İSG Kültürü ve EĞİTİMİN ÖNEMİ Doç. Dr. Coşkun HAMZAÇEBİ KTÜ, Endüstri Mühendisliği Bölümü

Sunu Planı İSG Kültürü İSG Eğitimi Film Gösterimi

Yüz binde Ölümlü İş Kazası Oranları

Türkiye için ölümlü iş kazaları

Güvenlik Kültürü Güvenlik kültürü kavramı ilk olarak 1986 Çernobil’de yaşanan nükleer kazadan sonra 1987 yılında OECD Nükleer Ajansı tarafından hazırlanan bir raporda kullanılmıştır. Bu rapor, felaketin ortaya çıkmasında örgütsel hataların ve çalışanların ihlallerinin oynadığı role işaret etmektedir.

Güvenlik Kültürü İngiltere Sanayi Konfederasyonu: Örgütteki tüm üyelerin risk, kaza ve hastalık hakkında paylaştığı fikir ve inançlar. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu: Örgütün iş sağlığı ve güvenliği programlarının yeterliliğine, tarzına ve uygulamadaki sürekliliğine karar veren birey ve grupların değer, algı, tutum, düşünme alışkanlıkları, yetkinlik ve davranış örüntülerinin bir toplamıdır.

Güvenlik Kültürü Negatif güvenlik kültürü Pozitif Güvenlik kültürü

Güvenlik Kültürü Negatif güvenlik kültürü: Çalışanların var olan riskleri “risk” olarak görmediği, görse bile önemsemediği, boş verdiği veya riskler karşısında kendine aşırı güven duyduğu bir kültüre karşılık gelir.

Pozitif Güvenlik Kültürü Çalışanların mevcut tehlike ve risklerin farkında olduğu, sürekli olarak bu tehlikelere karşı dikkatli olduğu ve güvenli olmayan davranışlardan sakındığı bir kültüre karşılık gelir.

Pozitif Güvenlik Kültürü Güvenli çalışmayı bir yaşam biçimi haline getirmektir.

Pozitif Güvenlik Kültürü Tehlikeleri önceden sezebilmek Tehlike kaynaklarından ve tehlikeli davranışlardan uzak durmak Yapılacak işin içerdiği riskleri bilmek Hayatın her anında güvenliği en ön planda tutmak Güvenli davranışı alışkanlık haline getirmek

İSG Kültürünün Gelişimi Devlet İşveren Çalışanlar/ Sendikalar Üniversiteler Meslek Örgütleri

Devletin Rolü İlgili mevzuatı geliştirmek Toplumda güvenlik bilincini oluşturmak ve yaygınlaştırmak İSG ile ilgili paydaşlar arasında diyalog sağlamak İSG eğitimlerini yaygınlaştırmak Denetleyici rolünün gereğini yerine getirmek

İşverenin Rolü Önce insan sonra kâr anlayışının benimsenmesi İSG çalışanlarının (iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi vb.) desteklenmesi İşletmede önlemeye dayalı bir yaklaşımın benimsenmesi Çalışanların mesleki alanda ve temel İSG alanında eğitimlerinin sağlanması Çalışanların İSG faaliyetlerine katılımlarının sağlanması Kanun ve yönetmeliklere uyuma özen gösterilmesi

Çalışanların/Sendikaların Rolü İş güvenliğinin yaşam biçimi haline getirilmesi için çaba gösterilmesi İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunması İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili her türlü olumsuz durumun işverene bildirilmesi Mesleki eğitim ve İSG eğitimlerine katılarak azami istifade edilmesi Kanun ve yönetmeliklere uyuma özen gösterilmesi

Üniversitenin Rolü İş kazaları ve meslek hastalıklarının bilimsel analizinin yapılması İSG politikalarına bilimsel katkıda bulunulması İSG ile ilgili araştırmalar, laboratuarlar ve akademik ortamın oluşturulması İSG alanında çalışacak insan gücünün temel eğitimi ve mezuniyet sonrası sürekli eğitimine katkı sağlanması

Meslek Örgütlerinin Rolü İSG ve sosyal politikalara katkıda bulunulması İSG alanında çalışacak insan gücünün yetiştirilmesi ve istihdamına katkı verilmesi İSG alanında çalışacak insan gücünün hayat boyu öğrenimlerinin organizasyonu için programlar düzenlenmesi

Ulusal Güvenlik Kültürü Sektör el Güvenlik Kültürü İşyerinde Güvenlik Kültürü Okulda Güvenlik Kültürü Ailede Güvenlik Kültürü

Ailede Güvenlik Kültürü

Ailede Güvenlik Kültürü

Okulda Güvenlik Kültürü

İş Yerinde Güvenlik Kültürü

Sektörel Güvenlik Kültürü

Ulusal Güvenlik Kültürü

İSG EĞİTİMİ

Kazaların %98’ i önlenebilir niteliktedir.

