZLERLE DOLUDUR BECERİ ÖĞRETİMİ HAYAT SÜRPRİZLERLE DOLUDUR

ÖZEL EĞİTİMDE BECERİ ÖĞRETİMİ 10.04.2017 ÖZEL EĞİTİMDE BECERİ ÖĞRETİMİ DEVELİ REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ÖZEL EĞİTİM BÖLÜMÜ

İŞLENECEK KONULAR BECERİ ÖĞRETİMİ BAĞIMSIZ YAŞAM BECERİLERİ UYUM İÇİN GEREKLİ BECERİLER TOPLUMA UYUM BECERİLERİ DAVRANIŞ ANALİZİ İLKELERİ BECERİ ÖĞRETİMİ ÖNCESİ ÖN HAZIRLIK BECERİLERİ BECERİ KAZANDIRMADAN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER

BECERİ ANALİZİ Öğretimsel hedeflerin ve ilişkili öğrenme etkinliklerinin belirlenmesinde kullanılır Bir süreci belirli bazı beceri ve parçalara bölerek bireyin daha kolay öğrenmesini amaçlayan bir yöntemdir Beceri analizinin temeli bütün becerileri kendisinden daha küçük parçalara ayrılabildiğine ve ancak dikkatli bir sıralama yapılabilirse öğrenmenin daha kolay gerçekleşebileceğine dayanır

Beceri Analizi Beceri Analizi, karmaşık ya da çok basamaklı davranış ya da becerilerin küçük, öğretilmesi kolay alt basamaklarına (işlem basamaklarına) ayrılması olarak tanımlanmaktadır. Beceri analizi bir öğretim yöntemi değildir.Ancak öğretimin planlanması ve uygulanması ile bağlantılı olarak , öğretimde izlenecek sıra konusunda bilgi vermektedir.

DAVRANIŞ ANALİZİ İLKELERİ A) Öğretilecek davranış yada becerinin analiz edilmesi ve tanımlanması B) Öğretilecek becerideki yapabildiklerinin sürekli ve doğrudan ölçülmesi C) Öğretim süresince öğrencinin aktif olması için fırsatlar sağlanması

Öğretme – öğrenme sürecinde yapılan pekiştirmelerin zamanında ve öğrenci için anlamlı olmasına özen gösterilmelidir. Öğrencinin öğrenme eksik ve güçlüklerinin zamanında belirlenerek düzeltme etkinliklerinin etkili olarak yapılması önemlidir.

D) Öğrenci davranışlarına anında ve sistematik dönütler verilmesi E) Öğrenci davranışlarının uyaranlarla kontrolü süresince öğretim amaçlı ipuçları yada yardımlarda doğal olarak ortaya çıkan uyaranlarla geçişin sağlanması F) Yeni öğrenilen becerinin yeni durum ve ortamları genellemesi ve yerine getirilmesini sağlamak için stratejilerin uygulanması

BECERİ NEDİR? Özürlü bir çocuk hangi becerilere gereksinim duyar? Neden? Beceri öğretiminde hangi yöntemleri kullanırsınız?

BAĞIMSIZ YAŞAM BECERİLERİ 10.04.2017 BAĞIMSIZ YAŞAM BECERİLERİ Bireyi başkalarına bağımlı olmadan yaşamını sürdürebilmesi için gerekli becerileri içerir. A) Başarı için gerekli temel beceriler B) Uyum için gerekli beceriler C) Topluma uyum becerileri

Günümüzde zihin engellilere bağımsız yaşam becerilerinin kazandırılmasında uygulamalı davranış analizi yaklaşımı geniş kabul görmektedir. Öğrencide istenilen davranışı sağlayabilmek için davranış öncesi ve sonrası uyaranların yani çevrenin sistematik olarak düzenlenmesi şeklinde tanımlanır.

Uygulamalı Davranış Analizi İlkeleri Öğretilecek davranış ya da becerinin analiz edilmesi ve tanımlanması. Öğrencinin becerideki yapabildiklerinin sürekli ve doğrudan ölçülmesi. Öğretim süresince öğrencinin aktif olması için fırsatlar sağlanması Öğrencinin davranışlarına anında ve sistematik dönütler verilmesi.

Öğrenci davranışlarının uyaranlarla kontrolü sürecinde öğretim amaçlı ipuçları ya da yardımlardan , doğal olarak ortaya çıkan uyaranlara geçişin sağlanması. Yeni öğrenilen becerilerin yeni durum ve ortamlara genellenmesi ve yerine getirilmesini sağlamak için stratejilerin uygulanması .

Beceri analizi aynı zamanda öğrencinin yapabildiklerinin değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Beceri analizi farklı yollardan yapılarak beceri basamakları oluşturulabilir.

