DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ 15 Şubat 2012 Kafkas Üniversitesi, KARS 1

BOLOGNA BİLDİRİSİ ÖNCESİ  Erasmus Programı (1987)  Socrates Programı I ( )  Sorbonne Bildirisi (1998) 2

BOLOGNA SÜRECİ  Bologna Bildirisi (1999)  Prag (2001)  Berlin (2003)  Bergen (2005)  Londra (2007) 3

ABD ile yarışabilir ve onu geçebilecek bilgi temelli bir Avrupa ekonomisi için: Öğrenci, öğretim elemanı ve yönetsel kadro hareketliliği yüksek, Ulusal eğitim alanları birbiri ile karşılaştırılabilir, Eğitimi Avrupa boyutunda ele alan, Eğitim ve araştırma etkinliklerini birbiri ile sıkı ilişkilendirmiş Tüm süreci iç ve dış paydaş katılımı ile sürekli denetleyen ve izleyen Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı ve Bilgi Toplumu oluşturmak

Bologna Süreci’nin temelleri 1998 yılında Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere Eğitim Bakanlarının Sorbonne’da gerçekleştirdikleri toplantı sonunda yayımlanan Sorbonne Bildirisi ile atılmıştır. Avrupa’da ortak bir yükseköğretim alanı yaratma fikri ilk kez bu bildiri ile ortaya çıkmıştır.

 İç değerlendirme ve stratejik planlar ile üniversitelerin kendilerini tanımalarını sağlamak  Üniversitelerin, ulusal ve uluslararası akademik çevrelerce daha iyi tanınmasını sağlamak, Akreditasyon  Üniversitelerin, Avrupa’da ve dünya üniversiteleri ile rekabet gücünün arttırılmasını sağlamak  Avrupa Birliği’nin çalışmalarında yer almayı, ağlarına katılmayı, başarılı çalışmaları örnek alarak gelişmeler olmasını sağlamak 6

Bologna Deklarasyonu ile:Bologna Deklarasyonu ile: 1. Kolay anlaşılan ve karşılaştırılabilir bir derece sisteminin uygulanması 2. Lisans ve lisansüstü olmak üzere iki dereceli bir sistemin uygulanması 3. Kredili bir sistem oluşturulması (ECTS/AKTS) 4. Hareketliliğin arttırılması 5. Kalite güvencesinde Avrupa boyutunun oluşturulması 6. Yükseköğretimde Avrupa boyutunun güçlendirilmesi Prag Bildirgesi ile: 7. Yaşamboyu öğrenim 8. Yüksek Öğrenim Kurumları (EUA) ve Öğrencilerin (ESİB) sürece katılımı 9. Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı’nın cazibesinin arttırılması Berlin Bildirgesi ile:Berlin Bildirgesi ile: 10. Avrupa Yükseköğrenim Alanı ve Avrupa Araştırma Alanı arasında sinerji, doktora programları

uyum kararlılığının  Bologna sürecine uyum kararlılığının gösterilmesi, Bologna Süreci birimi kurulması bu gruba  Üniversite içinde bir Bologna Süreci birimi kurulması ve bu gruba destek verilmesi,  Stratejik planlamanın  Stratejik planlamanın bu amaçlar doğrultusunda yapılması,  Öğrenim programlarının  Öğrenim programlarının gözden geçirilmesi,  Kalitenin sürekli iyileştirilmesigerekli mekanizmalarının  Kalitenin sürekli iyileştirilmesi ve bunun için gerekli mekanizmalarının kurulması, bütün programlarda uygulanmasının  Bologna sürecinin bütün programlarda uygulanmasının sağlanması, tanıtılması ve paydaşların sürece katılımının özendirilmesi  Bologna sürecinin tanıtılması ve paydaşların sürece katılımının özendirilmesi, sağlanmasıdır. 8

ve eğitim sistemlerinin de modernleştirilmesi Bu iddialı hedefi gerçekleştirmek için ekonominin radikal dönüşümünün yanı sıra sosyal refah ve eğitim sistemlerinin de modernleştirilmesi gereklidir yılı itibariyle Avrupa, eğitim sistemi ve eğitim kalitesi ile dünyanın lideri olmalıdır. eğitim sisteminin kökten reformunu Bu hedef Avrupa genelinde eğitim sisteminin kökten reformunu gerektirmektedir. ulusal durum ve kültürle uyumlu Her ülkedeki ulusal durum ve kültürle uyumlu olmak kaydıyla, Avrupa genelinde ortak deneyimlerinin paylaşılması, ortak hedeflere yönelik işbirliği yapılması ve birbirinin deneyiminden faydalanılması suretiyle gerçekleştirilecektir. EĞİTİM ÖĞRETİM HEDEFİ-1

