Türkiye’de Bologna Süreci Uygulamaları Projesi T.C. Yükseköğretim Kurulu Türkiye’de Bologna Süreci Uygulamaları Projesi 2009-2011 Dönemi Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bologna Ziyareti Süheyda Atalay - Ahmet Selamoğlu Ege Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi 24 Ocak 2011 1

19 Haziran 1999: Bologna Deklarasyonu AMAÇ: Avrupa ülkelerinde yükseköğretim sistemlerinin yeniden yapılandırılması… NEDEN? Bilgi topluma yönelim Ekonomik ve sosyal gelişime uygun Avrupa Yükseköğretim Alanı oluşturmak. NİHAİ HEDEF (2010) 1) Avrupa Yüksek Öğretim Alanı (EHEA-AYA) ve 2) Avrupa Araştırma Alanı (ERA) oluşturmak.

MEZUN VERİYORUZ! SADECE TÜRKİYE İÇİN Mİ?

Yüksek hareketlilik (öğrenci, akademik ve idari personel) BOLOGNA SÜRECİ NASIL? Yüksek hareketlilik (öğrenci, akademik ve idari personel) (hareketlilik) Birbiri ile karşılaştırılabilir ulusal eğitim sistemleri, (tanınma) Birbiri ile ilişkilendirilmiş öğretim ve araştırma etkinlikleri, (saydamlık) İç ve dış paydaş katılımı ile sürekli denetlenen ve izlenen süreç geliştirmek.

BOLOGNA SÜRECİ Tarihçe (Sorbonne 1998) (4 ülke) Bologna 1999 (29 ülke) Praha 2001 (33 ülke) Berlin 2003 (40 ülke) Bergen 2005 (45 ülke) London 2007 (46 ülke) Leuven / Louvain-la-Neuve 2009 + Policy Forum Budapest / Wien 2010 + Policy Forum (47 ülke) Bucureşti 2012 + Policy Forum ……….2015, 2018, 2020

Ortak Bir Yeterlilikler Çerçevesinin Oluşturulması Ortak iki seviyeli eğitim sisteminin yerleştirilmesi (Lisans ve yüksek lisans) Öğrenci ve eğitmenlerin hareketliliğinin sağlanması 1998 Sorbonne Deklerasyonu B O L O G N A S Ü R E C İ Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir dereceler kredi sistemi (AKTS) Araştırmacıların hareketliliği Kalite güvencesi Yükseköğrenimde Avrupalılık boyutu O r t a k ç a l ı ş m a r u h u 1999 Bologna Deklerasyonu Yaşam Boyu eğitim (LLP) Sosyal Boyut Yükseköğrenim kurumları ve öğrencilerin katılımı Avrupa Yüksek Öğrenim Alanının Özendirilmesi 2001 Prag Bildirisi Kurumsal, Ulusal ve Avrupa seviyelerinde Kalite Güvencesi Doktora eğitiminin 3. seviye olarak kabul edilmesi Derecelerin ve kredilerin tanınması (Diploma Eki) Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Eğitim ve araştırma arasında yakın bağlantı 2003 Berlin Bildirisi Sosyal Boyut’un güçlendirilmesi Kalite Güvencesi’nin standartları ve rehberleri Ulusal Yeterlilikler Çerçeveleri Ortak Derecelerin takdimi ve tanınması Yükseköğrenimde esnek öğrenme yolları 2005 Bergen Bildirisi Avrupa Kalite Güvencesi Kaydı’nın oluşturulması Bologna Sürecinin Global Boyutunu geliştirme stratejileri Sosyal Boyutu izleme amaçlı etkin ulusal planların üretilmesi 2007 Londra Konferansı 2020 yılına kadar mezunların en az %20’sinin hareketliliğinin sağlanması Yükseköğretimden faydalanan grupların artırılmasının sağlanması Yükseköğretime ayrılan kaynakların artırılması ve çeşitlendirilmesi 2009 Leuven Konferansı 2010 Youth on the move !!! Haydi gençler yola !

