NEONATAL TARAMA PROGRAMI 25 Aralık 2006 tarihinde; Sağlık Bakanlığı tarafından (Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ve Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı koordinasyonu ile) tüm Türkiye genelinde başlatılan Neonatal Tarama Programı ile; AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

NEONATAL TARAMA PROGRAMI Ülkemizdeki tüm yenidoğanların Fenilketonüri ve Konjenital Hipotiroidi yönünden taranması amaçlanmıştır. 2008 Ekim ayı sonunda da panele Biyotinidaz Eksikliği eklenmiştir. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Kalıtsal bir metabolik hastalıktır. FENİLKETONÜRİ Kalıtsal bir metabolik hastalıktır. Protein yapıtaşı olan fenilalenin metabolize edilemez. Fenilalenin kanda birikir ve geriye dönüşümsüz beyin hasarı yaratır. Erken tanımlanıp tedavi edilmediği takdirde kaçınılmaz son ağır zihinsel geriliktir AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

KONJENİTAL HİPOTİROİDİ Tiroid bezinin gelişimsel hatalarından, Tiroid hormon biyosentezi , Tiroid bezinin regülasyonunda, doğuştan gelen bozukluklardan kaynaklanan Tiroid hormon yetersizliği ile karakterize klinik bir durumdur. Tedavi edilmeyen vakalarda ciddi zeka geriliği ve asimetrik cücelik ortaya çıkar. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

BİYOTİNİDAZ EKSİKLİĞİ Biyotinidaz;vücutta biyotin döngüsü adı verilen bir reaksiyon zinciri içinde serbest biyotin oluşum basamağı için gerekli bir enzimdir. Kalıtsal bir hastalık olan BE organizmada biyotin döngüsünü bozarak Metabolik asidoz Deri bulguları işitme ve görme kaybı, konvülsiyon ve nörolojik belirtiler görülür. Geç kalınan vakalarda koma ve ölüm ile karşılaşılabilir

REFİK SAYDAM HIFZISSIHA MERKEZİ Tarama laboratuarlarına gelen topuk kanı örneklerinin En kısa sürede laboratuar testleri çalışılır Sonuçlar NTP web sistemine aktarılır AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Uygun şartlarda topuk kanı örneği alınmasını sağlamak AÇSAP ŞUBELERİ Uygun şartlarda topuk kanı örneği alınmasını sağlamak Web uygulamasına alınan kan örneklerinin girişlerinin yapılması Kan örneklerinin en kısa zamanda ulaştırılmasının sağlanması AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Kliniğe sevk işleminin yapılması AÇSAP ŞUBELERİ AÇSAP ŞUBELERİ Sonuçlar internet ortamında açıklanır açıklanmaz şüpheli çıkan bebeklerin bildirilmesi, Kliniğe sevk işleminin yapılması Web sistemine klinik tanıların girişlerini kayıt edilmesinın sağlanması Bebeklerin takibinin yapılmasının sağlanması AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

NEONATAL TARAMA PROGRAMI AKIŞ ŞEMALARI AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

FENİLKETONÜRİ AKIŞ ŞEMASI 1 AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

KONJENİTAL HİPOTİROİDİ AKIŞ ŞEMASI 1 AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

BİYOTİNİDAZ EKSİKLİĞİ AKIŞ ŞEMASI 1 AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Yenidoğan taraması için kan örneği alınması ideal olarak; KAN ALMA ZAMANI Yenidoğan taraması için kan örneği alınması ideal olarak; Bebeğin emzirilmesinden ve bebeğin doğumundan 48-72 saat geçtikten sonra alınması gerekmektedir. Üç ayrı hastalık için tarama yapılmasından dolayı hastanede topuk kanı örneği alınsa dahi kanın tekrar alınması gerekmektedir. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Kan değişimi yapıldıysa beslenmeyi takiben 48-72 saat sonra. KAN ALMA ZAMANI Hastanelerde doğan ve topuk kanı ilk 48 saatten önce alınan bebeklerden ikinci kan örneği doğumu takip eden 3-7.günler arası, İv mayi ile tedavi edilen yeni doğanlarda ağızdan beslenmeye başladıktan 24 saat sonra, Kan değişimi yapıldıysa beslenmeyi takiben 48-72 saat sonra. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Guthrie kağıdı üzerindeki tüm alanlar doldurulur. KAN ALMA ZAMANI Aile bilgilendirilir. Guthrie kağıdı üzerindeki tüm alanlar doldurulur. Bilgi sayfası aileye verilir. Ebeveyn Rıza Beyanı’nı doldurarak imzalatılır. Guthrie kağıdı eksiksiz ve büyük harfle okunaklı bir şekilde doldurulur. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