BECERİ ANALİZİNİN ÖĞRETİME KATKILARI Bilgi Öğretimin bireyselleştirilmesi Öğretimi kolaylaştırır Objektif değerlendirme Tekrarlanabilirlik

BİLİŞSEL NİTELİKTEKİ BECERİ ANALİAZİ OLUŞTURMA YAKLAŞIMLARI Var olan kaynakların gözden geçirilmesi Gelişim aşamalarının gözden geçirilmesi Program becerilerinin uyarlanması

Psiko-Motor Beceriler İçin Beceri Analizi Üretme Yolları Beceri basamakları oluştururken bellekten basamaklar oluşturulmaktadır Beceriyi bizzat yaparak basamaklar sırayla yazılmaktadır

Beceri Öğretiminde Performans Düzeyinin Belirlenmesi Tek fırsat yöntemi Çok fırsat yöntemi

Tek Fırsat Yöntemi Tek fırsat yöntemini, hem öğretim öncesinde öğrencinin performans düzeyini belirlerken hem de öğretimin nasıl gittiğine ilişkin değerlendirmede kullanabiliriz.

Tek Fırsat Yöntemi İle Yapılan Değerlendirmenin Yararı Değerlendirme kısa sürede tamamlanır. Bireyin yaptığı ilk yanlış davranışta değerlendirme sona erdirilerek öğretime geçildiği için öğretime ayrılan süre artar Değerlendirme sırasında öğrenmenin gerçekleşmesi çok düşük bir ihtimal olduğu için uygulamanın etkisi daha kesin olarak ortaya konmuş olur.

Çok Fırsat Yöntemi Öğretim öncesinde öğrencinin performans düzeyini belirlerken kullanılır

Çok Fırsat Yöntemi Bireyin doğru olarak sergileyebileceği tüm basamaklar için şans tanınıyor olması yöntemin yararıdır. Ancak bireyin performansını net olarak görmemiz engellenebilir

Uzun Dönemli Amaç Yazımı Uzun dönemli amacımız bireyin beceriyi “bağımsız “olarak yapabilmesidir. Örneğin “Ali dişlerini bağımsız olarak fırçalar. Kısa Dönemli Amaç Öğrencinin beceri analizinde aldığı basamaklar kısa dönemli amaçlardır.

Beceri Öğretiminde Ortam Öğretim Yapmak İçin En Uygun Zaman Nedir? Öğretim Nerede Yapılmalı? Hangi Materyallere Gereksinimin Vardır?

BECERİ ANALİZİ NASIL YAPILIR Öğretilecek becerinin öğretici tarafından yapılarak aşamanın kaydedilmesi Öğretilecek beceriyi yapan kişileri gözleyerek aşamaların kaydedilmesi

Öğretilecek beceriyi başkalarının yapması ve kaydedilmesinin istenmesi Tüm bunların değerlendirilerek ortak bir analiz yapılması

Beceri Analizinin Bu yollarla yapılmasında üç basamaklı bir yöntem önerilmektedir. Yapılacak davranış ya da beceri basamaklara ayrılır. Beceri basamakları kontrol edilerek birbirini izleyecek biçimde sıralanır Her bir basamakta ne yapılacağı açık ve anlaşılır şekilde yeniden yazılır.

Bu Aşamalarla Beceri Basamakları Oluştururken Beceri alanını sınırlandırılması Basamakların gözlenebilir terimlerle yazılması

Bu terimlerin uygulayıcının anlayabileceği şekilde ve düzeyine uygun yazılması Öğrencinin ne yapacağını ifade eden terimlerle yazılması Öğrencinin dikkatini yoğunlaştırmasına hizmet etmesi gibi özelliklere dikkat edilmesi gereklidir.

Beceri Analizi Yaygın Olarak İleriye doğru zincirleme Geriye doğru zincirleme Ortadan başlayarak geriye ve ileriye doğru zincirleme Kolaydan zora doğru sıralanarak kullanılmaktadır.

Günlük Yaşam Becerileri Özbakım Becerileri Tuvalet Becerileri Yemek Yeme Becerileri Giyinme Becerileri Kişisel Bakım Becerileri

Tüketici Becerileri Parayı Tanıma ve doğru kullanma Sorumlu olduğu harcamaları yapma Basit gelir gider kayıtları tutma Banka hizmetlerinden yararlanma

Ev İçi Beceriler Evdeki araç gereci kullanma Mutfak becerileri Ev temizliği düzeni Çamaşır yıkama ve giysilerin bakımı Uyku zamanı becerileri

Sağlığı Koruma Becerileri Basit sağlık sorunlarını çözme Koruyucu sağlık önlemleri alma İlaç kullanma Kişisel sağlık cihazlarını kullanma

Topluma Uyum Becerileri Bağımsız seyahat etme, yol bulma Eğlence olanaklarından yararlanma Vatandaşlık hak ve sorumluluklarını bilme Yasaları bilme ve uyma Toplum beklentilerine ve kurallarına uygun davranma

