Deprem Sonrası Van’da Kadınların Güçlendirilmesi Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV) Bekar Sokak No: 17 Beyoğlu /İstanbul Telefon: (0212) 292 2672-75, Faks : (0212) 249 1508 kedv@tnn.net www.kedv.org.tr

Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı 1986 yılında kurulmuş bir sivil toplum kuruluşudur. Dar gelirli kadınların yaşam kalitelerini, çevrelerini iyileştirmede, ekonomik açıdan gelişmelerinde destek sağlamaktadır. Katılımcı bir yaklaşım benimser ve yerel ortaklarla işbirliği yapar. Türkiye’nin bir çok ilinde faaliyet yürütmektedir. Erken Çocukluk Eğitim Hizmetleri: Alternatif Bir Model Kadın ve Çocuk Merkezleri, Mahalle Yuvaları, Oyun Odaları, Mahalle Anneleri Şimdiye Kadar, KEDV desteğiyle 10 kentte 22 Kadın ve Çocuk Merkezi, 8 Oyun Odası ve 10 Oyuncak Kütüphanesi açıldı. Bu merkezlerden yılda yaklaşık 5.000 çocuk yararlanıyor, ulaşılan çocuk sayısı 40.000.

KEDV Modeli: Kadın ve Çocuk Merkezleri (KÇM) “Yoksul kadınlara erken çocukluk eğitimi nasıl yaygınlaştırılmalı?”, “Çocuklarımızı nasıl yetiştirmeliyiz?” sorularına yanıt arayan KEDV, 1987’den beri yerel kadın grupları ile çalışarak, alternatif bir modeli geliştirdi. Bu model; Hizmet sağlama ve eğitim yaklaşımı açısından yenilikçi, Düşük maliyetli, çocuk-odaklı Yerel koşullara ve yaygınlaştırmaya kolayca uyarlanabilir, Kadınların evde doğal eğitici olarak taşıdıkları geleneksel rollerini eğitim gibi “ciddi” bir alanda kamu hizmeti sağlayıcısına dönüştürerek liderliklerini güçlendiren bütüncül bir kapasite geliştirme stratejisidir.

Toplum Temelli ECE Hizmetlerinin Yaygınlaştırılması için KEDV programları KEDV, kadınların güçlendirilmesi yoluyla, erken çocukluk bakım ve eğitim hizmetlerinin aile ve mahalle katılımıyla yaygılaştırılması amacıyla aşağıdaki programları geliştirmiştir. Kadın ve Çocuk Merkezlerinde aile katılımı: Kadın ve Çocuk Merkezleri anneler/kadınlar tarafından yönetilir. Uygulanacak programlardan Merkezin bütçesine kadar tüm kararlar oluşturdukları aile yönetim kurulu tarafından alınır; aileler, program ve yuva faaliyetlerine aktif olarak katılırlar. Mahalle Anneliği Programı: 0-6 yaş arası çocukları olan anneler evlerinde ziyaret edilerek çocuk gelişimi, sağlığı ve eğitimi konusunda becerileri desteklenir, izlenir ve ihtiyaçlarına göre uzmanlara ve eğitimlere yönlendirilir. Oyuncak Kütüphaneleri: 0-12 yaş çocukları nitelikli ve eğitsel oyuncaklarla buluşturulur.

Deprem Sonrası Van’da Kadınların Güçlendirilmesi Projesi Projenin amacı: Van’da depremden en çok etkilenen bölgelerden biri olan Kevenli’de dezavantajlı kadınları sosyal ve ekonomik olarak güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, kadın ve çocuklara yönelik hizmetler yürütmek üzere Kevenli Kadın ve Çocuk Merkezi Kurulmuştur.

KEVENLİ KADIN VE ÇOCUK MERKEZİ

Bölgenin sosyo-ekonomik durumu Kevenli, deprem öncesinde özellikle ihtiyaç sahibi ailelerin (engelli, yaşlı, tek ebeveynli aileler, vb gibi) uygun koşullarda ev sahibi olmaları amacıyla kurulan bir toplu konut alanı. Kevenli’de depremden sonra yapılan 960 konut ile birlikte toplam 2.158 konut bulunmaktadır. Proje kapsamında, Kevenli’de kadınların ve çocukların ihtiyacını tespit etmek ve Merkez faaliyetlerini bu doğrultuda planlamak amacıyla 600 kadınla ihtiyaç tespit çalışması yapıldı. Buna göre bölgedeki temel sorunlar/ihtiyaçlar: Çocuklar ve gençler için faaliyetler / bu hizmetlerin sunulması için merkezler, Kadınlar için eğitimler, kurslar, biraya gelebilecekleri mekanlar, gelir getirici faaliyetler Yeni kurulan bir bölge ve buna bağlı olarak Sağlık ocağı, Karakol, Çevre temizliği, Semt pazarı ihtiyacı gibi kentsel hizmetler eksikliği var Deprem sonrası yeni yaşam alanlarının oluşturulması ile ilgili sıkıntılar (eski evlere özlem- yeni evlerin küçük gelmesi, komşuluk/kimse kimseyi tanımıyor, güvensizlik vs.) var 1 .

