T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASININ VE TERÖRÜN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ 7 Temmuz 2008

MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI T.C. MALİYE BAKANLIĞI MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplar, şüpheli işlem bildirimleri alır, analiz eder, araştırma ve inceleme yapar, ulaştığı sonuçları ilgili birimlerle paylaşır, yükümlülük denetimi yapar.

MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI İÇERİK Karapara ve Aklama Kavramları Ulusal ve Uluslar arası Mücadele Yükümlülükler

MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU KARAPARA VE AKLAMA KAVRAMLARI

KARA PARA Karapara, yasal olmayan yollardan kazanılan paradır, Alt sınırı 1 yıl ve üzeri hapis cezasını gerektiren suçlardan elde edilen gelir.

KARA PARA AKLAMA Aklama, Yasadışı yollardan elde edilen kazançların kaynağının gizlenmesi ve niteliğinin değiştirilmesi suretiyle yasal görüntü kazandırılarak ekonomik sisteme sokulmasıdır. Karaparanın gayri meşru kaynağının gizlenmesi ve yasal yollardan elde edilmiş gibi gösterilmesidir.

KARA PARA AKLAMANIN AŞAMALARI Bütünleştirme Ayrıştırma Yerleştirme

SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI Alt sınırı 1 yıl ve üzeri hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini yurtdışına çıkarmak veya Bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek ve meşru bir yolla elde edildiği konsunda kanaat uyandırmak maksadıyla çeşitli işlemlere tabi tutmak 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezası. TCK 282

TERÖRÜN FİNANSMANI SUÇU Tümüyle veya kısmen terör suçlarının işlenmesinde kullanılacağını bilerek ve isteyerek fon sağlamak veya toplamak. 5 yıldan 10 yıla kadar hapis, Fon kullanılmamış olsa dahi fail aynı şekilde cezalandırılır. (Terörle Mücadele Kanunu Madde 8)

NEDEN AKLAMA İLE MÜCADELE ?

NEDEN AKLAMA İLE MÜCADELE ? Adli soruşturmalardan korunmak Daha çok gelir elde etmek Yasadışı yollardan elde edilen kazançların müsadere edilmesini engellemek Yasadışı yollardan elde edilen gelirin değerini korumak Yetkililere yasal yollardan kazanıldığını iddia edebilmek veya yetkililerin dikkatini çekmemek Elde edildiği yerlerin dışında harcayabilmek Kimlik tespitini gerektiren işlemlerde kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden müşteriler, bu işlemleri yapmadan önce kimin hesabına hareket ettiğini yazılı olarak bildirmediği takdirde altı aydan bir yıla kadar hapis veya beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. (5549 sayılı Kanun, Madde 15)

MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI ULUSLAR ARASI MÜCADELE

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ (FATF-FİNANCİAL ACTİON TASK FORCE), 1989 yılında Paris’te gerçekleştirilen G-7 Zirvesinde kurulmuştur. 32 ülke ve 2 uluslararası örgüt olmak üzere toplam 34 üyesi mevcuttur. Türkiye 1991 yılında üye olmuştur.

Türkiye FATF ÜYELERİ Almanya Hollanda Meksika Amerika Birleşik Devletleri Hong Kong Norveç Arjantin İngiltere Portekiz Avustralya İrlanda Rusya Avusturya İspanya Singapur Belçika İsveç Türkiye Brezilya İsviçre Yeni Zelanda Çin İtalya Yunanistan Danimarka İzlanda Finlandiya Japonya Üye örgütler Fransa Kanada Avrupa Komisyonu Güney Afrika Lüksemburg Körfez İşbirliği Konseyi

FATF’nin Görevleri Karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadele konusunda standartlar getirmek, 40 Tavsiye ve 9 Özel Tavsiyenin uygulanmasını takip etmek, denetlemek, Karapara aklama ve terörün finansmanı trendlerini ve tipolojilerini belirlemek,

