Ölçme ve Değerlendirmede Yeni Yaklaşımlar Arş. Gör. Ferudun SEZGİN

Sunu İçeriği Ölçme ve Değerlendirme Kavramları Neden Ölçme ve Değerlendirme Geleneksel ve Yeni Değerlendirme Yaklaşımları Sonuç ve Süreç Değerlendirmesi Otantik Değerlendirme Yeni Öğretim Programlarında Benimsenen Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımının Özellikleri Performans Değerlendirme Performans Değerlendirme Kullanılan Başlıca Yöntemler Performans Ödevleri Projeler Öğrenci Ürün Dosyaları

Sunu İçeriği Performans Değerlendirme Araçları Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubrik) Analitik Bütüncül (Holistik) Kontrol Listeleri Hikaye-Anektod Kayıtları Öz Değerlendirme Akran Değerlendirme Tutum Ölçekleri Kavram Haritaları Hangi Ölçme ve Değerlendirme Araç ya da Yöntemleri Seçilmelidir?

Tanıtım Seminerlerinden Beklentiler % Yeni programlarla ilgili daha ayrıntılı basılı materyal sağlanması 84.8 Müfettiş ve formatörlerce uygulamaya yönelik daha ayrıntılı/uygulamalı çalışmalar yapılması 54.3 Internet üzerinden uygulama örneklerinin sağlanması 59.3 Okul içinde zümre öğretmenlerinin yeni program ile ilgili uygulama örnekleri üzerinde çalışmalar yapmaları 55.6

Bilgilendirilmeye İhtiyaç Duyulan Alanlar İhtiyaç alanı % Programların yapısı ve içeriği 54.3 Uygulama örnekleri 86.9 Yeni programda ölçme ve değerlendirme uygulamaları 69.1 Yeni programların uygulanmasında kullanılacak öğretim yöntem ve teknikleri 64.4 Yeni programlarla birlikte ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve öğretmen kılavuz kitaplarının nasıl kullanılacağı 63.9

Ölçme Ölçme, bir betimleme (tanımlama) işlemidir. Ölçme, bireylerin ya da nesnelerin belirli özelliklere sahip olup olmadığının, sahiplerse sahip oluş derecesinin belirlenerek sonuçların sembollerle ve özellikle sayı sembolleriyle ifade edilmesidir. Ölçme, niteliklerin nicelleştirilmesi işlemidir. Ölçme, bir betimleme (tanımlama) işlemidir.

Değerlendirme Değerlendirme ise, ölçme sonuçlarını bir ölçütle kıyaslayarak, ölçülen nitelik hakkında bir karara varma sürecidir. Değerlendirme, bir yargılama işlemidir ve ölçme sonucunun bir ölçütle karşılaştırılmasına dayanır.

Ölçme Değerlendirme A öğrencisinin 65 Niteliğin miktarı belirlenir. B öğrencisinin 40 Niteliğin miktarı belirlenir. A geçti ya da başarılı B kaldı ya da başarısız Miktarın yeterli olup olmadığına karar verilir.

Değerlendirmenin Öğeleri Ölçme Ölçüm Ölçüt İşlem

Değerlendirme Ölçme sonucunda elde edilen ölçümlerin bir ölçütle karşılaştırılarak nitelik hakkında yargıda bulunma sürecine değerlendirme denir.

Neden Ölçme ve Değerlendirme? Tanılama: Öğrencilerin zayıf ve güçlü yanlarını ve belirli alanlardaki gelişimlerini saptama. Seçme / Yerleştirme: Öğrencileri çeşitli programlara seçme ya da uygun öğretim düzeylerine ayırma. Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Öğrencilerin uygun eğitsel ve mesleki kararlar vermesine yardım.

Neden Ölçme ve Değerlendirme? Sertifikasyon: Belirli bir ölçüt alanında yeterliği (ustalığı) belirleme. Karar verme: Öğretim program ve yöntemlerinin etkililiğini ve değerini saptama. Kanıtlama: Kaynak sağlayıcılara harcamaların işe yarayıp yaramadığına ilişkin veriler sunma. Araştırma / Planlama: İleri araştırmalara ihtiyaç duyulan alanları belirleme.

Neden Ölçme ve Değerlendirme? Öğretmen: Öğrencilerim belirtilen ders amaçlarına ne ölçüde ulaştılar? Konuya ne kadar zaman ayırmalıyım? Konuyu daha etkili bir yolla sunabilir miyim? Öğrencilerim bu dersin hangi bölümlerini daha önemli buldu? Öğrencilerime hangi notları vereyim?

Öğretmenler için: Öğrencilerin belirli kazanımlara ulaşma düzeylerine ilişkin veriler sağlar. Öğrenmenin iyileştirilmesi için gerekli tanısal veriler sağlar. Öğretim tasarımına yardım edecek geribildirim sağlar. Öğretimin (kullanılan yöntem ve yaklaşımların) etkililiğini belirlemeye yarayacak veriler sağlar. Programın hedeflerine ulaşılıp ulaşılamadığını belirlemek için gerekli verileri sağlar. Öğrencilere not vermek için kullanılacak veriler sağlar.

