Engelli raporları ve hakları Dr. ENDER ŞENOL

TANIM Engelli, fiziksel veya zihinsel bir rahatsızlık nedeniyle bazı hareketleri, duyuları veya işlevleri kısıtlanan kişi. Engeller doğuştan gelebilir veya sonradan geçirilen hastalıklar veya kazalar sonucu ortaya çıkabilir. Dünya Sağlık Örgütünün İşlevsellik, Yeti yitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırmasına göre engelli olma hâli için yeti yitimi terimi kullanılır.

TANIM Fiziksel engel Teknik olarak vücut yaşam fonksiyonlarını fazla etkilemeyen el ayak gibi uzuv kaybı veya uzuv felci gibi durumlarda fiziki hareket özgürlüğünün kısıtlandığı durumların genel olarak adlandırılmış engel kategorisidir. Örneğin, yürüme engellilik, ortopedik engellilik vs

TANIM Zihinsel - nörolojik kontrol problemi Doğuştan veya sonra işitme veya görme engelli veya daha geniş kapsamda beyin ile ilgili algılama ve algıladığını doğru yorumlayamama durumları, algısal engellilik sınıfına girer. Bunların arasında öğrenme bozuklukları, dikkat yetersizlikleri/eksiklikleri, görme bozuklukları körlük işitme bozuklukları (sağırlık), psikiyatrik bozuklukları (duygusal algı bozuklukları, sosyal bozukluklar ; algılananları yorumlayamama sorunları, yanlış dürtülenme, vb.) sayılabilir.

TANIM Fizyolojik engel Kişi,doğuştan veya sonradan geçirdiği hastalık veya kaza nedeniyle vücut içerisinde yer alan hayati organların fonksiyon yetersizliği nedeniyle oluşan durumunda kişi fizyolojik olarak engelli olmaktadır. solunum bozuklukları, organ yetmezlikleri bunun örnekleridir.

Türkiye’de nüfusun yüzde 12.29′u yani 8.5 milyon kişi engelli. Erkeklerde bu oran 11.10, kadınlarda yüzde 13.45 Türkiye Özürlüler Araştırması sonuçlarına göre özür nedenleri arasında doğuştan özürlülük yaklaşık % 34 olarak bildirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre özürlü grubun ortanca (medyan yaş) yaşı, ortopedik, görme, işitme, dil ve konuşma ile zihinsel özürlülerde yaklaşık 34, süreğen hastalığı olanlar için yaklaşık 49 dur. Özürlülerin işgücüne katılmaları ile ilgili verilere bakıldığında yaklaşık %78’nin işgücüne dahil olmadığı görülmektedir.

ÖZÜRLÜLÜK ÖLÇÜTÜ Özürlü haklarından faydalanmak için özürlü raporu almak gerekir… Özürlü raporları 14.01.2012 tarih ve 28173 sayılı resmi gazetede yayınlanan Özürlülük ölçütü, sınıflandırması ve özürlülere verilecek Sağlık kurulu raporları hakkında yönetmelik hükümleri gereğince düzenlenmektedir. Daha önce 1988, 1998, 2006, 2010 yıllarında da mevcut yönetmeliklerin benzeri.

Bu Yönetmelik, özürlülere sağlanan haklardan ve verilecek hizmetlerden yararlanmak üzere istenilen özürlü sağlık kurulu raporları ile özürlü sağlık kurulu raporu verebilecek yetkili sağlık kurumlarını ve özürlülerle ilgili sınıflandırma ve ölçütleri kapsar.

Rapor Özürlü sağlık kurulu; iç hastalıkları, göz hastalıkları, kulak-burun-boğaz, genel cerrahi veya ortopedi, nöroloji veya ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanlarından oluşur. Bu Yönetmelikte belirtilen özürlü sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkili sağlık kurumlarını ve hakem hastaneleri Sağlık Bakanlığı belirler ve internet sitesinde yayımlar.