ÖZBAKIM BECERİLERİNİN KAZANDIRILMASI İÇİN GEREKLİ ÖN BECERİLER Küçük kas hareketleri Taklit etme Uzanma, yakalama,tutma ve el göz eşgüdümü Konuşma öncesi becerilerin bazıları Görsel dikkat Basit emirleri alma

ÇOCUĞA BİR TAKIM BECERİLERİ KAZANDIRMADAN ÖNCE Öğretim sırasında etkili bir biçimde çocuğun yaşına uygun pekiştireç olarak kullanılabilecek yiyecek, oyuncak, etkinlik yada sosyal dikkat türleri belirlenmelidir Becerinin öğretilmesini engelleyen istenmeyen davranışları azaltma yada kontrol etmeye yardımcı olacak süreçlerin belirlenmesi

Kazandırılacak becerinin amaçlarının belirlenmesi Amaçların belirlenmesinde çocuk için okul ve ev ortamından önemli olan davranışların belirlenmesi Belirlenen amaçlarda çocuklarda var olan performans düzeyi yada başlama düzeyinin belirlenmesi

Amaçları gerçekleştirmek için kullanılacak öğretim tekniklerinin belirlenmesi Yönerge ipuçları öğretim araçlarının tespiti

KAZANDIRILAN BECERİNİN SÜREKLİLİĞİ Bir davranışı izleyen ve o davranışın ileride gerçekleşme olasılığını artıran duruma pekiştirme denir İki türlü pekiştirme vardır a) olumlu pekiştirme b) olumsuz pekiştirme

Pekiştireç Belirlemede Hangi Yollardan Hareket Edilir? Öğrenciye hoşlandığı ve hoşlanmadığı nesne ve olaylar doğrudan sorulur. Potansiyel pekiştireç listesi oluşturabilmek için , öğrencinin hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları aile bireylerine sorulabilir.

3-Öğrenci günün belli zamanlarında doğal ortamlarda gözlenir. 4-Öğrenci, yapılandırılmış ortamlarda gözlenir.

Pekiştireç Kullanırken Hangi davranışların pekiştirildiği dikkatle izlenmeli Anında pekiştireç sağlanmalı Öğrenilmiş pekiştireçler yeğlenmeli İlerlemeler pekiştirilmelidir.

Hangi davranışın pekiştirildiği dikkatle izlenmelidir Hangi davranışın pekiştirildiği dikkatle izlenmelidir..Çünkü güçlendirmek istenen davranışla pekiştirme arasında oluşan başka davranışlarda istemeden pekiştrilebilir.

Anında pekiştirme sağlanmalıdır Anında pekiştirme sağlanmalıdır.Öğrenci uygun davranışı yerine getirdiğinde anında pekiştirilmelidir.Öğretim ortamında anında pekiştirme sağlanmasının üç yolu vardır. 1- Programlı öğretim materyalleri hazırlayarak tepkilerin anında pekiştirilmesi olası olur. 2-Küçük gruplarla öğretime yer verilerek öğrenciler gerektiğinde anında pekiştirilebilir. 3-Gecikerek verilen sözlü ödüllerde ,kullanılan sözcüklerin öğrencinin yaptıklarıyla ilişkilendirilmesine özen gösterilmelidir.

BECERİ ÖĞRETİMİ ÇALIŞMALARI A) Dikkati sağlama B) Yönerge verme C) İpuçları verme D) Model olma E) Fiziksel yardım

BECERİ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ İLERİ ZİNCİRLEME GERİYE ZİNCİRLEME TÜM BECERİ YÖNTEMİ

Örnek Beceri Analizleri Oturma Çorabı alma Çorabı düzgün şekilde tutma Çorabı ayak parmaklarına göre ayarlama Çorabın pozisyonunu ayarladıktan sonra topuğuna geçirme Çorabını topuk kısmını ayak topuğuna geçirme. Çorabını bileğe çekme.

Telefonu Kullanma Telefonu kullanmak için sandalyeye otur. Telefonu kendine doğru çevir. Arayacağın numarayı defterden bul Numarayı kağıda yaz. Rakamları bir kez oku Ahizeyi al Numaraları sırayla çevir. Çalma sesini dinle Meşgul çalıyorsa kapat

“Alo ’’de kimi aradığını söyle Kendini tanıt Konuşmanı yap Teşekkür et Telefonu kapat Telefonu düzelt Sandalyeyi yerine koy.

Ellerini yıkar. Musluğu açar. Sabunu alır. Ellerini suyla ıslatır. Sabunu elleri arasında köpürtür. Ellerini ovalar. Ellerini durular. Musluğu kapatır.

Yüzünü yıkar. Musluğu açar. Avuçlarına su doldurur. Avuçlarındaki su ile yüzünü ovalar. Musluğu kapatır.

Özet Beceri öğretimi Beceri öğretiminde kullanılan teknikler Beceri öğretimine başlamadan önce yapılması gerekenler. Beceri analizi yapma Beceri analizi yaparken nelere dikkat edilmelidir.