BOLOGNA SÜRECİ NASIL İŞLEMEKTEDİR? Uluslararası Düzey Bakanlar Konferansı (iki yılda bir kez toplanır) Bologna İzleme Grubu (BFUG) BFUG Yürütme Kurulu BFUG Çalışma Grupları Bologna Durum Değerlendirmesi (Stocktaking) Çalışma Grubu Bologna Yeterlilikler Çerçeveleri Çalışma Grubu Sosyal Boyut Çalışma Grubu, vb. Bologna Seminerleri Ulusal Düzey: YÖK, Ulusal Ajans ve Bologna Uzmanları Türkiye Ulusal Takımı Kurumsal Düzey: Yükseköğretim Kurumları, BEK (Bologna Eşgüdüm Komitesi)

Bologna Süreci Değerlendirme Raporlarında Türkiye’nin Performansı BERGEN-2005 LONDRA-2007 LEUVEN-2009 DERECE SİSTEMİ MÜKEMMEL (4.67) ÇOK İYİ (4.33) İkili Sistemin Uygulama Düzeyi MÜKEMMEL (5) 1 den 2’ ye Geçiş ÇOK İYİ (4) İkili Sistemdeki Öğrenci Oranı - Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Uygulama Düzeyi İYİ (3) KALİTE GÜVENCESİ ORTA (2.00) ÇOK İYİ (4.00) AYA ile uyumlu Ulusal Kalite Sistemi Uygulama Düzeyi ORTA (2) Dış Kalite Güvence Sistemi Gelişme Düzeyi Öğrencilerin Katılım Düzeyi Uluslararası Katılım Düzeyi DİPLOMA VE ÖĞRENİM SÜRELERİNİN DENKLİĞİ ÇOK İYİ (3.67) Diploma Eki Uygulama Düzeyi İYİ (4) Lizbon Tanınma Konvansiyonu ECTS Uygulama Düzeyi YAŞAM BOYU ÖĞRENİM İYİ (3.00) ZAYIF (1) Önceki Öğrenimin Tanınması ORTAK DERECELER MÜKEMMEL (5.00) Ortak Derecelerin Oluşturulması ve Tanınması GENEL İYİ (3,45) ÇOK İYİ (4.13) İYİ (3,34) 8 8

BOLOGNA SÜRECİ VE TÜRKİYE’DE YAPILAN ÇALIŞMALAR 4.33 Bologna 1999 Leuven 2009 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 4 Kalite güvencesi Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi Öğrenci Katılımı Uluslararası Katılım 4.00 3. Diplomaların ve Öğrenim Sürelerinin Denkliği Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS 1 4. Yaşam Boyu Öğrenme Önceki öğrenimin tanınması 5. Ortak Dereceler Ortak derecelerin oluşturulması ve tanınması

Yeterlilik (Qualification): Bir yükseköğretim kademesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının tanımı. Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi: Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Dolayısıyla, yükseköğretimde yeterlilikler ve öğrenme kazanımları açıklanabilir ve tutarlı olarak birbiri ile ilişkilendirilebilir. Avrupa Yeterlilikler Çerçeveleri: Farklı ülkelerin yeterliliklerinin ilişkilendirilebileceği üst çerçevelerdir.

Ders Öğrenme Çıktıları (Kazandırılan Yetkinlikler) Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler Program Çıktıları Ders Öğrenme Çıktıları (Kazandırılan Yetkinlikler)

AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVELERİ QF-EHEA EQF-LLL AKTS EQF Düzey 8 Üçüncü Düzey (Doktora) ??? EQF Düzey 7 İkinci Düzey (Yüksek Lisans) 90 - 120 Yükseköğretim Düzeyleri EQF Düzey 6 Birinci Kademe (Lisans) 180 - 240 EQF Düzey 5 Kısa Düzey (Önlisans) 120 EQF Düzey 4 EQF Düzey 3 İlk Ve Orta Öğretim Düzeyleri EQF Düzey 2 EQF Düzey 1

QF-EHEA ve EQF-LLL Düzey Tanımlayıcıları 4.33 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 3 QF-EHEA ve EQF-LLL Düzey Tanımlayıcıları QF-EHEA DÜZEY TANIMLAYICILARI EQF-LLL DÜZEY TANIMLAYICILARI Bilgi ve Kavrama Bilgi Bilgiyi ve Kavrananları Uygulama Beceriler Karar Verme Geniş çerçevede yetkinlilikler: Bağımsız çalışabilme ve sorumluluk Öğrenme yetkinliği İletişim ve sosyal yetkinlikler Alana özgü ve mesleki yetkinlikler İletişim Becerileri Öğrenme Becerileri

TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) ÇALIŞMALARI 09.04.2017 4.33 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 3 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) ÇALIŞMALARI Ulusal yeterlilik çerçevesi oluştururken izlenecek yol sayfa 15teki tablo 14