Neden Ölçme ve Değerlendirme? Öğrenciler: Ders içeriğini öğrendim mi? Bu dersi daha iyi öğrenmek için ne yapmalıyım? Öğretmenimin bu derste en çok neye önem verdiğini biliyor muyum? Bu dersten kaç alıyorum?

Öğrenciler için: Dikkatlerini önemli hususlara yöneltir, böylece öğrenmede etkililiği arttırır. Öğrenilenlerin hatırda tutulmasına ve transferine katkıda bulunur. Öğrencilerin zayıf ve güçlü yönlerini tanımaları için gerekli verileri sağlar. İyi tanımlanmış ölçütler ve beklentiler sayesinde öğrencilerin öz değerlendirme ve öz yönetim becerilerini arttırır. Burs alma, üst eğitim kurumlarına geçiş ya da iş başvurularında kullanılabilecek somut ölçütler (notlar) sağlar.

Yönetici ve İşverenler için: Kaynakların tahsisinde kullanılabilecek veriler sağlar. Personele ilişkin, işe alma, işten çıkarma, hizmet içi eğitim gibi alınabilecek kararlarda kullanılabilecek veriler sağlar. İstihdam edilecek kişilerin neleri ne ölçüde öğrendiklerine ilişkin veriler sağlar.

Amaç Geçerli, Güvenilir, Kullanışlı, Adil, Duyarlı ve Yapıcı bir değerlendirme

Güvenilir Ancak Geçerli Olmayan Test Sonucu (Tutarlı ancak hatalı ölçüm) Hedef

Hem Geçerliği Hem de Güvenirliği Düşük Test Sonucu (Hem tutarsız hem de hatalı ölçüm) Hedef

Hem Geçerliği Hem de Güvenirliği Yüksek Test Sonucu (Hem doğru hem de tutarlı ölçüm) Hedef

Geleneksel ve Yeni Değerlendirme Yaklaşımları Geleneksel Yaklaşım: Sonuca odaklı Bilginin hatırlanması Yazıya dayalı görevler Yeni Yaklaşım: Sürece odaklı Bilginin uygulanması Otantik görevler

Geleneksel ve Yeni Değerlendirme Yaklaşımları Geleneksel Yaklaşım: Tek doğru cevap Örtülü ya da belirsiz ölçütler Öğretimin sonunda Yeni Yaklaşım: Birden fazla doğru cevap Açık ve belirgin ölçütler Öğretim sırasında

Geleneksel ve Yeni Değerlendirme Yaklaşımları Geleneksel Yaklaşım: Çok az geribildirim Yazılı sınavlar Tek yöntemle ölçüm Yeni Yaklaşım: Yeterli ve zamanında geribildirim Performansa dayalı ölçümler Çoklu yöntemlerle ölçüm

Geleneksel ve Yeni Değerlendirme Yaklaşımları Geleneksel Yaklaşım: Zaman zaman yapılan ölçümler Birbirinden ayrılmış-kopuk becerilerin ölçümü Yeni Yaklaşımı: Sürekli ölçüm Birbirini tamamlayan becerilerin ölçümü

SONUÇ? SÜREÇ? Sonuç Değerlendirmesi: Süreç Değerlendirmesi: Öğretim sonunda amaçlanan hedeflere ulaşıldı mı? Öğrenci kazanımları ne düzeyde gerçekleşti? Öğrenmeyi değerlendirme Öğretimin bitiminde Not verme Süreç Değerlendirmesi: Öğrenmeyi (ya da programı ya da ürünü) nasıl geliştirebiliriz, artırabiliriz? Öğrenme için değerlendirme Öğretim sürerken Geribildirim verme/alma

Sonuç Değerlendirmesi Avantajları: Öğrencilere not verme ve yerleştirme için gereklidir. Öğretmen ve okul için ölçülebilirlik sağlar. Öğretimsel yöntemlerin değerlendirilmesi için araçtır. Öğrenciyi ders materyaline yönlendirir.

Sonuç Değerlendirmesi Dezavantajları: Notlara aşırı güvenme eğilimine yol açabilir. Yüksek önemi nedeniyle kopyayı körükleyebilir. “Testlerin öğretilmesi” sonucunu doğurabilir. Hataların düzeltilmesi için geribildirim sağlamaz.

Süreç Değerlendirmesi Avantajları: Kavramsal hataların belirlenmesine imkan tanır. Öğretimin etkililiğini artırmak için veri sağlar. Öğrenmeyi iyileştirmek için geribildirime imkan verir. Sonuçlarının doğası nedeniyle kopyaya yol açmaz.

Süreç Değerlendirmesi Dezavantajları: Öğrencileri motive etmek güç olabilir. Etkili geribildirim oldukça fazla zaman alır. Değerlendirme işlemi süreklilik gerektirir. Kalabalık sınıflar için uygun olmayabilir.

