ÖĞRETİM YÖNTEM & TEKNİKLERİ -1-

YILLARA GÖRE SORU DAĞILIMLARI 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Öğretim Yöntem & Teknikleri 22 28 21 24 17 23 25

2009 KPSS Öğretim Yöntem & Teknikleri SORULARININ ANALİZİ Sorular yeniden yapılanma sürecinden kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerine, aktif öğrenmeye yönelik kullanılan öğretim etkinliklerine ve sınıf içi öğretim uygulamalarına yöneliktir. Bu konu alanı genellikle öğretmen adaylarını düşündürmeye, akıl yürütmeye, verilenlerden sonuç çıkarmaya ve var olan bilgi şemalarını kullanarak etkinlikler içerisinde yorum yapmaya Yönelik sorulardan oluşmaktadır.

Toplam 29 soru gelmiştir; • 8 tane soru; öğretim kuram, model ve yaklaşımlarından, • 6 tane soru; öğretim yöntemlerinden, • 6 tane soru; öğretim tekniklerinden, • 5 tane soru; üst düzey düşünme becerilerinden, • 4 tane soru; sınıf içi öğretim etkinlikleri ve etkin katılımı ve kalıcı öğrenmeleri gerçekleştirmek amacıyla öğretmenlerin yapmaları gereken temel ilkelerden gelmiştir.

SUNU İÇERİĞİ 1- ÖĞRETİM İLKELERİ 2- ÖĞRETİMDE STRATEJİ, YÖNTEM VE TEKNİK İLİŞKİSİ * ÖĞRETİM STRATEJİLERİ - SUNUŞ Stratejisi - BULUŞ Stratejisi - ARAŞTIRMA VE İNCELEME Stratejisi

ÖĞRETİM İLKELERİ * Hedeflere göre seçilen içeriğin düzenlenmesinde, bu içeriğin sunulmasında ve değerlendirilmesinde dikkate alınması gerekir. * Öğretim stratejisi, yöntemi ve tekniği seçilirken, kullanılırken öğretim ilkeleri rehber niteliği taşır ve öğretim ilkelerine göre öğretim gerçekleşir.

1- Öğrenciye / Çocuğa Görelik (Düzeye Uygunluk) 2- Aktivite (Etkin Katılım) 3- Yaşama Yakınlık (Aktüalite) 4- Somuttan Soyuta 5- Bilinenden Bilinmeyene 6- Yakından Uzağa 7- Ekonomiklik 8- Açıklık (Ayanilik) 9- Bütünlük 10- Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) 11- Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması

Öğrenciye Görelik (Düzeye Uygunluk) Aktivite (Etkin Katılım) * Öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve her türlü düzeyinin dikkate alınmasıdır. * Çağdaş anlamıyla bireysel farkların dikkate alınmasını ve öğretimin bireyselleştirilmesini sağlar. Aktivite (Etkin Katılım) * Öğrencinin öğretim sürecine olabildiğince çok duyu organı ile dahil edilmesidir. * Öğrencinin öğrenme çabası içerisine sokulmasıdır. Katılım artıkça kalıcılık artar.

Yaşama Yakınlık (Hayatilik) Somuttan Soyuta * Öğretimde ve içerikte günlük hayatta kullanılabilir ve yararlanılabilir bilgilere yer vermedir. Ders konuları ile güncel olaylar arasında bağ kurulmalıdır. Somuttan Soyuta * Gözle görülenden, elle tutulandan, görülmeyene ve soyut olana doğru öğretimin yapılmasıdır.

Bilinenden Bilinmeyene * Öğrencilerin daha önceki bilgi ve becerilerinden yola çıkarak bilinmeyenlerin öğretiminin kolaylaştırılmasıdır. Yakından Uzağa * Öğrencinin yakın çevresinden başlayarak uzak çevresine doğru ilerlemedir (mahalleden köye, köyden kente).