TOPUK KANI ALIMI AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011 1. Gereçler: Steril lanset (2.4 mm’den küçük uçlu), steril alkol, steril bez (gazlı bez, spanç vb), yumuşak bez parçası, kan örneği filtre kağıdı, eldiven. 2. Öncelikle Kan Örneği Filtre Kağıdı üzerindeki tüm bilgileri doldurun. Filtre kağıdı üzerinde bulunan işaretli halkalara, kan alımı öncesi ve sonrasında herhangi bir şey ya da elle temas edilmemeli. Kan alımı öncesinde de aileye ne için kan alındığı konusunda bilgi verilmeli. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

TOPUK KANI ALIMI AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011 3. Taralı alan güvenle topuk kanı örneği alınabilecek bölgeyi göstermektedir 4. Ilık suyla nemlendirilmiş yumuşak bir bez ile kan alınacak topuk bölgesini birkaç dakika hafifçe ısıtın. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

TOPUK KANI ALIMI 5. Alkollü preparat (pamuk/spanç vb.) ile bölgeyi temizleyin. Sonrasında steril gazlı bez ile kurulayın. 6.Topuğu uygun yerden delin ilk kan damlasını steril gaz beziyle silin. Filtre kağıdına almak üzere BÜYÜK KALIN bir kan damlası oluşturulmasını sağlayın. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

TOPUK KANI ALIMI AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011 Kalan halkaları da 7. basamakta anlatıldığı gibi doldurun. Eğer kan damlası miktarında azalma olur ise 5-7 basamaklarını tekrar edin. 7.Oluşan büyük kan damlasını hafifçe filtre kağdına değdirin. Damlanın tek bir dokunuşla tüm halkayı doldurmasını sağlayın. Filtre kağıdının sadece bir yüzeyini kan alımı için kullanın (Halkayı doldurmak için aynı yere tekrar kan damlası değdirilmemeli veya filtre kağıdı tersine döndürülmemeli). AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Kan alma kağıdı bastırılmamalıdır. KAN ALIMI SIRASINDA Kan alma kağıdı bastırılmamalıdır. Kanın hemoliz olmaması veya doku sıvısıyla seyrelmemesi için topuk sağılmamalı veya aşırı derecede sıkılmamalıdır. Topuğun ısıtılması kanlanmayı artırır ve kan akışını hızlandırarak örnek almayı kolaylaştırır. Bebeğin bacağını kalp seviyesinin altında tutmak da venöz kan akışını hızlandıracaktır. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

ALDIĞINIZ KANIN GEÇERLİ OLDUĞUNDAN EMİN OLUN!!! Örnek Miktarının Yetersiz Olması Örnek Kurumadan Paketlenmesi Örnek Alınan KağıdınYırtılmış veya Aşınmış Olması Kan Örneğinin Aşırı Alınıp Üst Üste Binmesi AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

ALDIĞINIZ KANIN GEÇERLİ OLDUĞUNDAN EMİN OLUN!!! Kan Örneğinin Dilüe(Seyreltilmiş), Rengi Bozulmuş veya Başka Bir Madde İle Kontamine Olması Serum Halkalarının Görülmesi Kan Örneğinin Üst Üstte Binmesi (Tabakalanması) Kan Örneğinin Alınmadan Gönderilmesi AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Kan damlalarına dokunulmamalıdır. KAN ALINDIKTAN SONRA Kan damlalarına dokunulmamalıdır. Oda sıcaklığında (18-22 ‘C) 3-4 saat bekletilmeli, ısı ve ışık ile temas engellenmelidir. Örnek kuruduktan sonra nem almayacak şekilde zarf içine konularak buz dolabında kutu içinde saklanır. Alınan kan örnekleri listelenerek AÇSAP şubeye haftada iki kere belirlenen günlerde ulaştırılması zorunludur. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Alınan topuk kanı Neonatal Tarama Defterine kayıt edilmelidir. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Sonuç normal çıkarsa haber verilmeyecektir. Sonuç normal değilse; İkinci kez kan alınması gerekirse telefonla haber verilecektir. Alınan tekrar kan kuruduktan sonra aynı gün içinde AÇSAP Şubeye ulaştırılmalıdır. Çıkan sonuca göre danışman hekime sevk edilir. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

Bir Ayını Geçen Bebeklerden Hala Topuk Kanı Alınmamışşa; Topuk kanı alınır. Serumda T4-TSH bakılması için standart sevk formu doldurulur. Üzerine 1 ayını geçtiği için T4-TSH bakılması notu ile ilgili danışman hekime yönlendirilir. Ne sebeple topuk kanı alınmadığına dair tutulan tutanakla birlikte en kısa sürede AÇSAP şubeye gönderilmesi gerekmektedir. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