GENEL DEĞERLENDİRMELER Eğitimde farklılıklar korunarak ortak hedeflerin benimsenmesi Açıklık Karşılıklı güven ve tanınma Birbirinin deneyimlerinden yararlanma EĞİTİM ÖĞRETİM HEDEFİ-2

 Hareketlilik ve Tanınma  Müfredat Yenileme  Avrupa Kredi Transfer Sistemi ve Diploma Eki  Yaşamboyu Öğrenim  Ortak Dereceler  Kalite Güvencesi Göstergeleri  Doktora programları

pilot projeler ile 1987 ‘de  Yüksek öğrenimde Avrupa çapında hareketlilik uygulamaları pilot projeler ile 1987 ‘de başlamıştır. Sokrates- Erasmus Programı  1995 yılından itibaren öğrenci/öğretim üyesi değişim programları şeklindeki hareketlilik Sokrates- Erasmus Programı ile yapısal bir çerçevede ve giderek artan bir boyutta devam etmiştir. en yüksek bütçe Erasmus programına  Sokrates Programı kapsamında en yüksek bütçe Erasmus programına; Erasmus içinde de en büyük pay öğrenci ve öğretim üyesi hareketliliğine ayrılmıştır. HAREKETLİLİK

Hareketlilik kısaca “Yeni Avrupa”ya doğru değişimin motoru  Bologna sürecinin temeli  Yüksek öğrenimde Avrupa boyutunun anahtarı  Avrupa yüksek öğrenim alanının cazibesinin arttırılmasının itici gücüdür. Geniş çaplı bir hareketlilik sağlanmadıkça Bologna’nın ulusal bir kapsamla sınırlı kalacağı ifade edilmektedir. HAREKETLİLİK

 Değişik ülkelerden en az iki üniversite tarafından birlikte Tasarlanan/geliştirilen, Organize edilen/uygulanan derece programı.  Öğrenci değişik üniversitelerde eğitimini tamamlar.  Diploma/Derece: Tek, Tek ortak, Çift (single, single joint, double, multiple)

Bologna Sürecinin tüm boyutları ile ilişkili:  Kalite güvencesi  Tanınma  Şeffaflık ve yükseköğretim sistemlerinin yakınsanması  Hareketlilik  Yükseköğretimde Avrupa boyutu  Avrupa yükseköğretiminin çekiciliğinin artırılması  İstihdam edilebilirlik.  YARATICI BİR MEKANİZMA

 DIŞ PAYDAŞ  Mezunlar, İşverenler, Meslek Odaları Temsilcileri, Danışma Kurulu  İÇ PAYDAŞ  Öğretim Üye / Elemanları, Bölüm Personeli, Öğrenciler 16

Avrupa’daki diğer yükseköğretim kurumları tarafından da tanınması ile ilgili sorunlara çözüm getirmek üzere Avrupa Kredi Transfer Sistemi Öğrencilerin çeşitli yükseköğretim kurumlarından almış oldukları eğitimlerin, Avrupa’daki diğer yükseköğretim kurumları tarafından da tanınması ile ilgili sorunlara çözüm getirmek üzere Avrupa Kredi Transfer Sistemi geliştirilmiştir.

 Kredi Aktarım ve Biriktirme Sistemi  Öğrenme Çıktıları  İş Yükü 19

 Öğrenci hareketliliğini kolaylaştırmak, yurtdışında gördükleri eğitimlerinin kendi ülkelerinde tanınmasını garanti  Öğrencilerin yurtdışında gördükleri eğitimlerinin kendi ülkelerinde tanınmasını garanti altına almak. 20

AKTS kredisi verilmelidir  Zorunlu ve seçmeli derslerin tümüne AKTS kredisi verilmelidir. AKTS kredisi verilmelidir  İzlenen programdan mezun olabilmek için alınması zorunlu olan tez çalışması, proje çalışması veya staj gibi çalışmalara da AKTS kredisi verilmelidir. tam sayı verilmesi  AKTS kredisinin tam sayı verilmesi tavsiye edilir.  Ortak zorunlu dersler (A.İ.İ.T, Yabancı Dil, Türkçe)  Ortak zorunlu dersler (A.İ.İ.T, Yabancı Dil, Türkçe) 30 AKTS kredisi içinde yer almamaktadır. 21