Ekonomiklik (Tasarruf) Açıklık (Ayanilik) * Bir taşla iki kuş vurma. En uygun zaman, ortam ve etkinlik ile en çok kazanıma ulaşmadır. Açıklık (Ayanilik) * Açık ve anlaşılır bir dil kullanma, örnekler ve araç - gereçlerle öğretimi daha açık hale getirmedir.

(Otoriteye İtaat ve Özgürlük) Bütünlük * Öğrenciyi hem fiziksel hem ruhsal tüm özellikleri ile bir arada ele almadır. Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) * Öğrenciye kendi kararlarını verebilme, kendi kendini yönetme, kritik durumlarda özgür kalabilme, hür kararlar verme mutluluğunu ve sorumluluğunu kazandırarak onu sosyalleştirmedir.

* Değişmeyen evrensel gerçeklerin öğretimine verilen önemdir. Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması * Değişmeyen evrensel gerçeklerin öğretimine verilen önemdir. * Gerçek bilginin birey tarafından bilinmesi gerekliliği ve bilginin bilimselliğinin dikkate alınmasıdır.

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2003 Öğrenci düzeyine uygunluk ilkesinin sınıf içinde etkili bir biçimde uygulanması için aşağıdakilerden hangisine öncelik verilmelidir? A) Öğretmenin öğretim sürecinin dışında kalması B) İçeriğin açık, net ve anlaşılır bir biçimde sunulması C) Öğrencilerin hazırbulunuşluk durumunun dikkate alınması D) Öğrenciler arası etkileşimin artması E) Grupla çalışma tekniklerinin uygulanması

2003 Öğrenci düzeyine uygunluk ilkesinin sınıf içinde etkili bir biçimde uygulanması için aşağıdakilerden hangisine öncelik verilmelidir? A) Öğretmenin öğretim sürecinin dışında kalması B) İçeriğin açık, net ve anlaşılır bir biçimde sunulması C) Öğrencilerin hazırbulunuşluk durumunun dikkate alınması D) Öğrenciler arası etkileşimin artması E) Grupla çalışma tekniklerinin uygulanması

2006 İletişim konusunda “haberleşme” üzerinde duran bir öğretmenin, öğrencileri postaneye götürüp haberleşme türlerini uygulamalı olarak göstermesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Çevreyi tanıtmak B) Somut yaşantılar sağlamak C) İş birliğini geliştirmek D) Sınıf ortamından farklı yerde ders işlemek E) Öğrenci katılımını sağlamak

2006 İletişim konusunda “haberleşme” üzerinde duran bir öğretmenin, öğrencileri postaneye götürüp haberleşme türlerini uygulamalı olarak göstermesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Çevreyi tanıtmak B) Somut yaşantılar sağlamak C) İş birliğini geliştirmek D) Sınıf ortamından farklı yerde ders işlemek E) Öğrenci katılımını sağlamak

2007 Çocuğun içinde yaşadığı çevre çocuğun öğrenme sürecini etkiler. Öğretim stratejileri belirlenirken bu çevreye dikkat edilmeli ve çevre, öğrenme sürecinde etkin olarak işe koşulmalıdır. Yukarıdaki ifade öğretim ve öğrenme yöntemlerinin hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir? A) Basitten karmaşığa B) Somuttan soyuta C) Ekonomiklik D) Açıklık E) Yakından uzağa

2007 Çocuğun içinde yaşadığı çevre çocuğun öğrenme sürecini etkiler. Öğretim stratejileri belirlenirken bu çevreye dikkat edilmeli ve çevre, öğrenme sürecinde etkin olarak işe koşulmalıdır. Yukarıdaki ifade öğretim ve öğrenme yöntemlerinin hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir? A) Basitten karmaşığa B) Somuttan soyuta C) Ekonomiklik D) Açıklık E) Yakından uzağa

