AKSARAY İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ “EN İYİ KANTİN” PROJESİ

OKUL KANTİNLERİ VE BESLENME OKUL KANTİNLERİ VE BESLENME Çocuklar okul günlerinde günün bir öğününü okul kantinlerinden karşılamaktadır. Çocuğun okul hayatına başlaması ile birlikte çocuklarda gıda seçiminde ailenin etkisi azalırken çevrenin etkisi önem kazanmaya başlamaktadır. Arkadaşlık ve akran davranışları önemli çevresel etkenlerle şekillenmektedir:

Çocukların harçlıklarını harcamaları sürecinde medya, reklamlar ve arkadaş çevresi etkili olmaktadır. Çocukların, alışverişinde sağlıklı ve doğru besinleri tercih etmelerinde beslenme bilincine sahip olmaları çok önem taşımaktadır. Çocukların okulda verimli olabilmeleri için iyi sağlık koşulları içinde olmaları gerekmektedir. Dengeli ve yeterli beslenme bunun ilk koşuludur.

Bu çağda iyi beslenen çocuk, hastalıklara karşı direnç kazanır, hızla güçlenir, zihin gelişimini normal ve sağlıklı bir biçimde tamamlar, sosyal uyumu ve eğitimini de başarıyla gerçekleştirir. Çocuğun kişiliği okulöncesi dönemde şekillenmeye başlamakta ilköğretim ve ardından lise çağında da büyük oranda tamamlanmaktadır. Yetişkinlik çağındaki davranışları üzerinde etkili olacak alışkanlıkların kazanılması da özellikle bu yıllarda olmaktadır.

Çocuğun erken yaşlarda kazandığı yemek yeme alışkanlığı, hayatının daha sonraki dönemlerini etkileyerek ileride ortaya çıkabilecek beslenme sorunlarını önlemede temel çözüm yolunu oluşturduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Okullarda verilecek her türlü hizmetin niteliğini arttırmak, çocuğun gelişimine doğrudan etki eden unsurlardan birisidir. Bu çerçevede çocuğun bedensel sağlığının gelişiminde sağlıklı beslenme büyük önem arz etmektedir. Okullarda çocukların beslenmeleri konusunda sunulan hizmetlerden birisi de okul kantinleridir. Okul kantinlerinin kullanımı, hizmetlerin kalitesinin arttırılması ve kantinde satılan yiyecek ve içeceklerin çocukların gelişimine etkisi ile sağlığa uygunluğu yönünde bazı hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

Okul Kantinlerinde Görülen Yetersizlikler Kantinlerin iyileştirilmesi gerekiyor!

İlimizdeki okul kantinlerinde görülen eksiklikler:

İyi Bir Kantinde Bulunması Gereken Özellikler: 1. Hijyen-Sağlık, 2. Güvenlik, 3. Fiziki Koşullar, 4. Denetim.

1. Hijyen-Sağlık 1.1. Gıda Hijyeni ve Sağlık: 1.1.1.Gıda ile temas eden tezgah vb gereçlerin temizliğinde uygun dezenfektanlı maddelerin kullanılması, 1.1.2.Satışa sunulan tüm gıda maddelerinin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından üretim ve ithalat izninin alınmış olması, 1.1.3.Gıdaların ambalajsız ve açıkta satışının yapılmaması; satış ve servis sırasında uygun gıda ambalajlarının kullanılması,

1.1.4.Son kullanım tarihi geçmiş, bayat gıda maddelerinin tüketime sunulmaması; kirlenmiş, kokuşmuş kısaca nitelikleri bozulmuş ürünlerin bulundurulmaması, 1.1.5. Obeziteye neden olan yiyecek ve içeceklerin (kola, fast food vs.) satışının engellenmesi, 1.1.6. Çiğ et ve et ürünlerinin satışının durdurulması,

1.1.7.Süt, ayran,yoğurt, meyve tüketiminin teşvik edilmesi, bulundurulması (Tane hesabı satılacak meyve türleri uygundur. Muz, elma,ayva, armut, mandalina, incir, kivi ... ), Ayrıca mevsime göre meyve tabağı satışının yapılması,

1.1.8. Doğal meyve suyu tüketiminin teşvik edilmesi, üretiminin ve satışının el değmeden makinelerle taze olarak yapılması, kantinlerde meyve standı bölümlerinin oluşturulması,

1.1.9. Dengeli beslenme ile ilgili bilgilendirici resim, broşür, afiş vb.nin kantin pano ve duvarlarında bulundurulması, 1.2. Personel ve Araç - Gereç Hijyeni: 1.2.1. İş kıyafetlerinin bulunması; temiz ve yedekli olması, 1.2. 2 . Personelin tüm hizmet aşamalarında eldiven, maske ve bone kullanması,