Otantik Değerlendirme Öğrencileri günlük hayatlarında her gün yaşadıkları veya yaşayabilecekleri ya da bunları temsil eden durumlarla karşı karşıya bırakarak yapılan değerlendirmedir. Değerlendirmede yapılacak iş ya da çözülecek soru, bir şekilde gerçek hayatla bağlantılı olmalıdır. Doğrudan gerçek yaşamla ilişkili bir değerlendirme

Otantik Değerlendirme NEDEN? Doğrudan ölçüm Öğrenme için de bir araç Farklı beceri ya da yeteneklerin kullanılması Gerçek yaşam becerilerinin geliştirilmesi

Otantik Değerlendirme NEDEN? Üst düzey becerilerin geliştirilmesi Yaratıcı ya da sıra dışı fikir veya cevapların da ortaya konulması Farklı yeteneklerin bütünleştirilmesi Öz değerlendirme İşbirliği

Otantik Değerlendirme Zayıf Yanları: Zaman alır. Puanlama öznel olabilir. Kalabalık sınıflar için uygun olmayabilir. Yaratıcılık gerektirir.

Yeni Öğretim Programlarında Benimsenen Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımının Özellikleri Sonucun yanı sıra sürece de odaklanma, Bilginin hatırlanmasından ziyade uygulanmasına ve yapılandırılmasına önem verme, Yazıya dayalı soyut görevlerden çok, gerçek hayata ilişkin, performansa dayalı görevlere önem verme, Tek doğru cevap yerine çok doğru cevap üretmeye önem verme, Örtülü, belirsiz ölçütlerden ziyade açık ve belirgin ölçütleri tercih etme,

Yeni Öğretim Programlarında Benimsenen Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımının Özellikleri Sadece öğretimin sonunda değil, öğretimin her aşamasında sürekli ölçme ve değerlendirme etkinlikleri gerçekleştirme, Not vermenin yanı sıra etkili ve zamanında geribildirime ağırlık verme, Tek yöntemle ölçüm yerine çok yöntemle ölçüm yapma, Ne kadar öğrenildiğini tespit etmenin yanı sıra nasıl öğrenildiğini de belirleme, Rekabet yerine işbirliğini destekleme.

Performans Değerlendirme Öğrencilerin, bilgi ve becerilerini ortaya koyarak oluşturdukları çalışma, ürün ya da etkinliklerin değerlendirilmesi sürecidir.

Performans Değerlendirmenin Avantajları Bilginin kullanılması ve gerçek yaşam durumlarına uygulanması, Performans değerlendirme kaynaklarının uyarlanabilir ve tekrar kullanılabilir olması, Analitik ve bütüncül değerlendirmeye uygunluk, Gelişim sürecinin gözlenebilmesi.

Hangi Tür Etkinlikler Kullanılabilir? Ürünler: Kompozisyon, makale yazma, grafik çizme, deney düzeneği oluşturma, vb. Üst düzey düşünme becerileri: Bilgiyi edinme, düzenleme, kullanma, vb. Gözlenebilir performanslar: Deney yapma, kroki, resim çizme, bir araç yapma, vb. Kişisel ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem verme, kendini ifade etme, sunum yapabilme, vb.

Performans Değerlendirmenin Aşamaları Amaçların belirlenmesi ya da kazanımların gözden geçirilmesi: Öğrenciler neleri yapabilmeli, hangi bilgi ve becerilere sahip olmalı Sonuçta ulaşılmak istenen nedir? Ölçülebilir olmalı, Kapsamı çok geniş ya da dar olmamalı, Öğrencilerin ve velilerin de anlayabileceği açıklık ve netlikte ifade edilmeli.

Performans Değerlendirmenin Aşamaları 2) Performans görevinin seçilmesi: Amaçlara ne ölçüde ulaşıldığını belirlemek üzere değerlendirme yapılacak ürün ya da etkinlikler belirlenir. Bu değerlendirmeyi yapmadan önce öğrencilere öğretilmesi gereken başka konular var mı? Hangi araç-gereçlere ihtiyaç olacak? Sınıfta özel düzenlemeler yapmak gerekiyor mu? Ne tür yardım ya da müdahaleler öğretmen tarafından sağlanacak? Öğretmenin sunamayacağı yardımlar neler? Ne kadar süre gerekli?

Performans görevi, Önemli bir kavram ya da beceriye odaklanıyor mu? Gerçek hayatla bağlantısı var mı? Öğrenci buradan elde edeceklerini kullanabilir mi? Öğrencinin çeşitli bilgi, beceri, tutum ve alışkanlıklarını bir arada kullanabileceği nitelikte mi? Güvenli ve ekonomik mi? Öğrenciyi çok yönlü düşünmeye, makul düzeyde risk almaya yönlendiriyor mu? Çeşitli öğrenme stillerine sahip öğrenciler için uygun mu? Öğrencilerin nihai ürün ya da sunumun biçimi hakkında söz hakları var mı?

Performans Değerlendirmenin Aşamaları 3) Ölçütlerin belirlenmesi: Söz konusu ürün ya da etkinliğin başarılı performansının ölçütleri nedir? 4) Performansın puanlanması:

Performans Değerlendirmede Kullanılan Başlıca Yöntemler Performans Ödevleri Projeler Öğrenci Ürün Dosyaları

Performans Ödevi Performans ödevleri, öğrencinin sahip olduğu bilgi ve becerilerini günlük yaşamla da ilişkilendirerek ortaya koymasını gerektiren kısa dönemli çalışmalardır. Öğrencinin gerçekleştirdiği ya da tamamladığı ve belirli performans ölçütlerine göre öğretmen, öğrenci ya da arkadaşları tarafından değerlendirilen etkinlik ya da görevden oluşur. Performans ödevi, öğrencilerin bilgi ve becerilerini gerçek yaşam durumlarına uygulamalarını gerektirir.

