I.Dünya Savaşı ve Mondros Ateşkes Antlaşması ÖZGÜ® GÜVE®CİN TA®İH NOTLA®I

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 Ekim 1918) Osmanlı Devletini Mondros’u İmzalamaya İten Nedenler: Çanakkale dışında bütün cephelerde yenilmesi. Müttefikleri ile bağlantısının kesilmesi. Wilson ilkelerine güvenilmesi.

MADDELERİ: Boğazlar itilaf devletlerine verilecek Güvenlik sorunu olan bölgeler işgal edilecek (7.madde) Doğudaki 6 vilayet (vilayet-i sitt) te karışıklık çıkarsa işgal edilecek.(24) Haberleşme itilaf dev. kontrolünde. Asayişi sağlayacak birlikler dışındaki Osmanlı ordusu dağıtılacak. (Terhis)

ERMENİ ve KÜRT DEVLETİ KURMA HAYALLERİ

MADDELERİ: Osmanlı’da bulunan savaş esirleri bırakılacak ama İtilaf devletleri elinde bulunanlar bırakılmayacak. Osmanlı’nın bütün liman ve madenleri İtilaf dev. kontrolünde olacak. Toros tünelleri ve demiryolları İtilaf devletlerinin denetimine verilecek.

Mondros Ateşkes Antlaşması ile; Demiryolları, limanlar ve madenler İtilaf devletleri’nin denetimine bırakıldı. BU DURUM: Osmanlı devletinin sömürge durumuna getirildiğinin kanıtıdır.

Mondros Ateşkes Antlaşması ile; Haberleşme (telgraf hatları) ve demiryolları itilaf devletlerinin denetimine bırakılacaktır. Buradan çıkan sonuç; İtilaf Devletleri: Ulusal örgütlenme ve direnişi engellemek istemiştir. İşgalleri kolaylaştırmak istemiştir.

MONDROS’UN UYGULANMASI İtilaf Devletleri, özellikle Mondros’un 7.maddesine dayanarak Anadolu’yu işgale başlamışlardır. 13 Kasım 1918 de İtilaf Devletleri donanması İstanbul’a girdi. İngilizler: Musul, Urfa, Antep, Maraş işgal edilmiştir. Karadeniz limanlarına da girmişlerdir. Fransızlar: Çukurova.

MONDROS’UN UYGULANMASI İtalyanlar: Antalya, Konya, Muğla, Kuşadası. Boğazlar ve bütün ulaşım ve haberleşme, itilaf devletleri tarafından denetim altına alınmış ve Osmanlı ordusu terhis edilmeye başlanmıştır.

Mondros Ateşkesi ile; Osmanlı fiilen sona ermiştir. Çünkü: Haberleşme hatları ve İstanbul denetim altına alındı. Ülke işgal edilmiş. Hükümet bağımsız karar alamaz olmuştur.

PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 Ocak 1919): Toplanma Amacı: İtilaf Devletlerinin yenilen devletler ile yapacakları barış antlaşmalarının koşularını belirlemek.

Bu Konferansta: İzmir’in Yunanlılara verilmesi kararlaştırılmış. (İTALYA !!!) Milletler Cemiyeti’nin kurulmasına karar verilmiştir. Mandater Sistem kabul edildi. (Bir ülkenin, Milletler Cem.adına başka dev. tarafından yönetilm) Doğu And. ERMENİ devleti !!!

Paris Barış Konferansında; I.Dünya Savaşında yenilmiş olan devletler ile yapılacak antlaşmaların koşullarını belirlemek için toplandı. İngiltere, Ege bölgesinde, güçlü bir devlet olan İtalya’yı istemiyordu. Bu yüzden bu bölgeyi Yunanistan’a vermiştir.

Paris Barış Konferansında; Burada vurgu: “İtalya’nın güçlü” olmasıdır. Bu durum: İngiltere ile İtalya arasında sömürgecilik ve Akdeniz hakimiyeti mücadelesinin olduğunun kanıtıdır.

İTALYA ve YUNANİSTAN ÇIKARLARI

İZMİR’İN İŞGALİ YUNANLILAR: Batı Anadolu’da Rumlar çoğunluktadır, (???) Türkler, Rumları öldürmektedir. (???) Geçmişten beri Ege bölgesi Yunan medeniyetine aittir, iddialarında bulunmuşlardır.

İZMİR’İN İŞGALİ İşgal Sonucunda; Ulusal bilinç uyanmış, (!!!) Kuvva-i Milliye ortaya çıktı, İngiliz-İtalyan ilişkileri gerginleşti, Amiral Bristol Raporu yayınlandı.

İZMİR’İN İŞGALİNDEN SONRA; Halk, kendi can ve mal güvenliğini sağlamak için Kuvva-i Milliye’yi kurdu. SONUÇ: İstanbul hükümeti’nin askeri ve siyasi gücünün kalmadığı, Halkın bağımsızlık ilkesini benimsemiş olduğudur.