2008 Bir öğretmen planladığı bazı etkinliklerle öğretim sürecini zenginleştirme çabası göstermekte, fen ve teknoloji dersinde “hücre” konusunu öğrencilerin grupça yaptıkları deneylerle işlemektedir. Bu öğretmen deney sonrası öğrencilerden, – yaptıkları deneyle ne öğrendiklerini ayrıntılı olarak yazmalarını, – “hücre” konusunda öğrendiklerini küçük gruplarda tartışarak grup görüşünü sınıfa sunmalarını istemiştir. Öğretmen yaptığı bu etkinlikle aşağıdakilerden hangisinde belirtilen eğitsel katkıyı en çok sağlayabilir? A) Öğrencilerin ders boyunca meşgul olmalarını sağlama B) Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirme C) Öğrencilerin derse olan ilgilerini ve katılımlarını artırma D) Farklı değerlendirme yöntemlerinden faydalanma E) Farklı öğretim stratejilerinden yararlanma

2008 Bir öğretmen planladığı bazı etkinliklerle öğretim sürecini zenginleştirme çabası göstermekte, fen ve teknoloji dersinde “hücre” konusunu öğrencilerin grupça yaptıkları deneylerle işlemektedir. Bu öğretmen deney sonrası öğrencilerden, – yaptıkları deneyle ne öğrendiklerini ayrıntılı olarak yazmalarını, – “hücre” konusunda öğrendiklerini küçük gruplarda tartışarak grup görüşünü sınıfa sunmalarını istemiştir. Öğretmen yaptığı bu etkinlikle aşağıdakilerden hangisinde belirtilen eğitsel katkıyı en çok sağlayabilir? A) Öğrencilerin ders boyunca meşgul olmalarını sağlama B) Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirme C) Öğrencilerin derse olan ilgilerini ve katılımlarını artırma D) Farklı değerlendirme yöntemlerinden faydalanma E) Farklı öğretim stratejilerinden yararlanma

STRATEJİ YÖNTEM TEKNİK

Öğretim Stratejisi : Hedefe ulaşmak için seçilen en genel yol ya da yollar bütünüdür. Öğretim Yöntemi : Hedefe ulaşmak için seçilen en kısa yol ya da düzenli yoldur. Öğretim Tekniği : Hedefe ulaşmak için seçilen yöntemi uygulamaya koyma biçimi ya da hedefe ulaşmak için seçilen yöntemin uygulanmasında başvurulan yardımcı yollardır.

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

SUNUŞ STRATEJİSİ * Ausubel (Anlamlı Öğrenme) tarafından buluş yoluyla öğrenme yaklaşımına karşı geliştirilmiştir. * Tüm bilgiler öğretmen tarafından aktarılarak kavram ve genellemeler öğretilir. * Kısa sürede sözel bilgilerin ve bilgi düzeyindeki bilgilerin öğrenilmesinde etkilidir. * Tümdengelim yöntemi kullanılır.

* Bilgiler aşamalılık ilkelerine göre dikkatlice düzenlenir. * Soyut konular örnek, araç-gereç-materyal ve kavram haritalarıyla somutlaştırılır. * Öğrencinin etkin katılımı söz konusu değildir bunun için de dikkati canlı tutabilmek için öğretmenin yoğun bir etkileşime girmesi gerekir. * Temel Aşamaları; 1- Ön organize edicilerin sunulması 2- Yeni konunun ve materyalin sunulması 3- Bilişsel örgütlemenin güçlendirilmesi

Kullanıldığı durumlar; * Zamanın sınırlı olduğu, grubun kalabalık olduğu, ön öğrenme ve şemaların yetersiz olduğu, kavram ve genellemelerin açıklanmasının gerekli olduğu, derslerin giriş ve sonuç bölümleri. Üstünlükleri; * Ekonomiktir, soyut kavramların aktarılmasında etkilidir, ilkelerin uygun kullanımında anlamlı öğrenmeyi sağlar. Sınırlılıkları; * Ezbere yol açabilir, sıkıcı hale dönüşebilir, öğrenciler tam anlamıyla aktif değildir, üst düzey zihinsel yeterlilikler kazandırılamaz.