Özürlü sağlık kurulu raporları, bu yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 özürlü sağlık kurulu raporu formuna uygun olarak düzenlenir. Kişinin özür oranı, özürlü sağlık kurulunca bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-2 Özür Oranları Cetvelinde bulunan özür oranlarına göre yüzde (%) olarak belirlenerek özürlü sağlık kurulu raporunun ilgili bölümünde rakam ve yazı ile belirtilir. 20 (50), 50 + 50 = 75 dir.

Balthazard %50 +%70 00-70= 30 0x50/100=15 70+15= 85 60 yaşın üzerindekilerde hesaplanan özürlülük oranına balthazard formülü ile % 10 eklenerek kişinin özür oranı bulunur.

VI . KOAGÜLASYON VE HEMOSTAZ BOZUKLUKLARI A. Hemorajik Diatezler a. Primer hemostaz bozuklukları (İTP, trombosit fonksiyon bozuklukları, vasküler nedenler) 1. Hafif kanamalar ile seyreden ve tedavi gerektirmeyen vakalar_ ___________ 20 2. Hafif kanamalarla seyreden ve tedavi gerektiren vakalar_________________ 40 3. Ağır ve hayati kanamalar ile seyreden vakalar_____________________________ 80 b. Koagülopatiler (Hemofili A, B, C ve diğer faktör eksiklikleri, Von Willebrand Hastalığı Tip III) 1- Faktör Aktivitesi %2’nin altında (en az iki kez, farklı zamanda ölçülmüş) 80 2- Faktör Aktivitesi %2-5 (en az iki kez, farklı zamanda ölçülmüş) 40 3- Faktör Aktivitesi %5’in üstünde (en az iki kez, farklı zamanda ölçülmüş) 20 c. Hipofibrinojenemi, Afibrinojenemi ve disfibrinojenemi 1- Sık kanama ile seyreden ve tedavi gerektiren olgular ____ 60 2- Nadir kanama ile seyreden olgular 20 B. Akkiz ve herediter trombotik durumlar 1- Bir kez ekstremitede DVT ya da hemodinamik sekel bırakmayan PTE_gelişenler__ 10 2- Birden fazla ekstremitede DVT gelişen vakalar 20 3- Mükerrer tromboz geçirenler ya da veya tedaviye bağlı kanama sekeli olanlar ya da hayatı tehdit eden diğer trombozlar __ 60 C. Trombotik Trombositopenik Purpura (TTP) 1. Tek atak _______________________________________________ 20 2. Tekrarlayan ataklar______________________________________________________60 D. Dissemine İntravasküler Koagülopati (kronik) _____________________________20

Özürlü sağlık kurulu raporu formu eksiksiz olarak doldurulur Özürlü sağlık kurulu raporu formu eksiksiz olarak doldurulur. Özürlü sağlık kurulu raporu, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 Özürlü Sağlık Kurulu Raporu Formunda gösterilen rapor şekline göre; poliklinik muayene tarihi, poliklinik kayıt numarası yazılmak suretiyle, bulgular ve teşhis ayrıntılı olarak yazılıp imza edilir. Yapılan muayene, tetkik ve laboratuvar bulgularına dair bilgiler özürlü sağlık kurulu raporu formuna eklenir. Özürlü sağlık kurulu, özürlü kişiyi bizzat görerek karar verir ve kişinin özür oranını bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen esaslara göre belirler.

Özürlü sağlık kurulu raporuna; özürlü, velisi veya vasisi veyahut raporu isteyen kurum tarafından itiraz edilebilir. İlgililer itiraz dilekçesi ve ilk özürlü sağlık kurulu raporunun tasdikli bir örneği ile birlikte, bulunduğu ilin sağlık müdürlüğüne başvurur

Süreklilik Özürlü sağlık kurulu raporunun sürekli olup olmadığı ile süreli raporlarda raporun geçerlilik süresi mutlaka belirtilir. Özürlü sağlık kurulunca kişinin özür durumunun sürekli olduğuna karar verilmesi durumunda, özürlü sağlık kurulu raporunun ilgili bölümünde bu durum belirtilir. Ancak özür durumunun değişmesi halinde, kişinin talebi üzerine rapor ve buna bağlı kişinin özür oranı yeniden belirlenir.