AMİRAL BRİSTOL RAPORU ABD, İzmir ve çevresindeki Rum katliamı iddialarını araştırmak için bölgeye heyet göndermiştir. Katliam yalandır. Aksine Müslümanlar katledilmiştir. Müslümanlar çoğunluktadır. Bölgedeki Yunan kuvvetleri çekilip, İtilaf Kuvvetleri gelmelidir.

YARARLI (MİLLİ) CEMİYETLER ZARARLI CEMİYETLER MİLLİ VARLIĞA DÜŞMAN AZINLIKLARIN KURDUĞU

Milli (Yararlı) Cemiyetlerin Kurulma Nedenleri: Mondros’un 7.ve 24.madde. Ordu terhis edilmiş. Osmanlı Hükümeti İtilaf devletleri kontrolünde.

YORUM: Osmanlı otoritesinin bozulması, halkın direniş örgütleri kurmasına yol açmıştır. Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikeye düştüğü için kurulmuştur.

Milli (Yararlı) Cemiyetler: 1. İzmir Müdafaa-i Hukuk: İzmir’in işgalinden önce kurulmuş ve Rumların iddialarının yanlışlığını ispatlamaya çalışmıştır. 2. Reddi İlhak: İzmir’in işgalinden sonra silahlı direniş faaliyetlerinde bulunmuş ve Kuvva-i Milliye birliklerini kurmuştur. Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerini düzenlemiştir. 3. Trakya Paşaeli: Mavri Mira’ya karşı Edirne’de kuruldu.

Milli (Yararlı) Cemiyetler: 4. Trabzon Müdafaa-i Hukuk: Pontus Rumlarına karşı kuruldu. Erzurum kongresinden sonra Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk cemiyetine bağlandı. 5. Milli Kongre: İstanbul’da kuruldu. Basın-yayın yolunu kullandı. Kuvva-i Milliye tabirini ilk kez kullandı. 6. D.Anadolu Müdafaa-i Hukuk: Ermeni devleti kurulmasını önlemek için kuruldu. 7. Klikyalılar: Merkezi İstanbul’dur. Adana ve çevresinde Ermeni devleti kurmayı önlemek için kuruldu.

Yararlı Cemiyetlerin Ortak Özellikleri: * Bölgesel ve milliyetçidirler. * İşgallere karşı kuruldular. * Milli direniş bilinci uyandı. * Azınlık çalışmasını önlemek * Sivas kongresi ile birleştiler.

MİLLİ CEMİYETLER Bağımsızlık ilkesini benimsemişlerdir. Bu durum: İşgallere karşı olduklarını, Sömürgeciliğe karşı mücadele verdiklerini göstermektedir.

A.Azınlıkların Kurdukları: ZARARLI CEMİYETLER A.Azınlıkların Kurdukları: 1. Mavri Mira: Trakya, İstanbul ve Ege’yi Yunana bağlama amacındadır. 2. Etnik-i Eterya: 1894 yılında kurulmuştu. “Megalo İdea” hayali için çalıştı. 3. Rum Pontus: Karadeniz kıyı şeridinde büyük Pontus devletini kurmayı amaçladı. 4. Hınçak ve Taşnak: Wilson P.yararlanarak D.And ve Çukurova’da Ermeni dev.kurmak. 5. Makabi Alyans: Yahudilerin ayrıcalıklarının sürdürülmesi için kuruldu.

Zararlı (Azınlık) Cemiyetlerinin Özellikleri * İtilaf devletleri tarafından desteklenmişlerdir. * Osmanlıyı parçalama amacı var. * Ermeni, Rum ve Yahudi din adamları ve kiliseler yardım etti. * Bağımsız devlet kurmayı amaçladılar.

B. Milli Varlığa Düşman Cemiyetler: 1. Sulh ve Selamet-i Osmani: Padişaha bağlı. 2. Teali İslam: Hilafet ve Ümmetçiliğe bağlı. 3. Kürt Teali: D.Anadolu’da Kürt devleti kurmak. 4. İngiliz Muhipleri: İngiliz mandası. 5. Wilson İlkeleri: Amerikan mandası.

Milli Varlığa Düşman (Türkler tarafından kurulmuş) Zararlı Cemiyetler: Özellikleri: I. Milli mücadeleye karşı çıkıp, II. Manda ve Himayeyi savunmuşlardır. Bu durum: Bağımsızlığa ters düştüklerinin kanıtıdır.

KUVVA-İ MİLLİYE İlk kez Yunan işgaline karşı Batı Anadolu’da kurulmuştur. Bölgesel olarak kurulmuşlardır. TBMM’ye karşı çıkan bazı ayaklanmaları bastırmıştır. Daha sonra TBMM düzenli orduyu kurarak Kuvva-i Milliye birliklerinin görevine son vermiştir. (8 Ekim 1920)

Kuvva-i Milliye’nin Kaldırılma Nedenleri Düzensiz birlikler olmaları, Askerlik tekniğini iyi bilmemeleri, Halktan zorla para ve malzeme toplamaları, Suçluları kendileri yargılamaları, TBMM’nin aldığı bazı kararlara karşı çıkmaları.