Ön Organize Ediciler (Ön Örgütleyiciler) kullanılır. Bunlar, öğrencilerin biliş yapısındaki şemaları etkin hale getirerek öğrencilerin ön bilgileri ile yeni bilgiler arasında ilişki kurmalarını sağlarlar Ön organize ediciler iki çeşit olabilir: Açıklayıcı ön örgütleyiciler; öğrencinin zihninde var olmayan ön bilgi ve becerileri ‘açıklar’ ve bunların yeni öğrenilecek konuda kullanılacağını bildirir. Karşılaştırmalı ön organize ediciler; öğrencide var olan zihin becerilerinden ve bilgilerden yeni öğrenilecek konu için gerekli olanları hatırlatır. ÖRN: Başlangıç ifadesi, sözel açıklama, şema, model, grafik, çizelge, benzetim, ünite başında verilen hedefler vb.

BULUŞ STRATEJİSİ * Bruner tarafından bilişsel gelişime dayalı olarak geliştirilmiştir. * Öğrenci, öğrenme yaşantıları arasında anlamlı ilişkiler kurarak yani buluş yaparak öğrenir. * Öğretim bir problemle başlar, soyut ve genellemelere öğrenci kendi ulaşır. * Tümevarım ve uslamlama yöntemi kullanılır.

* Öğrenci problem çözme becerisini, problem çözme aşamalarını izleyerek kazanır. * Belirli bir düzeyde yaratılacak belirsizlikle öğrencinin merak güdüsü harekete geçirilir. * İki tür buluş kullanılabilir; 1- Yapılandırılmamış: Günlük yaşamda karşı karşıya olunan bir soruna kendi kendine çözüm bulunması. 2- Yapılandırılmış: İlgi tüm aşamaların planlanması. Öğrenciler daha önceden araştırılmış bir gerçeği kendileri için araştırırlar. Öğretmenin görevi; amacı belirleyerek öğrenciye uygun ortamı yaratıp, keşfetmesini destekleyici rehberlik yapmak.

1- Öğretmenin örnekleri sunması Aşamaları; 1- Öğretmenin örnekleri sunması 2- Öğrencilerin örnekleri betimlemeleri 3- Öğretmenin ek örnekler vermesi 4- Öğrencilerin ek örnekleri betimlemesi ve öncekilerle karşılaştırmaları 5- Öğretmenin ek örnekleri ve örnek olmayan durumları sunması 6- Öğrencilerin zıt örnekleri karşılaştırmaları 7- Öğretmenin, öğrencilerin teşhis ettiği özellikleri, ilişkileri ya da ilkeleri vurgulaması 8- Öğrencilerin tanımlamaları, ilişkileri ve özellikleri ifade etmeleri 9- Öğretmenin öğrencilerden ek örnekler istemesi. * Buluş stratejisi sabır ister fakat sonuçları verilen çabaya değerdir.

Kullanıldığı durumlar; * Kavrama ve daha üst hedeflerin gerçekleştirilmesinde * İlke ve genellemelere öğrencilerin ulaşması istendiğinde * Derslerin geliştirme boyutunda Üstünlükleri; * Bilgiyi keşfetme, yaşam boyu öğrenme, merak uyandırarak güdülenmişlik düzeyini yükseltme, bireysel öğretim olanağı sağlama Sınırlılıkları; * Küçük yaş gruplarında zahmetli olabilir, zaman sorunu ortaya çıkabilir, uygun örnekler seçilmediğinde yanlış anlaşılmalar meydana gelebilir.

ARAŞTIRMA STRATEJİSİ * J. Dewey tarafından sistemleştirilmiştir. * Öğrencinin problem çözme becerisini kullanarak bilimsel yöntemi kullanması sağlanır. * Öğrenci, sadece mevcut problemin çözümüne ulaşmak değil başka problemlerin çözümünde de kullanabileceği yolları öğrenir. * Süreçte tümüyle öğrenci etkindir, bilgilere kendisi ulaşır, öğretmen rehberdir. * Tümevarım ve Tümdengelim (Hipotetik dedüktif) yöntemi kullanılır.