TAVSİYE 21 Finansal kuruluşlar, FATF Tavsiyelerini uygulamayan yada eksik uygulayan ülkelerin vatandaşları, şirketleri ve finansal kuruluşları ile girecekleri iş ilişkilerine ve işlemlere özel dikkat göstermelidirler. Bir ülke, FATF tavsiyelerine uymamaya ya da yeterince uyum göstermemeye devam ederse, ülkeler buna karşı uygun tedbirleri almalıdırlar. TAVSİYE 21

MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI KİMLİK TESPİTİ YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZ ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ MUHAFAZA VE İBRAZ EĞİTİM, İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİM SİSTEMLERİ

YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZ (Yürürlükteki Mevzuat) 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesi Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik, 2, 3 ve 5 no.lu MASAK Genel Tebliğleri, Terörün Finansmanına Yönelik Şüpheli İşlemlerin Bildirimi Genel Tebliği,

YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZ MÜŞTERİNİN TANINMASINA İLİŞKİN ESASLAR Kimlik tespiti (Md 5-14) Teyide esas belgelerin gerçekliğinin kontrol edilmesi (Md 15) Müteakip işlemlerde kimlik tespiti (Md 16) Gerçek faydalanıcının tanınması ve tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi (Md 17) Özel dikkat gerektiren işlemler (Md 18) Müşteri durumunun ve işlemlerinin izlenmesi (Md 19) (Finansal kuruluşlar) Teknolojik risklere karşı tedbir alınması (Md 20) (Finansal kuruluşlar) Üçüncü tarafa güven ilkesi (Md 21) (Finansal kuruluşlar) İşlemin reddi ve iş ilişkisinin sona erdirilmesi (Md 22) Muhabirlik ilişkisi (Md 23) (Finansal kuruluşlar) Elektronik transferler (Md 24) (Finansal kuruluşlar) Riskli ülkelerle ilişkiler (Md 25) (Finansal kuruluşlar) Basitleştirilmiş tedbirler (Md 26) (Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik)

GERÇEK FAYDALANICININ TANINMASI Aracı kurumlar, bir başkası hesabına hareket edilip edilmediğini ve işlemin gerçek faydalanıcısının kimliğini tespit etmek için gerekli tedbirleri alır; Sürekli ilişkisi tesisinde başkası hesabına hareket edilip edilmediğine ilişkin müşterinin yazılı beyanı alınır, Kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden kimselere sorumluluklarını hatırlatmak amacıyla gerekli duyurular hizmet verilen tüm işyerlerine müşterilerin rahatça görebileceği şekilde asılır. Kimlik tespitini gerektiren işlemlerde kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden müşteriler, bu işlemleri yapmadan önce kimin hesabına hareket ettiğini yazılı olarak bildirmediği takdirde altı aydan bir yıla kadar hapis veya beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. (5549 sayılı Kanun, Madde 15)

GERÇEK FAYDALANICININ TANINMASI Kimlik tespitini gerektiren işlemlerde kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden müşteriler, bu işlemleri yapmadan önce kimin hesabına hareket ettiğini yazılı olarak bildirmediği takdirde altı aydan bir yıla kadar hapis veya beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. (5549 sayılı Kanun, Madde 15) (Tedbirler Yönetmeliği, Md. 17)

ŞÜPHELİ İŞLEM NEDİR ? Şüpheli işlem, yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir. (5549 sayılı Kanun Md.4)

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ (Şüpheli İşlemin Tanımı ) Yapılmaya teşebbüs edilmiş işlemler de dahil olmak üzere tüm şüpheli işlemler rapor edilmelidir, Şüpheli işlem bildiriminde parasal sınır yoktur, Fonların yasa dışı yollardan elde edildiği yönünde oluşan şüphenin yanında terörün finansmanı ile ilgili olduğundan şüphelenilen işlemler de rapor edilmelidir, Bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun varlığı,

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ ŞİBF MASAK’a Bildirilir Kanuni Temsilci Menkul Değerler A.Ş. Çalışanı