SEVK İŞLEMİ Sadece telefon ile yapılan sevk işlemi resmi açıdan bir anlam ifade etmemekte, adli soruşturmada mutlaka sevk edildiğini kanıtlayabileceğiniz resmi bir döküman istenmektedir. Standart sevk formu üç adet doldurulur(Bir nüsha aileye ,bir nüsha kuruma ,bir nüsha AÇSAP Şubeye verilmek üzere.) Aileye ulaşıldığına dair sözleşme formu doldurulur (Kan alınan kurumda saklanır ). AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

İlgili danışman hekime sevk edilir. SEVK İŞLEMİ İlgili danışman hekime sevk edilir. Sağlık birimi ;aileyle temasa geçerek bebeğin ilgili kliniğe gidip gitmediğini takip etmek, gitti ise tedavisini izlemek ve kayıt tutmak ile yükümlüdür. Sonuçların beş gün içinde AÇSAP Şubesine bildirilmesi zorunludur. Klinik tanı web uygulamasına girilir AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

SEVK FORMLARI AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

FENİLKETONÜRİ 1 AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011 ……………. BESLENME VE METABOLİZMA KLİNİĞİNE Ulusal Neonatal Tarama Programı için alınan kan örneklerinde aşağıda kimlik bilgileri bulunan ……………………..…..BEBEK’e ait kan örneği tarama sonucunda şüpheli bulunarak, adı geçenin Fenilalanin düzeyinde artış saptanmış olup, Pediatri Beslenme Metabolizma Kliniği’ne sevki uygun görülmüştür. Bebek Kimlik Bilgileri: Adı-Soyadı:……………………………………………… Anne Adı:……………………………………………….. Doğum Tarihi:…………………………………………… 1. Kan Alınma Tarihi:…………………………………… 2. Kan Alınma Tarihi:…………………………………… Tel:……………………………………………………… Adres:…………………………………………………… ………………………………………………………….. FKÜ Tarama Laboratuarı sonucu: Birinci Kan Örneği:……., İkinci Kan Örneği:…....... Kliniğinize başvuran ve yukarıda kimlik bilgileri bulunan bebeğin tanı ve tedavi bilgilerinin İl Sağlık Müdürlüğü AÇSAP Şubelerine geri bildiriminin yapılması Ulusal Neonatal Tarama Programı’nın takibi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu sevk formu arka yüzündeki klinik tanı kısmı doldurularak aileye verilmeli ve bir nüshası da yine aile aracılığıyla İl Sağlık Müdürlüğümüze gönderilmelidir. İlginize teşekkür ederiz. ……………………………….İl Sağlık Müdürlüğü Adres ve Telefonu: ………………………………………………………………………… …../…./….. Dr. Adı ve Soyadı İmza ……………. İLİ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE Ulusal Neonatal Tarama Programı kapsamında Fenilketonüri (FKÜ) yönünden değerlendirilmesi için Pediatrik Beslenme Metabolizma Kliniğimize sevkle gelen ………………………..….. BEBEK’in yapılan klinik değerlendirmesinde; KLİNİK TANI: Dr. Adı ve Soyadı İmza (Bu sevk formunun yukarıdaki klinik tanı kısmı doldurularak aileye verilmeli ve bir nüshası da yine aile aracılığıyla İl Sağlık Müdürlüğümüze gönderilmelidir.) ………………………. Besleneme ve Metabolizma Kliniği Adres ve Telefonu:………………………………………………………………………… Ulusal Neonatal Tarama Programı için alınan kan örneklerinde aşağıda kimlik bilgileri bulunan ………………………..…..BEBEK’e ait kan örneği tarama sonucunda şüpheli bulunarak, adı geçenin Fenilalanin düzeyinde artış saptanmış olup, Pediatri Beslenme Metabolizma Kliniği’ne sevki uygun görülmüştür. 1 AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

