ÖĞRETİM TASARIMI MODELLERİ
İki Temel Yaklaşıma Göre Öğretim Tasarımı Öğretim Tasarımı Evreleri Geleneksel Tasarım Etkinlikleri Yapılandırmacı Tasarım Etkinlikleri Analiz İçerik Öğrenen Öğretim ihtiyacı Öğretim hedefleri Bağlam Problem tanımlanması Anahtar kavramların tanıtılması Tasarım İş analizi Ölçüt-dayanaklı değerlendirme Öğretimsel kazanımlar Öğrenme sıralamasının yapılması (grup ve/ya da bireysel) Bağlama dayalı değerlendirme
İki Temel Yaklaşıma Göre Öğretim Tasarımı Öğretim Tasarımı Evreleri Geleneksel Tasarım Etkinlikleri Yapılandırmacı Tasarım Etkinlikleri Geliştirme Öğretsel materyallerin geliştirilmesi Öğrenme kaynaklarının yapılandırılması Uygulama Öğretmen: ileten, yöneten Öğrenen: alıcı, kazanan Odak: hedefin kazandırılması Öğretmen: başvurulan, destekleyen Öğrenen: yöneten, kontrol eden Odak: problem çözme Değerlendirme Öğrenenin ne bildiği Neyi nasıl bildiği Öğrenenin nasıl öğrendiği Bilmenin girdisini çıktısını bilmesi Hannafin ve Hill (2002)
ADDIE Modeli Analiz Tasarım Geliştirme Uygulama Değerlendirme
ADDIE Modeli Aşama Gerekenler Analiz Hedef kitle kimdir? Değerlendirme Tasarım Uygulama Geliştirme Aşama Gerekenler Analiz Hedef kitle kimdir? Neyi öğrenmeye ihtiyaçları var? Bütçe nedir? Ulaştırma olanakları nedir? Ne gibi sınırlılıklar vardır? Proje ne zaman tamamlanacak? Öğrenciler yetenekleri konusunda ne söylüyor? Tasarım Bilişsel becerilerin kazandırılmasına en uygun (web) ortamı seçin (Driscoll, 1998). Öğretimsel hedefleri yazın, ders planına ve modüllere göre bir yöntem seçin (Hall, 1997). Dersin içeriğine uygun etkileşimli bir (elektronik) ortam tasarlayın (Porter,1997).
ADDIE Modeli Aşama Gerekenler Geliştirme Gereken ortamı yaratın Analiz Değerlendirme Uygulama Geliştirme Tasarım Aşama Gerekenler Geliştirme Gereken ortamı yaratın (İnternetin güçlü yanlarını kullanarak) öğrenenlerin tercihleri ile örtüşecek farklı çoklu ortam bileşenleri kullanarak bilgileri sunun (Porter, 1997). Uygun etkileşim yöntemlerini belirleyin. Bunlar, öğrenenleri yaratıcı, yenilikçi ve geleceği araştırmaya istekli kılsın (Porter,1997). Sosyal bir ortam yaratacak ve öğrenenlerin işbirliği yapmasını sağlayacak etkinlikler planlayın (Simonson ve diğerleri, 2000).
ADDIE Modeli Aşama Gerekenler Uygulama Analiz Değerlendirme Uygulama Geliştirme Tasarım Aşama Gerekenler Uygulama Gereken materyalleri çoğaltıp dağıtın. Teknik aksaklıklardan kaynaklanabilecek problemlere karşı yedek bir plan hazırlayın (Simonson ve diğerleri, 2000). Değerlendirme Öğrenenleri hedefler doğrultusunda sınayın. Süreci öğretimsel standartlara göre test edin.