Performans Ödevi (Örnek) Sınıf: 2 Süre: 1 saat Araç ve gereç: Çalışma kâğıtları, makas, yapıştırıcı. Görev: Size bazı canlıların resimleri ile bunların yuvalarının resimleri verilmiştir. Bu canlılarla yuvalarını eşleştirin. Yapacaklarınız; Birinci çalışma kâğıdındaki (Çalışma Kağıdı-1) canlıların ve yuvalarının resimlerini kesin. İkinci çalışma kâğıdındaki kutucukların her birine bir canlı ile yuvasının resmini yapıştırın. Aşağıdaki boşluğa canlıların neden yuvaya ihtiyaçları olduğunu yazın. ……………………………………………………………………………………………… Canlıların yuvaları olmasaydı neler olurdu? Açıklayın. ……………………………………………………………………………………………...

ÇALIŞMA KÂĞIDI-1

ÇALIŞMA KÂĞIDI-2

Dereceli Puanlama Anahtarı Canlılar ile Yuvalarını Eşleştirme Puan Tanımlayıcı İfadeler 4 Resimleri verilen tüm canlılarla yuvalarını doğru olarak eşleştirmiş, eşleştirdiklerini istenilen yere yapıştırmıştır. 3 Resimleri verilen canlıların yarıdan fazlasının yuvalarını doğru olarak eşleştirmiş, eşleştirdiklerini istenilen yere yapıştırmıştır. 2 Resimleri verilen tüm canlıların yarıdan azının yuvalarını doğru olarak eşleştirmiş, eşleştirdiklerini istenilen yere yapıştırmıştır. 1 Resimleri verilen canlılardan birisinin yuvasını doğru olarak eşleştirmiş. Diğerlerini yanlış eşleştirmiştir. Yuva İhtiyacını Açıklama Canlıların yuvalarının olmasının gerekçelerini doğru olarak açıklamış ve yuvaları olmaması durumunda olabilecekleri örneklerle doğru olarak belirtmiştir. Canlıların yuvasının olmasının gerekçelerini açıklamış ve yuvaları olmaması durumunda olabilecekleri belirtmiş fakat her ikisinde de çelişkili açıklamalar yapmıştır. Canlıların yuvasının olmasının gerekçelerini ya da yuvaları olmaması durumunda olabileceklerden birisini açıklamıştır. Canlıların yuvasının olmasının gerekçelerini ve yuvaları olmaması durumunda olabileceklerle ilgisiz açıklamalar yapmıştır.

Bu çalışmayı yaparken izleyeceğiniz yol: Sevgili öğrenciler... Sizden sınıf ve okul panolarında sergilenmek üzere aşağıdaki konuların birinden, iki hafta içerisinde bir afiş hazırlamanız beklenmektedir. Bu çalışma, sizin yaratıcı düşünme, karar verme, estetik zevk kazanma ve araştırma yapma becerilerinizin gelişmesine yardımcı olacaktır. Konularınız: Umut Mutluluk Kaygı Yalnızlık Özlem Bağışlama Takdir etme İdealler Mizah Bu çalışmayı yaparken izleyeceğiniz yol: Yukarıdaki konulardan birini seçiniz. Daha önce yapılmış afiş örneklerini inceleyiniz. Konunuzla ilgili bir afiş tasarımı yapınız. Afişinize bir slogan bulunuz. Afiş tasarımınızı resim öğretmenine göstererek görüşlerini alınız. Tasarımınızda varsa düzeltmeler yapınız. Tasarımınıza son şeklini veriniz.

Örnek Yandaki resimlerde bir bölgede 1960 ile 2000 yılları arasında, insanların doğayı değiştirerek ondan farklı şekilde yararlanma biçimleri gösterilmiştir.

Örnek Bu bölgede yaşıyor olsaydınız; Meydana gelen değişikliklerin yaşantınıza ne gibi olumlu etkileri olurdu? Bunlardan bir tanesini açıklayınız. Meydana gelen değişikliklerin yaşantınıza ne gibi olumsuz etkileri olurdu? Bunlardan bir tanesini açıklayınız. Meydana gelen değişiklikler nedeniyle hangi doğal afetlerle karşılaşabilirdiniz? Gerekçeleriyle açıklayınız. Bu doğal afetleri önlemek için nasıl bir çözüm yolu önerirsiniz? Bölgedeki değişikliklerin hayatınıza getirdiği olumlu ve olumsuz etkileri düşünerek, aynı bölgede farklı zamanlarda yaşamak zorunda olsaydınız, hangi zamanı tercih ederdiniz? Neden?