KONJENİTAL HİPOTİROİDİ ……………. PEDİATRİK ENDOKRİNOLOJİ KLİNİĞİNE Ulusal Neonatal Tarama Programı için alınan kan örneklerinde aşağıda kimlik bilgileri bulunan ……………………….…..BEBEK’e ait kan örneği tarama sonucunda şüpheli bulunarak, adı geçenin TSH düzeyinde artış saptanmış olup, Pediatrik Endokrinoloji Kliniği’ne sevki uygun görülmüştür. Bebek Kimlik Bilgileri: Adı-Soyadı:……………………………………………… Anne Adı:……………………………………………….. Doğum Tarihi:…………………………………………… 1. Kan Alınma Tarihi:…………………………………… 2. Kan Alınma Tarihi:…………………………………… Tel:……………………………………………………… Adres:…………………………………………………… ………………………………………………………….. TSH Tarama Laboratuarı sonucu: Birinci Kan Örneği:……., İkinci Kan Örneği:…....... İlde bakılan laboratuar sonucu: T4:……….… TSH:……….. Kliniğinize başvuran ve yukarıda kimlik bilgileri bulunan bebeğin tanı ve tedavi bilgilerinin İl Sağlık Müdürlüğü AÇSAP Şubelerine geri bildiriminin yapılması Ulusal Neonatal Tarama Programı’nın takibi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu sevk formu arka yüzündeki klinik tanı kısmı doldurularak aileye verilmeli ve bir nüshası da yine aile aracılığıyla İl Sağlık Müdürlüğümüze gönderilmelidir. İlginize teşekkür ederiz. ……………………………….İl Sağlık Müdürlüğü Adres ve Telefonu: ………………………………………………………………………… …../…./….. Dr. Adı ve Soyadı İmza ……………. İLİ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE Ulusal Neonatal Tarama Programı kapsamında TSH düzeyinde artış saptanmış hipotiroidi yönünden değerlendirilmesi için Pediatrik Endokrinoloji Kliniğimize sevkle gelen …………………..….. BEBEK’in yapılan klinik değerlendirmesinde; KLİNİK TANI: Dr. Adı ve Soyadı İmza (Bu sevk formunun yukarıdaki klinik tanı kısmı doldurularak aileye verilmeli ve bir nüshası da yine aile aracılığıyla İl Sağlık Müdürlüğümüze gönderilmelidir.) ……………………….…. Pediatrik Endokrinoloji Kliniği Adres ve Telefonu:………………………………………………………………………… Ulusal Neonatal Tarama Programı için alınan kan örneklerinde aşağıda kimlik bilgileri bulunan …………………..……..BEBEK’e ait kan örneği tarama sonucunda şüpheli bulunarak, adı geçenin TSH düzeyinde artış saptanmış olup, Pediatrik Endokrinoloji Kliniği’ne sevki uygun görülmüştür. Ulusal Neonatal Tarama Programı kapsamında TSH düzeyinde artış saptanmış hipotiroidi yönünden değerlendirilmesi için Pediatrik Endokrinoloji Kliniğimize sevkle gelen …………………….. BEBEK’in yapılan klinik değerlendirmesinde; …………………….……. Pediatrik Endokrinoloji Kliniği Adres ve Telefonu:………………………………………………………………………… 1 AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

BİYOTİNİDAZ EKSİKLİĞİ ……………. BESLENME VE METABOLİZMA KLİNİĞİNE Ulusal Neonatal Tarama Programı için alınan kan örneklerinde aşağıda kimlik bilgileri bulunan …………………………..BEBEK’e ait kan örneği tarama sonucunda şüpheli bulunarak, adı geçenin Biotinidaz Eksikliği (BE) yönünden değerlendirilmesi için Pediatrik Beslenme Metabolizma Kliniği’ne sevki uygun görülmüştür. Bebek Kimlik Bilgileri: Adı-Soyadı:……………………………………………… Anne Adı:……………………………………………….. Doğum Tarihi:…………………………………………… 1. Kan Alınma Tarihi:…………………………………… 2. Kan Alınma Tarihi:…………………………………… Tel:……………………………………………………… Adres:…………………………………………………… ………………………………………………………….. BE Tarama Laboratuarı sonucu: Birinci Kan Örneği:……., İkinci Kan Örneği:…....... Kliniğinize başvuran ve yukarıda kimlik bilgileri bulunan bebeğin tanı ve tedavi bilgilerinin İl Sağlık Müdürlüğü AÇSAP Şubelerine geri bildiriminin yapılması Ulusal Neonatal Tarama Programı’nın takibi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu sevk formu arka yüzündeki klinik tanı kısmı doldurularak aileye verilmeli ve bir nüshası da yine aile aracılığıyla İl Sağlık Müdürlüğümüze gönderilmelidir. İlginize teşekkür ederiz. ……………………………….İl Sağlık Müdürlüğü Adres ve Telefonu: ………………………………………………………………………… …../…./….. Dr. Adı ve Soyadı İmza ……………. İLİ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE Ulusal Neonatal Tarama Programı kapsamında Biotinidaz Eksikliği (BE) yönünden değerlendirilmesi için Pediatrik Beslenme Metabolizma Kliniğimize sevkle gelen ……….…………..….. BEBEK’in yapılan klinik değerlendirmesinde; KLİNİK TANI: Dr. Adı ve Soyadı İmza (Bu sevk formunun yukarıdaki klinik tanı kısmı doldurularak aileye verilmeli ve bir nüshası da yine aile aracılığıyla İl Sağlık Müdürlüğümüze gönderilmelidir.) ………………………. Besleneme ve Metabolizma Kliniği Adres ve Telefonu:………………………………………………………………………… Ulusal Neonatal Tarama Programı için alınan kan örneklerinde aşağıda kimlik bilgileri bulunan ………………………..…..BEBEK’e ait kan örneği tarama sonucunda şüpheli bulunarak, adı geçenin Biotinidaz Eksikliği (BE) yönünden değerlendirilmesi için Pediatrik Beslenme Metabolizma Kliniği’ne sevki uygun görülmüştür. Ulusal Neonatal Tarama Programı kapsamında Biotinidaz Eksikliği (BE) yönünden değerlendirilmesi için Pediatrik Beslenme Metabolizma Kliniğimize sevkle gelen ……………….…….. BEBEK’in yapılan klinik değerlendirmesinde; 1 AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