Bilimsel araştırmalarda da yararlanılan problem çözme yöntemi kullanılır; 1- Problemi hissetme ve onunla yüzleşme 2- Problem durumunu tanımlama ve sınırlandırma 3- Gerekiyorsa ilgili kaynakları tarayarak bilgi toplama 4- Problemle ilgili hipotezler kurma (çözüm yollarını geliştirme) 5- Problemin çözümü için yöntem geliştirme ve veriler-kanıtlar toplama 6- Veri ve kanıtları analiz ederek hipotezleri test etme. 7- Toplanan bilgilerin yorumlarından genellemelere gitme, sonuca varma, Problem; Gerçekçi, merak uyandıran ve çözümünde başarma duygusu oluşturacak düzeyde de zor olmalıdır (Aşırı zor da tercih edilmemelidir)

Kullanıldığı durumlar; * Uygulama ve daha üst düzeydeki hedeflerin gerçekleştirilmesinde * Öğrencinin araştırma inceleme yaparak hedeflere ulaşması istendiğinde Üstünlükleri; * Yaparak yaşayarak öğrenme, problem çözme becerisini geliştirme, bağımsız ve bilimsel düşünmeyi sağlama, gerçek hayat problemlerini de çözerken bunlardan yararlanmayı sağlar. Sınırlılıkları; * Kalabalık sınıflarda zordur, zaman alıcıdır, sınıf dışı çalışma gerektirir, araştırmanın sınırları iyi çizilmezse hedeften sapılabilir, her konunun öğretimine uygun değildir, ön koşul öğrenmelerin eksik olduğu durumlarda kullanılmaz.

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2007 Hatice Öğretmen Türkçe dersinde “eylem” konusunu anlatırken önce genel bilgileri aktarmış, konuyla ilgili genel ilke ve kavramları anlatmış, daha sonra ayrıntılı bilgilerin üzerinde durmuştur. Hatice Öğretmen aşağıdaki öğretme yollarından veya yöntemlerinden hangisini kullanmıştır? A) Sunuş yoluyla B) Buluş yoluyla C) Araştırma yoluyla D) Probleme dayalı E) İş birliğine dayalı

2007 Hatice Öğretmen Türkçe dersinde “eylem” konusunu anlatırken önce genel bilgileri aktarmış, konuyla ilgili genel ilke ve kavramları anlatmış, daha sonra ayrıntılı bilgilerin üzerinde durmuştur. Hatice Öğretmen aşağıdaki öğretme yollarından veya yöntemlerinden hangisini kullanmıştır? A) Sunuş yoluyla B) Buluş yoluyla C) Araştırma yoluyla D) Probleme dayalı E) İş birliğine dayalı

2007 Aşağıdakilerden hangisi, buluş yoluyla öğrenme yönteminden yararlanmaya çalışan bir öğretmenin, öğrencilerin derse aktif katılımlarını sağlaması için yapması gereken davranışlardan biri olamaz? A) Sınıf içi etkinliklere katılan öğrencilerin olumlu davranışlarını pekiştirmek B) Öğrencilerin derse katılımlarını sağlayan öğretim yöntem ve teknikleri kullanmak C) Sınıf içi etkinlikler esnasında öğrencilerin arasında dolaşarak onlara yardımcı olmak D) Yanlış yapan öğrencilere doğru cevapları aktarmak E) Sözlü ve sözsüz uyaranlarla öğrencilerin derse katılımlarını sağlamak

2007 Aşağıdakilerden hangisi, buluş yoluyla öğrenme yönteminden yararlanmaya çalışan bir öğretmenin, öğrencilerin derse aktif katılımlarını sağlaması için yapması gereken davranışlardan biri olamaz? A) Sınıf içi etkinliklere katılan öğrencilerin olumlu davranışlarını pekiştirmek B) Öğrencilerin derse katılımlarını sağlayan öğretim yöntem ve teknikleri kullanmak C) Sınıf içi etkinlikler esnasında öğrencilerin arasında dolaşarak onlara yardımcı olmak D) Yanlış yapan öğrencilere doğru cevapları aktarmak E) Sözlü ve sözsüz uyaranlarla öğrencilerin derse katılımlarını sağlamak