Örnekler Bir gazete makalesi yazın. Bir oyun düzenleyin / planlayın / icat edin. Bir metin ya da konuşmanın ana hatlarını yazın. Herhangi bir şey için bir sınıflama şeması geliştirin, kategorileri açıklayın ve doğruluğunu savunun. Bir piyes yazın. Bir resim sergisi veya müzedeki sunumları tasvir eden ve açıklayan bir gazete makalesi yazın. Müzik veya resim çalışmalarını ait oldukları döneme veya kültüre göre sınıflandırın.

Örnekler Bir yanardağ modeli yapın. Bir kuş yuvası yapın.

Projeler Daha uzun süreli ve kapsamlı, daha fazla yaratıcılık ya da üst düzey beceri gerektiren performans ödevlerine ise proje adı verilir. Proje çalışmaları, ünitelerde yer alan kazanımları kapsayan ayrıntılı ödevlerdir. Bireysel ya da grup olarak yapılabilir. Proje konusu, öğrenci tarafından veya öğretmenin hazırlayacağı listeden seçme yoluyla belirlenebilir. Öğrenci, projenin amacını, izlenecek yolları, kullanılacak malzemeleri ve karşılaşılacak olası durumları önceden planlar.

Proje Sürecinin Olumlu Yanları Yaratıcılık, araştırma, iletişim gibi üst düzey zihinsel becerileri geliştirir. Bilimsel süreç becerilerinin gelişmesine yardımcı olur. Grupla çalışma becerisinin geliştirilmesini sağlar. Teknolojiyi kullanma becerisi kazanmalarına yardımcı olur. Yaparak, yaşayarak, inceleyerek bilgi kazanırlar. Yapılandırmacı öğrenme kuramı için uygun yöntemlerden birisidir.

Örnek Proje – 1 Örnek Proje – 2

Örnek Proje Konusu Kendinizi yurt dışından ülkemize göç etmiş birisi olarak kabul edin. Bir dönem boyunca bu konumdaki bir kişi olarak duygu ve düşüncelerinizi anlatan bir günlük tutun. Geldiğiniz ülkeyi tanıtan bir sergi hazırlayın. Geldiğiniz ülke ve ülkemizi … açılarından karşılaştırın.

Örnekler Tüketici tercihlerine ilişkin bir oylama yapın, sonuçları grafikle ifade edin, sonuçları tartışın. Yörenizi tanıtan bir turistik broşür hazırlayın. Mahallenizin bir haritasını çizin.

Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolio) Öğrenci ürün dosyası, öğrencinin bir öğrenme alanındaki çaba, başarı ve gelişimini kanıtlayan, belirli bir zaman dilimindeki (bir dönem, bir yıl) çalışmalarının, organize edilmiş sistemli bir koleksiyonudur. Ürün dosyalarında sınav kağıtları, resimler, fotoğraflar, ses ya da görüntü kayıtları, performans görevleri, projeler, her türlü değerlendirme formları, vb. yer alır.

Öğrenci Ürün Dosyası Öğrenci ürün dosyası, bir öğrencinin, öğrenme ortamındaki çabalarını, gelişim aşamalarını ve ortaya koyduğu başarıyı planlı ve sistemli bir şekilde incelemeye olanak sağlayan çalışmasıdır. Bu çalışma sırasında öğrencinin gelişimi, velisi ve öğretmeni tarafından rahatlıkla izlenebilir. Öğrenci ürün dosyası aynı zamanda öğrenci ve öğretmen için bir değerlendirme yöntemidir.

Öğrenci Ürün Dosyasının Kullanılma Amaçları Öğrencinin öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek ve öğrencilere kendi kendini değerlendirme becerisi kazandırmak, Müfredata bağlı olarak gerçekleştirilen yazılı ve sözlü değerlendirmelerin ve standart testlerin dışına çıkarak, alternatif bir değerlendirme yöntemi geliştirmek, Öğrencinin gelişimini kanıtlarla ve daha sağlıklı izleyebilmek, Öğrencinin gelecekteki öğrenmelerine bilgi sunmak ve ışık tutmak, Öğrencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını geliştirmek,

Öğrenci Ürün Dosyasının Kullanılma Amaçları Öğrencilerin arkadaşlarının gelişimini izleyerek birbirlerine yardımcı olmalarını sağlamak ve böylelikle gelecekte yapacakları ekip çalışmalarına başlangıç oluşturmak, Öğretmene eğitsel kararlar vermede yardım etmek, Aile ile iletişimi sağlamak, Ürün ve süreci değerlendirmek için bilgi toplamayı sağlamak, Programın amaçlarını değerlendirmek için eğitimcilere yardım etmek, Yazma, okuma ve düşünme becerileri arasında bağlantı sağlamak, Öğrencilerin çalışmalarının değerlendirilmesine katılımlarının sağlanması yoluyla onların çalışmasını teşvik etmek.

Öğrenci ürün dosyalarında, Öğrenci ürün dosyalarının ne olduğunu ve öğrencilerin ne yapmaları gerektiğini anlamayı sağlayacak açıklamalar, Öğrencilerin taslak halinde ya da bitmiş ürünleri, ödevleri, Diyagramlar, fotoğraflar, resimler, Grup ödevleri ve projeler, Öğretmen anekdotları, Öğretmen kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarları, Öğrencilerin tekrar yapmak/geliştirmek istediği ödevler, Ödevlerin içinden seçtiği örnekler yer alabilir.