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ TEBLİĞ TASLAĞI MASAK’a Bildirilir ŞİB Uyum Görevlisi + Menkul Değerler A.Ş. Çalışanı Bildirilmeyerek yazılı gerekçesi ile 8 yıl süreyle muhafaza edilir Uyum Biriminde Çalışan Personel

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ TEBLİĞİ TASLAĞI ŞÜPHELİ İŞLEM GÖSTERGELERİ GENEL MAHIYETTE ŞÜPHELI İŞLEM TIPLERI Müşteri Profiline İlişkin Tipler İşlemlere İlişkin Tipler SEKTÖREL MAHIYETTE ŞÜPHELI İŞLEM TIPLERI Sermaye Piyasalarına İlişkin Tipler TERÖRÜN FINANSMANI İLE BAĞLANTILI ŞÜPHELI İŞLEM TIPLERI

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM GÖSTERGELERİ Müşteri Profiline İlişkin Tipler Yetersiz, Tutarsız, Eksik Bilgi veya Belge Verilmesi Müşterinin doldurulması zorunlu bir belgenin doldurulmaması için görevliyi ikna etmeye çalışması. Müşterinin mali durumu hakkında yanlış bilgi vermesi. Şüphe Duyulmasını Gerektirecek Özel Göstergelerin Bulunması Müşteri hakkında basından alınan bilgiler. Müşterinin adının uluslararası kuruluşlarca yayımlanan listelerde yer alması. Müşterinin Tutarsız Davranışlar Göstermesi Müşterinin mali kuruma sık sık başkaları ile gelmesi veya geldiğinde başkalarınca izlenmesi. Müşterinin mantıklı bir nedeni olmaksızın, işlemlerinin çabuk yapılması için sürekli olarak personeli uyarması, baskı yapması.

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM GÖSTERGELERİ İşlemlere İlişkin Tipler Yapılan ya da yapılmak istenen işlemin mutad ve makul hukuki veya ekonomik bir gerekçesi ya da mantığının olmaması, işlemlerde karlılık esasının gözetilmemesi. Mutad uygulamalarda bir defada yapılması gereken mali işlemlerin, yükümlülüklerden kaynaklanan tespit ve bildirimlerden kaçınmak amacıyla, mantıklı bir gerekçesi olmaksızın bölünmesi. Olağan Olmayan Ödeme Yöntemlerinin Kullanılması Küçük kupürlü ve fazla miktarda nakit ödeme yapılması. Sık kullanılmayan bir yabancı para ile ödeme yapılmak istenmesi

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM GÖSTERGELERİ Sermaye Piyasalarına İlişkin Tipler Müşterinin, yatırımların riski, komisyonları, kredi maliyetleri ve vadeleri ile diğer işlemleri ve bunların maliyetlerini umursamaz görünmesi. Tüzel kişi müşterinin ortakları veya kurucuları hakkında Sermaye Piyasası Kurulunca işlem yasağı getirilmiş olması. Müşterinin mutad faaliyetleri ile bağdaşmayacak şekilde, nakit kullanarak, büyük miktarlarda menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarından satın alması. Finansal yatırımların ve/veya getirilerinin, derhal, müşteri ile ilişkisi olmadığı görülen üçüncü taraflara aktarılması. Sermaye Piyasası Kurulunca işlem yasağı getirilmiş kişiler ile akrabalık bağı olan kişiler tarafından, bu kişilerin mali profilleri ile orantısız olan ve işlem yasağı getirilmiş kişiler hesabına hareket ediliyormuş şüphesi yaratan işlemler gerçekleştirilmesi.