Kevenli Kadın ve Çocuk Merkezi Kuruluşu KEDV, Van Valiliği tarafından tahsis edilen araziye 200 m2 prefabrik bina kurdu. İçerisinde tuvalet ve lavabo birimleri bulunan 3 oyun odası, 1 oyuncak kütüphanesi ve bir mutfak okul öncesi eğitimi alacak çocuklar için hazır hale getirildi. Merkezde ihtiyaç duyulan kırtasiye, oyuncak, materyal ve tefrişatlar KEDV , Van Valiliği ve MEB tarafından sağlandı. Van Valiliği ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve KEDV arasında; Merkezin işletilmesiyle ilgili işbirliği protokolü yapıldı. Bu protokol doğrultusunda 5yıl boyunca : MEB İl Müdürlüğü ihtiyaç ve kapasite oranında öğretmen, İŞKUR ise yardımcı personel görevlendirdi. Merkezin işletim giderleri (gıda, elektrik, dogalgaz vs.) KEDV tarafından karşılanmaktadır.

Merkezde Yürütülen Faaliyetler/Planlar 1 Erken çocuk bakım ve eğitim hizmetleri: 3 grup odasında, 24-66 aylık çocuklara erken çocuk bakım ve eğitim hizmetleri verilmektedir. MEB tarafından atanan öğretmenlerle KEDV yaklaşımları ve programları konusunda 1 haftalık eğitim yapıldı. Kapasite 60 çocuk.

Oyun Odalarından Görünüm

Merkezde Yürütülen Faaliyetler/Planlar 2 Oyuncak Kütüphanesi: Merkezde 1 oda oyun odası olarak düzenlendi, işleyiş esasları oluşturuldu. Oyuncak kütüphanesi sorumlusu olarak mahallede yaşayan kadınlardan 1 kişi görevlendirildi ve eğitildi. Yaz döneminde faaliyete geçecektir.

Merkezde Yürütülen Faaliyetler/Planlar 3 Aile eğitimleri: Ailelere yönelik erken çocuk bakım ve eğitimi, beslenme, sağlık vb. konularda eğitimler verilmektedir. Bu eğitimlerle şimdiye kadar 240 kadına ulaşıldı.

Merkezde Yürütülen Faaliyetler/Planlar Mahalle Anneliği Programı: Yaz döneminde KEDV Mahalle Anneliği Eğitimi tamamlanacak, eğitim sonrasında mahalle anneleri seçilerek ev ziyaretlerine başlanacak.

Merkezde Yürütülen Faaliyetler/Planlar 1 Kadınlara yönelik kapasite geliştirme ve örgütlenme çalışmaları: Kadınlara yönelik liderlik, kadın hakları, iletişim finansal okuryazarlık, girişimcilik, vb konularda kapasite geliştirme eğitimleri yapılmaktadır. Şimdiye kadar Van merkezde 498 kadına ulaşıldı.

Sonuçlar / Geleceğe Dair Planlar: İhtiyacın yoğun olduğu bir bölgede kadınlara ve çocuklara hizmet üretmek üzere kalıcı ve sürdürülebilir bir merkezin kuruldu. Bu merkezin kuruluşunda ve işleyiş sürecinde gerek kamu, gerek sivil toplum örgütleriyle etkili ve sürdürülebilir işbirlikleri oluşturuldu. Bu anlamda Kevenli Kadın ve Çocuk Merkezi, Kamu ve STK işbirliği açısından örnek bir model oldu. Kevenli’de ECE hizmetlerine çok yoğun bir talep olduğunu gördük. Şu anda Kevenli KÇM tam kapasite çalışıyor, şimdiden gelecek dönem için başvurular yapıldı. Bu aşamada KEDV’in esnek ve merkezle sınırlı kalmayan mahalle anneliği ve oyuncak kütüphanesi programlarıyla hizmetleri mahalleye yaygınlaştırmak mümkün olacak. Kadınlar, Merkez işleyişine ve yönetimine kuruluş çalışmalarından bu yana aktif olarak katılıyorlar. Aynı zamanda kalıcı konutlarda yaşamı yeniden kurmak üzere mahalle çalışmaları yapmayı hedefliyorlar.

TEŞEKKÜRLER