Öğrenci Ürün Dosyası İki Temel Aşama 1) Öğrenci Ürün Dosyalarının İçeriğinin Belirlenmesi 2) Öğrenci Ürün Dosyalarının Değerlendirilmesi

Öğrenci Ürün Dosyalarının İçeriğinin Belirlenmesi Öğrenci ürün dosyasının amacının belirlenmesi Öğrenci ürün dosyasında bulunacak çalışmaların seçilmesi Öğrenci ürün dosyasındaki çalışmalara ait değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi

Öğrenci Ürün Dosyalarının İçeriğinin Belirlenmesi 1. Öğrenci ürün dosyası politikası belirleme 2. Çalışma örnekleri toplama 3. Fotoğraf çekme 4. Öğrenme süreci için kayıt defteri tutma

Öğrenci Ürün Dosyalarının Değerlendirilmesi Birinci yaklaşımda, öğrenci ürün dosyasının içindeki her bir çalışma ayrı ayrı puanlanır ve bu puanların aritmetik ortalaması ürün dosyasının puanını belirler. İkinci yaklaşımda (analitik puanlama sistemi), farklı performanslar için ayrı puanların verildiği analitik bir puanlama sistemi kullanılır. Üçüncü yaklaşım ise, öğrenci ürün dosyasının içindeki çalışmaların tümüne özelliğine ve bütün içindeki ağırlığına göre genel bir puan vererek değerlendirmektir.

Performans Değerlendirme Araçları Dereceli Puanlama Anahtarı Kontrol Listeleri Hikaye-Anektod Kayıtları Öz Değerlendirme Akran Değerlendirme Tutum Ölçekleri Kavram Haritaları

Dereceli Puanlama Anahtarı Bir ürünün, çalışmanın, etkinliğin ya da cevabın niteliğinin değerlendirmesinde kullanılan puanlama rehberidir. Bir tür dereceleme ölçeği gibi düşünülebilir.

Dereceli Puanlama Anahtarı Temel Unsurlar 1) Değerlendirme ölçütleri 2) Performans düzeyleri 3) Ölçüt tanımlamaları 4) Puanlama stratejisi

Örnek Dereceli Puanlama Anahtarı (Araştırma için) Ölçütler 1 2 3 Kaynakların sayısı 1x 1–4 5–9 10–12 İçeriğin doğruluğu 3x Çok fazla yanlış Çok az yanlış Açık bir yanlış yok Organizasyon (düzenleme) İçeriğin ve kaynakların düzenlenmesinde sorun var. İçeriğin ve kaynakların düzenlenmesi kısmen kabul edilebilir. İçeriğin ve kaynakların düzenlenmesi uygun. Kaynakların kullanımı Kaynakların çok azı etkili kullanılmış. Kaynakların çoğu etkili kullanılmış. Tüm kaynaklar, etkili kullanılmış.

Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı Ürünün temel ölçütleri belirlenir. Performans, her bir ölçüt için ayrı ayrı değerlendirilir.

Öğrenci Ürün Dosyasının Değerlendirilmesinde Kullanılabilecek Bir Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı

Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı Performans, bir bütün olarak değerlendirilir. Her bir performans düzeyi, tüm ölçütlere göre davranışı yansıtır.

Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı (Sözlü Sunum) Mükemmel Genellikle göz teması kuruyor Ses seviyesi her zaman uygun Sunum boyunca istekli Özet tamamen doğru Yeterli Ses tonu genellikle uygun Sunumun genelinde istekli Özette bir veya iki hata var Gelişmekte Bazen göz teması kuruyor Ses tonu bazen uygun Sunumda ara sıra isteklilik gösteriyor Özette bazı hatalar var Yetersiz Nadiren göz teması kuruyor veya hiç göz teması kurmuyor Ses tonu uygun değil Sunumda nadiren isteklilik gösteriyor Özette çok fazla hata var

Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı 5 = Konu, ortam ve karakterler iyi organize edilmiş ve tam olarak işlenmiş. Kim, ne, nerede, ne zaman ve neden sorularının cevapları ilgi çekici bir dil ve yeterli detaylarla açıklanmış. 4 = Yukarıda sözü edilenlerin çoğu açısından hikaye yeterli ancak birkaç boyutun biraz daha geliştirilmesi gerekli. 3 = Hikayenin bazı boyutları yeterli, ancak 4. kategorideki kadar detay ve organizasyon yok. 2 = Hikayenin birkaç bölümü fena değil, ancak organizasyon ve kullanılan dilin iyileştirilmeye ihtiyacı var. 1 = Hikaye ayrıntı ve organizasyona dikkat edilmeden ele alınmış.

Kontrol Listesi Belirli bir etkinlik ya da ürün için hazırlanan performans ölçütlerinden oluşan listedir. Her bir ölçüt için evet/hayır ya da var/yok biçiminde iki seçenekli bir ölçek kullanılır.