2008 Bir öğretmen, dersinin belli bir bölümünü soru – yanıt yöntemini kullanarak işlemektedir. Soruları sorduğunda bütün çabalarına karşın öğrencilerden yanıt alamamış ya da yanlış yanıtlar almıştır. Bu durumda, öğretmenin aşağıdakilerden hangisini yapması eğitsel olarak doğrudur? A) Öğrencilere ders içinde zaman vermesi ve konuyu kitaptan okumalarını istemesi B) Soru - yanıt yöntemi yerine sunuş ya da başka bir yöntemle dersi sürdürmesi C) Öğrencilerin derse hazırlanmadan gelmelerinin nedenlerini araştırması D) Öğrencilere gelecek ders konuyu çalışıp gelmelerini, kendilerinin sunuş yapacaklarını söylemesi E) Konuyu öğrencilerin çeşitli kaynaklardan araştırmalarını istemesi

2008 Bir öğretmen, dersinin belli bir bölümünü soru – yanıt yöntemini kullanarak işlemektedir. Soruları sorduğunda bütün çabalarına karşın öğrencilerden yanıt alamamış ya da yanlış yanıtlar almıştır. Bu durumda, öğretmenin aşağıdakilerden hangisini yapması eğitsel olarak doğrudur? A) Öğrencilere ders içinde zaman vermesi ve konuyu kitaptan okumalarını istemesi B) Soru - yanıt yöntemi yerine sunuş ya da başka bir yöntemle dersi sürdürmesi C) Öğrencilerin derse hazırlanmadan gelmelerinin nedenlerini araştırması D) Öğrencilere gelecek ders konuyu çalışıp gelmelerini, kendilerinin sunuş yapacaklarını söylemesi E) Konuyu öğrencilerin çeşitli kaynaklardan araştırmalarını istemesi

2009 Bir öğretmen bitkiler konusunu işlerken sırasıyla aşağıdaki yolu izler: Öğretmen: Kavramları ve olguları tanımlar ve açıklar. Diğer kavramlarla ilişkisini kurar. Kavramların örneklerini ve örnek olmayanlarını verir. Öğrenciler: Öğretmenin verdiği örnekleri açıklar ve sınıflar. Kendi örneklerini verir. Öğretmen: Öğrencileri okul bahçesine çıkarır. Sınıfta üzerinde çalışılan yaprak türlerini bulmalarını ve topladıkları örnekleri sınıflamalarını ister. Öğrenciler: Yaptıkları çalışmaları arkadaşlarına sunarlar. Bu öğretmen bu süreçte sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde belirtilen yöntem, teknik ya da yaklaşımı kullanmıştır? A) Örnekleyerek – Buluş Yoluyla B) Kavrayarak – Tam Öğrenme C) Sunuş Yoluyla – Aktif Öğrenme D) Sunuş Yoluyla – Proje Tabanlı E) Aktif Öğrenme – Sunuş Yoluyla

2009 Bir öğretmen bitkiler konusunu işlerken sırasıyla aşağıdaki yolu izler: Öğretmen: Kavramları ve olguları tanımlar ve açıklar. Diğer kavramlarla ilişkisini kurar. Kavramların örneklerini ve örnek olmayanlarını verir. Öğrenciler: Öğretmenin verdiği örnekleri açıklar ve sınıflar. Kendi örneklerini verir. Öğretmen: Öğrencileri okul bahçesine çıkarır. Sınıfta üzerinde çalışılan yaprak türlerini bulmalarını ve topladıkları örnekleri sınıflamalarını ister. Öğrenciler: Yaptıkları çalışmaları arkadaşlarına sunarlar. Bu öğretmen bu süreçte sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde belirtilen yöntem, teknik ya da yaklaşımı kullanmıştır? A) Örnekleyerek – Buluş Yoluyla B) Kavrayarak – Tam Öğrenme C) Sunuş Yoluyla – Aktif Öğrenme D) Sunuş Yoluyla – Proje Tabanlı E) Aktif Öğrenme – Sunuş Yoluyla