Süregen özür… Kişinin çalışma kapasitesi ve fonksiyonlarının engellenmesine neden olan, sürekli bakım ve tedavi gerektiren hastalıklardır( kan hastalıkları, kalp- damar hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları, idrar yolları ve üreme organı hastalıkları, cilt ve deri hastalıkları, kanserler, endokrin ve metabolik hastalıklar, ruhsal davranış bozuklukları, sinir sistemi hastalıkları, HIV) Verilen % önemlidir hastalığın veya özrün kalıcı olması ile birlikte değerlendirilir

Ağır özürlü: özür durumuna göre özür oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine özürlü sağlık kurulu tarafından karar verilen kişileri;

Çalışabilirlik durumu engellinin durumuna göre belirlenir ve bunu ilgili bölüm belirler…

Bir kişiye özürlü diye bilmek için özür oranının en az % 40 olması gerekir…

NERELERDE KULLANILAMAZ TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ MALÜLLÜK AYLIKLARINDA ASKERLİKTEN MUAF OLMA TAZMİNAT DAVALARINDA MALULEN EMEKLİLİKLERDE İŞİTME CİHAZI, ORTOPEDİK CİHAZLAR, İLAÇLAR VE DİĞER MEDİKAL MALZEMELER

NERELERDE KULLANILIR ÖZEL EĞİTİM Zihinsel fiziksel ruhsal konuşma ve öz bakım becerilerine yönelik olabilir… En az %20 gerekir… Rapor okula ve özel eğitim kurumlarına verilir ancak kararı RAM (rehberlik araştırma merkezleri) verir. Sınavlarda 30 dk ek süre ve özel şartlar..

BELEDİYE HİZMETLERİ ve ÖZÜRLÜ KİMLİK KARTI Ulaşım taşıma ve belediyenin tüm imkanlarından faydalanma Özürlülere ayrılan kontenjanlar… En az %40 gerekir…

2022 sayılı yasa Yaşlı ve muhtaçlara aylık bağlanması Aylık bağlananlara yeşil kart En az %40 gerekir… puana göre aylık artar…

Özürlülere ayrılan kontenjandan işe girme %40 gerekir.. 50 ve üzerinde çalışanı olan işyerleri %4 özel sektör %3 engelli çalıştırır… Meslek edindirme kurslarından mezunlara öncelik Özelleştirmede işten çıkarılmazlar.. Nisan mayıs ve temmuz ağustosta ekim kasım da boş devlet kadroları için sınav

Vergi indirimi % 40 ve üzerinde raporlarda vergi indirimi uygulanır Çalışanlar için geçerlidir. %40-49 3. dilim 50-59 2. dilim 60-100 1. dilim

EVDE BAKIM ÜCRETİ En az %51 gerekir.. Sürekli ve ağır özür şartı var Maaş almayan veya maaş varsa da evdeki kişi başına düşen gelir asgari ücretin altında olmalıdır…

ÖTV Özel tüketim vergisi uygulanan (araba Vs) mallarda kullanılır. %90 ve üzerinde ÖTV den muaf olunur.

Diğer Tekerlekli sandalye Akülü araç Özel tertibatlı otomobil Ebeveynlerinin sağlık haklarından yararlanma Ambulans Helikopter ambulans Trafik sigortası Tayin işlemleri İşyerinde çalışabilirlik durumu H sınıfı ehliyet. Cep telefonu indirimi DDY da %20 Uçak ta %40 indirim Devlet tiyatroları ücretsiz

TEŞEKKÜRLER