Süreci başlatmak için karar alınması: Nisan 2006 09.04.2017 4.33 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 3 TYYÇ Takvimi (11 Adım) Süreci başlatmak için karar alınması: Nisan 2006 Çalışma takviminin oluşturulması: 2006 Sürecin organizasyonu: 2006-2008 Çerçevenin tasarımı: Kasım 2008 Paydaşlardan görüş alınması : Şubat 2009 Çerçevenin onaylanması: Mayıs 2009 İdari organizasyon: Haziran 2009 Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde uygulanması: Pilot : Aralık 2010, Tüm kurumlarda: Aralık 2012 Yeterliliklerin UYÇ’ne dahil edilmesi: 2010 - 2015 Çerçevenin Avrupa Üst Yeterlilik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi: 2010 - 2012 TYYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması: 2009 Ulusal yeterlilik çerçevesi oluştururken izlenecek yol sayfa 15teki tablo 15

TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİNDE MEVCUT DÜZEYLER, PROFİLLER VE DERECELER 4.33 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 3 TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİNDE MEVCUT DÜZEYLER, PROFİLLER VE DERECELER YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ VERİLEN DERECELER/YETERLİLİKLER Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey DOKTORA TIPTA UZMANLIK SANATTA YETERLİLİK YÜKSEKLİSANS (Tezli programlar) (Tezsiz programlar) LİSANS (Fakülte Programları) (YO & Konservatuvar Prog.) ÖNLİSANS (Fakülte Prog. içerisinde) (MYO Programları)

TYYÇ DÜZEYLERİ KREDİ VE İŞ YÜKÜ ARALIKLARI 4.33 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 3 TYYÇ DÜZEYLERİ KREDİ VE İŞ YÜKÜ ARALIKLARI TYUYÇ DÜZEYLERİ SÜRE (Yıl) TOPLAM AKTS KREDİSİ (Yıl x 60 AKTS) TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat) (1 AKTS= 25- 30 saat) 6. DÜZEY (LİSANS) 4 240 6.000 - 7.200 7. DÜZEY (YÜKSEK LİSANS) 1.5 - 2 90 – 120 2.250 - 2.700 3.000 - 3.600 8. DÜZEY (DOKTORA) 3 - 4 180 – 240 4.500 - 5.400 6000 - 7.200 Bir akademik eğitim-öğretim yılı 60 AKTS ve 1500-1800 saat iş yükü esas alınarak hesaplanmıştır. Bir yarıyıl için 750 – 900 saat iş yükü esas alınarak hesaplanmıştır.

Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi 4.33 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 3 Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi 8. Düzey (Doktora) 7. Düzey (Yüksek Lisans) 6.Düzey (Lisans)

BELİRLENMİŞ ÖNCELİKLİ PAYDAŞLAR Üniversitelerarası Kurul Yükseköğretim Kurumları (130 kurum) Bakanlıklar (17 Bakanlık) Mesleki Yeterlilikler Kurumu Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Konseyleri ve Ulusal Öğrenci Konseyi Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Meslek Kuruluşları (33 Kuruluş) Vakıflar (3 Vakıf) Dernekler (6 Dernek) Sendikalar ve Konfederasyonlar (2 Sendika ve 7 Konfederasyon)

6 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) LİSANS TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey Ortaöğretimde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak. Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek. Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek. Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme k, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek, -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirmek. - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, -Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilmek ve uygulayabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (Avrupa Dil Potföyü Genel Düzeyi: B1 Düzeyi), - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Düzeyi: İleri Düzey). Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak.

7 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) YÜKSEK LİSANS TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS _____ EQF-LLL: 7. Düzey ____ _ QF-EHEA: 2. Düzey Lisans yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve derinleştirmek, - Alanın ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavramak. Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturabilmek; uzmanlık gerektiren sorunları bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilmek. -Alanındaki bir sorunu, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek, - Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek. - Alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirebilmek , öğrenmeyi yönlendirebilmek ve ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebilmek. Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilmek, Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilmek, En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim kurabilmek (Avrupa Dil Potföyü Genel Düzeyi: B2 Düzeyi), - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilmek. Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek, Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve denetleyebilmek, - Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinlerarası çalışmalarda uygulayabilmek.

8 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) DOKTORA TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 8 DOKTORA _____ EQF-LLL: 8. Düzey QF-EHEA: 3. Düzey Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek ve bilime yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmak, - Alanın ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavramak; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşmak. -Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek, Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da bilinen bir yöntemi farklı bir alana uygulayabilmek, özgün bir konuyu araştırabilmek, kavrayabilmek, tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve uygulayabilmek, -Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek. Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan yayınlanabilir özgün bir çalışmayı ortaya koyarak, bilime katkıda bulunmak, Alanı ile ilgili en az bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilmek, - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilmek - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek. Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilmek, Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek, - En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (Avrupa Dil Potföyü Genel Düzeyi: C1 Düzeyi). Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak, Sorun çözmede stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilmek, - Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilmek ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilmek.