hiçbir şekilde dersin düzeyini belirtmez  AKTS kredisi hiçbir şekilde dersin düzeyini belirtmez. Zorluk derecesi ile AKTS kredi miktarı arasında bir ilişki yoktur.  AKTS kredisi sadece ders saatine bağımlı olmayıp tüm iş yükünü kapsar  AKTS kredisi sadece ders saatine bağımlı olmayıp, o dersin oluşturduğu tüm iş yükünü kapsar. aynı çıktı  Farklı teorik saat ve farklı uygulamalarla aynı çıktı elde edilebilir. dersin düzeyini dersin içeriği, işlenme yöntemi, değerlendirme yöntemi  Öğrenim görülecek kurum dersin düzeyini belirleyerek açıklanmasını sağlar. Bu açıklamalarda ayrıca dersin içeriği, işlenme yöntemi, değerlendirme yöntemi (sınavlar ile ev ödevlerinin sayısı ve ağırlıkları) gibi açıklayıcı bilgiler de bulunur. dersin transfer için uygun olup olmadığı ve düzeyi konularında  Böylece gerek öğrenci gerekse öğrencinin kendi üniversitesindeki koordinatör, dersin transfer için uygun olup olmadığı ve düzeyi konularında bilgilenmiş olur. 22

1. Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi (The overarching framework for qualifications of the EHEA) “QF - EHEA”: Bologna Süreci-Bergen Kararı 2. Yaşam Boyu Öğrenim için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (European Qualifications Framework for Lifelong Learning) “EQF-LLL”: Avrupa Komisyonu Taslağı İki çerçevenin yaklaşımı benzerdir.

Yüksek Öğretim Sisteminde Değişim Öğrenme ve öğrenim çıktılarına dayalı sistemde; Geleneksel Öğreten( Öğretmen) merkezli yaklaşım önemini yitirmekte Öğrenen (öğrenci) merkezli yaklaşım önem kazanmaktadır. Bu değişim; Program geliştirme Öğretim Öğrenimin ölçülmesi ve değerlendirilmesi Kalite güvencesi kavram ve işlemlerinin yeniden ele alınmasını gerektirmektedir.

NEREDEN?NEREYE? Ulusal KredilerAKTS Pasif RolSorumluluk ÖğretmeÖğrenme ÖĞRETEN MERKEZLİ’DEN ÖĞRENEN MERKEZLİ’YE

 Yükseköğretim sistemleri arasında uluslararası ilişkilendirmeyi sağlamak (saydamlık),  Yükseköğretim sistemlerinin birbirini tanımasını kolaylaştırmak (tanınma)  Öğrenenlerin ve mezunların hareketliliğini artırmak (hareketlilik) AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ

Kademeler Profil Diploma Kademe Tanımlayıcıları Öğrenme Çıktıları Öğrenim Yükü Krediler(AKTS) Yeterlilikler Çerçevesi Ana Unsurları: YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Amaçlar: Şeffaflık, Tanınma, Hareketlilik KALİTE GÜVENCESİ AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ

28

EQF Kademe 1 EQF Kademe 2 EQF Kademe 3 EQF Kademe 4 EQF Kademe 5 EQF Kademe 6 EQF Kademe 7 EQF Kademe 8 Kısa Kademe (Önlisans) Birinci Kademe (Lisans) İkinci Kademe (Yüksek Lisans) Üçüncü Kademe (Doktora) QF-EHEA EQF-LLL ??? Yükseköğretim Kademeleri İlk Ve Orta Öğretim Kademeleri AKTS

DOKTORATIPTA UZMANLIK SANATTA YETERLİK YÜKSEKLİSANS (Tezli programlar) YÜKSEKLİSANS (Tezsiz programlar) LİSANS (Fakülte Programları) LİSANS (YO & Konservatuvar Prog.) ÖNLİSANS (Fakülte Prog. içerisinde) ÖNLİSANS (MYO Programları) TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİNDE MEVCUT DÜZEYLER, PROFİLLER VE DERECELER YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ VERİLEN DERECELER/YETERLİLİKLER Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey

31 AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (EQF) TÜRKİYE YÜKSEK ÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) Temel Alan Yeterlilikleri Temel Alan Yeterlilikleri Temel Alan Yeterlilikleri Temel Alan Yeterlilikleri Öğrenme Çıktıları İş Yükü AKTS Kredisi Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Ders Öğrenme Çıktıları İş Yükü AKTS Kredisi İş Yükü AKTS Kredisi İş Yükü AKTS Kredisi Ders

TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Biliş sel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 5 ÖNLİSANS _____ EQF-LLL: 5. Düzey _____ QF-EHEA: Kısa Düzey -Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç- gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili temel düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karşılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - Yaşamboyu öğrenme bilinci kazanmış olma. - Alanı ile ilgili konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yoluyla aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

34 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey _____ QF-EHEA: 1. Düzey -Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, - Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme. - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

35 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişs el -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS _____ EQF-LLL: 7. Düzey _____ QF-EHEA: 2. Düzey - Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme ve derinleştirebilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlayabilme ve yeni bilgiler oluşturabilme, - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilme. - Alanı ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilme ve sorumluluk alarak çözüm üretebilme. - Alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemeyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B2 Genel Düzeyi’nde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilme. -Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilme ve bu değerleri öğretebilme. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilme ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilme. - Alanında özümsedikleri bilgiyi, problem çözme ve/veya uygulama becerilerini, disiplinlerarası çalışmalarda kullanabilme.