1.2.3. Çalışanların tırnaklarının kısa kesilmiş ve temiz olması, sakalsız olması, ellerde açıkta yara e kesik bulunmaması, eğer var ise su geçirmez bandaj ile iyice kapatılmış olması, 1.2.4. Bulaşıkların mutlaka bulaşık makinesinde yıkanması, kullanılan araç-gerecin temizliğinin sıkça ve hassasiyetle yapılması, 1.2.5. Servise sunulan gıdaların tüketimi için tek kullanımlık araç gereçlerin (bardak, çatal vs. ) kullanılması,

2. Güvenlik 2.1. Kantinlerde hizmet sunumunu yapmak üzere çalıştırılan kişilerin işe başlamadan önce ilgili cumhuriyet Savcılıklarından alınan arşiv kaydının istenmesi, 2.2. Kantin çalışanlarının sağlık kontrollerinin belli aralıklarla yapılması, portör muayenelerinin güncellenmesi , 2.3. İş güvenliğinin sağlanması ( İlk yardım dolabı ve yangın tüpünün bulunması, tüp gaz, su ve elektrik vb. nin emniyetinin alınmış olması )

3. Fiziki Koşullar 3.1. Zemin, tavan ve duvarların temiz ve bakımlı olması, 3.2. Zeminde kirli suların, yiyecek kırıntılarının kolay tahliyesini sağlayan gider bulunması, 3.3. Havalandırma ve baca düzeninin her türlü kokuyu önleyecek düzeyde olması, 3.4. Ortamın aydınlanması ve ısınmanın yeterli ve sağlıklı olması, 3.5. Gıdaların hazırlandığı tezgahların mermer, paslanmaz çelik vb. malzemeden yapılmış olması,

3.6. Tost makinesi, bıçak, spatula gibi araçların ve gıdalar ile temas eden malzemelerin paslanmaz çelikten yapılmış olması ve düzenli olarak bakımı ve temizliğinin yapılması, 3.7. El ve bulaşık yıkama lavabolarının ayrı ayrı bulunması, soğuk ve sıcak su tesisatının bulundurulması,bu yerlerde kullanılmak üzere sıvı sabun ve kağıt havlu bulundurulması, 3.8. Personelin iş kıyafetlerini giyip çıkartabilecekleri odaların bulunması,

3.9.Tuvaletlerin kantinlerdeki gıda üretim, satış ve tüketim yapılan yerlerden uygun uzaklıkta olması 3.10. Çöp ve her türlü atıkların konulacağı yeterli sayıda ve büyüklükte ağzı kapalı, paslanmaz metal veya plastik malzemeden yapılmış, kolay yıkanabilir çöp kovası olması ve çöp kovasının içerisinde çöp torbası bulunması, 3.11. Haşere ve kemirgenlere karşı ilgili mevzuata uygun tedbirlerin alınması,

3.12. Temizlik amaçlı kullanılan bezlerin dezenfek- siyonunun sağlanması, mümkünse tek kullanımlık bezlerin kullanılması, 3.13. Yeni açılacak okullarda okulun kapasitesine göre kantin yapılması, inşaat projesinde özellikle kantin için bir yer belirlenmesi ve bir standardının olması

3.14. Anasınıfı, alt sınıflar ve engelli öğrenciler için gerekli tedbirlerin alınması,

3.15. Açık ve kapalı oturma alanlarının oluşturulması, oturma alanlarına gölgeli ağaç dikilmesi,

4. Denetim 4.1. Denetimlere bir standart getirilmesi, 4.2. Kantinlerin işletmeciliğine ilişkin belgelerin kiralanması ve vekalet uygulamasının önüne geçilmesi; ihale üzerine bırakılmış kişilerin bizzat kendileri tarafından işletmeleri yönünde tedbirlerin alınması, 4.3. Kantinlerde personel olarak çalışacak kişilerin işe başlamadan önce beslenme, hijyen, gıda sağlığı, ilk yardım ve öğrenciye davranış hususlarında temel eğitime alınması ve bu eğitimi almayan personelin çalıştırılmaması,

4.4. Okul kantinlerinin, denetimle ilgili kurulan ekipler (İl Sağlık Müdürlüğü, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, varsa Kantinciler Odası) marifetiyle usulüne uygun ve eksiksiz olarak denetlenmesi, 4.5. Okul denetimlerinin sıklıkla ve ciddiyetle yapılması,

4.6. Fiyat listesinin bulundurulması, Hazırlayanlar Ramazan Yılmaz Yusuf TÜRKOĞLU İl Milli Eğitim Şube Müdürü Anadolu Öğretmen Lisesi Müdürü Selim Sinan GÜDENDEDE İsmail ESER Mehmetçik İlköğretim Okulu Müdürü Emlak Kredi İlköğretim Okulu Türkçe Öğretmeni