LİSANS DÜZEYİNDE Ortaöğretimde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak. Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek,

YÜKSEK LİSANS Lisans yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve derinleştirmek, Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilmek, - Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinlerarası çalışmalarda uygulayabilmek.

DOKTORA DÜZEYİNDE Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek, Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek. Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek,

Bölüm Misyonu Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Tamamlandı Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Yeni Bölüm Misyonu Alana Özgü Yeterlilikler Paydaş Görüşleri Eğitim Amaçları Program Çıktıları Ders Öğrenme Çıktıları

ISCED 97 EĞİTİM TEMEL ALANI VE PROGRAMLARI Temel Alan Yeterliliklerinin tanımlanması için Uluslararası Eğitim Sınıflandırma Standardı ISCED 97 EĞİTİM TEMEL ALANI VE PROGRAMLARI

EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ISCED GENEL ALAN KODU GENEL ALANLAR ISCED TEMEL ALAN KODU EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI 1 Eğitim 14 Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Bilimleri 2 Beşeri Bilimler ve Sanat 21 Sanat 22 Beşeri Bilimler 3 Sosyal Bilimler, İşletme ve Hukuk 31 Sosyal ve Davranış Bilimleri 32 Gazetecilik ve Enformasyon 34 İşletme ve Yönetim Bilimleri 38 Hukuk 4 Bilim 42 Yaşam Bilimleri 44 Doğa Bilimleri 46 Matematik ve İstatistik 48 Bilgisayar 5 Mühendislik, Üretim ve İnşaat 52 Mühendislik 54 Üretim ve İşleme 58 Mimarlık ve Yapı 6 Tarım 62 Tarım, Ormancılık, Hayvancılık ve Su Ürünleri 64 Veterinerlik 7 Sağlık ve Refah 72 Sağlık 76 Sosyal Hizmetler 8 Hizmetler 81 Kişisel Hizmetler 84 Ulaştırma Hizmetleri 85 Çevre Koruma 86 Güvenlik Hizmetleri

Sağlık ve Refah 72 Sağlık 721 Tıp 722 Tıbbî Bilimler ISCED GENEL ALAN KODU GENEL ALANLAR ISCED TEMEL ALAN KODU EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ISCED ALAN KODU  EĞİTİM VE ÖĞRETİM ALANLARI İLGİLİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM PROGRAMLARI 7 Sağlık ve Refah 72 Sağlık 721 Tıp 722 Tıbbî Bilimler Beslenme ve diyetetik Eczacılık Fizyoterapi Radyoterapi ……… 723 Hemşirelik Temel hemşirelik Ebelik Yaşlıların bakımı Engellilerin bakımı ………. 724 Diş Hekimliği

BOLOGNA SÜRECİ VE KALiTE GÜVENCESi Yükseköğretimde Kalite Güvencesi ve Uluslararası İşbirliği, önemli bir eylem konusudur ve bu konuda bir dizi somut adım atılmıştır. 4 BASAMAKLI MODEL (Avrupa Komisyonu,1998) - Kalite güvencesi konusunda bağımsız kuruluşlar (ajanslar) - Kalite güvencesinde iç ve dış değerlendirme unsurları - Konuyla ilgili paydaşların çalışmalara katılımı ve - Sonuçların yayınlanması (raporlanması)…

TÜRKİYE’DE: ABET (Accreditation Board for Eng. & Tech.) Mevcut önemli birikim ABET (Accreditation Board for Eng. & Tech.) MÜDEK (Mühendislik Değerlendirme Kurulu) Öğretmen Eğitiminde Standartlar ve Akreditasyon EUA (Avrupa Üniversiteler Birliği) YÖK Yönetmeliği: Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yön. - ADEK Eğitim, araştırma ve idari hizmetlerin değerlendirilmesi ve kalitesinin arttırılması Berlin Bildirisi ve ENQA (European Assoc. for QA in HE) prensipleri ile uyumlu Dış Değerlendirmeye açıklık 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu- 2006 Yükseköğretim Değerlendirme ve Kalite Güvencesi Kurumu Kanunu- 2011 ?

Bologna Süreci resmi web sayfası: http://www.ehea.info/ İlginiz için teşekkürler… faydalı adresler: YÖK Bologna web sayfası: http:// www.yok.gov.tr Bologna Süreci resmi web sayfası: http://www.ehea.info/