Kontrol Listesi (Sözlü Sunum Becerisi) Öğrencinin Adı-Soyadı: Tarih: Ölçütler Evet Hayır Dinleyiciyle göz teması kuruyor. Beden dilini etkili kullanıyor. Anlaşılır bir tonda konuşuyor. Yerinde vurgulamalar yapıyor. Akıcı konuşuyor. Gereksiz sesler çıkarmıyor. Düzgün ifadeler seçiyor. Gereksiz tekrar yapmıyor. Düşüncelerini ifade edebiliyor. Bilgiyi organize edebiliyor. Sonuç bölümünde özetleyebiliyor.

Kontrol Listesi (Kısa Cevaplı Maddelerle Hazırlanmış Bir Teste İlişkin) Soru İfadeleri Evet Hayır 1. Sorular, kazanımları ölçmek için en uygun sorular mıdır? 2. Sorular bir sayı, sembol, kelime veya kısa bir cümleyle cevaplanabilir mi? 3. Kitap dilinin kullanımından kaçınılmış mı? 4. Sorular sadece bir tane seçeneğin doğru olacağı biçimde sorulmuş mu? 5. Bırakılan boşlukların uzunluğu eşit mi? 6. Cevap boşlukları sorunun en sonunda mı? 7. Sorularda ipucu olacak mı? 8. Sayısal cevapların kesinlik derecesi belirtilmiş mi? 9. Sayısal sorular için kullanılacak olan birim belirtilmiş mi? 10. Sorular yazım hatalarını en aza indirecek biçimde sorulmuş mu? 11. Soru başka biçimde sorulduğunda, soru hala istenen hedefi ölçebiliyor mu?

Hikaye-Anektod Kayıtları Öğretmenin sınıfta yapılan değerlendirme yöntemleriyle elde edilemeyen performans görevi sırasında öğretmen tarafından gözlenen davranışlar hikaye edilir. Öğretmen, daha sonra bu kayıtlardan yola çıkarak öğrencilerin performans standartlarını ne ölçüde gerçekleştirdiklerine karar verebilir.

Anektod Kaydı Öğrenci: ………………………… Tarih: ………….. Olay: Etkinlik: Detaylar: Yorum: Öğretmen:

Öz Değerlendirme Belli bir konuda bireyin kendi kendisini değerlendirmesine, öz değerlendirme denir. Başka bir anlatımla, öğrencilerin kendi öğrenmeleriyle, özellikle öğrenme sonuçları ve başarılarıyla ilgili yargıda bulunmalarıdır.

Öz değerlendirme, öğrencinin; Kendini değerlendirmesine, kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımasına yardım eder. Motivasyonunun yükselmesini sağlar. Değişik durumlarda davranışlarını kontrol altına alabilmesine yardımcı olur. Öğrenme-öğretme sürecinin bir parçası olduğunu hissetmesini sağlar. Kendisine dışardan bakma yetisini geliştirir.

Öz Değerlendirme (Örnek-1) Problemin yönergesini anladım.___ Probleme bir cevap buldum.___ Bu problemi bir başkasına açıklayabilirim.___ Bu problemi çözerken zevk aldım.___ Bu problem çok zordu.___ Bu problem çok kolaydı.___ Bu problem tam bana göreydi.___ Daha önce böyle bir problem hiç görmedim.___ Bu problem bana çözdüğüm başka problemleri hatırlattı.___ Böyle başka problemler de çözmek isterim.___ 1: Evet 2: Emin Değilim 3: Hayır

Öğrencilerin Değerlendireceği Davranışlar Öz Değerlendirme Formu (Örnek-2) Bu form, kendinizi değerlendirebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmalarınızı en doğru yansıtan seçeneğe (X) işareti koyunuz. Daha sonraki üç soruda ise (9, 10 ve 11), cevaplarınızı boş bırakılan yerlere yazınız. Adı ve Soyadı: Tarih: Sınıfı: No: Öğrencilerin Değerlendireceği Davranışlar Dereceler Her zaman Bazen Hiçbir zaman 1. Başkalarının anlattıklarını ve önerilerini dinledim. 2. Yönergeyi izledim. 3. Arkadaşlarımı incitmeden teşvik ettim. 4. Ödevlerimi tamamladım. 5. Anlamadığım yerlerde sorular sordum. 6. Grup arkadaşlarıma çalışmalarında destek oldum. 7. Çalışmalarım sırasında zamanımı akıllıca kullandım. 8. Çalışmalarım sırasında değişik materyaller kullandım.

9. Bu etkinlikten neler öğrendim? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 10. Bu etkinlik sırasında grubumdaki arkadaşlarıma nasıl yardım ettim? 11. Bu etkinlik sırasında en iyi yaptığım şeyler nelerdir?

Öz Değerlendirme Formu (Örnek-3) Adı ve Soyadı: Tarih: Sınıfı: No: Bu çalışmada neler yaptım? …………………………………………………………………………………… Bu çalışmadan neler öğrendim? …………………………………………………………………………………… Bu çalışmada başarılı olduğum bölümler? Bu çalışmada en çok zorlandığım bölümler? Çalışmamı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım? Bu çalışmayı tekrar yapsaydım şu şekilde yapardım:

Akran Değerlendirme Akran değerlendirme, gruptaki öğrencilerin belli ölçütler çerçevesinde birbirlerini değerlendirme sürecidir. Yani öğrencilerin, arkadaşlarının hazırladığı ödev, araştırma, proje, rapor, vb. çalışmaları değerlendirmeleridir.