36 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 8 DOKTORA _____ EQF-LLL: 8. Düzey _____ QF-EHEA: 3. Düzey - Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirebilme, derinleştirebilme ve alanına yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşabilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşabilme. -Alanındaki yeni bilgileri sistematik bir yaklaşımla değerlendirebilme ve kullanabilme. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştirebilme ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayabilme, özgün bir konuyu araştırabilme, kavrayabilme, tasarlayabilme, uyarlayabilme ve uygulayabilme. -Yeni ve karmaşık düşüncelerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilme. - Alanı ile ilgili çalışmalarda araştırma yöntemlerini kullanabilmede üst düzey beceriler kazanmış olma. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştiren ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayan özgün bir çalışmayı bağımsız olarak gerçekleştirerek alanındaki ilerlemeye katkıda bulanabilme. - Alanı ile ilgili en az bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak ve/veya özgün bir yapıt üreterek ya da yorumlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilme. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni düşünce ve yöntemler geliştirebilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla inceleyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilme. - Uzman kişiler ile alanındaki konuların tartışılmasında özgün görüşlerini savunabilme ve alanındaki yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyi’nde kullanarak ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilme ve tartışabilme. - Alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, yaşadığı toplumun bilgi toplumu olma ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunabilme. - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunların çözümünde stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilme. - Alanı ile ilgili konularda karşılaşılan toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunların çözümüne katkıda bulunabilme ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilme.

 1 yarıyıllık eğitim 30 AKTS kredisi  1 yıllık eğitim 60 AKTS kredisi  1 yılda 3 yarıyıllık uygulama varsa 1 yarıyıl 20 AKTS kredisi  3 yıllık programlar 180 AKTS kredisi  4 yıllık programlar 240 AKTS kredisi 37

 Öğrencinin aldığı derecenin rahatça anlaşılabilmesi için diplomaya ek olarak verilen belgedir.  Özgeçmiş değildir.  Sadece not dökümü değildir.  Özellikleri YÖK tarafından belirlenmiştir. (YÖK’ün sayfasından daha geniş bilgi edinilebilir.) 38

KISACA ulusal şartları ve kültürleriyle uyumlu olmak kaydıyla Ülkelerin ulusal şartları ve kültürleriyle uyumlu olmak kaydıyla, Avrupa genelinde ortak deneyimlerin paylaşılması, ortak hedeflere ulaşmak üzere işbirliği yapılması ve birbirinin deneyiminden faydalanılması yoluyla gerçekleşmesi planlanan Bologna Süreci çalışmaları yeni bir sistemin uyarlaması değil, var olan sistemlerin ortak bir paydada buluşturulmasından ibaret olan “ eğitim-öğretimde yenilenme ” hareketidir. BOLOGNA SÜRECİ

 Hedefler belirlendi.  AKTS kredileri belirlendi.  Diploma ekleri hazırlandı ve YÖK tarafından onaylandı. 40

 Bölüm hedefi ve ders hedefleri gözden geçirilecek (Güz + Bahar),  AKTS Kredileri yeniden gözden geçirilecek (Güz + Bahar) ve toplam 30 AKTS kredisi bölümler tarafından ayarlanacak,  Her bölüm en az bir diploma eki verip, sureti rektörlüğe gönderilecek 41

KAYNAKLAR  Prof. Dr. Buket Akkoyunlu-Doç. Dr. Sibel Aksu Yıldırım) (Prof. Dr. Buket Akkoyunlu-Doç. Dr. Sibel Aksu Yıldırım)   BOLOGNA HANDBOOK 2nd SUPPLEMENT (Writing and Using Learning Outcomes: A Practical Guide- D.Kennedy-J. Hyland-N.Ryan  Selda Önderoğlu, Bolonya Süreci Sunumu   BOLOGNA SÜRECİ UYUM ÇALIŞMALARI (Prof. Dr. Süheyda ATALAY, Dokuz Eylül ÜNİVERSİTESİ)  BOLOGNA SÜRECİ,  GÜADEK İzleme ve Yönlendirme Komitesi (Prof. Dr. F.Çiğdem Güldür, Bologna Süreci ve EUA Temsilcisi)  Türkiye’de ve Üniversitemizde Bologna Süreci Hakkında Değerlendirme (Prof.Dr.Özden GÖRÜCÜ)

Dinlediğiniz İçin Teşekkürler… Bilmek yeterli değil, uygulamalıyız… İstemek yeterli değil, yapmalıyız… Goethe