Eğitim Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla istenen yönde değişiklik oluşturma sürecidir.

İSG Eğitimi İş sağlığı ve güvenliğinin özel amaçlarına ulaşmayı ve kişinin öncelikli olarak yeni bilgi ve beceriler elde etmesini amaçlayan planlı bir aktiviteyi ifade etmektedir.

İSG Eğitimi İSG Eğitimi Çalışmaya Başlamadan Önce Yetkili Eğitim Kurumları Öğretim Yüksek Çalışmaya Başladıktan Sonra Çalışanların Eğitimi

İSG Eğitimleri ÇSGB tarafından yetkilendirilmiş eğitim kurumları tarafından verilen eğitimler Üniversitelerin ön lisans, lisans ve lisansüstü programları Üniversitelerin diğer ön lisans ve lisans programlarında verilen İSG dersleri İşyerlerinde çalışanların eğitimleri

Yetkilendirilmiş Eğitim Kurumları

Yüksek Öğretim Ülkemizde en yaygın İSG eğitimi Meslek Yüksekokullarında (MYO) verilmektedir. İlki 1996 yılında kurulan, İSG Teknikeri yetiştiren, 2 yıl sureli ön lisans İSG programlarının sayısı her yıl artmaktadır. 2011 yılında bu alanda eğitim veren toplam 15 program varken 2014 yılında bu sayı 75’e çıkmıştır.

Yüksek Öğretim Lisans düzeyinde İSG eğitimi veren 8 program vardır. İlk lisans programı ise, 2012 yılında eğitime başlamış olup ilk mezunlar en erken 2016 yılında çalışma hayatına katılabileceklerdir. Lisansüstü düzeyde ise İSG alanında bir çok üniversitede yüksek lisans ve birkaç üniversitede ise doktora programı mevcuttur.

Yüksek Öğretim Üniversitelerin ön lisans ve lisans programlarının bir çoğunda, seçmeli ya da zorunlu ders olarak 2 veya 3 kredilik olmak üzere İş Sağlığı ve Güvenliği dersleri verilmektedir. Bu dersler öğrencilerde İSG farkındalığı ve bilinci oluşması açısından önemlidir.

Çalışanların Eğitimi 6331 sayılı İSG Kanunu; “İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar.”

İSG Eğitimi için Yargı Kararları Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 16.06.2004 tarih ve 2004/21-365 esas sayılı ve 2004/369 karar sayılı kararında şöyle denilmektedir: “İş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim, bir kısım mevzuat ve hükümlerini içeren belgelerin verilmesiyle değil, eylemli olarak bu bilgilerin aktarılması ve öneminin kavratılması ile sağlanabilir.”

6331 sayılı İSG Kanunu’nun “Çalışanların Eğitimi” başlıklı 17 nci maddesi İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir. Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik İşveren, çalışanlarına asgari Ek-1’de belirtilen konuları içerecek şekilde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesini sağlar. Verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır: a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa. b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa. c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.

Çalışanların İSG Eğitimlerinin Süreleri Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde; Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat, Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat, Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat olarak her çalışan için düzenlenir.

İSG Eğitimi Verebilecek Kişi ve Kuruluşlar Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri; İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri, İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri, üniversiteler, Kamu kurumlarının eğitim birimleri, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları Ortak sağlık ve güvenlik birimleri tarafından, eğiticilerin Ek-1’deki eğitim programında yer alan konulara göre uzmanlık alanları dikkate alınarak belirlenmesi kaydıyla verilir.

TEİAŞ ÖRNEĞİ Kaynak: Ceylan H., Türkiye’deki elektrik iletim tesislerinde meydana gelen iş kazalarının analizi, Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs 2012

TEİAŞ Örneği Kaynak: Ceylan H., Türkiye’deki elektrik iletim tesislerinde meydana gelen iş kazalarının analizi, Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs 2012

TEİAŞ Örneği Kaynak: Ceylan H., Türkiye’deki elektrik iletim tesislerinde meydana gelen iş kazalarının analizi, Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs 2012

TEİAŞ Örneği Kaynak: Ceylan H., Türkiye’deki elektrik iletim tesislerinde meydana gelen iş kazalarının analizi, Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs 2012

TEİAŞ Örneği Kaynak: Ceylan H., Türkiye’deki elektrik iletim tesislerinde meydana gelen iş kazalarının analizi, Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs 2012

İSG eğitimleri bilgi ve beceri kazandırmakla kalmamalı, davranış değişikliği yaratmayı hedeflemelidir

“İş kazası diye bir şey yoktur.”

EK-1