Akran değerlendirme, öğrencinin; Kendisine olan güveninin artmasını sağlar. Eleştirel düşünme becerisini geliştirir. Öğretmen dışında farklı bir kaynaktan geri bildirim almasını sağlar. Takım ruhu kazanmasına yardımcı olur.

Akran Değerlendirme (örnek) Grup toplantılarına katılım düzeyi___ Grup toplantılarındaki katkı düzeyi___ Toplantı dışındaki zamanlardaki katkı düzeyi___ Yeni fikirler önerme___ Önerilen fikirlerden yararlı şeyler çıkarma___ Görevleri yerine getirme___ Grup iklimine katkıda bulunma___ 5 = Grubun geri kalanından çok yüksek 4 = Grubun geri kalanından yüksek 3 = Gruptaki diğerleri kadar 2 = Grubun geri kalanından düşük 1 = Grubun geri kalanından çok düşük 0 = Hiç bir etkinlik gözlenmedi

Akran Değerlendirme Formu

Tutum Ölçekleri Tutum; belirli nesne, durum, kurum, kavram ya da diğer insanlara karşı öğrenilmiş olumlu ya da olumsuz tepkide bulunma eğilimidir. Tutumların ölçülmesinde en yaygın yöntem, tutum ölçekleridir. Tutum ölçeği, tutum konusuyla ilgili olumlu ve olumsuz cümlelerden oluşur.

Örnek Tutum Ölçeği

Kavram Haritaları Kavram haritaları, temel bir kavram etrafında, bu temel kavramla ilişkili diğer kavramları ve bunların birbiriyle olan ilişkilerini gösteren grafiksel yapılardır.

Öğrenciler, Öğretmenleri tarafından verilen kavram adlarını kullanarak, İskeleti oluşturulmuş bir kavram haritasını kullanarak, Kitap veya bir metinde bulunan kavram sözcüklerini kullanarak, Kısmen oluşturulmuş bir kavram haritasını tamamlayarak, Herhangi bir kaynağa bağlı olmadan kendi bireysel bilgilerini kullanarak, kavram haritalarını oluşturabilirler.

Kavram haritalarının içerik açısından değerlendirilmesi: Önermeler: Bağlantı kelimeleri ve çizgilerle belirtilen iki kavram arasındaki ilişki anlamlı ve tutarlı mı? Hiyerarşi: Kavramlar, genelden özele doğru ve aynı kapsamdaki kavramlar aynı seviyeye yerleştirilmiş mi? Çapraz bağlantılar: Haritaların farklı kısımlarındaki kavramlar arasında kurulan bağlantılar, hem geçerli hem de önemli mi? Örnekler: Haritada belirtilen kavram örnekleri geçerli mi?

Öğretmen veya bir uzman tarafından oluşturulan kavram haritası örneğinin ölçüt olarak alınıp, öğrencilerin hazırladığı kavram haritalarıyla karşılaştırılması: Ölçüt kavram haritasının bir veya birden fazla unsuru (önerme, hiyerarşi, çapraz bağlantı, örnek, vb.), öğrencilerin kavram haritasındaki aynı unsur ile ayrı ayrı karşılaştırılır. Tutarlılık %100-90 ise, tam kavrama, %80-65 için önemli kavrama, %64-33 için kısmi kavrama, %32-1 için az kavrama ve %0 için kavrama yok.

İlk iki yaklaşımın bir kombinasyonunun uygulanması: Ölçüt kavram haritası ve öğrencinin hazırladığı kavram haritası ilk yaklaşımdaki dört ölçüte göre değerlendirilir. Öğrencinin kavram haritasının toplam puanı, ölçüt kavram haritası toplam puanına yüzdelik (%) değer verecek şekilde bölünür.

Kavram Haritası

Hangi Ölçme ve Değerlendirme Araç ya da Yöntemleri Seçilmelidir? Geçerliği, güvenirliği ve kullanışlığı yüksek olan yöntem ya da araçlar seçilmelidir. Soyut zihinsel etkinliklerin yanı sıra, otantik-gerçek hayatla ilgili kazanımların da ölçülebildiği yöntemlere ağırlık verilmelidir. Öğrenci hakkında mümkün olduğunca ayrıntılı bilgi veren ölçme ve değerlendirme yöntemleri seçilmelidir.

Hangi Ölçme ve Değerlendirme Araç ya da Yöntemleri Seçilmelidir? Tek doğru cevaplı soruların yanı sıra, doğru cevabı birden fazla olabilecek sorulara da yer verilmelidir. Öğrencilerin öğrenme süreç, ürün ve performanslarının değerlendirilmesi amacıyla yapılan etkinliklerin değerlendirilmesinde, tek bir araç yerine mümkün olduğunca çeşitli araç ve yöntemler kullanılmalıdır. Ölçme ve Değerlendirme Araç ya da Yöntemleri Seçilirken, ilk göz önünde bulundurulacak husus, öğrenme kazanımlarının niteliğidir.