TUTANAKLAR Uygun zaman ve koşullarda kan alınmamışsa ne sebeple kan alınamadığına dair tutanak tutulmalıdır. Guthrie kağıdı hatalı doldurulmuş ise standart düzeltme tutanağı doldurularak e-posta ile gönderilmelidir. Aile kan aldırmak istemiyorsa,ebeveyn rıza beyanı imzalatılarak ,tutanak tutulmalıdır. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ Uygun kan alma ve saklama koşulları sağlanmalıdır YTP Web Uygulamasında sistem,ilk 48 saat içinde alınan kan örneklerinde ve uygunsuz numunelerde ‘MÜKERRER KAN ÖRNEĞİ GÖNDERİNİZ ‘ uyarısı verecektir. Bu değerlendirmenin doğru yapılabilmesi için kan alım kağıdında doğum ve kan alım saati bilgisinin doğru olarak girilmiş olması gerekmektedir. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ Web uygulamasında mükerrer kayıtların önlenebilmesi için özellikle annenin T.C.Kimlik numarası başta olmak üzere tüm bilgilerin eksiksiz ve doğru doldurulmasına dikkat edilmelidir. Web uygulamasına kayıt ve onay yapılmadan gönderilen numuneler laboratuvar çalışmalarının gecikmesine neden olmaktadır AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ Numuneler sisteme girildikten sonra liste ve kan sayısı karşılaştırılması gerekmektedir Aynı kargoda bir bebeğe ait iki kan numunesi gönderilmemelidir.Bu numunelerden uygun zaman aralığında ve uygun biçimde alınan numune tarama birimine gönderilip diğeri tutanakla ilde imha edilmelidir AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ Program kapsamında yapılan çalışmalarda akış şemaları esas alınmalı il düzeyinde başka bir düzenleme yapılmamalıdır 2011 yılından itibaren bebekten uygun zamanda iki kez kan numunesi alınmış ve sonuçlar her iki testte de normal değerlendirilmiş ise,sistem üçüncü kan numunesinin girişini kabul etmeyecektir AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ Kayıt edilmeyen ve fazladan alınmış olan mükerrer numuneler tutanakla imha edilmelidir Antibiyotik tedavisi alan bebeklerden alınan numunelerin ilaç alımı işaretli şekilde gönderilmesi ve prematür bebeklerin belirtilmesi kan örnekleri Fkü yönünden Guthrie Yöntemi ile çalışılırken önem taşımaktaydı.Fkü çalışmaları Fia(floresan immunassay)yöntemi ile yapılmaktadır.Antibiyotik alımının ve prematüritenin çalışmalara herhangi bir etkisi yoktur. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ Çalışmaları etkileyebilecek tek şey bebeğin oral alımının olmamasıdır. ikinci kanın oral beslenmeden sonra alınması gerekmektedir. Tekrar kan örnekleri mutlaka ayrı zarfta ve üzerinde tekrar kan örneği olduğunu belirtir uyarı yazısı ile gönderilmelidir. AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011

PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ Tarama sonucunda şüpheli çıkan ve kliniğe yönlendirilen bebeklerin hatalı doldurulan sevk formları ile gönderilmesi zaman kaybına neden olmaktadır Her hastalık için ayrı sevk formu doldurulmalıdır AÇSAP Şube Müdürlüğü -2011