Dick ve Carey Modeli
ASSURE Modeli A Öğrenenlerin analizi Analyze Learners Genel özellikler Ön yeterlilikler Öğrenme stilleri S Kazanımların belirlenmesi State Objectives Beklentiler Performans durumları Kabul edilebilir performans derecesi Öğretim yöntem, medya ve materyallerinin seçimi Select Methods, Media and Materials Elde edilebilir materyallerin seçimi Var olan materyallerin elden geçirilmesi Yeni materyallerin tasarlanması
ASSURE Modeli Medya ve materyallerden yararlanma Utilize Media and Materials Materyallerin önizlemesi Materyal ve ortamın hazırlanması Öğrenme deneyimlerinin sağlanması R Öğrenen katılımını sağlama Require Learner Participation Sınıfta ya da etkinlikler sırasında öğrenenlerin bilgiyi işlemesi E Değerlendirme ve gözden geçirip düzeltme Evaluate and Revise Öğretim öncesi, sırası ve sonrasında Öğrenen, medya ve yöntemlerin değerlendirilmesi
Seels Modeli
Smith ve Ragan Modeli
Gerlach & Ely Modeli
Kemp ve Morrison EĞİTİM SÜRECİ DEĞERLENDİRME İHTİYAÇ HEDEFLERİ HEDEF KİTLENİN ÖĞRENME NİTELİKLERİNİ BELİRLEME ÖLÇME ARAÇLARINI GELİŞTİRME ÖĞRETİM ARAÇ VE MATERYALLERİNİ DESTEK HİZMETLERİ DÜZENLEME UYGULAMA İHTİYAÇ HEDEFLERİ DEĞERLENDİRME EĞİTİM SÜRECİ Kemp ve Morrison
Ayrıntılama Kuramı (Elaboration Theory) Ayrıntılama kuramı sıralanmış ve düzenlenmiş öğretim için bir model ortaya koymaktadır. Bilişsel alan için öğretim tasarımlarında kullanılabilir. Reigeluth kuramını, kavramsal, işlemsel, kuramsal tasarım ve planlama için ayrıntılı süreçler ortaya koyarak ifade etmiştir.
Ayrıntılama Kuramı (Elaboration Theory) Ayrıntılama kuramının anahtar ilkesi, öğrenenler fikir ve becerilerin özümsendiği anlamlı bir bağlam geliştirme ihtiyacı hisseder cümlesidir. Bu ana fikirle yola çıkan Ayrıntılama kuramının sekiz ana strateji bileşeni vardır. Bunlar: Düzenlenmiş ders yapısı: dersin odağını yansıtacak organizasyon yapısı belirleyin. Basitten karmaşığa doğru sıralama: Düzenlenmiş yapıya göre hazırlanmış ders basitten karmaşığa doğru bir sıralama içermelidir. Ders içindeki sıralamalar: Bilgi bileşenleri tabana alınarak tasarımda kullanılmalıdır. Özetleyiciler: Ders ve ünite bazında içeriğin gözden geçirilmesi. Sentezciler: Sentezlemenin amacı öğrencilerin yeni öğrendikleri bilgiler ile önceki bilgilerini kaynaştırarak özümsemeleri sağlanmalıdır. Analojiler: İçerik ile öğrenenlerin önceki bilgileri arasında ilişki sağlayın. Etkinleştiriciler: Bilişsel strateji etkinleştiricileri Öğrenen kontrolü: Öğrenciler, hem içerik hem de öğretsel stratejileri kullanmak konusunda yüreklendirilmelidir.
ARCS Modeli Satisfaction (Tatmin-Doyum) Attention (Dikkat) Confidence (Güven) Relevance (İlişki-Uygunluk)
ARCS Modeli Dikkat Algısal uyandırma Öğrenenlerin ilgisini çekebilmek için ne yapmalıyım? Sorgusal uyandırma Sorgulama becerisini nasıl harekete geçirebilirim? Değişkenlik Dikkatlerini sürekli uyanık tutabilmek için çeşitli taktikleri nasıl kullanabilirim? Uygunluk Kazanım (hedef) tanıtımı Öğrenenlerin ihtiyaçlarına nasıl cevap verebilirim? Güdü eşlemesi Öğrenenlere nasıl ve ne zaman uygun seçenek ve sorumluluk verebilirim? Benzerlik Öğrenenlerin deneyimleriyle örtüşen öğrenme yaşantılarını nasıl düzenleyebilirim?
ARCS Modeli Güven Öğrenme gereklilikleri Başarı için olumlu beklentinin yapılandırılmasına nasıl yardımcı olabilirim? Başarı fırsatları Öğrenme deneyimleri, öğrenenlerin yeterliliklerine inancını nasıl destekleyip artırabilir? Kişisel kontrol Öğrenenler başarılarının kendi güç ve yeteneklerine bağlı olduğunu nasıl bilebilir? Doyum İçsel pekiştireçler Öğrenenlerin yeni edindikleri bilgi ve yetenekleri kullanmaları için nasıl fırsatlar sağlayabilirim? Dışsal ödüller Öğrenenlerin başarısı ne ile pekiştirilebilir? Adalet Öğrenenlerin başarıları ile ilgili olumlu duygular hissetmesine nasıl yardımcı olabilirim?