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİNİN GİZLİLİĞİ Yükümlüler, MASAK’a şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna veya bulunulacağına dair, yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanlarına ve yargılama sırasında mahkemelere verilen bilgiler dışında, işleme taraf olanlar dâhil olmak üzere hiç kimseye bilgi veremezler. (Tedbirler Yön. Md. 29)

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Gizliliği Uyum görevlisine yapılan dâhili bildirimler de gizlilik kapsamındadır. Şüpheli işlem bildirimlerini elektronik ortamda gerçekleştiren uyum görevlileri, sisteme erişimi sağlayan her türlü ortamdaki kart, şifre ve sair bilgi ve araçları hiç kimseye veremez. Yükümlüler yurt dışındaki merkezlerine veya şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimlerine, müşterisi hakkında şüpheli işlem bildiriminde bulunduğuna dair hiçbir şekilde bilgi veremez. (Tedbirler Yön. Md. 29)

BİLDİRİMDE BULUNANLARIN KORUNMASI Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Gizliliği Özel Kanunlarda hüküm bulunsa dahi şüpheli işlem bildiriminde bulunanlara dair,mahkeme dışında üçüncü kişi, kurum ve kuruluşlara bilgi verilemez. (5549 s. Kn. Md. 10)

BİLDİRİMDE BULUNANLARIN KORUNMASI Şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünü yerine getiren gerçek ve tüzel kişiler, bunların uyum görevlileri, yükümlülerin kanuni temsilcisi, yöneticisi ve çalışanları hiçbir şekilde hukukî ve cezaî bakımdan sorumlu tutulamaz. (5549 s. Kn. Md. 10, Tedbirler Yn. Md.29)

YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZ BİLGİ VE BELGE VERME Aracı Kurumlar, MASAK ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki kayıtları, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlüdür. Denetim elemanları; Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, BDDK ve SPK Uzmanları. (5549 s. Kanun Md. 7)

YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZ MUHAFAZA VE İBRAZ Aracı Kurumlar, yükümlülüklerine ve işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeleri 8 yıl süre ile saklamak ve istendiğinde yetkililere ibraz etmek zorundadır. 8 YIL (5549 s. Kanun Md. 8)

YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZ EĞİTİM, İÇ DENETİM, İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİM SİSTEMLERİ OLUŞTURULMASI (5549 s. Kanun Md. 5)

YÜKÜMLÜLÜK DENETİMİ Yükümlülerin yükümlülüklere uyum durumunu tespit amacıyla, denetim elemanları tarafından bir denetim programı kapsamında veya münferiden yükümlülük denetimi yapılır. (5549 s. Kanun Md. 11)

Şüpheli İşlem Bildirimi Yükümlülükler İdari Para Cezaları (Law No.5549 art.13) Kimlik Tespiti Şüpheli İşlem Bildirimi Aracı Kurum 11.556,00 YTL Kimlik Tespiti Şüpheli İşlem Bildirimi 2.311,00 YTL Personel

Yükümlülük İdari Para Cezası (Law No.5549 art.13) Uyum Görevlisi Atanması, Eğitim, İç Denetim, İç Kontrol ve Risk Yönetim Sistemleri Oluşturulması Eksikliklerin giderilmesi için 30 günden az olmamak üzere süre verilir. Yükümlü Finansal Kuruluş 11.556,00 YTL

Kayıtların Saklanması Yükümlülükler Adli Yaptırımlar (Law No.5549 art.14) 1-3 yıl hapis Adli para cezası Bilgi Sızdırılmaması Bilgi ve Belge Verme Kayıtların Saklanması Personel Aracı Kurum Güvenlik Tedbirleri Lisansın İptali Müsadere

MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI KENDİNİZİ VE KURUMUNUZU SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANI RİSKLERİNDEN KORUYUN. TEMİZ BİR TOPLUM VE REKABETÇİ BİR EKONOMİ İÇİN SİZ DE KATKIDA BULUNUN !

DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Hasan KARAAL Mali Suçları Araştırma Uzmanı hkaraal@masak.gov.tr

Mali Suçları Araştırma Kurulu Maliye Bakanlığı, N Blok T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Maliye Bakanlığı, N Blok Dikmen Cad. 06100 Dikmen/ANKARA Tel : +90 (312) 415 37 67 Fax : +90 (312) 415 25 35 - 415 25 36 Web Sitesi: http://www.masak.gov.tr E-posta : webmaster@masak.gov.tr E-posta : ihbar@masak.gov.tr